ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING AFRIKAANS HUISTAAL ASSESSERINGSTAAK JUNIE 2015 VRAESTEL 2 GRAAD 7 PUNTE: 60 TYDSDUUR: 2 UUR Hierdie vraestel bestaan uit 11 bladsye.
ALGEMENE INLIGTING Hierdie vraestel bestaan uit TWEE afdelings: Afdeling A: Leesbegrip (30) Afdeling B: Taal in konteks (30) INSTRUKSIES Beantwoord AL die vrae. Lees die instruksies by elke vraag noukeurig. Let op na die spelling. Skryf netjies en leesbaar. Bladsy 2 van 11
AFDELING A LEESBEGRIP VRAAG 1 Lees die leesstuk deur en beantwoord die vrae. ʼn Suksesverhaal soos min 1. Willie Mtolo is vandag wêreldberoemd. Maar hierdie roem het hom glad nie verander nie sy eerste prioriteit bly sy doodgewone familie. Nadat Mtolo in 1993 die wêreld se grootste marathon, die New Yorkse Marathon gewen het, het hy gesê: Suid-Afrika is my tuiste en ek sal dit nooit verlaat om in Amerika of Europa te gaan woon nie. Van die beste atlete in die wêreld neem jaarliks aan hierdie marathon deel. 2. Mtolo se suksesverhaal klink soos ʼn sprokie en begin jare gelede op ʼn klein afgeleë dorpie hoog in die Drakensberge. Willie is die oudste seun van ʼn gesin wat te arm was om enige van die dinge te bekostig wat baie mense as vanselfsprekend beskou. Om 16 kilometer skool toe te ry op ʼn fiets, was hom nie beskore nie en hy het geen ander keuse gehad as om te hardloop of laat vir skool te wees nie. 3. Die plaasseuntjie het elke dag in die yskoue bergwinter en in die warm somer kaalvoet oor die klipperige bergpaadjie gehardloop 16 kilometer soontoe en 16 kilometer terug. En as hy klaar geleer het, was daar nie televisie om na te kyk of plekke waar hy sy maats kon ontmoet nie... net harde werk, want hulle was baie arm. 4. Die pad boontoe het vir hom begin dié dag in 1988 toe hy vir Ray de Vries, ʼn hotelbaas, ontmoet het. Ray het besef dat Willie groot talent het en het aangebied om hom te help. Willie het begin oefen en De Vries het alles omtrent marathon-hardloop en sportbestuur, waarvan hy niks geweet het nie, geleer. Vandag noem hulle mekaar, Bafu, die Zoeloewoord vir broer en hulle is werklik so naby aan mekaar soos broers. 5. Mtolo het een marathon na die ander begin wen en die geld het begin instroom. In Maart 1993 wen hy die Carousel Halfmarathon en word beloon met ʼn huis in Pretoria. Die twee top sport Victor-toekennings wat hy daardie selfde naweek ontvang, beteken ʼn verdere R 45 000 in sy sak. 6. Hierdie sukses het ʼn groot verskil in die lewens van sy uitgebreide familie gemaak. Nou was daar geld vir sy broers en susters om verder te leer. En in die middel van ʼn groep tradisionele hutte in die Drakensberge, is ʼn klein drievertrek-huis van beton, wat hy nά een van sy vroeëre marathon-oorwinnings laat bou het. 7. Vandag werk hy vir ʼn groot Suid-Afrikaanse bankgroep, hy ry ʼn rooi bakkie en hy bly in ʼn voorstad van Pinetown. Oor sy toekomsplanne sê hy: Ek is nou besig om genoeg geld te verdien vir my toekoms en dié van my familie... maar uiteindelik sal ek na my mense terugkeer. (Verwerk uit: Huisgenoot April 1993) Bladsy 3 van 11
VRAE 1.1 Kies die korrekte antwoord: 1.1.1 Mtolo is wêreldberoemd omdat... A sy suksesverhaal soos ʼn sprokie is. B hy die New York-marathon gewen het. C die geld begin instroom het. D hy nog altyd ʼn inspirasie vir ander was. (1) 1.1.2 De Vries het besluit om Mtolo te help omdat... A B C sy eerste prioriteit sy familie was. hy die een marathon na die ander gewen het. hy sy talent raakgesien het. D hy jammer gevoel het vir hom. (1) 1.1.3 Mtolo het groot geword in... A New York. B ʼn voorstad in Pinetown. C Pretoria. D ʼn dorpie in die Drakensberge. (1) 1.1.4 Mtolo het baie... gekry toe hy nog ʼn plaasseuntjie was. A swaar B geld C toekennings D speelgoed (1) Bladsy 4 van 11
