De Belgische (petro)chemische industrie 2014 Rapport samengesteld door: Thirza van den Broek Tom Vansteenkiste Februari 2014 Nederlandse Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg Tervurenlaan 168 bus 2, 1150 Brussel Alle rechten voorbehouden +32 2 219 11 74 +32 2 218 78 21 info@nkvk.be www.nkvk.be
Disclaimer & auteursrechten Dit rapport werd met de uiterste zorg samengesteld. De Nederlandse Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg (NKVK) en haar medewerkers streven naar juistheid, actualiteit en volledigheid van de informatie, maar kunnen echter niet de correctheid, noch volledigheid van de informatie garanderen. De lezer is zich er eveneens van bewust dat de informatie kan veranderen, zonder dat hij of zij daar van tevoren van op de hoogte wordt gebracht. De NKVK doet haar uiterste best om uitspraken van personen op een objectieve manier weer te geven, in overeenstemming met de bedoeling waarmee en de context waarin ze gebeurden. Toch is het mogelijk dat in het rapport meningen en uitspraken van personen worden weergegeven, die niet noodzakelijk als algemeen geldend geïnterpreteerd mogen worden. Bovendien zullen deze uitspraken evenmin steeds overeen stemmen met de overtuigingen van de NKVK. Daarom kan de NKVK niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van het rapport of voor het gebruik dat hiervan wordt gemaakt. We sluiten tevens elke aansprakelijkheid uit voor schade die verband houdt met het gebruik van dit rapport. De in dit rapport beschikbaar gestelde structuur, tekst, figuren, fiches en tabellen kunnen afgedrukt en/of verveelvoudigd worden voor persoonlijk gebruik, met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commercialisatie of exploitatie onder derden, tenzij met voorafgaande toestemming van de Nederlandse Kamer van koophandel voor België en Luxemburg. 2
Inhoudsopgave Inleiding... 7 1. Sociaaleconomisch beeld van België... 8 1.1. Geografie en bestuurlijke indeling... 8 1.2. Bevolking... 11 1.3. Economie... 13 1.3.1. Bruto Binnenlands Product... 13 1.3.2. Inflatie... 15 1.3.3. Consumentenvertrouwen... 15 1.3.4. Ondernemingen en faillissementen... 16 1.3.5. Beroepsbevolking en werkloosheid... 18 1.3.6. Buitenlandse handel... 19 1.4. Wetgeving... 20 1.4.1. Handelswetgeving... 21 1.4.2. Belastingwetgeving... 21 1.4.3. Producteisen... 22 1.4.4. Consumentenbescherming... 22 1.5. Cultuurverschillen België en Nederland... 23 2. De (petro)chemische keten... 26 2.1. Grondstofwinning... 26 2.2. Raffinage... 26 2.3. Basischemie... 27 2.4. Speciaalchemie... 27 3. Petroleumindustrie (raffinage)... 28 3.1. Productie... 28 3.3. Tewerkstelling... 29 3.4. Investeringen... 30 3.5. Import en export... 31 4. De (petro)chemische industrie... 35 4.1. Kerncijfers... 35 4.1.1. Omzet... 35 4.1.2. Werkgelegenheid... 37 3
4.1.3 Investeringen... 40 4.1.4 R&D uitgaven... 42 4.1.5. Toegevoegde waarde... 43 4.1.6. Export... 44 4.1.7. Conjunctuurgevoeligheid... 46 4.3. De subsectoren... 48 4.3.1. Basischemie... 50 4.3.2. Farmaceutische industrie... 51 4.2.3. Rubber en kunststoffenverwerking... 51 4.3.4. Verven, vernissen en inkten... 54 4.3.5. Zepen, detergenten en cosmetica... 55 4.3.6. Chemische producten voor de landbouw... 56 4.3.7. Overige chemische producten... 56 4.4. Chemische industrie naar gewest... 57 4.4.1. De chemische industrie in Vlaanderen... 57 4.4.2. De chemische industrie in Wallonië... 62 4.4.3. De chemische industrie in Brussel... 67 4.6. De Belgische havens... 68 4.6.1. Haven van Antwerpen... 68 4.6.2. Belang chemische industrie voor de Belgische havens... 69 4.7. Verticale integratie (petro)chemische sector... 74 4.8. Kenmerken chemische bedrijven... 74 4.8.1. Aantal ondernemingen chemische sector... 74 4.8.2. Ondernemingsgrootte... 75 4.8.3. Chemische multinationals... 77 4.8.4. Samenwerkingsverbanden... 78 4.9. Belang Belgische chemische industrie... 79 5. Trends en actualiteiten... 82 5.2. Wetgeving... 82 5.1.1. REACH... 82 5.1.2. CLP... 84 5.1.3. Biocidenverordening... 85 5.1.4. Verordening over voorafgaande geïnformeerde toestemming... 86 5.1.5. Klimaatwetgeving... 86 4
5.2. Duurzaamheid... 87 5.2.1. Responsible Care... 88 5.2.2. Biobased chemie... 89 5.3. Concurrentie... 90 5.3.1 Schaliegas in VS... 90 6. SWOT analyse... 92 6.1 Sterkten... 92 6.2 Zwakten... 93 6.3 Kansen... 94 6.4. Bedreigingen... 96 6.5. Conclusie... 98 7. Doorlichting (petro)chemische bedrijven... 100 7.1. Informatiefiches top 15 Belgische petrochemische bedrijven... 101 7.1.3. Air Liquide... 101 7.1.2. BASF... 108 7.1.3. Bayer... 114 7.1.4. Chevron Phillips... 119 7.1.5. Dow Corning Europe... 123 7.1.6. Evonik... 126 7.1.7. ExxonMobil... 131 7.1.8. Ineos... 136 7.1.9. Lanxess... 142 7.1.10. Oleon... 146 7.1.11. Prayon... 150 7.1.12. Solutia Europe... 155 7.1.13. Solvay... 159 7.1.14. Tessenderlo Chemie... 168 7.1.15. Total... 173 7.2. Adressenlijst (petro)chemische bedrijven... 181 7.2.1. Raffinage... 181 7.2.2. Basischemie... 182 7.2.3. Farmaceutische industrie... 183 7.2.4. Kunststoffen en rubberindustrie... 184 7.2.5. Verf, vernis en inktindustrie... 185 5
7.2.6. Industrie van de zepen, detergenten en cosmetica... 187 7.2.7. Industrie voor chemische landbouwproducten... 188 7.2.8. Overige (lijmindustrie)... 188 8. Nuttige adressen en gegevens... 189 8.1. Brancheverenigingen... 189 8.2. Vakbladen... 196 8.3. Beurzen... 203 9. Lijst van figuren, grafieken en tabellen... 207 9.1. Lijst van figuren... 207 9.2. Lijst van grafieken... 207 9.3. Lijst van tabellen... 209 10. Bronnen... 211 6