AVANS Hogeschool Maatschappelijk Werk en Dienstverlening s-hertogenbosch Beperkte opleidingsbeoordeling Netherlands Quality Agency (NQA) November 2013
2/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Inleiding Dit visitatierapport bevat de beoordeling van de bestaande, voltijdse hbo-bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) van AVANS Hogeschool te s- Hertogenbosch. De opleiding MWD maakt samen met de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) deel uit van de Academie voor Sociale Studies s-hertogenbosch (ASH). Bij de opleiding MWD in Den Bosch studeren ruim 600 studenten. Het MWD-team bestaat uit 29 docenten met een gezamenlijk aanstellingsomvang van 22,9 fte. De beoordeling is uitgevoerd door een visitatiepanel dat door NQA in opdracht van AVANS Hogeschool en in overleg met de opleiding is samengesteld. Het panel is voorafgaand aan de visitatie goedgekeurd door de NVAO. Onder verantwoordelijkheid van AVANS Hogeschool wordt te Breda ook een voltijd- en in Breda en Den Bosch een deeltijdopleiding MWD uitgevoerd. Deze opleidingen maken deel uit van de Academie voor Sociale Studies Breda (ASB). De voltijd- en deeltijdopleidingen van ASB worden apart, maar wel door hetzelfde NQA-panel, gevisiteerd. Het rapport beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies van het panel. Het is opgesteld conform het Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (22 november 2011) en het NQA Protocol 2013 voor de beperkte opleidingsbeoordeling. De visitatie heeft plaatsgevonden op 22 en 23 oktober 2013. Het visitatiepanel bestond uit: Mevrouw K. Kleine (voorzitter, domeindeskundige) De heer drs. J. Loovers (domeindeskundige) Mevrouw M. Verharen MLC (domeindeskundige) Mevrouw M. Heesters (studentlid) Mevrouw H.G. Burgler-Feenstra, auditor van NQA, trad op als secretaris van het panel. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen van het desbetreffende beoordelingskader van de NVAO en aan de eisen van het NQA Protocol 2013. Het panel heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De visitatie is uitgevoerd conform de in het NQA Protocol 2013 beschreven procedure. De opleiding heeft zowel voor studenten als docenten het open spreekuur aangekondigd, maar hiervan is geen gebruik gemaakt. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het visitatiepanel in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 3/57
Het visitatiepanel verklaart dat de beoordeling van de opleiding in onafhankelijkheid heeft plaatsgevonden. Utrecht, 28 november 2013 Panelvoorzitter Panelsecretaris Mevrouw K. Kleine Mevrouw H.G. Burgler-Feenstra 4/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Samenvatting AVANS Hogeschool in Den Bosch verzorgt de voltijdopleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD). Deze opleiding maakt deel uit van de Academie voor Sociale Studies s-hertogenbosch. Bij deze Academie horen ook de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH). Alle studenten van de Academie voor Sociale Studies volgen in het eerste studiejaar dezelfde onderwijsmodules. Je werkt eerst in gemengde groepen en het laatste blok in een opleidingsspecifieke groep. Hierdoor kun je nog gemakkelijk naar een andere opleiding overstappen als je eerste keuze verkeerd zou zijn. Studenten met een verwant mbo-4 diploma kunnen zich laten adviseren over een versneld studietraject. Bij de opleiding MWD staan in 2013 ongeveer 600 studenten ingeschreven. De opleiding wordt door 29 docenten verzorgd. Op 22 en 23 oktober 2013 is de opleiding door een visitatiepanel beoordeeld. Op grond van alle verkregen informatie beoordeelt het panel de opleiding, als goed. Standaard 1, Beoogde eindkwalificaties Wie afstudeert aan de MWD-opleiding ontvangt de graad Bachelor of Social Work. Als maatschappelijk werker beheers je dan 28 landelijk vastgestelde eindkwalificaties of competenties. Samengevat kun je als beginnend maatschappelijk werker met cliënten werken, ben je geschoold in samenwerken, kun je een bijdrage geven aan het functioneren van een instelling en aan de ontwikkeling van het beroep en heb je de houding om jezelf in het beroep te blijven bijscholen. Specifiek voor de opleiding in Den Bosch geldt dat je ook ervaring hebt opgedaan met de bredere sociaal agogische competenties, doordat je gedeeltelijk hetzelfde onderwijs volgt als de SPH- en CMV-studenten. De opleiding vindt het belangrijk dat studenten over de schotten van het eigen beroep heen kunnen kijken. Een tweede speerpunt is het opleiden van maatschappelijk geëngageerde en kritische professionals. De opleiding volgt belangrijke ontwikkelingen in de samenleving en in het beroep van de maatschappelijk werker, onder andere door jaarlijks samen met het werkveld een congres te organiseren. Het visitatiepanel beoordeelt standaard 1 als goed. Standaard 2, Onderwijsleeromgeving De opleiding geeft een duidelijke verantwoording voor de inhoud van het onderwijsprogramma. De verschillende onderwijseenheden gezamenlijk zorgen ervoor dat de student alle sociaal agogische en MWD-competenties leert beheersen. In jaar 3 draagt de jaarstage daar in belangrijke mate aan bij. In jaar 4 volgen de studenten naar eigen keuze een minorprogramma. Dit kan leiden tot verbreding of juist verdieping van de competenties. De opleiding MWD werkt de eindkwalificaties uit tot op het niveau van leerdoelen en toetscriteria. Dit is goed zichtbaar in de studiehandleidingen voor studenten, die van zeer goede kwaliteit zijn. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 5/57