1.1.5 Wat wou Mtolo bitter graag hê toe hy jonk was? A ʼn Huis B ʼn Televisie C ʼn Fiets D ʼn Radio (1) 1.2 Haal ʼn frase (deel van ʼn sin) aan (par 4) wat bewys dat Mtolo en De Vries ʼn baie goeie verhouding gehad het. (2) 1.3 Watter antwoord is NIE KORREK NIE. Ons weet Mtolo was baie arm, want hy het... A nie skoene gehad het nie. B nie skool toe gegaan nie. C min klere gehad. D kaalvoet gehardloop. (1) 1.4 Sê in jou eie woorde wat beteken was hom nie beskore nie. (par. 2) (2) 1.5 Wat het Mtolo in die middag gedoen as hy klaar geleer het? (1) 1.6 Watter antwoord is NIE KORREK NIE? Vir sy prestasies as marathon-atleet het Mtolo... A ʼn huis gewen. B verskeie toekennings ontvang. C groot somme geld verdien. D ʼn hotelbaas geword. (1) Bladsy 5 van 11
1.7 Sê of die volgende stellings WAAR of ONWAAR is. Gee telkens ʼn rede vir jou n antwoord. 1.7.1 Mtolo wil nie eendag in Amerika gaan bly nie. (1) 1.7.2 Rykdom het Mtolo van sy familie laat vergeet. (1) 1.7.3 Sy familie is vir hom die belangrikste. (1) 1.8 In die kolomme hieronder word Mtolo se jeugjare vergelyk met sy lewe vandag. Pas die woorde in Kolom B by die ANTONIEME in Kolom A. Skryf die korrekte letter langs die nommer neer. Kolom A Kolom B Mtolo se jeug Mtolo se lewe vandag 1.8.1 arm A. bankwerker 1.8.2 geen fiets B. huis 1.8.3 hutjie C. ryk 1.8.4 plaasseuntjie D. wêreldberoemd 1.8.5 onbekend E. bakkie (5) 1.9 Wat beteken Verwerk uit Huisgenoot? (1) 1.10 Noem TWEE dinge wat Mtolo gedoen het met sy wengeld. (2) (23) Bladsy 6 van 11
VRAAG 2 Lees die strokiesprent en beantwoord die vrae wat volg. Meester Danie Cronje 2.1 Is dit die eerste keer dat die seun gaan druip? Haal EEN WOORD uit raampie 1 aan om dit te bewys. (1) 2.2 Kyk na die karakters se gesigsuitdrukkings en verduidelik dan hoe jy dink hulle voel. 2.2.1 Neelsie (2) 2.2.2 Meneer (2) 2.3 My pa sê altyd ʼn mens is nooit te oud om te leer nie. (Raampie 3). Het Neelsie sy pa se woorde korrek aangehaal in sy gesprek met Meneer? Wat dink jy het sy pa regtig met dié woorde bedoel? (2) (7) TOTAAL AFDELING A: 30 Bladsy 7 van 11
AFDELING B TAALLEER Lees die vrae en volg die instruksies noukeurig. VRAAG 3 Lees die paragraaf in KOLOM A en voer dan die instruksies in KOLOM B uit. KOLOM A Die pad loop deur die 3.1 (plakkerskamp) tot by die 3.2 (mooi) sinkkaia. Hy het 3.3 (ʼn droom) gehad dat hy graag so ʼn 3.4 (huis) wil hê en het tot die 3.5 (einde) rondgesoek na afvalmateriaal. Dit is 3.6 (warm) en 3.7 (donker) in sy huis sonder elektrisiteit. Hy werk 3.8 (hard) as al sy vriende. Hy tik ʼn uitstekende 3.9 (70) woorde per minuut. Elvis is 3.10 (hy / sy / hom) held. KOLOM B 3.1 Gee die meervoud. 3.2 Gee die oortreffende trap. 3.3 Gee die meervoud. 3.4 Gee die verkleining. 3.5 Gee die antoniem. 3.6 Gee die intensiewe vorm. 3.7 Gee die intensiewe vorm. 3.8 Gee die vergrotende trap. 3.9 Skryf in woorde. 3.10 Kies die korrekte woord. (10) VRAAG 4 4.1. Identifiseer die selfstandige naamwoord in die volgende sin: Hy ontwerp ook motors. (1) 4.2. Identifiseer die lidwoord in die volgende sin: Elvis is ʼn predikant in die Christian Church (1) 4.3. Identifiseer die bywoord van tyd in die volgende sin: En vandag is sy huis amper klaar. (1) 4.4. Identifiseer die hulpwerkwoord in die volgende sin: Hy het ʼn droom gehad dat hy graag so ʼn huis wil hê. (1) 4.5. Identifiseer die werkwoord in die volgende sin: Hy ontwerp ook motors. (1) Bladsy 8 van 11 (5)
