Inhoud Voorwoord 13 Deel 1 Geschiedenis Hoofdstuk 1 Ontwikkelingen in theorie en praktijk 19 Ellen Reijmers Hoofdstuk 2 Geschiedenis in België en Nederland 37 Dany Baert en Justine van Lawick Deel 2 Sociale context Hoofdstuk 3 Familiesociologie 47 Christien Brinkgreve Hoofdstuk 4 Cultuur 57 Anke Savenije Hoofdstuk 5 Gender 67 Justine van Lawick Deel 3 Onderzoek Hoofdstuk 6 Complexiteiten van systemisch onderzoek 79 Ann Buysse, Jan De Mol en Lesley Verhofstadt Hoofdstuk 7 Onderzoek: een overzicht 89 Alfred Lange
Hoofdstuk 8 Procesonderzoek 107 Gerrit Loots, Valentin Escudero, Jasmina Sermijn, Klara Jiraskova en Peter Lenaerts Hoofdstuk 9 Protocollen 115 Gilbert Lemmens en Hans Bom Deel 4 Begrippen en methodiek Hoofdstuk 10 Basisbegrippen 127 Justine van Lawick en Anke Savenije Hoofdstuk 11 Methoden en technieken 137 Anke Savenije en Justine van Lawick Deel 5 Perspectieven Hoofdstuk 12 Communicatief perspectief 163 Lieve Cottyn Hoofdstuk 13 Interactief perspectief 175 Henk Pijnenburg Hoofdstuk 14 Structureel perspectief 183 Elleke Berkvens en Mariëtte Robbe Hoofdstuk 15 Gezinsontwikkelingsperspectief 193 Jean-Marie Govaerts en Greet Splingaer Hoofdstuk 16 Narratief perspectief 205 Frank Habekotté Hoofdstuk 17 Hechtingsperspectief 215 Justine van Lawick
Hoofdstuk 18 Oplossingsgericht perspectief 227 Myriam Le Fevere de Ten Hove Hoofdstuk 19 Ervaringsgericht perspectief 239 Bruno Hillewaere en Ton Sins Deel 6 Praktijkreflecties Hoofdstuk 20 Ethiek 251 Sabine Vermeire Hoofdstuk 21 Behandelcontext 261 Frans Boeckhorst Hoofdstuk 22 De persoon van de therapeut 275 Peter Rober Hoofdstuk 23 Taxatie als interventie 283 Ellen Reijmers Deel 7 Therapie met paren Hoofdstuk 24 Biculturele paren 297 Anna de Voogt Hoofdstuk 25 Homoparen 309 Rina van Hensbergen Hoofdstuk 26 Seksualiteit 319 Marianne Emmelkamp en Ellen Aptroot Hoofdstuk 27 Transgenerationele relatietherapie 327 Marian Ploegmakers-Burg
Hoofdstuk 28 Communicatie en interactie: directieve relatietherapie 339 Alfons Vansteenwegen Hoofdstuk 29 Hechting en emoties: emotionally focused therapy 347 Karin Wagenaar en Hugo Quené Deel 8 Therapie met families Hoofdstuk 30 Ouderschap: een systemisch multiversum 357 Alice van der Pas Hoofdstuk 31 Families met baby s en peuters 373 Keetje Martijn en Flora van Grinsven Hoofdstuk 32 Families met kinderen in therapie 383 Peter Rober Hoofdstuk 33 Families met pubers en adolescenten 389 Anke Savenije Hoofdstuk 34 Families met ouderen 399 Marika Engel en Wilma Aarssen Hoofdstuk 35 Opnieuw samengestelde gezinnen 409 Lieve Cottyn Hoofdstuk 36 Families met pleegkinderen 419 Sabine Bracke Deel 9 Reflecties op settingen Hoofdstuk 37 Individuele systemische therapie 431 Ellen Reijmers
Hoofdstuk 38 Settingwisseling 441 Mieke Van Daele Deel 10 Groepstherapie Hoofdstuk 39 Parengroepstherapie 453 Albert Neeleman en Jan Bout Hoofdstuk 40 Groepsgezinstherapie 463 Gilbert Lemmens, Iván Eisler, Magda Heireman, Lieven Migerode en Koen Demyttenaere Deel 11 Systemen onder druk Hoofdstuk 41 Partnerscheiding 473 Lieven Migerode Hoofdstuk 42 De derde in de relatie 483 Maureen Luyens en Alfons Vansteenwegen Hoofdstuk 43 Sociale marginalisering 491 Marjon Boschman en Justine van Lawick Hoofdstuk 44 Migratie 503 Nel Jessurun Hoofdstuk 45 Vluchtelingen 515 Joost Bosland Hoofdstuk 46 Trauma 525 Angeline Donk Hoofdstuk 47 Geweld 535 Justine van Lawick
Hoofdstuk 48 Seksueel misbruik 547 Mieke De Preter Hoofdstuk 49 Geheimen 557 Marion van den Ende Hoofdstuk 50 Rouw en verlies 569 An Hooghe Hoofdstuk 51 Ernstige ziekte 579 Leo Gualthérie van Weezel en Christien de Jong Hoofdstuk 52 Onbegrepen lichamelijke klachten 589 Marjon Arends, Kris Decraemer, Ellen Reijmers en Anke Savenije Hoofdstuk 53 Verstandelijke handicap 599 Hans Bom Hoofdstuk 54 Psychiatrische problemen 609 Frans Holdert Hoofdstuk 55 Psychiatrische problemen bij kinderen 621 Jeanne van Weel Hoofdstuk 56 Persoonlijkheidsstoornissen 635 Jan Baars Hoofdstuk 57 Crisisinterventie 647 Flip Jan van Oenen en Clemens Bernardt Hoofdstuk 58 Suïcidaliteit bij adolescenten 659 Jan Meerdinkveldboom
Hoofdstuk 59 Delinquentie 671 Sander van Arum Hoofdstuk 60 Verslaving 683 Henri Boulogne en Frans Duintjer Deel 12 Extra toepassingsgebieden Hoofdstuk 61 Een systeemtheoretische blik op zorgorganisaties 697 Joep Choy Hoofdstuk 62 Systemische consultatie 709 Edu van de Velden Hoofdstuk 63 Mediation 721 Martine Groen Literatuur 731 Personalia 809 Register 821