De opleiding weet de eigen profilering in het curriculum tot uitdrukking te brengen. De student wordt vaak gevraagd om zijn eigen visie te geven en stelling te nemen in professionele discussies. Onderzoeksvaardigheden spelen naar de mening van de opleiding een belangrijke rol bij de ontwikkeling van een kritische beroepshouding. Ze vormen daarom een herkenbare leerlijn in het curriculum. De docenten van de opleiding zijn enthousiast en deskundig. Samen met het management zorgen zij ervoor dat de organisatie goed loopt en dat de kwaliteit van het onderwijs hoog blijft. Dat vraagt ook een actieve houding van studenten bijvoorbeeld in de vorm van meedoen aan de onderwijsenquêtes, of begeleiden van medestudenten. Docenten blijven op de hoogte van de praktijk, onder andere door elk jaar een docentstage van 40 uur in het werkveld te lopen. Op het gebied van internationalisering is de opleiding nog in ontwikkeling. Studenten kunnen stage lopen in het buitenland of daar een afstudeerproject uitvoeren. Terecht worden er dan strenge eisen gesteld aan de kwaliteit van de buitenlandse organisaties of opleidingen. Alles bij elkaar biedt de opleiding voldoende faciliteiten en een stimulerende en samenhangende leeromgeving, waarin de competenties kunnen worden gerealiseerd. Het visitatiepanel beoordeelt standaard 2 als goed. Standaard 3, Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties De toetsen, waarmee de studieonderdelen worden afgesloten zijn gevarieerd en passen bij het gegeven onderwijs. Er zijn schriftelijke tentamens, opdrachten om een beroepsproduct te maken, presentaties en verslagen. De toetsen worden individueel of met een groep gemaakt. Docenten zijn en worden geschoold in het ontwikkelen en beoordelen van toetsen en zijn hierover met elkaar in gesprek. De opleiding laat in de studiehandleidingen zien dat de beoordelingscriteria aansluiten bij de sociaal agogische en de MWD-competenties. Alle toetsen gezamenlijk dekken zo de beoogde eindkwalificaties. De kwaliteit van de toetsen wordt geborgd door actief en ondersteunend optreden van de examen- en toetscommissie. De opleiding werkt met toetsmatrijzen, antwoordmodellen en feedbackformulieren, waardoor studenten erop kunnen vertrouwen dat docenten het onderling over de inhoud en beoordeling van de toets eens zijn. In jaar 4 studeert de student af met een afstudeerproject en de individuele profilering. Het project wordt in duo s uitgevoerd die samen een opdracht vanuit het werkveld uitwerken. Dit mogen ook twee studenten van verschillende opleidingen binnen de Academie voor Sociale Studies zijn. Bij de individuele verantwoording wordt elke student uitgedaagd kritisch stelling te nemen en maatschappelijke betrokkenheid aan het beroep van maatschappelijk werker te verbinden. Het visitatiepanel vindt het afstudeerwerk ten minste van voldoende hbo-bachelorniveau. De projectrapporten vallen op door hun goede structuur en overwegend goede methodische aanpak. Bij de individuele verantwoording en profilering bereiken de meeste studenten een meer dan gemiddelde diepgang. De opleiding houdt zelf de kwaliteit van het afstudeerwerk kritisch in de gaten en vraagt elk jaar aan studenten om hierover een evaluatie in te vullen. Het visitatiepanel beoordeelt standaard 3 als goed. 6/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Inhoudsopgave 1 Basisgegevens van de opleiding 9 2 Beoordeling 11 Standaard 1 Beoogde eindkwalificaties 11 Standaard 2 Onderwijsleeromgeving 14 Standaard 3 Toetsing en gerealiseerde resultaten 24 3 Eindoordeel over de opleiding 31 4 Aanbevelingen 33 5 Bijlagen 35 Bijlage 1: Eindkwalificaties van de opleiding 37 Bijlage 2: Overzicht opleidingsprogramma 39 Bijlage 3: Bij verantwoordingsformulier 43 Bijlage 4: Bezoekprogramma 49 Bijlage 5: Bestudeerde en ter inzage gegeven documenten 51 Bijlage 6: Overzicht bestudeerde afstudeerwerken 55 Bijlage 7: Verklaring van volledigheid en correctheid 57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 7/57
8/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
1 Basisgegevens van de opleiding Administratieve gegevens van de opleiding 1. Naam opleiding in CROHO Maatschappelijk Werk en Dienstverlening 2. Registratienummer opleiding in CROHO 34616 3. Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 4. Aantal studiepunten 240 5. Afstudeerrichting(en) N.v.t. 6. Variant(en) Voltijd 7. Locatie(s) Den Bosch 8. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO Vorige visitatie: 2007 Besluit NVAO: 14-5-2008 9. Code of conduct Is getekend *) Associate degree, indien van toepassing Administratieve gegevens van de instelling 10. Naam instelling AVANS Hogeschool 11. Status instelling Bekostigd 12. Resultaat instellingstoets kwaliteitszorg Positief Kwantitatieve gegevens over de opleiding 1. In- door- en uitstroomgegevens van de laatste vijf cohorten 2008 2009 2010 2011 2012 Uitval uit het eerste jaar (percentage) 32% 28% 23% 23% 23% Uitval uit de bachelor (percentage van de herinschrijvers na jr 1)* Rendement n+1 van herinschrijvers na jaar 1 (percentage van de herinschrijvers na jr 1) 11% 20% 19% 84% 2. Docentkwaliteit 66 procent van de 29 MWD-docenten heeft een mastergraad, er zijn geen gepromoveerde docenten. 3. Gerealiseerde docent-studentratio De docent-student ratio in 2010, 2011 en 2012 was respectievelijk 1:23,7, 1:21,4 en 1:23,2. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 9/57
4. Gemiddeld aantal contacturen 1 per fase van de studie (een fase kan bijvoorbeeld aangegeven worden in reguliere studiejaren, de stage en de afstudeerperiode). Jaar 1: 15,7 Jaar 2: 13,7 Jaar 3 (Stagejaar): 3,7 Jaar 4 Minorfase: 8,9 Jaar 4 Afstudeerfase: 3,6 1 Een contactuur is een klokuur waarbij een docent fysiek aanwezig is. Bij de berekening van contacturen per week is het totaal aantal klokuren per jaar gebruikt als grondslag, uitgaande van het aantal weken per jaar dat de opleiding besteedt aan lesweken (32 weken) 10/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
2 Beoordeling Het visitatiepanel beschrijft hieronder per standaard van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het eindoordeel over de opleiding volgt in hoofdstuk 3. Standaard 1 Beoogde eindkwalificaties De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding MWD zijn gelijk aan de MWD-competenties die in 2009 zijn vastgesteld in het landelijk opleidingsoverleg MWD (Herkenbaar en Toekomstgericht, Landelijk opleidingsprofiel voor de HBO bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, oktober 2009). De opleidingscoördinator van MWD-Den Bosch nam ten tijde van de ontwikkeling van de competenties deel aan het landelijk opleidingsoverleg en dat is nu nog het geval. De MWD-competenties corresponderen met de sociaal agogische kwalificaties zoals geformuleerd in Vele takken, één stam, november 2008, die ook gelden voor de opleidingen CMV en SPH. Zo ontstaat voor de MWD-competenties een dubbele verantwoording. Ze zijn enerzijds verankerd in bredere landelijke afspraken binnen het sociaal agogische domein, anderzijds in specifieke, eveneens landelijk gemaakte afspraken over de startbekwaamheid van de MWD-professional. De MWD-competenties zijn geordend in drie sociaal agogische taakgebieden of segmenten en zes MWD-specifieke kerntaken: - Directe en indirecte hulp- en dienstverlening Werken met en namens cliënten Werken voor cliënten en potentiële cliënten - Werken in en vanuit een arbeidsomgeving Werken in de eigen instelling of organisatie Werken in externe samenwerkingsverbanden - Werken aan professionaliteit en professionalisering Zichzelf ontwikkelen in het beroep Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroep Elk van de zes kerntaken is in het opleidingsprofiel uitgewerkt in MWD-competenties, 28 in totaal (zie bijlage 1). Het opleidingsprofiel is tot stand gekomen in samenspraak met de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 11/57