VRAAG 5 Kyk na die prent hieronder en beantwoord die vrae. 5.1 Skryf die sin oor in die teenwoordige tyd. (1) Ouma het tydens die vakansie saam met die familie gekuier. Begin só: Ouma... 5.2 Verbind die sinne met die woord tussen hakies. (1) Ouma sit in ʼn gemaklike stoel. Sy is oud. (omdat) 5.3 Vul die korrekte vraagwoord in sodat die onderstreepte deel van die sin die antwoord is. (1) Simon staan op die stoel sodat hy die lekkers in die hande kan kry.... staan op die stoel? 5.4 Skryf die sin oor in die indirekte rede. (1) Ouma sê: Ek is baie gelukkig. Begin só: Ouma sê dat... Bladsy 9 van 11
5.5 Kies die korrekte betekenis van die onderstreepte idioom. (1) Ouma is in die wolke oor haar geskenk. In die wolke beteken... A Ouma is baie bly. B die wolke pak saam. C daar is moeilikheid in die toekoms. D iemand word hemelhoog geprys. 5.6 Verbind die sinne met die woord tussen hakies. (1) Die familie eet lekker. Hulle gaan huis toe. (daarna) 5.7 Skryf die sin oor in die verlede tyd. (1) Die seun is ongehoorsaam en gedra hom sleg. Begin só: Die seun... 5.8 Skryf die sin oor in die ontkennende vorm. (1) Die familie baklei dikwels met mekaar. Begin só: Die familie... 5.9 Beantwoord die vraag in die ontkennende vorm. (1) Loer die seuntjie om die deur? Begin só: Nee, die seuntjie... 5.10 Skryf die sin oor in die toekomende tyd. (1) Die muis sit onder die tafel. Begin só: Die muis... (10) Bladsy 10 van 11
VRAAG 6 Jou vriend het ʼn artikel vir die plaaslike koerant geskryf. Hy het vir jou gevra om die artikel deur te lees en die foute reg te maak. Volg die instruksies onder die artikel. Tieners... Snaakse goed! 1. Hier is ʼn paar vreemde feit oor tieners wat jy dalk nie geweet het nie. 2. As jy tieners se selfone wegneem, raak hulle vaak! 3. As deel van navorsing is 80 tieners vir 45 minute in ʼn klaskamer toegesluit. 4. Die helfte van hulle het hul selfone gehad, die ander helfte nie. Die tieners wat 5. nie selfone gehad het nie, het geslaap gou. 6. 42% van tieners kan met toe oë sms! 7. hierdie tieners het nie superkragte nie. Hulle sms so baie dat hulle dit met toe 8. oë kan doen. Tieners het in ʼn navorsingstudie erken dat hul lewens baie sleg 9. sonner hul selfone sou wees. 10. Tieners groei so vinnig, hul breine kan nie byhou nie. 11. Het tieners al gewonder hoekom hulle heeltyd oor goed val? Dis regtig nie hulle 12. skuld nie. Tieners groei so vinnig dat hul brein nie kan byhou om hul balans te 13. handhaaf nie. 14. Neem tieners risiko s? Dis die brein se skuld! 15. Volgens ʼn studie is tieners se breine so geprogrammeer dat dit vir hulle moeilik 16. is om te besluit of ʼn situasie gevaarlik is of nie. 17. Tieners se slaappatrone kan deur ʼn blou gloeilamp verbeter word. 18. Sukkel jy om aan die slap te raak en dan weer in die oggend op te staan? 19. Dit kan help om ʼn blou gloeilamp in jou kamer te gebruik. Hierdie blou lig kan 20. help om jy interne horlosie reg te stel. 6.1 Gee die meervoud van die onderstreepte woord in reël 1. (1) 6.2 Skryf die onderstreepte gedeelte in reël 5 oor en verbeter die woordorde. (1) 6.3 Verbeter die spelling van die onderstreepte woord in reël 9. (1) 6.4 Skryf die woord in reël 7 neer wat met ʼn hoofletter moet begin. (1) 6.5 Vervang die woord jy in reël 20 met die korrekte woord. (1) (5) TOTAAL AFDELING B: 30 GROOTTOTAAL 60 Bladsy 11 van 11
ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING AFRIKAANS HUISTAAL MEMORANDUM JUNIE 2015 VRAESTEL 2 GRAAD 7 PUNTE: 60 Hierdie memorandum bestaan uit 3 bladsye.
