Verstrekking voedselinformatie aan consumenten (etikettering) Betekenis voor de wijnsector Inge Stoelhorst Directie Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie. 12-6-2012
Inhoud - Gezondheidsbeleid - Alcohol etikettering (VO 1234/2007) - Nieuwe Verordening (EG) 1169/2011: Algemeen Onderdeel alcohol Impact assessment - Verplichtingen m.b.t. allergenen.
Ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport 3
Focus Gezondheidsbeleid Uitgangspunten gezondheidsbeleid: 1) Vertrouwen in gezondheidsbescherming 2) Zorg en sport in de buurt 3) Individuele keuze leefstijl - Goede gezondheid begint bij het individu. - Maak de gezonde keuze de makkelijke keuze, geen publiekscampagnes. - Betrekken private sector, NGO s, scholen, zorgprofessionals 4
Gezondheidsbeleid: Nota Gezondheid dichtbij Herformulering producten: minder zout (natrium) minder verzadigde vetten Verwijderen laatste fractie transvetzuren Voedselkeuze logo ( vinkje) Goede voeding voor ouderen en in de zorg 5 Activiteiten convenant Gezond Gewicht: Gezonde schoolkantine, gezonde werkplek Focus op jeugd (JOGG) Bewegen Etikettering, lezing wijnsector, 12-06-2012
Voedingsinformatie Nota: gezondheid dichtbij Aanbevelingen goede Voeding: Richtlijnen goede voeding, Gezondheidsraad 2011 Wetenschappelijke aanbevelingen Vertalingen in richtlijnen voedselkeuze door Voedingscentrum Aanbeveling vwb alcohol: Als je wilt drinken, doe dit met mate! Vrouwen: één glas per dag, Mannen: maximaal twee glazen per dag. Voor en tijdens zwangerschap: geen alcohol (cf. advies Gezondheidsraad, 2005) Voedingsinformatie, gezonde keuze, makkelijke keuze : Informatie moet toegankelijk zijn De consument kan haar eigen keuze maken. 6
Alcohol huidige verplichtingen VO 1234/2007 Verplichte vermeldingen: a) één van de in bijlage vermelde wijncategorieën; b) voor wijn met een beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding: i. de vermelding beschermde oorsprongsbenaming of beschermde geografische aanduiding, en ii. de naam van de beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding; c) het effectief alcohol volumegehalte; d) de herkomst; e) de bottelaar of, indien het mousserende wijn, mousserende wijn waaraan koolzuurgas is toegevoegd, mousserende kwaliteitswijn of aromatische mousserende kwaliteitswijn betreft, de naam van de producent of de verkoper; f) de importeur, indien het ingevoerde wijn betreft; g) indien het mousserende wijn, mousserende wijn waaraan koolzuurgas is toegevoegd, mousserende kwaliteitswijn of aromatische mousserende kwaliteitswijn betreft, een aanduiding van het suikergehalte. Bron: 7
Alcohol huidige verplichtingen VO 1234/2007 Facultatieve vermeldingen: Bij de etikettering en presentatie van de in artikel 59, lid 1, bedoelde producten mogen de volgende aanduidingen worden aangebracht: a) het wijnoogstjaar; b) de naam van één of meer wijndruivenrassen; c) voor andere wijnen dan de in artikel 59, lid 1, onder g), bedoelde, het suikergehalte; d) wanneer het wijn met een beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding betreft, traditionele aanduidingen als bedoeld in artikel 54, lid 1, onder b); e) het communautaire symbool voor beschermde oorsprongsbenamingen of geografische aanduidingen; f) bepaalde productiemethoden; g) voor wijnen die een beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding hebben, de naam van een andere geografische eenheid die kleiner of groter is dan het gebied dat aan de oorsprongsbenaming of geografische aanduiding ten grondslag ligt. Bron: 8
Verordening voor consumenteninformatie Voorstel Commissie nieuwe verordening: januari 2008: - Gezonde keuze makkelijker maken - Heldere informatie - Betere bescherming tegen allergenen. - Eén verordening over etikettering in plaats van diverse richtlijnen. 9
Brede verordening Drie terreinen: 1)Veiligheid: Bijv. allergeneninfo, nano, THT 2) Misleiding: Bijv. etikettering waterkip en plakvlees 3) Gezondheidsbevordering: Bijv. voedingswaardedeclaratie 10
Nieuwe elementen - Veel nieuwe verplichtingen, o.a.: Verplichte voedingswaarde etikettering Minimale lettergrootte Verplichte herkomstetikettering voor vlees Informatievoorziening allergenen bij niet-voorverpakte levensmiddelen. - Opening voor andere vormen van informatievoorziening op en naast het etiket. - Impact assessments voor: - Herkomstetikettering - Transvetzuren - Alcohol 11
Standpunt Nederland Globale inzet Nederland was: vereenvoudiging van etiketteringsverplichtingen vermindering van administratieve lasten misleiding tegengaan ruimte voor innovatie door bijv.: andere wijze van informatievoorziening naast het etiket andere wijze van informatie aanbieden op het etiket 12
Inwerkingtreding verordening Verordening is in december vorig jaar in werking getreden Per 13 december 2014 is de verordening rechtstreeks van toepassing Uitzonderingen: Verplichte voedingswaarde declaratie (art. 9, lid 1, sub l): per 13 december 2016 Vereisten gehakt vlees (Bijlage VI, deel B): per 1 januari 2014 13 VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, juni 2012