Zo is er voor gezorgd dat het aansluit bij het gewenste beroepsprofiel (Het Beroepsprofiel van de maatschappelijk werker, 2006). Bij de ontwikkeling van het opleidingsprofiel is rekening gehouden met een internationaal perspectief op het beroep van maatschappelijk werker. Dit is gebeurd door uit te gaan van internationaal erkende standpunten zoals verwoord in het internationale Mission statement social work en de Global Standards for the Education and Training of the Social Work Profession. Het niveau van de landelijk vastgestelde eindkwalificaties wordt verantwoord door de relatie met de Dublin descriptoren aan te tonen en daar een eigen uitwerking aan te geven. Een aantal voorbeelden van de manier waarop het bachelorniveau wordt gekarakteriseerd: - Een beginnend maatschappelijk werker heeft het vermogen om methodisch reflectief te handelen, gebaseerd op kennis van, inzicht in en ervaring met beproefde methoden. De maatschappelijk werker is in staat om op basis van praktijkervaring en praktijkonderzoek een methodische benadering te kiezen en te verantwoorden; - Een beginnend maatschappelijk werker heeft het vermogen om overwegingen, bevindingen, resultaten mondeling en schriftelijk voor het voetlicht te brengen aan leken (cliënten), de organisatie en professionals. De opleiding heeft uit didactische overwegingen het te bereiken bachelorniveau verdeeld in vier categorieën, in navolging van de landelijke niveaubeschrijving voor sociaal agogische beroepen. Studenten ontwikkelen hun competenties van eenvoudig tot complex in vier stappen (A, B1, B2, tot en met C). De mate van beroepsontwikkeling en zelfstandigheid loopt op naar het eind van de opleiding. Het bachelorniveau van de opleiding correspondeert met de landelijke afspraken hierover. Het huidige curriculum van de MWD-opleiding is vanaf september 2008 gefaseerd per studiejaar ingevoerd. Dit proces liep nagenoeg parallel aan de ontwikkeling en implementatie van de landelijke kaders voor de sociaal agogische beroepen, zoals vastgelegd in Vele takken, één stam. In het landelijk opleidingsprofiel wordt een Body of Knowledge and Skills gedefinieerd (BoKS / kennis en vaardigheden), die de opleiding hanteert om de juiste inhoud aan het opleidingsprogramma te geven. Kennisgebieden zijn bijvoorbeeld agogiek, ethiek of recht. Voorbeelden van vaardigheden zijn gespreks- of expressieve vaardigheden. Landelijke ontwikkelingen en de reactie van de opleiding daarop worden besproken in de werkveldadviesraad. De werkveldadviesraad bestaat uit zes personen uit het werkveld en drie personen vanuit de opleiding, waaronder de voorzitter van de onderwijscommissie. Mede door deze bezetting is de opleiding in staat concreet gestalte te geven aan de validering van het curriculum door het werkveld. In de werkveldadviescommissie is tweerichtingsverkeer mogelijk tussen opleiding en werkveld. Het visitatiepanel heeft dit in de verslagen van de werkveldadviesraad kunnen zien. Een andere manier om mee te denken en te praten over landelijke ontwikkelingen realiseert de opleiding door een jaarlijks congres te organiseren samen met één van de ASH-convenantpartners. Onderwerpen voor deze congressen in de afgelopen jaren waren bijvoorbeeld Werken met risicojongeren, Samenlevingsopbouw en Welzijn nieuwe stijl. 12/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Alle opleidingen van ASH profileren zich op twee aspecten: - ASH leidt geëngageerde en kritische professionals op; - ASH leidt op tot breed georiënteerde professionals, die in staat zijn om over de schotten van het eigen beroep heen te kijken. Voor de MWD er betekent dit een voorkeur voor een systeemgericht perspectief en het werken in (multi)disciplinaire teams. Dit sluit aan bij ontwikkelingen in de beroepspraktijk, zoals het netwerk- en wijkgericht werken. Het visitatiepanel heeft de gekozen profilering bij de verschillende gespreksgroepen ter sprake gebracht en stelt vast dat management, docenten en studenten hier op een eenduidige manier over spreken. De geëngageerde en (zelf)kritische attitude komt in vele aspecten van de opleiding tot uitdrukking. Op het gebied van internationalisering hebben ASH en ASB samen beleid geformuleerd (Internationaliseringsbeleid ASB-ASH, 2011). ASH concretiseert dit beleid op verschillende manieren, waaronder het onderhouden van contacten met collega- instellingen in het buitenland, het mogelijk maken voor studenten om in het buitenland stage te lopen of een periode te studeren en het invoeren van internationaal georiënteerde elementen in het curriculum. Het panel is positief over de doordachte manier, waarop het management internationalisering benadert. Dit blijkt onder andere uit de principiële houding tegenover de kwaliteit van buitenlandse stageplaatsen. Naar de mening van het visitatiepanel verkeert de internationalisering van het curriculum in een beginfase. De Basiswaarden van het beroepshandelen 2007, Het Opleidingskader ASH 2013 en Het Visiedocument MWD 2012-2013 vormen de brug van de eindkwalificaties naar het onderwijsprogramma. Het visitatiepanel stelt vast dat de opleiding hiermee een goed onderbouwd startpunt heeft voor de uitvoering van het onderwijs. De afgestudeerde ontvangt de graad Bachelor of Social Work. De opleiding onderzoekt de mogelijkheden om studenten binnen het bewust brede programma toch erkend te kunnen laten specialiseren, bijvoorbeeld in het jeugdzorgwerk. Overwegingen en conclusie De opleiding beoogt eindkwalificaties te bereiken die wat betreft inhoud en niveau passend zijn voor de Bachelor of Social Work. Deze eindkwalificaties zijn vervat in 28 landelijk vastgestelde competenties. Het panel stelt vast dat de opleiding de landelijke ontwikkelingen op een correcte manier volgt en daar, bijvoorbeeld met het jaarlijkse congres, zelf een bijdrage aan levert. De keus om geëngageerde en kritische professionals op te leiden die breed georiënteerd zijn en in staat zijn om over de schotten van het eigen beroep heen te kijken, wordt binnen de opleiding breed ondersteund en uitgedragen. In de uitwerking van de eindkwalificaties is een tweesporenbeleid zichtbaar, ASH-breed en MWD-specifiek. De keus voor een gedeeltelijk generieke uitwerking van het curriculum past bij de doelstelling om studenten te leren verder te kijken dan het eigen beroep. Het panel vindt de documenten, zoals Het Opleidingskader ASH 2013, waarmee de basis wordt gelegd voor de uitwerking van het onderwijsprogramma, van goede kwaliteit. Op het gebied van internationalisering is de opleiding nog in ontwikkeling. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 13/57
