Algemeen Evenals in voorgaande jaren werden wij in 2015 geconfronteerd met de veranderingen in de gezondheidszorg en de daarmee gepaard gaande gevolgen op het gebied van de na- en bijscholing voor de professionals die in deze sector werkzaam zijn. Wij hebben gedurende het jaar verdere stappen gezet om de uitgangspunten en doelstellingen van de stichting in overeenstemming te brengen met de ontwikkelingen binnen de wereld van de gezondheidszorg. Al eerder hebben wij geconstateerd dat er enkele commissies zijn die moeite hebben om nascholingen te organiseren die voldoende deelnemers trekken. De oorzaken hiervan zijn onder meer gelegen in de grote diversiteit binnen enkele commissies zoals de HBO-commissie en de medisch specialisten commissie, maar ook de grote concurrentie speelt een rol alsmede beperkte budgetten voor na- en bijscholing. Het bestuur is van mening om nu vooral in te zetten op de onderdelen die wel succesvol zijn en die waar mogelijk uit te breiden. Er zijn, na een kritische beschouwing van onze werkwijze, voorbereidingen getroffen om de commissies HBO en geriatrie en de medisch specialisten commissie in de huidige vorm op te heffen en hun een meer adviserend karakter te geven. De andere commissies zullen hun werkzaamheden voortzetten als voorheen. Met de commissie Tandheelkunde zal een overleg worden gepland om te bekijken hoe haar werkterrein juist sterker ontwikkeld kan worden in inhoudelijke en geografische zin. Voor het ontwikkelen van cursussen zullen de bureaumedewerkers een uitdrukkelijke taak krijgen om ontwikkelingen in het veld te signaleren die van belang kunnen zijn om te vertalen naar scholing. Het nauwe contact met het ons omringende werkveld blijft van groot belang. Wij moeten gebruik blijven maken van de expertise binnen het werkveld door het in stand houden en verder uitbreiden van ons netwerk, ook hierin ligt een taak voor de bureaumedewerkers. De samenwerking met de beide ziekenhuizen in Twente heeft niet de vorm gekregen, die partijen zich enkele jaren geleden hadden voorgenomen. We hebben geconstateerd dat beide ziekenhuizen afzonderlijk en in samenhang zeer intensief bezig zijn met de eigen positionering binnen de landelijke ontwikkelingen. Een zwaar organisatorische samenwerking met de Van Hoytema Stichting is daarom prematuur. Er zijn wel goede afspraken gemaakt om met elkaar in gesprek te blijven. Dit resulteert ook in opdrachten tot het ontwikkelen en uitvoeren van scholing door de Van Hoytema Stichting. Samenstelling bestuur De samenstelling van het bestuur is in 2015 onveranderd gebleven. Het bestuur is 6 x bijeen geweest waarbij het accent in het tweede deel van het jaar is gelegd op de nieuwe koers die gevaren moet worden. 1
Op 9 april werd de oratie bijgewoond van een van de bestuursleden prof. dr. ir. Erwin W. Hans ter gelegenheid van de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Operations Management in de Zorg aan de faculteit Behavioural, Management and Socal Sciences van de Universiteit Twente. De rede had de titel Gaat het nu wat beter, dokter? en ging over de organisatie van processen in de zorgsector opdat deze zo efficiënt en effectief mogelijk zijn. Na afloop van de rede mocht hij een enthousiast applaus van de aanwezigen in ontvangst nemen. Aantal cursussen Er werden 38 cursussen georganiseerd en dat is elf minder dan het jaar er voor, maar er was een lichte stijging van het aantal deelnemers, dat waren er nl. 2345. Dit geeft weliswaar een wat vertekend beeld omdat we in het voorjaar in samenwerking met de huisartsenposten en de huisartsenkring Twente een nascholing hebben georganiseerd voor doktersassistentes. Deze nascholing werd mede mogelijk gemaakt en geïnitieerd door Acute Zorg Euregio en had als titel: Acute zorg: het myocardinfarct en cerebrovasculair accident. Er was veel belangstelling voor, er kwamen 100 doktersassistenten per avond, in totaal vier avonden. Er zijn 7 cursussen geannuleerd en drie werden verplaatst naar 2016. Promotiecursussen Er werden 5 promotiecursussen georganiseerd: - Neurorevalidatie: de nieuwste inzichten uit translationeel onderzoek. - Chronische pijn: vernieuwende inzichten rond behandeling en begeleiding - Zelfmanagement en e-health in de COPD-zorg. Dit was een samenvoeging van twee cursussen van promovendi op het gebied van COPD 2
