1E EDITIE VOORJAAR 2014 Huisnr 1 De energieneutrale stolpboerderij Paul en Laura: Super om ons paradijsje te laten zien. Een stevige verbouwing Bart: Ik droomde altijd al van een jaren 30-huis.
3 4 7 8 10 Kennisplein De energieneutrale stolpboerderij Renovatiewinkels Droomwoningen Ik droomde van een jaren 30-huis Goedendag! Voor u ligt de voorjaarseditie van het Huis vol Energie Magazine: Huisnr 1. Een magazine vol inspiratie waarin we vooral willen laten zien hoe leuk en mooi wonen zonder energierekening is. Lees het verhaal van de familie Bijvoet uit Heerhugowaard met hun prachtige stolpboerderij. En leef mee met de familie Happe die nog midden in de verbouwing van hun jaren 30-huis zit. Ook willen we u natuurlijk wijzen op de Open Deuren Dag. Zaterdag 24 mei vindt voor de derde keer de landelijke Open Deuren Dag plaats. Een ideale gelegenheid om eens achter de voordeur van een energieneutraal huis te kijken en de ervaringen van eigenaren te horen. Alle woningen in dit magazine zetten hun deur ook open die dag en zijn te bezoeken. En wilt u nog meer inspiratie opdoen of een cursus/workshop in uw buurt volgen? Kijk dan op huisvolenergie.nl Huisnr 1 is de eerste editie. Het team van Huis vol Energie en de deelnemende woningeigenaren hebben dit magazine met zorg en plezier voor u gemaakt. We hopen dat u het met net zoveel enthousiasme ontvangt en leest. Reacties zijn altijd welkom en we hopen dat er nog vele Huisnrs zullen volgen. Veel leesplezier, namens het team, Mieke Vullings Community manager van Huis vol Energie Stuur uw reacties naar: mieke.vullings@platform31.nl Huis vol Energie is een initiatief van Energiesprong Platform31 Fotografie: Sophia van den Hoek, Frank Hanswijk e.a. Teksten: Gabriel de Graauw, Astrid ter Borgh, Karin van Rooij Eindredactie: Tessie Vilé Vormgeving: DDK
Kennisplein Het Huis vol Energie Kennisplein is dé plek om andere energiepioniers te ontmoeten en kennis te delen en vergaren over energieneutraal (ver)bouwen. Hier vind je alle cursussen, lezingen, workshops en opleidingen die door energiepioniers en andere professionals binnenkort worden gegeven. Meld u aan via: www.huisvolenergie.nl/kennisplein Workshop Energieneutraal bouwen en verbouwen Workshop Zelf zonnepanelen plaatsen ook op camper, in volkstuin of op strandhuis Rondleiding Eneutrale boerderij met pelletkachel-zonneboilerverwarming Open huis Bouwpuur demowoning Cursus Ventileren: de gezonde woning Cursus Isoleren van dak, vloer en gevels 3
De energieneutrale stolpboerderij van Paul en Laura: Super om ons paradijsje te laten zien FACTS Typisch Noord-Hollandse stolpboerderij Zonnepanelen en zonnecollector in rieten dak verwerkt Geen gasaansluiting meer en pelletketel Huisvolenergie.nl/ profi le/368 Bezoek mijn huis op 24 mei In de stralende zon ligt de stolpboerderij in Heerhugowaard er prachtig bij. Mooi is dat die zon er tegelijk voor zorgt dat de elektriciteitsmeter al dagen terug loopt: er komt energie bij! Paul Bijvoet (34) en Laura Mulder (30) wonen er nu een klein jaar samen met Ties (5), Jens (4) en Meis (1,5 - het cadeautje van het gezin ). Het is een comfortabele, vrolijk ingerichte boerderij met veel ruimte eromheen. Een paradijsje, aldus Paul en Laura. En helemaal energieneutraal. Het is superleuk dat ook andere mensen ons huis heel bijzonder vinden. De dubbele stolpboerderij is 100 jaar geleden gebouwd in opdracht van de kerk. Wij zijn de derde bewoners, zegt Paul Bijvoet. De eerste twee woonden er elk vijftig jaar. Precies wat wij ook van plan zijn! Het is een prachtige lentedag. Vanaf het terras zie je de lammetjes van Heerhugowaard de overburen door de wei dartelen. Zoon Ties is net terug van het tuincentrum dat naast de boerderij ligt. Hij wil graag boodschappen doen, maar mag nog niet zo ver alleen, zegt Laura Mulder. Daar kan hij dan een zakje zaadjes kopen. Ze zijn vandaag druk bezig in de tuin om de kleine opgekweekte plantjes te planten die ze twee weken geleden in de kweekbak hebben gezaaid. Bietjes, boontjes, prei. De tuin ligt er strak bij: Paul heeft de hele ochtend geschoffeld. Aan de voorkant getuigen enorme hortensiastruiken van de liefde die ook de vorige bewoners al voor de tuin hadden. Net als veel boerderijen in de buurt, stond het pand al jaren te koop toen Paul en Laura er hun oog op lieten vallen. Landelijk wonen en aan huis werken zou fi jn zijn. Maar helemaal fantastisch zou het zijn om aan klanten te laten zien hoe je heel duurzaam en energieneutraal kunt wonen. Paul en Laura hebben al acht jaar een bedrijf in duurzame energieoplossingen met zon en hout. Je kunt moeilijk tevreden klanten maar blijven vragen of mensen even bij hen thuis mogen kijken, zegt Paul. Eigen energiecentrale Het huis is vorig jaar meteen energieen CO 2 -neutraal verbouwd. De familie maakt in hun eigen energiecentrale minstens zoveel energie als dat ze verbruiken. Paul: Dankzij de strakke discipline van Laura verliep de bouw volgens planning. Ze vroeg elke ochtend aan de bouwvakkers: Wat is er vandaag klaar? Anders waren we nu nog bezig. De boerderij is een bezienswaardigheid geworden. Bij de Wandelvierdaagse stopten mensen om er een foto van te maken, zegt Paul trots. Het eerste idee was om het huis helemaal passief te maken door een enorme renovatie. Eigenlijk zouden alleen de zes palen waar het huis op rust, blijven staan, vertelt Laura. Dat daar de fi nanciering niet voor rondkwam, is achteraf gezien prima volgens haar. We wonen nu met zijn vijven op de begane grond. 4