Het panel is positief over de keus om het curriculum geleidelijk van internationale aspecten te voorzien en steunt de opleiding in het handhaven van strenge kwaliteitseisen voor stages of studeren in het buitenland. Het panel komt op basis van bovenstaande overwegingen tot het oordeel goed. Standaard 2 Onderwijsleeromgeving Het programma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromende studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Bevindingen De structuur van het programma Het curriculum van de opleiding MWD omvat 240 EC, 210 EC voor de major en 30 EC voor de minor. De structuur van het curriculum is ASH-breed voor alle drie opleidingen gelijk en kent verschillende indelingsprincipes. Er is een periodestructuur in de eerste twee jaren, met 15 EC per periode. Elke periode bestaat uit zeven onderwijsweken, een tentamenweek, een herkansingsweek en een evaluatieweek; tien weken in totaal. Jaar 3 wordt gekenmerkt door de jaarstage en jaar 4 kent een verdeling in twee semesters van elk 30 EC voor de minor en het afstuderen. Alle vier perioden in de propedeuse worden ASH-breed/generiek ingevuld. Studenten van de drie opleidingen vormen gedurende de eerste drie perioden gemengde groepen en in periode 4 maken ze de overstap naar opleidingsspecifieke groepen. Jaar 2 wordt voornamelijk opleidingsspecifiek ingevuld (42 EC), maar kent ook generieke lijnen: Studieloopbaanbegeleiding, Bijzondere Leer Activiteiten, Beroepspraktijkvorming en Onderzoeksvaardigheden, gezamenlijk 18 EC. In jaar 3 zijn de onderdelen Beroepspraktijkvorming, Professionele dilemma s en Verantwoording methodisch handelen beroepsspecifiek (49 EC) en Supervisie en Studieloopbaanbegeleiding generiek (11 EC). Jaar 4 tenslotte is met de minor en het afstuderen geheel generiek ingericht, hoewel de beoordelingscriteria voor het afstuderen mede vanuit de MWD-competenties worden verantwoord. Jaar 1 wordt ook wel de oriënterende en selecterende fase genoemd, jaar 2 en 3 samen de beroepsvoorbereidende en beroepsvormende fase en jaar 4 is de verdiepende of verbredende afstudeerfase. In de relatief grote omvang van het generiek ingevulde curriculum herkent het panel de keus van de opleiding om studenten te leren over de grenzen van het eigen beroep heen te kijken. 14/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Inhoud van het programma Relatie tussen de beoogde eindkwalificaties en de inhoud van het programma Het MWD-curriculum is vanaf september 2008 over de verschillende studiejaren uitgerold. De opleiding kent een cyclus van klein onderhoud, die elk jaar op basis van evaluaties wordt uitgevoerd en groot onderhoud voor meer ingrijpende aanpassingen één maal per vier jaar. Het huidige curriculum is uitontwikkeld en op grond van evaluaties continu bijgesteld. In de Curriculumverantwoording MWD geeft de opleiding per studiejaar een onderbouwing voor het onderwijsprogramma. De inhoud van het onderwijs is gedeeltelijk ASH-breed (generiek) en gebaseerd op de algemene sociaal agogische competenties en voor een deel MWD-specifiek. In beide gevallen verantwoordt de opleiding bij de onderdelen van elk studiejaar hoe de relatie met de MWD-beroepspraktijk moet worden gezien. Een aantal voorbeelden: de propedeuse start met de contouren, de waarde en de zin van het sociaal agogisch werk vanuit macroperspectief. Dit is gerelateerd aan de MWD-kerntaken Werken in externe samenwerkingsverbanden en Werken aan professionaliteit en professionalisering. In jaar 2 leert de student onder andere systeemgericht werken met een scherp oog voor de intermenselijke zelfregulatie. Hier komen veel MWD-competenties uit de kerntaak Werken met en namens cliënten aan bod. De onderbouwing mondt uit in een leerplanschema per jaar. De leerplanschema s laten zien welke studieonderdelen in het jaar voorkomen. Per studieonderdeel wordt terugverwezen naar de bijbehorende sociaal agogische- en MWD-competenties, wordt een korte inhoudsbeschrijving gegeven en is een omschrijving opgenomen van de toetsvorm en - inhoud. De zogenaamde blauwdrukken van elk studiejaar geven een compact overzicht van de verschillende studieonderdelen en de onderwijsinhoud. In de blauwdrukken is ook te zien gedurende welke perioden de studieonderdelen worden uitgevoerd. De studieonderdelen vertegenwoordigen doorlopende lijnen, zoals Studieloopbaanbegeleiding, Onderzoeksvaardigheden of Beroepspraktijkvorming of vormen inhoudelijke eenheden met de duur van een periode. Voorbeelden van inhoudelijke eenheden zijn Mens, gedrag en communicatie, Relatie als fundament in het maatschappelijk Werk en De normatieve professional. Bij de onderwijseenheden wordt verwezen naar de domeinen van de BoKS, waaruit kennis en vaardigheden afkomstig zijn, zoals recht, psychologie, systeemtheorie of projectmatig werken. Het panel vindt dat de opleiding met de curriculumverantwoording goed zicht geeft op de inhoud van het curriculum in relatie tot de te bereiken eindkwalificaties en dat deze inhoud relevant en up to date is. In de inhoudsbeschrijving van het curriculum ziet het panel terug dat de opleiding breed georiënteerde professionals wil opleiden die een geëngageerde en kritische attitude hebben. Een goed voorbeeld hiervan is het studieonderdeel Kernvragen van het beroep, waarin de student wordt uitgedaagd om een eigen standpunt in te nemen tegenover dilemma s in het beroep en hierbij gebruik te maken van vakliteratuur. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 15/57
