GGD/LO 07-1106 Fijnstof Beverwijk-west Amsterdam, 19 juli 2007 Auteur: H.J.P. Helmink In opdracht van: Provincie Noord Holland Sector Milieu Postbus 3007 2001 DA HAARLEM Auteur : H..J.P. Helmink (PV) 19-07-2007 beoordeeld : J.H. Visser (HL) 20-07-2007 B 10 blz. en 6 bijl. GGD Amsterdam Valckenierstraat 4, 1018 XG Amsterdam Telefoon (020) 555 5352. Telefax (020) 555 5690.
GGD, Amsterdam, Nederland. Alle rechten voorbehouden. GGD Amsterdam en/of de met haar gelieerde maatschappijen zijn niet aansprakelijk voor enige directe, indirecte, bijkomstige of gevolgschade ontstaan door of bij het gebruik van de informatie of gegevens uit dit document, of door de onmogelijkheid die informatie of gegevens te gebruiken. De inhoud van dit rapport mag aan derden niet anders dan als één geheel worden ontsloten, voorzien van bovengenoemde aanduidlingen met betrekking tot auteursrechten en aansprakelijkheid.
-3- GGD/LO 07-1106 INHOUD 1 managementsamenvatting... 4 2 inleiding en meetmethoden... 6 3 resultaten en berekeningen... 7 3.1 berekening bijdrage industriegebied IJmond... 8 3.2 resultaten referentiemetingen... 9 3.3 toetsing meteorologie aan normalen tijdvak 1971 2000... 9 4 conclusies...10
-4- GGD/LO 07-1106 1 MANAGEMENTSAMENVATTING In opdracht van de Provincie Noord Holland is de afdeling Luchtonderzoek van het cluster Medische Milieukunde van de GGD Amsterdam op 19 maart 2006 in Beverwijk West gestart met een meetprogramma gericht op het meten van de concentraties fijnstof. Het meetprogramma omvat metingen van fijnstof PM10 en PM2,5. Op de Creutzberglaan in Beverwijk West is gestart met meten in maart 2006, een tweede meetstation op het terrein van Corus werd in mei 2006 operationeel. Er zijn twee doelstellingen geformuleerd, als eerste te toetsen of in Beverwijk West wordt voldaan aan de wettelijke grenswaarden voor fijn stof en ten tweede te schatten wat de invloed is in Beverwijk West van het industriegebied IJmond. In deze rapportage zijn de resultaten van deze meetplaatsen vergeleken met de PM10 metingen zoals deze plaatsvinden op het provinciale achtergrondstation De Rijp. De analyse op windrichting van PM10 is gemaakt op basis van uurgemiddelde waarden die zijn vastgesteld met behulp van TEOM meetsystemen. Deze meetsystemen beschikken over een voldoende nauwkeurige tijdsresolutie om op basis van uurwaarden een relatieve schatting te maken van de bijdrage PM10 uit de IJmond. Voor wat betreft de absolute hoogte van de meetwaarde ten opzichte van de Europese referentiemethode volgens de NEN EN 12341 is later in 2006 komen vast te staan dat TEOM systemen op veel meetplaatsen niet equivalent zijn aan de referentiemethode. Als gevolg daarvan wordt op de meeste meetlocaties in Nederland de jaargemiddelde concentratie PM10 door TEOM s onderschat, de meetresultaten worden daarom conform de EU aanbeveling standaard opgehoogd met een factor 1,3. Ook met deze correctie zijn TEOM resultaten echter nog niet equivalent wat zich doorgaans manifesteert als een te grote onzekerheid in de bepaling van het aantal dagoverschrijdingen van 50 µg/m 3. Een en ander is aanleiding geweest het meetprogramma te Beverwijk West te intensiveren en om de dag parallelle metingen te gaan uitvoeren conform de referentiemethode. Vanaf half maart 2007 zijn de PM10 referentiemetingen opnieuw verder geïntensiveerd tot dagelijkse monsterneming. Op basis van de windrichtinganalyse van de TEOM metingen (x1,3) is vast komen te staan dat over de periode april 2006 tot en met maart 2007 de gemiddelde concentratie PM10 te Beverwijk West 33 µg/m 3 bedraagt en dat hiervan 5,9 µg/m 3 afkomstig is uit het industriegebied IJmond. De referentiemetingen PM10 van april 2006 tot en met maart 2007 geven een iets gunstiger beeld, gemiddeld 31 µg/m 3, maar zijn in verband met het te klein aantal waarnemingen niet geschikt om te toetsen aan de eisen gesteld in het besluit luchtkwaliteit. De referentie metingen zijn wel geschikt om te toetsen of de TEOM data
-5- GGD/LO 07-1106 equivalent zijn aan de referentie methode (methode aangereikt door Clean Air for Europe steering comittee). Deze equivalentie toetsingsmethode berekent de benodigde correctiefactor. Met behulp van deze methode is de TEOM data gecorrigeerd, zie bijlage 3. Afhankelijk van de gekozen correctiemethode worden dan tussen 35 en 37 dagoverschrijdingen gemeten, waarmee met 35 (methode aangereikt door Clean Air for Europe steering comittee) wel en met 37(TEOM x1,3) niet is voldaan aan de wettelijke eis van maximaal 35 dagoverschrijdingen van de daggemiddelde grenswaarde van 50 µg/m 3.