- Traumatologie van onderarm en pols. Hiervoor werden ook de gipsverbandmeesters uitgenodigd, een nieuwe doelgroep voor ons. - Foetale therapie: het behandelen van ongeboren kinderen. Dit aantal cursussen van promovendi is meer dan gebruikelijk. Om diverse redenen is bij een aantal aanvragen die al in de voorgaande jaren werden gehonoreerd pas later de tegenprestatie uitgevoerd. Alle cursussen waren succesvol behalve die over Foetale therapie, want die moest worden geannuleerd vanwege te weinig aanmeldingen. Het blijft lastig om die onderwerpen te kiezen waarvoor voldoende belangstelling is om er een cursus over te volgen. COMMISSIES Commissie Tandheelkunde Zoals gebruikelijk is nam het aandeel van de commissie Tandheelkunde voor wat betreft het aantal cursisten een belangrijke plaats in. Wel waren de aanmeldingen erg wisselend voor de verschillende cursussen. Zo moesten de voorjaarscursus Lokale anesthesie, de cursus Sealen en Cofferdam en het voorjaarscongres Implantologie worden geannuleerd omdat er te weinig aanmeldingen waren. Maar daar tegenover staat dat er een aantal tandheelkundige cursussen veel meer deelnemers trok dan was begroot. Zo werd in maart de avondcursus Autisme in de stoel gehouden. Dit was al een herhaling van een succesvolle eerdere editie, maar gezien de enthousiaste reacties van de deelnemers, zullen we deze cursus zeker nogmaals in de markt gaan zetten. Op 8 oktober kwam prof. dr. Eelco Hakman twee presentaties houden en voor deze avondcursus kwamen maar liefst 256 tandartsen, mondhygiënisten en assisterenden naar Apeldoorn. De lezingen hadden de volgende welluidende titels: De mond is meer dan een bak met tanden en Beautiful of beauty-fool? Eelco Hakman is psycholoog en verbonden aan het VUMC en als hoogleraar werkzaam aan de Paracelsus Med. Uni. In Salzburg (Aangezichtschirurgie en Psychodiagnostiek). Daarnaast heeft hij de Bernd Spiessl leerstoel in Basel. 3
In december stond het congres Smeekens en Moolenaar op het programma, hier werd vol verwachting naar uit gekeken, omdat deze twee heren wereldspelers zijn op het gebied van de restauratieve tandheelkunde, elk met een eigen filosofie en nog nooit samen op 1 podium hadden gestaan. Het congres trok 118 deelnemers en wat opvallend was dat het veel nieuwe mensen waren die niet eerder bij ons een cursus hadden gevolgd. Helaas heeft Miranda Oude Griep te kennen gegeven wegens het aanvaarden van werkzaamheden elders niet langer de cursussen voor de Van Hoytema Stichting te kunnen verzorgen. Miranda was gedurende vele jaren onze docent voor praktische cursussen voor assisterenden zoals de preventiecursus en supragingivale gebitsreiniging en zij heeft dit naar volle tevredenheid gedaan. Wij vinden het dan ook heel erg jammer dat de samenwerking nu ten einde komt. Als laatste heeft zij nog de preventiecursus 2015-2016 gedaan. We zijn wel heel blij dat we al wel een opvolger voor Miranda hebben kunnen vinden in de persoon van Stella van Hoeve, zij zal in 2016 starten met haar werkzaamheden voor onze stichting. Het Cobijt-congres werd in tegenstelling tot eerdere jaren niet in Twente gehouden. Vanwege het feit dat het dit jaar om een lustrumcongres ging, 25 jaar, ging de voorkeur naar een meer centraal