De volgende stap in de concretisering van de eindkwalificaties wordt gezet in de studiehandleidingen. Deze studiehandleidingen zijn steeds volgens een vaste structuur opgezet en bieden de student houvast bij de uitvoering van zijn taken en de voorbereiding op de toets. De studiehandleidingen starten met een uitgebreide uitleg over de competenties waaraan gewerkt wordt. De betrokken competenties worden uitgeschreven, waarna de bijbehorende leerdoelen worden genoemd. Verderop in de studiehandleiding volgt een vertaling van de leerdoelen naar beoordelingscriteria. Andere vaste onderdelen in de studiehandleidingen zijn de beroepscontext (relevantie van dit studieonderdeel voor het beroep), de plaats in het curriculum, studiebelasting en niveau, de studiewijzer per week, informatie over de toetsing en de verplichte en aanbevolen literatuur. De studiehandleidingen zijn voor de student op Blackboard, de elektronische leeromgeving van AVANS Hogeschool, beschikbaar. Het visitatiepanel heeft Blackboard in werking gezien en vastgesteld dat dit naar behoren functioneert. Tijdens de visitatie lagen alle studiehandleidingen voor het panel ter inzage. Het panel is onder de indruk van de kwaliteit van de studiehandleidingen, zowel wat betreft vormgeving als wat betreft inhoud. De handleidingen maken de relatie tussen leerdoelen, beoordelingscriteria en eindkwalificaties prima inzichtelijk en geven tegelijkertijd een goede ondersteuning voor het leerproces van de student. Het panel vindt dat de opleiding hiermee een voorbeeldfunctie zou kunnen hebben voor collega-opleidingen. In de NSE 2013 zijn de studenten in hoge mate tevreden over de inhoud van de opleiding. De score hiervoor is 4,04 op een vijfpuntschaal. Kennis en kunde Het programma van de opleiding MWD is gericht op competentieverwerving. Kennis, vaardigheden en houdingsaspecten leveren de bouwstenen voor de competenties die geïntegreerd tot uitdrukking komen in beroepsproducten, de stage en de afstudeeropdrachten. De vereiste kennis en vaardigheden zijn landelijk vastgelegd in de BoKS voor MWD-opleidingen. Hieraan refereert de opleiding in de leerplanschema s per jaar. Kennisverwerving is ondergebracht in de zogenaamde conceptuele leerlijn en studenten oefenen met het toepassen van specifieke beroepsvaardigheden in de vaardighedenlijn. Over dit laatste vertellen studenten tijdens de visitatie dat ze hun vaardigheden wel vaker en grondiger hadden willen oefenen alvorens op stage te gaan. Een aantal studenten komt nu zichzelf tegen als ze in jaar 3 stage lopen. Met 13 EC in jaar 1 en 2 samen lijkt de vaardighedenlijn inderdaad weinig omvangrijk. In de regielijn, studieloopbaanbegeleiding, staat de attitude van de student centraal. De Beroepspraktijkvorming, in de stagelijn, begint in jaar 1 en wordt afgerond in jaar 3. De derdejaars stage vormt samen met de Supervisie en de onderwijsprogramma s Kernvragen van het beroep en Verantwoording van het methodisch handelen, een goed samenhangend geheel. In jaar 3 wordt bij uitstek de integratie van kennis, vaardigheden en attitude gezocht, en wordt de student door docenten en werkveld op zijn competenties getoetst. In jaar 1 en 2 toetst de opleiding de ICT- en taalvaardigheden van de student. Het behalen van deze toetsen is een voorwaarde om de propedeuse te kunnen halen. 16/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
ASH ondersteunt studenten die hier moeite mee hebben met een oefenprogramma en studenten kunnen gebruikmaken van de Academiegids ASH 2013, met richtlijnen voor professioneel taalgebruik en verslaglegging. De opleiding heeft een expliciete visie op het belang van onderzoeksvaardigheden voor studenten en beginnende professionals. Onderzoeksvaardigheden worden gezien als de basis voor een kritische, onderzoekende en reflectieve houding. Professionals moeten onderzoek van anderen kunnen interpreteren en gebruiken en zelf kunnen participeren in onderzoek, bijvoorbeeld ten behoeve van beleidsevaluatie of om de effectiviteit van interventies te kunnen aantonen. Vanwege het belang zijn onderzoeksvaardigheden als lijn in het curriculum opgenomen én vervlochten in de gehele opleiding. Een viertal docenten is als onderzoeker betrokken bij een van de lectoraten van het expertisecentrum Veiligheid of het lectoraat Jeugd, Gezin en Samenleving. Deze docenten brengen voorbeelden uit onderzoek terug in het onderwijs. Het beleid over onderzoeksvaardigheden is vastgelegd in de Notitie Onderzoeksvaardigheden in het nieuwe curriculum ASH 2010. Studenten kunnen, onder andere tijdens de minor, naar keuze hun kennis en vaardigheden verdiepen of verbreden. De ASH-minor MWD nieuwe stijl sluit aan bij de profilering van de opleiding. Andere ASH-minoren zijn Krachten en kansen in de wijk, GGZ-agoog, Werken in een gedwongen kader, Werken met jeugd en Verslavingskunde. Maar studenten mogen ook verbreden buiten ASH. Het visitatiepanel heeft de Literatuurlijst MWD, 2012-2013 bestudeerd en stelt vast dat de voorgeschreven en aanbevolen literatuur inhoudelijk relevant en actueel is. De lijst is geordend volgens de studieonderdelen uit het programma. De student kan in één oogopslag zien welke literatuur bij een studieonderdeel wordt gebruikt. Op de lijst komt bij de minoren ook een enkele keer Engelstalige literatuur voor. Dit zou, volgens het eigen internationaliseringsbeleid, in de toekomst moeten toenemen. Het oordeel van de studenten in de NSE 2013 over praktijkgericht onderzoek binnen de opleiding krijgt de score 3,62. Studenten zijn in ruim voldoende mate tevreden hierover. Vormgeving van het programma Didactisch concept en werkvormen In 2007, bij de voorbereiding op een nieuw curriculum, heeft ASH Basiswaarden van het beroepshandelen geformuleerd. Voorbeelden van deze waarden zijn: - De curatieve waarde van probleemoplossing in het sociaal functioneren; - Verbinden van normatieve en instrumentele professionaliteit; - Ontwikkelen van een eigen persoonlijke visie op het beroep. Om deze waarden in het onderwijs tot uitdrukking te kunnen brengen en te combineren met het uitgangspunt van competentiegericht leren (Uitgangspunten en kenmerken van het didactisch model, 2008), heeft ASH gekozen voor het leerlijnenmodel van Ploegman en de Bie (2008). Zo zijn in het MWD-curriculum vijf leerlijnen te herkennen: de stagelijn, integrale lijn, conceptuele lijn, vaardigheden- en regielijn. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 17/57