-6- GGD/LO 07-1106 2 INLEIDING EN MEETMETHODEN In maart 2006 is een meetcampagne gestart met als doelstelling de concentraties fijnstof te bepalen te Beverwijk West en te schatten welke bijdrage hiervan afkomstig is van het industriegebied IJmond. Met de Provincie Noord Holland als opdrachtgever is een meetprogramma afgestemd met Corus, de Milieudienst IJmond en de opdrachtnemer, GGD Amsterdam om de concentraties PM10 en PM2,5 ter plaatse van Creutzberglaan te Beverwijk West te gaan meten. Een tweede meetstation dat bij zuidwesten wind op een lijn staat tussen het brongebied en Beverwijk west is ingericht op het terrein van Corus. Op dit meetstation wordt, ter ondersteuning van de windrichting analyse en de bepaling van de bijdrage uit het industriegebied continue metingen verricht naar PM10 met een TEOM meetsysteem, dit meetstation is echter pas in mei 2006 in bedrijf gekomen, de analyse beperkt zich daarom in eerste aanzet tot vergelijking met het achtergrondstation De Rijp. Op het station Beverwijk West wordt behalve de continue meting PM10 met TEOM ook PM 2,5 en PM10 gemeten conform de referentiemethode volgens respectievelijk de NEN EN 14907 en de NEN EN 12341. Deze rapportage bevat de resultaten van april 2006 tot en met maart 2007 waarmee een volledig jaar data PM10 in beschouwing is genomen. Gebruikte apparatuur: Teom: Continu meetsysteem dat gebruikt maakt een oscillerend filter waarbij de frequentieverandering een directe maat voor de massaverandering van het filter is. Uit deze massaverandering kan de stofconcentratie berekend worden. Het grootste voordeel van dit meetsysteem is de kleine tijdresolutie. Het grootste nadeel van dit meetsysteem is het optredende verlies als gevolg van het opwarmen van de monstergasstroom naar 50 C waardoor het vluchtige aandeel in de stofconce ntratie goeddeels verdampt en dus niet gemeten wordt. Referentie meet apparatuur: Klein Filter Gerate van Derenda, Maakt gebruik van een filter dat over een periode van 24 uur met een monstergasdebiet van 2,3 m3/uur met stof beladen wordt, een en ander staat beschreven in normvoorschrift NEN EN 12341. De daggemiddelde concentratie wordt berekend uit het totaal aangezogen volume monster en de massatoename van het filter.