gelegen locatie uit en er is gekozen voor landgoed De Horst in Driebergen. De meningen waren hier achteraf sterk over verdeeld, we zullen ons er over gaan beraden waar het congres in 2016 gehouden zal worden. HBO-commissie Door deze commissie werden in 2015 geen bijeenkomsten georganiseerd. Commissie Geriatrie In september stond het congres Taakherschikking in de zorg: de dokter staat er niet alleen voor gepland. Een mooi programma met interessante sprekers uit het land en uit de regio over de nieuwe beroepen in de gezondheidszorg zoals de nurse practitioner, de physician assistant, de diverse verpleegkundig specialisten en de praktijkondersteuner van de huisarts; over het ontstaan en de overeenkomsten en de verschillen in bevoegdheden. Een actueel thema zou je zeggen maar helaas waren er te weinig belangstellenden om het congres door te laten gaan. Dit betekende wel een domper 4
voor de commissie geriatrie. De aangemelde deelnemers waren overwegend zeer teleurgesteld over het niet doorgaan. Misschien waren we te vroeg met dit programma? Wel is in november een symposium georganiseerd over infectiepreventie. Dit komt voort uit een eerder georganiseerd symposium over infectiepreventie dat toen vanuit de commissie geriatrie is geïnitieerd. Op 12 november kwamen in De Scheg in Deventer zo n 70 deelnemers bijeen, deskundigen infectiepreventie, verpleegkundigen en specialisten ouderengeneeskunde. Een gevarieerd programma met workshops met de focus op hygiëne. De programmacommissie bestond uit leden van de Regiegroep Publiek ZIPnet. ZIPnet is een website over Hygiëne & Infectiepreventie in verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg en bevat protocollen, checklisten en beleid, gebaseerd op de landelijk richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie. Apothekerscommissie In januari werd voor de tweede keer een cursus georganiseerd van POA Nascholing Apothekers: Medicatie, lever- en labwaarden, klinische relevantie. In juni ging de cursus die opgezet was door de commissie over Antistolling en in november werd de workshop Lean werken in de apotheek gegeven, deze keer in samenwerking met Apotheek Partners. De cursussen blijven een redelijk constant aantal deelnemers trekken, de deelnemende apothekers vinden het prettig om een cursus hier in de regio te volgen, die hen niet een hele dag uit de apotheek houden. Qua praktijkorganisatie is het voor de apothekers het handigst om op maandag een cursus te volgen en al jaren wordt gevolg gegeven aan dit verzoek. Commissie Verpleging en Verzorging Door deze commissie werden twee bijeenkomsten georganiseerd. In juni werd de avond De pijn de baas gehouden. De doktersassistentes behoorden deze keer ook tot de doelgroep en er was een grote opkomst. Een pijnconsulent van het ZGT en twee medewerkers van de pijnkliniek van het Roessingh hebben een enthousiast en duidelijk verhaal gehouden over verschillende soorten pijn en de behandeling er van. In september stond het onderwerp Delier op het programma met de aansprekende titel Mieren in de thee, een veel gevraagd onderwerp, het komt iedere keer terug bij de nieuwe onderwerpen op de evaluatieformulieren. Toch viel het aantal aanmeldingen tegen, slechts 57 deelnemers. Er waren presentaties van twee verpleegkundig specialisten en van een psychiater. De deelnemers gaven aan heel veel geleerd te hebben die avond en ze hebben het beoordeeld met een gemiddeld cijfer van een acht. Toch heel jammer dat er niet meer mensen op af zijn gekomen. 5
