NIEUWSBRIEF Driebergse Automobiel Club opgericht 15 november 2001 Andy Warhol tekende ook wel eens een auto. Kwam deze tegen en wilde de bewonderaars van deze artiest dit niet onthouden. Ons derde lustrum staat voor de deur. De commissie daarmee belast heeft een tweetal data waaruit gekozen kan worden. 10 september en 24 september zijn de zaterdagen waaruit het bestuur de leden laat kiezen. Jullie kunnen je voorkeur kenbaar maken aan secretaris@dac-web.nl DAC staat open voor leden die van klassieke automobielen houden. De club organiseert toertochten en evenementen. Elke tweede vrijdag van de maand een clubavond in museum Militaire Traditie, Van Rijckevorselstraat 2 te Driebergen. www.dac-web.nl Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 1
In dit nummer is afgedrukt een artikel van Piet dit maal over de NEKAF fabriek. Slechts weinigen weten dit denken wij. Michel heeft wat geschreven over zijn plezier aan het verzamelen van folders e.d. Met het woord foldermania is dat het best te omschrijven. Raad eens heeft weer wat moeilijks op de kop getikt. Nog nimmer heeft de redactie gewonnen maar deze denkt dit maal moet het lukken. We zullen zien niet waar. Hebben wat meer tijd. Denk ook eens de redactie te voorzien van kopij, vakantie staat voor de deur en dan wil toch wel eens wat gezien zijn of beleefd niet waar? Als je lang naar mij kijkt zie ik jou ook St.Jacob (25 juli) koud en rein, koud zal het met kerstmis zijn. -DIAM NOBIS Dat er in de USA verkiezingen zijn in november zal niemand ontgaan zijn denken wij. Elke beroepsgroep wordt benaderd en elke stem telt. Misschien kent Bill ze allemaal wel. We zullen de stemmen in november tellen en dan weten we meer. Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 2
Nederlandse Kaiser-Frazer Fabriek (NEKAF ) 1948-1971 In 1945 besloot Henry J. Kaiser (1882-1967) naast zijn grote wegenbouw- en aannemingsbedrijf en zijn activiteiten in de scheepsbouw automobielen te gaan bouwen. Hij nam Joseh W Frazer, die zijn sporen verdiend had bij Graham Paige als compagnon. Kaiser had fortuin gemaakt als scheepsbouwer. Hij had in de Tweede Wereldoorlog het in serie bouwen van vrachtschepen op poten gezet. De verliezen aan scheepsruimte waren voor de geallieerden aanzienlijken er dreigde zelfs gebrek aan scheepsruimte voor bevoorrading van Engeland en de Sovjet Unie, laat staan dat er gedacht kon worden aan de vorming van een of meer bruggenhoofden op het Europese vasteland. Het idee om een standaard vrachtboot te bouwen kwam uit Groot-Brittannië, maar Kaiser realiseerde het. Het werden de Liberty- en wat later de Victory schepen met standaard motoren, standaarduitrustingen en in plaats van klinknagels te gebruiken om de onderdelen vast te zetten pasten de werven moderne las technieken toe. De Victory schepen waren van na 1943 en zij waren ook groter en sneller. De nieuw toegepaste lastechniek scheelde in tijd en in kosten. De auto s van Kaiser en Frazer vonden hun weg, al waren ze op zich niet erg innovatief in hun ontwerp en uitrusting. Maar er was grote vraag naar auto s na de oorlog en daar profiteerden Kaiser en Frazer van mee. Kaiser en Frazer gingen eind 1948 uit elkaar. Frazer bleef nog wel landbouwvoertuigen bouwen. Kaiser ging alleen verder en kocht in 1953 nog Willys Overland op. De fabriek die de wereldberoemde Jeep produceerde. Het leek allemaal prima te gaan en de slagzin Find a need and fill it, leek te werken. De top was het lanceren van de Kaiser Darrin, een mooi gelijnde sportcoupe. Maar deze was te duur en te langzaam! Kaiser Darrin 161 Maar er waren problemen. De verkoop bleef achter bij de prognoses en in 1955 verhuisde het hele bedrijf naar Argentinië. Willys was al verhuisd naar Brazilië met uitzondering van de Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 3
productie van de Jeep. Die bleef in de V.S. en ging via American Motors in 1987 naar Chrysler, waar een heel eigen lijn modellen rond dit legendarische type ontstond. NEKAF Het grote gebrek aan deviezen in de meeste Europese landen maakte export van auto s uit de V.S. naar Europa tot een kostbare zaak. De regeringen beschermden hun geldvoorraden via hoge import tarieven en dat bracht Kaiser en anderen er toe om wagens in onderdelen te exporteren en in Europa te laten assembleren. De importheffing op onderdelen was lager en een extra voordeel in veel Europese landen waren de lonen laag en waren veel regeringen bereid om vanwege de werkgelegenheid buitenlandse bedrijven bij hun vestiging te steunen. Zo kreeg Rotterdam in 1948 aan de Sluisjeskade bij de Waalhaven het assemblage bedrijf van Kaiser-Frazer (NEKAF) en liepen in 1949 de eerste modellen van Kaiser van de band. De producten van Kaiser bleven tot 1955 gemonteerd en de Jeeps tot 1958. NEKAF bouwde de Jeeps voor het Nederlandse leger (ze heetten officieel de NEKAF Jeep M.38A1. Het wegvallen van Kaiser betekende niet de ondergang van NEKAF. Integendeel het bedrijf kreeg het behoorlijk druk. De productie van de Jeep werd zelfs uitbesteed aan Kemper en Van Twist in Dordrecht, een bedrijf dat vooral naam had op het gebied van scheepsmotoren. Het importeerde de Perkins diesels. Een nieuwe klant nog in de tijd van de Kaiser modellen was de Franse fabrikant van de Simca s. In Rotterdam liep de Simca 8-1200 van de band. Het was de voorloper van de zeer succesvolle Aronde serie, die ook in Rotterdam geassembleerd werd. De producten van Kaiser bleven tot 1955 gemonteerd en de Jeeps tot 1958. NEKAF bouwde de Jeeps voor het Nederlandse leger (ze heetten officieel de NEKAF Jeep M.38A1. Het wegvallen van Kaiser betekende niet de ondergang van NEKAF. Integendeel het bedrijf kreeg het Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 4