Herkomstetikettering Artikel 26: Land van herkomst/plaats van herkomst verplicht: Bij misleiding Voor vlees (wat vermeld moet worden nog niet helder, volgt 2 jaar na inwerkingtreding). Primair ingrediënt (verschil) herkomst vermelden bij vermelding oorsprong product dat een andere herkomst heeft. Rapportage Cie mbt informatienut, haalbaarheid, kosten-baten voor andere productgroepen, 3 jaar na inwerkingtreding VO. 14
Herkomstetikettering Verplichte etikettering: Impact assessment: - Nl-se studie over consumentenvraag. - Belangrijk: kosten-baten/adm. lasten, interne markt, rundvlees etikettering als voorbeeld, consumentenvraag. Nederlandse studie (LEI, 2011): - Nice to know in plaats van need to know. - Geen gewijzigd aankoopgedrag door herkomstetikettering. - Consument wil er niet meer voor betalen. 15
Herkomstetikettering Vrijwillige etikettering: - Namen van producten: - Producten met herkomst in merknaam - Speciale recepturen met herkomstbenaming: Bijv.: Goudse kaas, Edammer, Fries Roggebrood. - Plaats van herkomst: bij misleiding in Nederland in het algemeen beperken tot het land Nederland 16 EU food law conference, June 2012
Leesbaarheid Minimale lettergrootte wordt 1.2 mm (X-hoogte). Voor verpakkingen kleiner dan 80 cm 2 wordt dit 0.9 mm. Commissie kan regels voor leesbaarheid vaststellen (gedelegeerde handelingen): Contrast Kleur Presentatie benaming, netto hh. en alcohol% in hetzelfde gezichtsveld. 17
Beschikbaarheid van voedselinformatie Artikel 12: -Beschikbaar en toegankelijk (lid 1). - Voorverpakt: op het etiket/verpakking (lid 2). - Andere informatiemiddelen die geschikter zijn mag ook, Cie kan via gedelegeerde handelingen criteria vaststellen (lid 3):» Internet» Apps» Schapkaarten» Logo s 18
Innovatie: keuze logo s Voedselkeuze logo: Biologisch logo: Logo s tbv bescherming gevoelige groep : - zwangerschapslogo - Geen 16? Geen druppel?? Meer?? (artikel 12, 35) 19
Innovatie door andere middelen: apps over calorieen en nutrienten e Hoe beoordelen we deze innovaties? claims cf. (EG) 1924/2006? etikettering cf. (EG) 1169/2011? 20
Verkoop op afstand Artikel 14: - Verkoop op afstand mag mits de verplichte informatie (art 9) voor de aankoop voorhanden is m.u.v. informatie mbt houdbaarheid (art 9.1.f.). - bij aflevering is alle informatie beschikbaar - voor niet-voorverpakte lm. gelden de verplichtingen van art. 44, dus allergenen informatie ook op afstand ter beschikking stellen. - verkoop op afstand geldt voor producten in automaten. 21
Voedingswaarde declaratie Artikel 30 - Verplicht: energie, vet, verzadigd vet, koolhydraten, suiker, proteïne, zout. - Vrijwillig: EOV, MOV, polyolen, zetmeel, vezel, significante hoeveelheden vitamines en mineralen. - Herhaling van enkele elementen: Energie Energie en vet, verzadigd vet, suikers en zout - Bij vermelding voedingswaarde alcoholische dranken mag alleen energie worden vermeld. 22
Alcohol Artikel 16: Dranken met meer dan 1.2 % alcohol zijn vrijgesteld van ingrediënten declaratie en voedingswaarde declaratie. Impact assessment: Rapportage over noodzaak etikettering voedingswaarde en ingrediënten volgt drie jaar na vaststelling Verordening. Artikel 28: Alcohol percentage vermelden: `alc. X % vol` of `alcohol X % vol` 23
Allergenen etikettering VO 1169/2011 - Etiketteringsverplichting voorverpakte levensmiddelen, - 14 stoffen waaronder: Sulfiet (meer dan 10 mg/kg of 10 mg/l) Melk en producten op basis van melk Eieren en producten op basis van eieren - Uitbreiding allergenen verplichtingen naar ook niet-voorverpakte levensmiddelen: Ambachtelijke bedrijven Restaurants, Catering, Snackbars - Opening om may contain te regelen. 24
Allergenen: may contain etikettering May contain: 2008: advies Gezondheidsraad. Start ontwikkeling risicomanagement tool door TNO. 25
May contain tool Internet portal Definieer inname Selecteer allergeen Actie level 26
Uitkomst tool 27
Implementatie Verordening 2000/13 Verordening 607/2009: Invoeringsdatum verplichting etikettering meerdere allergenen: 30 juni 2012: Oogst noordelijk halfrond past aan in najaar Oogst zuidelijk halfrond past aan in voorjaar 2013 Aanvullende verplichte vermelding allergenen: klaringseiwitten Geen drempelwaarde vastgesteld. Vaststelling detectiemethode van OIV Detectiemethode is detectielimiet 28
Allergenen etikettering, pictogrammen Aanvullende mogelijkheden: 29
Veiligheidswaarschuwingen Voorbeelden: levensmiddelen met hoog cafeïne gehalte. Geen 16, geen druppel. Zwangerschapslogo: Wens overheid Aanpak nog in discussie 30
Tenslotte Invulling nieuwe verordening voor wijnbranche in de komende jaren nog ongewis vwb. ingrediënten en nutrienten. Nieuwe allergenen verplichtingen per 30-6-2012 31