GRAAD 7 HUISTAAL JUNIE 2015 AFDELING A LEESBEGRIP VRAAG 1 1.1.1 B 1 1.1.2 C 1 1.1.3 D 1 1.1.4 A 1 1.1.5 C 1 1.2 Hulle noem mekaar Bafu Zoeloewoord vir broer 2 1.3 B 1 1.4 Hy kon nie ʼn fiets hê / bekostig nie. 2 1.5 Hy het gaan werk. 1 1.6 D 1 1.7.1 Waar 1 1.7.2 Onwaar 1 1.7.3 Waar 1 1.8.1 1.8.2 C E 1 1 1.8.3 1.8.4 B A 1 1 1.8.5 D 1 1.9 Dit is n artikel in Die Huisgenoot wat verkort en herskryf is. 1 1.10 Sy broers en susters laat leer. Hy het n huis met drie vertekke laat bou. 2 (23) VRAAG 2 2.1 weer 1 2.2 2.2.1 Seun: Hy aanvaar dit gelate / hy voel daar is nog n kans / glad nie moedeloos nie / gee nie om nie. 2.2.2 Onderwyser: moedeloos/ raadop/ kwaai / gefrustreerd 2 2 2.3 Nee. Die pa is ook moedeloos omdat die kind nie deurkom nie./ Hy straf hom deur te sê hy sal op skool bly tot hy deurkom./ Die uitdrukking beteken dat alle mense van alle ouderdomme nog kan leer. 2 (7) TOTAAL AFDELING A 30 Bladsy 2 van 3
GRAAD 7 HUISTAAL JUNIE 2015 AFDELING B TAAL IN KONTEKS VRAAG 3 3.1 plakkerskampe 3.2 mooiste 2 3.3 drome 3.4 huisie 2 3.5 begin 3.6 vuurwarm 2 3.7 stikdonker 3.8 harder 2 3.9 sewentig 3.10 sy 2 10 VRAAG 4 4.1 motors 1 4.2 n / die 1 4.3 vandag 1 4.4 het / wil 1 4.5 ontwerp 1 5 VRAAG 5 5.1 Ouma kuier die vakansie saam met die familie. 1 5.2 Ouma sit in n gemaklike stoel omdat sy oud is. 1 5.3 Wie staan op die stoel? 1 5.4 Ouma sê dat sy baie gelukkig is. 1 5.5 A 1 5.6 Die familie eet lekker, daarna gaan hulle huis toe. 1 5.7 Die seun was ongehoorsaam en het hom sleg gedra. 1 5.8 Die familie baklei nie met mekaar nie. / Die familie baklei nooit met 1 mekaar nie. / Die familie baklei glad nie met mekaar nie. 5.9 Nee, die seuntjie loer nie om die deur nie. 1 5.10 Die muis sal onder die tafel sit. 1 10 VRAAG 6 6.1 feite 1 6.2 het gou geslaap 1 6.3 sonder 1 6.4 Hierdie 1 6.5 jou 1 5 TOTAAL AFDELING B: 30 GROOTTOTAAL 60 Bladsy 3 van 3