Commissie Zorgtechnologie Deze commissie heeft samen met de voorzitter van de medisch specialisten commissie veel werk verzet voor de organisatie van het symposium Medische technologie: Safety First! dit zou op 13 oktober worden gehouden, maar vanwege te weinig deelnemers is het verplaatst naar 2016. De commissie Zorgtechnologie bestaat momenteel nog uit twee personen. Het blijft voor deze commissie moeilijk om nascholing te organiseren voor een andere doelgroep dan waar toe zij zelf behoren. Het lijkt niet zinvol om door te gaan met de commissie in de huidige vorm, de commissieleden hebben aangegeven voor advies ingeroepen te kunnen worden of op ad hoc basis iets te willen doen voor de stichting. Medisch specialisten commissie In maart werd het programma Nieuwe ontwikkelingen in de gezondheidszorg in de markt gezet, voor alle specialismen in de zorg, maar helaas moest deze worden geannuleerd. Kennelijk wil men toch liever een nascholing volgen meer gericht op het eigen specialisme. Aanvankelijk stond het congres Thoraxchirurgie gepland voor dit jaar. Gezien het feit dat de longchirurgie in minder centra wordt gedaan betekent het ook dat er minder specialisten zijn die op dit terrein actief zijn en er ook minder artsen worden opgeleid in deze richting. Het aantal deelnemers liep de laatste jaren al terug, het congres in Amsterdam dat in de even jaren werd gehouden is vorig jaar al bij voorbaat gecanceld, en nu is mede ook vanwege concurrentie uit Nijmegen door de programmacommissie besloten om niet verder te gaan met de organisatie. Men beraadt zich nog hoe verder te gaan in de toekomst. In juni werd het oncologie symposium gehouden, dit keer met een nieuwe naam Synergie in de oncologie en op een nieuwe locatie, De Zwanenhof in Zenderen. Wederom een mooi programma en enthousiaste sprekers en deelnemers. Dit symposium wordt in zijn geheel gesponsord door drie farmaceutische bedrijven en het is maar de vraag of dit nog na dit jaar wordt voortgezet. Sociaal geneeskundigen In 2015 zijn voor de bedrijfs- en verzekeringsarts 3 nascholingen georganiseerd. Op 26 januari: Oog en werk: ziet u het nog scherp? Op 14 april: DSM 5, autisme en ADHD: moeilijke mensen? En op 2 november: Vage klachten en SOLK: hoe er mee om te gaan? Deze nascholingen worden trouw bezocht door een vaste groep bedrijfs- en verzekeringsartsen, waarbij het aantal deelnemers varieert tussen de 35 en 45. Helaas is dit wat minder dan een aantal jaren geleden. Redenen hiervoor zijn het grote aanbod van bij- en nascholing, bijscholingen binnen het eigen bedrijf of instelling en de geringe aanwas van nieuwe bedrijfs- en verzekeringsartsen. Toch worden deze nascholingen altijd goed geëvalueerd en gewaardeerd door bezoekers, waarbij het feit dat het een gezamenlijke nascholing voor zowel de bedrijfs- als de verzekeringsarts is als een meerwaarde wordt ervaren. Ook voor de jeugdgezondheidsartsen zijn er in 2015 3 cursussen georganiseerd. Op 5 februari werd het jaar geopend met een bijscholing over perinatale infecties. Een update over infectieziekten tijdens de zwangerschap, rond de geboorte en de gevolgen op langere termijn. Een aanzet om bewust te worden van eigen handelen en hygiëne aspecten tijdens de dagelijkse praktijk in de Jeugdgezondheidszorg. 6
Op 25 juni werd de middag gevuld met twee lezingen over huilbaby s. Onder andere de ontwikkelde KARP-methode van de Amerikaanse kinderarts Harvey Karp kwam uitvoerig aan bod. Spreekster Carole Lasham schreef het boek De Karp Methode, die in Nederland verkrijgbaar is voor ouders en professionals. Diabetesverpleegkundige Guusje Neijens verzorgde de laatste lezing van dit jaar, een update over diabetes bij kinderen. JGZ-medewerkers krijgen te maken met gezinnen waarin een ouder of kind diabetes ontwikkelt, met scholieren die leven met diabetes, met vragen van leerkrachten, met ouders van een kind met een chronische aandoening. Zij moeten dus wel op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen en nieuwe inzichten in het ziektebeeld, de complicaties, de