Deze lijnen zijn duidelijk zichtbaar in de Curriculumverantwoording MWD. De stage-, integrale- (waaronder onderzoeksvaardigheden) en conceptuele leerlijn zijn sterk (met veel EC) in het curriculum vertegenwoordigd. Binnen de leerlijnen is het curriculum concentrisch opgebouwd. In elk studiejaar wordt aan de volledige set van beroepscompetenties gewerkt, waarbij de moeilijkheidsgraad per jaar toeneemt. De opleiding heeft de verschillende niveaus (A, B1, B2, C) gedefinieerd in termen van: - Mate van complexiteit, van eenvoudig naar complex; - Mate van beroepsuitoefening, van oriënteren naar verdiepen; - Mate van zelfstandigheid, van structureren/begeleiden naar adviseren en consulteren. De concretisering van de niveaus is vastgelegd in de Niveautaxonomie ASH 2008. In het begin worden de opdrachten voorgestructureerd en door de docenten actief begeleid, aan het eind van de opleiding vraagt de student op eigen initiatief consult of advies. In elke studiehandleiding staat een uitleg over het niveau. Studenten weten vooraf wat de moeilijkheidsgraad van de opdrachten is, hoe zelfstandig ze moeten zijn en wat er bij de toets van hen wordt verwacht. In alle leerlijnen zijn de opdrachten realistisch voor de praktijk en zoveel mogelijk authentiek. De opleiding versterkt de praktijkgerichtheid door convenanten af te sluiten met werkveldpartners. In deze convenanten worden wederzijdse bijdragen aan en vanuit het onderwijs afgesproken, zoals stageplaatsen, afstudeerprojecten en gastdocentschappen. Bij de verschillende leerlijnen horen passende werkvormen. Voorbeelden zijn: hoorcolleges, basis- en studiegroeplessen, leerteam- en individuele opdrachten. Studenten werken in groepen van verschillende grootte. Een basisgroep in de propedeuse bestaat uit 28 studenten en in jaar 2 uit 32 studenten. Hoorcolleges worden gegeven aan twee of meer basisgroepen tegelijk. Een studiegroep, waarin bijvoorbeeld vaardigheden worden geoefend, bestaat uit 14 of 16 studenten. Studenten werken aan opdrachten in de zogenaamde leerteams. Dit zijn groepen van zeven of acht studenten. In de NSE 2013 zijn de studenten in ruim voldoende mate tevreden over hun voorbereiding op de beroepsloopbaan. De score is 3,81. Begeleiding van studenten Volgens ASH start de begeleiding van studenten voor aanvang van de opleiding. Er is een team Public Relations & Voorlichting, dat verschillende activiteiten organiseert, zoals meeloopdagen, proefstuderen en voorlichting op middelbare scholen. Studenten worden bij deze activiteiten betrokken. Vanaf 2013-2014 worden intake-assessments gehouden met elke student die zich aanmeldt. Doel van vroegtijdige begeleiding is uitval te voorkomen. Voor zittende studenten heeft de opleiding MWD verschillende begeleidingsvormen en systemen in werking: onderwijsinhoudelijke begeleiding, studieloopbaanbegeleiding, stagebegeleiding, supervisie en afstudeerbegeleiding. Ook voor de begeleiding geldt de niveauopbouw van structureren en actief begeleiden, via coachen naar adviseren en consult geven. 18/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
De leerlijn studieloopbaanbegeleiding richt zich op het vergroten van het reflectieve en zelfregulerende vermogen van de student, die op weg is zich tot normatieve professional te ontwikkelen. ASH voert voor en door studenten een buddysysteem en een systeem van peertutoring uit. Het buddysysteem is bedoeld voor studenten die extra ondersteuning kunnen gebruiken om hun weg binnen de opleiding te vinden. Dit zijn bijvoorbeeld studenten uit Duitsland, studenten met een handicap of studenten die het versnelde programma volgen. In het kader van peertutoring begeleiden vierdejaarsstudenten van de minor Werken met jeugd leerteams van eerstejaars studenten of geven tweedejaars ondersteuning aan eerste- of tweedejaars studenten bij de voorbereiding op moeilijke tentamens die zij moeten herkansen. Bij deze laatste vorm van tutoring moet de begeleidende student zelf ten minste een 7 voor het tentamen hebben gehaald. Het visitatiepanel vindt het buddysysteem en peertutoring een mooie manier om de studenten verantwoordelijkheid te geven en betrokken te maken bij het onderwijs en de organisatie. Het visitatiepanel vindt dat de opleiding de studenten goede en gevarieerde begeleiding en ondersteuning biedt. Studenten geven in de NSE 2013 voor de studiebegeleiding de score 3,77. Verschillende leerroutes De opleiding heeft een omvang van 240 EC en duurt vier jaar. Studenten met een havo-, vwo- of mbo-4 diploma worden toegelaten. De Onderwijs- en Examenregeling SPH, MWD, CMV van de ASH 2012-2013 (OER) geeft weer aan welke vooropleidingseisen de student moet voldoen en welke uitzonderingen en/of vrijstellingen er mogelijk zijn. Studenten met een verwant mbo-4 diploma, met name genoemd in de OER, kunnen naar eigen keuze gebruik maken van een versnelde studieroute van drie jaar. Na een intakeprocedure krijgen deze studenten een nadrukkelijk advies, of de opleiding hen geschikt acht voor het versnelde, en daardoor zware, traject. In de OER ASB en ASH 2012-2013 staan de vrijstellingen beschreven, die studenten in het versnelde programma standaard krijgen. De omvang van de vrijstellingen is 60 EC van vooral het eerstejaarsprogramma. Door ook een klein deel van het tweedejaars programma vrij te stellen ontstaat de mogelijkheid om speciaal voor deze groep studenten conceptuele studieonderdelen te creëren, waarin propedeuseonderdelen uit de conceptuele leerlijn kunnen worden behaald. Het panel heeft deze procedure nagevraagd bij de examencommissie en stelt vast dat de vrijstellingen inderdaad standaard worden verleend als de student tot de versnelde route wordt toegelaten. Het panel vindt dit een te vrijblijvende werkwijze voor een omvangrijk pakket aan vrijstellingen en vindt dat de diploma s en prestaties van deze groep studenten individueel beoordeeld zouden moeten worden. Een student krijgt een bindend negatief studieadvies als aan het eind van de propedeuse minder dan 52 EC zijn behaald of als de student na twee jaar de propedeuse nog niet geheel heeft gehaald. De regelgeving hiervoor is vastgelegd in de OER. De regels voor doorstroom naar het derde en vierde studiejaar zijn eveneens vastgelegd in de OER. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 19/57