-7- GGD/LO 07-1106 3 RESULTATEN EN BEREKENINGEN De meetresultaten tot dusver omvatten: Beverwijk west april 2006-heden maart 2006- oktober 2006- oktober 2006- oktober 2006 maart 2007 maart 2007 PM10 TEOM PM10 referentie PM10 referentie PM2,5 referentie iedere 4 e dag om de dag om de dag Corus mei 2006-heden PM10 TEOM Nb: vanaf 26 maart 2007 worden de PM10 referentiemetingen dagelijks uitgevoerd ten behoeve van aanvullend onderzoek. De meetresultaten zijn weergegeven in de bijlagen 2 tm 6. De TEOM resultaten zijn in de overzichten gecorrigeerd voor het aandeel semi-vluchtige componenten in fijnstof door middel van de door de EU aanbevolen factor 1,3 deze tabel is weergegeven in bijlage 2. Tevens is alle TEOM data herberekend op basis van de te Beverwijk-West uitgevoerde referentiemetingen volgens de NEN EN 12341 en met behulp van de door de Equivalentie Toetsingmethode bepaalde beste correctie factor, deze resultaten zijn weergegeven in bijlage 3. Deze orthogonale regressietechniek is in 2006 aangereikt door het CAFE (Clean Air for Europe) steering committee. Het jaargemiddelde komt hiermee iets lager uit tevens blijkt dat de TEOM data niet equivalent is aan de referentiemethode. Overzicht meetresultaten Concentratie µg/m3 zeezout gecorrigeerd (niet voor PM2,5) Aantal dag overschrijdingen zeezout gecorrigeerd Voldaan aan besluit luchtkwaliteit Lokatie PM fractie Meetmethode Gemiddelde Norm Aantal norm PM10 1 TEOM 50 C 27 40 37 35 Nee Beverwijk west 2 TEOM 50 C 23 40 35 35 Ja 3 Referentie 25 40-35 niet toetsbaar PM2,5 4 Referentie 19 Corus PM10 1 TEOM 50 C 31 40 45 35 Nee De Rijp PM10 1 TEOM 50 C 18 40 5 35 JA 1 TEOM 50 C data gecorrigeerd met factor 1,3 (meti ngen conform norm AS 3580.9.8) 2 TEOM 50 C data gecorrigeerd met factor afkomstig uit Equivalentie toets (metingen conform norm AS 3580.9.8) 3 Referentie PM10 (conform norm NEN-EN 12341) 4 Referentie PM2,5 (conform norm NEN-EN 14907) 5 Aantal dag overschrijdingen groter dan norm 6 Aantal waarnemingen kleiner dan gesteld in besluitluchtkwaliteit
-8- GGD/LO 07-1106 3.1 Berekening bijdrage industriegebied IJmond De bijdrage in Beverwijk West vanuit het industriegebied IJmond wordt verondersteld afkomstig te zijn bij windrichtingen uit de denkbeeldige sector 200 tot en met 300, globaal komt dit overeen met zw tot nw wind. De bijdrage is weergegeven als een pollutieroos samen met pollutierozen van station IJmuiden, Wijk aan Zee en Corus in bijlage 1. Deze pollutierozen zijn opgemaakt met behulp van KNMI gegevens afkomstig van Schiphol. De meetwaarden van het meetstation De Rijp hebben als achtergrondwaarde gediend bij deze analyse. De bijdrage vanuit het industriegebied IJmond is ten opzichte van De Rijp weergegeven en berekend volgens: (Gemiddelde De Rijp) + (bijdrage sector 200-300 ten opzichte van De Rijp) + (bijdrage overige windichtingen ten opzichte van De Rijp) = de gemiddelde concentratie te Beverwijk west Gemiddelden op basis van overlappende data De Rijp Tijd in uren Beverwijk West Tijd in uren De Rijp Tijd in uren Corus Tijd in uren Gem PM10 Gem PM10 sector 200-300 24,3 µg/m 3 23,0 µg/m 3 7500 uur 3398 uur 32,2 µg/m 3 36,0 µg/m 3 7500 uur 3398 uur 24,1 µg/m 3 23,2 µg/m 3 5625 uur 2536 uur 37,0 µg/m 3 44,9 µg/m 3 5625 uur 2536 uur Gem PM10 overige windrichtingen 25,4 µg/m 3 4102 uur 29,0 µg/m 3 4102 uur 25,1 µg/m 3 3089 uur 30,6 µg/m 3 3089 uur Op basis van de TEOM meetdata (x 1,3) Beverwijk West van april 2006 tot en met maart 2007 is de bijdrage uit de IJmond vastgesteld op 5,9 µg/m 3. NB: De prognose van de bijdrage uit de IJmond volgens eerder onderzoek van TNO (rapport B&O-A-R2005/207) bedraagt 5 µg/m 3.