begeleiding en de problemen. Vandaar de titel: update diabetes. Externe cursussen Dit jaar werd voor de eerste keer in samenwerking met OCON Orthopedisch Centrum Oost Nederland, een zelfstandige kliniek binnen het ZGT, een symposium georganiseerd over het voorste kruisband letsel. Het symposium werd gehouden in de Grolsch Veste en er was veel belangstelling voor, maar liefst 184 deelnemers. De samenwerking is voor beide partijen goed bevallen en zal in de toekomst een vervolg gaan krijgen. Al jaren werd door de afdeling chirurgie van het ZGT in samenwerking met de afdeling fysiotherapie een sportmedisch symposium gehouden rondom de Fanny Blankers Koen Games in Hengelo, dé Nederlandse klassieker in de atletieksport. Dit jaar is de samenwerking gezocht met de Van Hoytema Stichting. Na afloop was er een clinic voor de deelnemers onder leiding van Churandy Martina. En verder Op 3 september werd er voor alle vrijwilligers die actief zijn voor de Dr G.J. van Hoytema Stichting een bijeenkomst georganiseerd bij de Universiteit Twente en die bestond uit de volgende onderdelen: - Presentatie van prof. dr. ir Erwin Hans over logistiek en procesoptimalisatie in de zorg 7
- Bezoek aan het Designlab - Bezoek aan het Virtual Reality lab De toekomst 2015 was het jaar waarin door bestuur en bureau het eigen functioneren kritisch onder de loep is genomen en waarin besloten is om de minder functionerende onderdelen af te stoten en ons verder te gaan richten op de sterke onderdelen en die verder uit te breiden. Er zijn verschillende actiepunten benoemd die in het jaar 2016 verder uitgewerkt moeten worden en we hopen dat dit zijn vruchten zal afwerpen. 8
Personeel en vrijwilligers Personeel Mevr. M.G. Brandenbarg-Kalwij, cursuscoördinator Mevr. A.A. Marres-de Boer, medewerker algemene zaken Mevr. H.P. van der Veer, cursuscoördinator Mevr. J. Voogsgeerd-Meijer, administrateur Vrijwilligers Bestuur Mr. drs. C. Boom, oud bestuurslid Saxion Hogescholen, voorzitter Drs. F. Steenhuisen, manager FEAZ-controller, secretaris/penningmeester Mevr. Drs. J.M. ten Dolle, tandarts Dr. L. van Bergeijk, internist n.p. Mevr. drs. W. Koning-Mulder, internist n.p. Prof. dr. ir. E. W. Hans, hoofddocent Zorglogistiek aan de Universiteit Twente Commissie Tandheelkunde Drs. G.H. Boenk, tandarts, voorzitter Drs. H.F.J. de Bont, tandarts Drs. K. van Aken, tandarts Drs. H.J. Arke, tandarts Mevr. drs. J.M. ten Dolle, tandarts Mevr. J. Ponsioen, mondhygiëniste Mevr. M. Kroep, mondhygiëniste Drs. R. Horsthuis, kaakchirurg Mevr. drs. N. Yilmaz, tandarts Commissie Geriatrie Mevr. drs. M. Meuwissen, ouderenpsychiater n.p., voorzitter Mevr. drs. H. Berger, psycholoog Mevr. drs. B.W. de Geus, klinisch neuropsycholoog Mevr. drs. R. Dingenouts, specialist ouderengeneeskunde Mevr. drs. R. Vedders, geestelijk verzorger Drs. P. Dubbeld, klinisch geriater Mevr. C. Spanninga, verpleegkundig specialist Apothekerscommissie Mevr. drs. R. Jurgens, apotheker, voorzitter Mevr. drs. C. Jansen-Olimulder, apotheker Drs. P.M. Komduur, apotheker Drs. H.L. Hoge, ziekenhuisapotheker Mevr. drs. I.M. Hövels-Harmelink, apotheker Medisch specialistencommissie Drs. J.J.W. Prick, neuroloog, voorzitter Mevr. dr. G.A. Meins, orthopedisch chirurg Mevr. drs. S. Lunter, psychiater Drs. M. Lutke Holzik, chirurg Mevr. dr. J. Fleuren, revalidatiearts 9