behoorlijk druk. De productie van de Jeep werd zelfs uitbesteed aan Kemper en Van Twist in Dordrecht, een bedrijf dat vooral naam had op het gebied van scheepsmotoren. Het importeerde de Perkins diesels. Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 5
Een nieuwe klant nog in de tijd van de Kaiser modellen was de Franse fabrikant van de Simca s. In Rotterdam liep de Simca 8-1200 van de band. Het was de voorloper van de zeer succesvolle Aronde serie, die ook in Rotterdam geassembleerd werd. Tegelijk kwam er een klant uit Engeland bij. Tussen 1953 en 1956 liepen producten van de Rootes groep van de band, de Hillman Minx en de Hilmann Husky. Op zich niet verwonderlijk. Chrysler had in 1957 al financiële belangen in Simca en kreeg die in 1963 ook in het Britse Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 6
Rootes concern. Chrysler zou zelfs Simca en Rootes geheel overnemen, maar verkocht later een en ander door aan Peugeot. Het einde van Kaiser in de V.S. betekende ook het einde van het avontuur in Nederland. Formeel werd de NEKAF in 1958 opgeheven en ging over in handen van Chrysler Benelux. Het assemblage bedrijf behield de naam NEKAF en bleef voor Simca werken. Als laatste model was er in de jaren 1969-1971 de Simca 1200 S een fraaie door Bertone ontworpen sportcoupé. Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 7
Curieus is de assemblage van de Saab 96 in de jaren 1962-1963.Maar ook Chrysler zelf liet in de jaren wagens in Rotterdam assembleren. Het ging om varianten op de Plymouth Valiant en de Dodge Dart. Al met al zijn er toch vele tien duizenden wagens gebouwd tot dat het bedrijf in 1971 geliquideerd werd en Nederland een stukje auto industrie verloor. Het einde werd veroorzaakt door de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de importtarieven. De groei en uitbreiding van de Europese Economische Gemeenschap, de veranderingen in de tarieven tussen de V.S. en Europa maakten en ook de stijging van de lonen in Europa maakten assemblage minder lonend. Pieter van Hees Foldermania Michel Kokshoorn is een foldermaniak, zoals hij zelf zegt bemest met het foldermaniavirus. Hier beschrijft hij in enkele woorden wat hem bezield. Niet alleen brochures zijn interessant om het juiste gevoel bij je (gedroomde) auto te krijgen. Als je een flinke tik hebt zijn ook instructieboekjes, prijslijsten, kleurenstalen en persmateriaal verzamel waardig. Bovendien hebben met name instructieboekjes ook nog een functionele waarde en kun je nader kennismaken met de auto, en met deze kennis onverhoopte storingen opsporen en verhelpen, als ook preventief onderhoud plegen. Vaak liggen de instructie boekjes in het dashboard kastje en komen nooit uit het mapje. Anderen zijn geheel beduimeld. Zo heeft alles zijn charme. Als verzamelaar prefereer je een smetteloos exemplaar, maar een gebruikt exemplaar verdient ook bewondering, omdat de eigenaar de moeite heeft genomen zijn/haar auto nader te leren kennen. Hier een tweetal interessante instructie boekjes op de volgende pagina. Allereerst de Ferrari 250 GTE Pinin Farina 2 +2 uit 1963. Dit is een prachtig exemplaar in de Franse taal. Omdat het chassis met veel tijdgenoten werd gedeeld, kon dit boekje ook dienen als referentie voor de types 250 GT Lusso en de 250 SWB. En, aansluitend op de reportage over ISO van vorige maand, een instructieboekje van de ISO Rivolta IR 300 en IR 340. Dit boekje is echt gebruikt. Achterin was 3 pagina s ruimte voor het maken van aantekeningen. Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 8
De vroegere eigenaar heeft minutieus de werkzaamheden aan zijn ISO bijgehouden en beschreven. Hieruit blijkt dat met deze ISO Rivolta tussen 1964 en 1968 maar liefst 140.000 km werd bereden en alles is beschreven. Jammer dat het kenteken niet is te achterhalen. Voor de liefhebber(s) heb ik eventueel te koop of te ruil instructieboekjes van: Mini- Cooper en Cooper S - NL - 1967 Triumph TR 3 - Engelstalig Fiat 600 Multipla - Nederlands 1956 BMW Isetta Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 9
Raad eens Dit maal eens weer wat anders om op te zoeken en toe raden. Je hebt er even de tijd voor want dit is een nummer voor twee maanden. De opdracht is dit keer weer net zo gewoon als anders namelijk: merk; type!!!; jaar en land van herkomst. Succes alvast toegewenst. Het antwoord van de vorige maand moest zijn: 1937 Talbot-Lago T-150-C-SS Sport Coupe Piet, Paulus en Michel hebben de punten in de wacht weten te slepen. Dit was die heel mooie Talbot. Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 10
Mona Lisa bekijken na een woest weekend heeft ook zijn charme niet waar. In de Sixtijnse kapel moet je er vanuit gaan gewoon jongens onder elkaar. Nieuwsbrief DAC juli-augustus 2016 11