Om met jaar 3 te kunnen starten moet de student de propedeuse hebben behaald én ten minste 45 EC uit het tweedejaars programma. Voor de afstudeerfase geldt de voorwaarde dat de stage en de supervisie met een voldoende moeten zijn afgerond. Het visitatiepanel heeft geen negatieve signalen gekregen over de studeerbaarheid van het programma, behalve de opmerking van studenten over de stage. Studenten kunnen hun studie in vier jaar afronden, studenten met een passende mbo-4 opleiding in drie jaar. Van de studenten die zich voor de hoofdfase inschrijven is het meest recente rendementscijfer 84 procent. Het uitvalpercentage uit de propedeuse was voor cohort 2012 23 procent en uit de hoofdfase is de laatste jaren rond de 20 procent uitgevallen. Het management ziet terugdringen van de uitval als een maatschappelijke verplichting en ook vanuit AVANS Hogeschool wordt hierop gestuurd. Kwaliteit van het personeel De opleiding MWD wordt door 29 docenten uitgevoerd met een gezamenlijke aanstellingsomvang van 22,9 fte. De docent-student ratio is 1:23. Naast de vast aangestelde docenten worden er gastdocenten ingezet met specifieke expertise. ASH gaat voor het personeelsbestand bewust uit van 70 procent vast en een flexibele schil van 30 procent. De instroom bij de opleiding MWD is de afgelopen vier jaar gegroeid van 166 naar 212 studenten. Deze groei, die zich ASH-breed voordoet, heeft tot gevolg dat er veel nieuwe docenten zijn aangenomen. Tekenend hiervoor in het MWD-team is dat van de 29 docenten er 12 korter dan drie jaar in dienst zijn. Nieuw te werven personeel dient zoveel als mogelijk te voldoen aan het profiel van taakvolwassenheid, naast een masterkwalificatie en actuele, relevante werkervaring. De opleiding wil dat docenten breed inzetbaar zijn, verantwoordelijkheid en initiatief nemen en inspirerend zijn voor de studenten. Breed inzetbaar betekent dat docenten zowel ASH-generieke als MWD-specifieke programma s moeten kunnen verzorgen, studieloopbaanbegeleiding en supervisie kunnen geven en onderwijs kunnen ontwikkelen. Nieuwe docenten worden aan een mentor-docent gekoppeld en zij krijgen tijd om zich te kunnen inwerken. Het visitatiepanel heeft met een aantal nieuwe docenten gesproken. Zij vertellen dat ze gemakkelijk worden opgenomen in het team en worden meegenomen in de cultuur van taakvolwassenheid. Om een vaste aanstelling te kunnen krijgen moeten de nieuwe docenten een pedagogisch didactische aantekening hebben of behalen. Alle uitgangspunten voor het personeelsbeleid en de planning zijn vastgelegd in Personeelsplan, Betrokkenheid (y)our future, juni 2011. De opleiding heeft in Samenstelling team MWD, augustus 2013 aan het visitatiepanel een overzicht verstrekt van de kwaliteiten binnen het MWD-team. In dit overzicht is bij elke docent aangegeven wat zijn hoogst genoten opleiding is, of hij een onderwijsbevoegdheid heeft, welke belangrijke taken hij naast het docentschap uitvoert, wat zijn vakspecifieke kennis is en over welke MWD-werkervaring hij beschikt. Met deze informatie toont de opleiding aan dat de docenten gezamenlijk voldoende vakspecifieke kennis en praktijkervaring hebben om alle onderdelen van de opleiding te kunnen uitvoeren. Drie recent aangestelde docenten moeten nog didactisch geschoold worden. 20/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Docenten worden gestimuleerd om zich te blijven scholen en ontwikkelen. Om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in het werkveld volgen alle docenten standaard elk jaar een docentstage met een omvang van 40 uur. In het document Samenstelling team MWD is te zien dat dit ook daadwerkelijk gebeurt. Voor nieuwe docenten kan de stage bestaan uit meelopen met een ervaren docent. Voor masterscholing, een supervisortitel en promoveren is een apart budget beschikbaar. Docenten maken een persoonlijk ontwikkelingsplan en bespreken individuele scholingswensen met de directie in de functioneringsgesprekken. Daarnaast is er een Teamontwikkelingsplan Opleidingsteam MWD 2011. Dit plan heeft een scope van drie jaar (2011-2014). Het team heeft vanuit vier perspectieven (beroep MWD, teamontwikkeling, onderwijs en vernieuwing) een uitgebreide SWOT-analyse gemaakt. Op basis van deze analyse zijn korte- en langetermijn resultaten geformuleerd. Bijvoorbeeld - De geografische en inhoudelijke variatie in stageplaatsen is in 2014 groter dan nu; - Elk lectoraat heeft een afvaardiging uit het MWD opleidingsteam in de kenniskring; - Alle docenten hebben een opleidingstraject afgelegd op toetsdeskundigheid; - Enkele docenten volgen jaarlijks een korte stage in het buitenland in een vreemde taal. Het visitatiepanel is onder de indruk van de manier waarop de kwaliteit van de docenten hoog wordt gehouden. De verplichte, jaarlijkse docentstages vindt het panel bijzonder en het teamontwikkelingsplan getuigt van visie en inzicht. Ook ziet het panel dat de documenten op AVANS-, ASH- en opleidingsniveau met elkaar in lijn zijn en beluistert het panel tijdens de visitatie in de gesprekken met docenten en commissieleden een grote mate van eenduidigheid en professionaliteit. De docenten leveren volgens het panel zelf het bewijs voor de gewenste taakvolwassenheid, die het management voorstaat. Het visitatiepanel heeft de werkdruk met de docenten besproken en als antwoord gekregen dat die er zeker is, maar dat deze goed met het management is te bespreken en is op te vangen door goede collegiale samenwerking. Het management heeft in 2008 en 2011 onderzoek laten doen naar de taakbelasting van docenten en op grond daarvan verlichtende maatregelen genomen. Het management zelf ziet ontwikkelingsmogelijkheden op het innovatieve en creatieve vlak. Na een periode van studentengroei en organisatieontwikkeling is het volgens het management nu tijd om vanuit een stabiele positie de blik weer meer naar buiten te richten. Studenten vertellen tijdens de visitatie dat hun docenten betrokken en enthousiast zijn en goede praktijkvoorbeelden kunnen geven. In de NSE 2013 tonen studenten zich goed tevreden over de docenten; de score is 3,98. Het panel stelt op grond van de documenten en de gesprekken vast dat er in aantal voldoende en goed gekwalificeerd personeel is om de opleiding uit te voeren. Kwaliteit van de opleidingsspecifieke voorzieningen De opleiding MWD wordt in Den Bosch uitgevoerd aan het Hervenplein, waar ook de Juridische Hogeschool van AVANS/Fontys is gehuisvest. De opleiding beschikt hier over grotere ruimtes voor de colleges en kleinere ruimtes voor groepswerk en trainingen en over een aantal specifieke lokalen voor muzisch agogische/creatieve activiteiten. De voorzieningen in het gebouw, zoals de kantine, zijn niet ruim, maar voldoen. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 21/57