Drs. E. Hermans, chirurg i.o. Drs. P. Marinus, huisarts Drs. S. Sicco Smit, psychiater Drs. T. Halaby, arts-microbioloog (Para)medische commissie Mevr. W. de Groot-Wevers, kinderverpleegkundige, voorzitter Mevr. M.J. de Groot-Bos, verloskundige Mevr. R. Huurneman, fysiotherapeut Mevr. I. Podt, logopedist Dhr. P. Dijkstra, fysiotherapeut Commissie Zorgtechnologie Dr. J. Reenalda, senior onderzoeker Ir. W.M. Kleine, biomedisch technoloog Ir. K.J. Snijders, biomedisch technoloog Commissie Verpleging en Verzorging Mevr. D. Derksen, voormalig stafmedewerker zorg, voorzitter Dhr. C.J.H. van den Berg, opleider verpleegkundige en verzorgende beroepen Mevr. drs. M. van Dort-Methorst, beleidsmedewerker zorgopleidingen Mevr. drs. T. Takens, docent opleiding verpleegkunde Mevr. A.M.A. ter Haar-Franke, Intensive Care verpleegkundige Mevr. C. Abbink-Agelink, verpleegkundige Mevr. R. Zeinstra, wijkverpleegkundige Commissie JGZ Overijssel Mevr. drs. E. de Gauw, jeugdarts Drs. I.W.M. Eijsink, jeugdarts Regionaal Sociaal Geneeskundigen Oost Drs. J.W. van Zadelhoff, verzekeringsarts Drs. D.W. Seyfert, verzekeringsarts Drs. J.G.F. Beens, bedrijfsarts Drs. P.J. Kroon, bedrijfsarts 10
CURSUSOVERZICHT 2015 JANUARI Medicatie, lever- en labwaarden apothekers Oog en werk: ziet u het nog scherp bedrijfs- en verzekeringsartsen Onder Professoren IX tandartsen FEBRUARI JGZ: Perinatale infecties jgz-artsen Basiscursus ECG huisartsen MAART OCON Sportsymposium huisartsen, fysiotherapeuten Acute zorg doktersassistenten Autisme tandheelkundig team Neurorevalidatie fysiotherapeuten, revalidatieartsen APRIL 2-daagse Endocursus tandartsen DSM 5, autisme en ADHD bedrijfs- en verzekeringsartsen De pijn de baas verpleging en verzorging Supragingivale ultrasone gebitsreiniging tandartsassistenten MEI Sportsymposium FBK-games sportartsen, fysiotherapeuten JUNI Antistolling apothekers Transfertechnieken tandartsen Chronische pijn fysiotherapeuten Zelfmanagement en e-health in de COPD-zorg fysiotherapeuten e.a. Huilbaby s Jgz-artsen Synergie in de oncologie medisch specialisten SEPTEMBER Delier verpleging en verzorging e.a. Lokale anesthesie tandartsassistenten Cobijt: Trends en hippe thema s tandartsen en assisterenden OKTOBER The return of Eelco Hakman Traumatologie van onderarm en pols tandartsen, mondhygiënisten en assisterenden huisartsen, fysiotherapeuten NOVEMBER SOLK bedrijfs- en verzekeringsartsen Lean werken voor apothekers apothekers Focus op hygiëne deskundigen infectiepreventie e.a. Preventiecursus tandartsassistenten Diabetes bij kinderen jgz-artsen DECEMBER Smeekens en Moolenaar tandartsen 11
KERNCIJFERS OVER 2015 OVERZICHT AANTAL CURSISTEN OVERZICHT AANTAL CURSUSSEN 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Tandheelkunde 699 566 612 15 17 12 Geriatrie 58 56 18 1 1 1 Apothekers 55 62 89 2 2 3 Medisch specialisten 113 6 1 2 1 1 Huisartsen 14 8 24 1 1 2 Sociale geneeskunde 304 291 278 6 6 6 (Para)medische commissie 0 73 0 0 2 0 V en V 43 115 151 1 2 2 Zorgtechnologie 0 43 0 0 1 0 Technische Geneeskunde 42 25 0 4 2 0 Promoties 139 242 198 3 5 5 Overigen 1129 747 983 11 9 6 TOTAAL 2596 2234 2345 46 49 38
BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (in euro's) 31-dec-15 31-dec-14 31-dec-15 31-dec-14 VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN 542.498 568.298 Materiële vaste activa Inventaris 8.342 5.584 Tandartsencommissie 198 306 KORTLOPENDE SCHULDEN 8.540 5.890 VLOTTENDE ACTIVA Crediteuren 8.391 6.021 Belastingen en sociale lasten 7.940 12.194 Voorraden 7.490 6.767 Overige schulden 46.759 21.558 63.090 39.773 Kortlopende vorderingen Debiteuren 9.665 9.145 Overige vorderingen 17.204 22.772 26.869 31.917 Liquide middelen 562.689 563.497 605.588 608.071 605.588 608.071
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2015 2015 2014 Opbrengsten 363.878 398.0372 Directe cursuskosten 190.407 241.232 173.471 157.140 Kosten Wetenschappelijk onderzoek 12.000 6.000 Personeelskosten 149.283 148.348 Afschrijvingen 2.063 2.310 Huisvestingskosten 10.477 10.373 Kantoorkosten 8.866 9.219 Algemene kosten 22.979 27.640 205.668 203.890-31.197-46.750 Bedrijfsresultaat 6.680 7.724 Rentebaten -283-225 Rentelasten 6.397 7.499 Exploitatieresultaat -25.800-39.251