-9- GGD/LO 07-1106 Op dezelfde manier wordt de vergelijking tussen De Rijp en het station op het Corusterrein gemaakt en is de bijdrage uit het industriegebied aan de grens van het Corusterrein circa 9,8 µg/m 3. NB: de gemiddelden waarmee voor deze bepaling is gerekend zijn bepaald uit een overlappende dataset, dat wil zeggen dat over de uren waarop bij een van de meetstations geen data beschikbaar was, de uurwaarden van het andere station ook niet zijn meegenomen in het gemiddelde. 3.2 Resultaten referentiemetingen De resultaten van de referentiemetingen Pm10 en Pm2,5 zijn samengevat in de tabellen in bijlage 5 en 6. Over de meetperiode april 2006- maart 2007 wordt een gemiddelde van 31 µg/m 3 Pm10 gevonden, gemeten conform NEN EN 12341. Over de meetperiode oktober 2006- maart 2007 wordt een gemiddelde van 19 µg/m 3 Pm2,5 gevonden, gemeten conform NEN EN 14907. 3.3 Toetsing meteorologie aan normalen tijdvak 1971 2000 Om een uitspraak te kunnen doen over het al dan niet structurele bijdrage vanuit het IJmond gebied is de meteorologie over de periode april 2006 tm maart 2007 getoets aan de normalen opgegeven door het KNMI voor meetstation Schiphol over de periode 1971 2000. Verschillen t.o.v. de normalen: Temperatuur jaargemiddelde +2.5 C waarbij juli e xtreem warm was +5 C Neerslag jaartotaal 230 mm meer dan normaal waarbij juli en september droog waren en augustus extreem nat +200 mm meer dan normaal Windrichting 3,7% meer wind uit sector 200 300
-10- GGD/LO 07-1106 4 CONCLUSIES Met behulp van de referentiemetingen kan in beginsel de factor 1,3 op het TEOM resultaat aangepast worden. Conform de rekenmethode die in 2006 aangereikt door het CAFE (Clean Air for Europe) steering committee. is de tot op heden beschikbare data beoordeeld. Een en ander levert een bevestiging van het niet equivalent zijn van TEOM data (zie ook Veritas rapportage: UK Equivalence Programme for Monitoring of Particulate Matter ref:bv/aq/ad202209/dh/2396). Op basis van deze regressiemethode kan de factor 1,3 iets omlaag worden bijgesteld (zie bijlage 3). Voor de vergelijking en schatting van de bijdrage uit de IJmond op het jaargemiddelde van Beverwijk West (de windrichtinganalyse) is deze aanpassing achterwege gelaten. Het aanpassen van de correctiefactor heeft gevolgen voor alle TEOM data, en zou daarom ook op de data van De Rijp en de overige meetstations in de IJmond plaats moeten vinden. Een vergelijkingsonderzoek alleen op Beverwijk West is een te smalle basis om voor dit gebied een generieke correctiefactor vast te stellen, daarom wordt aanbevolen in de toekomst op alle TEOM s een FDMS systeem aan te brengen en een (beperkt) vergelijkingsonderzoek ook op de andere meetlocaties uit te voeren. Hiermee kan dan worden voldaan aan de EU eis van equivalentie. Op basis van de windrichtinganalyse van de TEOM metingen (x1,3) is vast komen te staan dat over de periode april 2006 tot en met maart 2007 de gemiddelde concentratie PM10 te Beverwijk West 33 µg/m 3 bedraagt en dat hiervan 5,9 µg/m 3 afkomstig is uit het industriegebied IJmond. De referentiemetingen PM10 van april 2006 tot en met maart 2007 geven een iets gunstiger beeld, gemiddeld 31 µg/m 3, maar door een te gering aantal waarnemingen kan dit gemiddelde en het vastgestelde aantal dagoverschrijdingen niet gebruikt worden voor toetsing aan het Besluit Luchtkwaliteit. Afhankelijk van de gekozen correctie methode (factor 1,3 of factor afkomstig uit Equivalentie toetsing) worden dan tussen 35 en 37 dagoverschrijdingen gemeten, waarmee met 35 wel en met 37 niet is voldaan aan de wettelijke eis van maximaal 35 dagoverschrijdingen van de daggemiddelde grenswaarde van 50 µg/m 3.