Er zijn AVANS-brede computer- en reprovoorzieningen. Eveneens AVANS-breed is het leercentrum Xplora, waar studenten in groepen kunnen samenwerken en waar alle relevante informatie voor hen beschikbaar is. Voor MWD is hier alle verplichte literatuur aanwezig; om te lenen en ter inzage. De medewerkers van Xplora vervullen een actieve rol in het aanleren van onderzoeksvaardigheden, voor zover het het ontsluiten van informatie in het algemeen en van databanken in het bijzonder betreft. Studenten kunnen door het hele gebouw heen gebruik maken van een draadloos netwerk. Ze worden over hun studieresultaten geïnformeerd via OSIRIS. Roosterwijzigingen en dergelijke worden via AVANS Portal bekendgemaakt en de onderwijsinformatie is beschikbaar in Blackboard. Al deze informatie is ook van buiten de onderwijsgebouwen te benaderen. Heel AVANS maakt voor het documentbeheer een migratie door naar Xythos. Het visitatiepanel heeft dit in werking gezien voor de opslag van notulen van verschillende gremia, zoals de toets- en examencommissie. De studiefaciliteiten worden door de studenten in de NSE 2013 in ruim voldoende mate gewaardeerd. De score hiervoor is 3,54. Binnen de categorie studiefaciliteiten scoort de beschikbaarheid van werkplekken met 2,87 het laagst. Hoe wordt de kwaliteit van de onderwijsleeromgeving gewaarborgd? De kern van de formele structuur wordt gevormd door de resultaatverantwoordelijke kernteams, die per studiejaar zijn georganiseerd, en door het opleidingsteam MWD. De kernteams voor de propedeuse en voor jaar 4 zijn samengesteld uit docenten van de opleidingen MWD, SPH en CMV, omdat in die jaren het onderwijsprogramma generiek is ingericht. De kernteams voor jaar 2 en 3 zijn MWD-specifiek samengesteld. Elk kernteam is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, voorbereiding, uitvoering, evaluatie en verbetering van het onderwijs. Elke docent is binnen één kernteam breed verantwoordelijk en kan binnen een ander kernteam alleen uitvoerend zijn betrokken. Om de uitvoering van het onderwijs goed te laten verlopen wordt er elke periode voor elk programma met de betrokken docenten een voorbereidings-, uitvoerings- en evaluatieoverleg gehouden. In het opleidingsteam, waar alle MWD-docenten deel van uitmaken, worden overstijgende ontwikkelingen besproken en wordt hiervoor onder eigen verantwoordelijkheid beleid ontwikkeld. Dit wordt vastgelegd in het al eerder besproken teamontwikkelingsplan. Om alle overleg te kunnen organiseren is de woensdagmiddag hier standaard voor vrijgeroosterd. De onderwijskundige coördinatie is belegd bij de onderwijscommissie. Deze commissie wordt gevormd uit docenten van de drie ASH-opleidingen. De onderwijscommissie bewaakt de lijn en samenhang in het curriculum als geheel en zorgt voor de afstemming tussen de opleidingen MWD, CMV en SPH. Eveneens ASH-breed functioneren de toetscommissie en expertgroepen van docenten die deelgebieden of thema s inhoudelijk aansturen, zoals internationalisering, taal, onderzoeksvaardigheden. En er zijn docenten met specifieke taken, zoals een inzetcoördinator die lid is van de onderwijscommissie en binnen de academie de financiële en urenconsequenties bewaakt, een minorcoördinator, stage- en afstudeercoördinator. De opleidingscoördinator is een docent met een bijzondere taak. 22/57 NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB
Hij is aanspreekpunt voor allerlei praktische zaken en ondersteunt het MWD-team en de kernteams in hun resultaatverantwoordelijkheid. Voor de beide Academies voor Sociale Studies in Den Bosch en Breda gezamenlijk is één examencommissie en één opleidingscommissie ingericht, die in de praktijk in onderscheiden kamers voor Breda en Den Bosch functioneren. De drie opleidingen van de Academie worden aangestuurd door een directeur en een adjunct-directeur, die gedeeltelijk overlappende en gedeeltelijk gescheiden portefeuilles beheren. Zij voelen zich geheel gezamenlijk verantwoordelijk voor de docententeams en voeren beiden functioneringsgesprekken met docenten. De opleiding laat zich adviseren door een werkveldadviesraad op MWD-niveau. Het visitatiepanel heeft met vertegenwoordigers van de docenten en de commissies en met het management gesproken. In de verschillende gesprekken valt een grote mate van saamhorigheid en verantwoordelijkheid op. Deze opleiding wordt naar de mening van het visitatiepanel in gezamenlijkheid gemaakt en gedragen. Ieder neemt zijn verantwoordelijkheid en het maakt niet uit of het panel in gesprek is met MWD-docenten of, wat betreft de commissies, met docenten van de opleidingen SPH of CMV. De onderwijscommissie vervult een spilfunctie als er veranderingen in het onderwijs nodig zijn. De leden van andere commissies, de opleidings-, examen- en toetscommissie en de Academie(medezeggenschaps)raad, nemen elk hun eigen rol in de veranderingsprocessen. Het management slaagt er in AVANS- of ASH-breed beleid binnen de teams onder de aandacht te brengen en om vervolgens een grote mate van ruimte te geven om dit beleid uit te voeren. Studenten hebben invloed op de opleiding via schriftelijke en mondelinge evaluaties. De studenten met wie het visitatiepanel sprak, zijn hierover te spreken. Ook vertellen zij dat ze gemakkelijk bij de docenten aankloppen als er klachten of problemen zijn. Een centrale rol in de kwaliteitsborging spelen de verbeterplannen, die naar aanleiding van evaluaties of van andere verbeterimpulsen worden geschreven. Deze plannen volgen steeds eenzelfde format en verplichten om rekening te houden met input vanuit de verschillende commissies. Het visitatiepanel is overtuigd dat door de combinatie van betrokken en deskundige docenten, goede documenten, daadkrachtige commissies en door een goed samenspel tussen management en teams er een stimulerende leeromgeving ontstaat. Op de vraag of je deze opleiding zou aanraden aan vrienden of familie reageren studenten in de NSE 2013 met de hoge score 4,48. Dit ziet het visitatiepanel als een bevestiging van de kwaliteit van de leeromgeving als geheel. Overwegingen en conclusie De opleiding MWD werkt de eindkwalificaties uit tot op het niveau van leerdoelen en toetscriteria. Deze uitwerking is zichtbaar in de curriculumverantwoording en de studiehandleidingen. De opleiding baseert zich voor haar onderwijs op zowel de drie ASHbrede agogische taakgebieden als op de MWD-specifieke competenties. Het panel vindt het stramien onder het curriculum stevig en de samenhang tussen eindkwalificaties, leerdoelen en toetscriteria transparant. NQA AVANS Hogeschool: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Den Bosch - BOB 23/57