Ik houd van lekker warm douchen, liefst heel lang Dat is juist heel gezellig. Paul vindt het wel jammer. We gaan het in stapjes doen, zegt Laura. Eerst sparen. Als de jongens naar de middelbare school gaan, moeten ze een eigen kamer hebben. In het rieten dak zijn de zonnepanelen (voor elektriciteit) en collectoren (voor warm water) mooi boven elkaar verwerkt. In de schuur staat een pelletketel, die wordt gevoed door kleine staafjes hout (denk aan konijnenvoer), een warmwater buffervat en twee HR++ pompen. Samen zorgen ze voor meer dan de energie die er nu in huis nodig is. Het is wat op de groei, zegt Paul, voor als de kinderen later allemaal hun eigen 3D-televisie op hun kamer hebben. Hoewel dat niet gaat gebeuren, aldus een stellige Laura, zullen ze 5
We waren eensgezind. We hebben samen allerlei oplossingen overwogen. de komende jaren met hun opgroeiende kinderen meer energie nodig hebben. Waar was bij de verbouwing discussie over tussen jullie? Eigenlijk over niks, zegt Laura. We waren eensgezind. We hebben samen allerlei oplossingen overwogen. Zo hebben we niet gekeken naar de beste prijs, maar naar de beste kwaliteit. Wat levert de meeste energie op? De modernste zonnepanelen leveren veel meer rendement dan oudere modellen; ze zijn ook meteen veel duurder. Wel comfort De familie is milieubewust. Maar inleveren op comfort, nee. Ik vind dat je gewoon de voorzieningen die er nu zijn, moet gebruiken. Ik houd van lekker warm douchen, liefst heel lang, zegt Paul. En dan is het zo geweldig dat ik die warmte die daarvoor nodig is, zelf opwek. Dat is een ontzettend goed gevoel. Het huis is van alle gemakken voorzien. We hebben wel bij alles gekeken hoe dat zo energiezuinig 6 mogelijk kan, tot en met een wasmachine die met zonverwarmd water wordt gevuld. Het resultaat is dat we geen gasaansluiting meer hebben, zegt Laura. Die is ook weggehaald. En waar de vorige bewoners 6000 euro per jaar betaalden voor hun energie, betalen wij 1000 euro. Dat is voor de houtpellets, die CO2-neutraal worden gemaakt van hout uit speciale productiebossen. We zijn veel bewuster met ons verbruik bezig. Vroeger kwam er eens in het jaar een afrekening; nu kijken we dagelijks even op de meter, zegt Laura. We hebben de pelletketel nu al dagen niet hoeven te gebruiken; we leven van de zon. Ze hebben zin in de Open Deuren Dag op 24 mei: Super om mensen ons paradijsje te laten zien. Een verkooppraatje zal het niet worden, aldus Paul. Dat zou geeneens werken. Mensen hebben echt tijd nodig om aan het idee te wennen van een energieneutraal huis.
Naar de winkel voor een slimme verbouwing! In Heerhugowaard is een rijtjeshuis op een slimme manier comfortabel, gezond en betaalbaar verbouwd. De omwonenden zijn erg enthousiast: Zo n mooi en modern huis wil ik ook! aldus een van de buren. Als je zelf geen zin of tijd hebt om je huis energieneutraal te verbouwen hoef je niet langer te wachten. Dit voorjaar openen Het wordt veel comfortabeler, geen tocht of er zeven Renovatiewinkels waar geluidsoverlast meer! Dat wil ik ook! je een kant-en-klare renovatie kunt kopen. Zo wordt wonen zonder energierekening extra aantrekkelijk! In het Energie Bespaar Huis in Westervoort bij de Reimarkt in Enschede en Bergen op Zoom en bij Revaplan Zero in Reuver ervaar je hoe comfortabel en aangenaam een energieneutrale woning is. In het Centrum voor Duurzaam Het ziet er wel mooier uit dan al die andere Renoveren in Amersfoort, de Woon huizen, Veel moderner! Wijzer Winkel in Rotterdam en De Duurzaam Winkel in Vlaardingen kun je energiebesparende maatregelen zien en testen. Woon je in een jaren 30-woning of grachtenpand? Dan kun je terecht bij de Witte Roos in Delft, zij zijn gespecialiseerd in de renovatie van monumentale en historische gebouwen. Die gevels komen zo van de fabriek, in een dag is het klaar! Kijk voor meer informatie op huisvolenergie.nl/renovatiewinkels Energie Bespaar Huis Westervoort energiebespaarhuis.nl Reimarkt, Enschede & Bergen op Zoom, reimarkt.nl Revaplan Zero Reuver revaplan.nl Centrum voor Duurzaam Renoveren Amersfoort, centrumduurzaamrenoveren.nl Woon Wijzer Winkel Rotterdam mpdubo.nl De Duurzaam Winkel Vlaardingen deduurzaamwinkel.nl Renovatiewinkel de Witte Roos Delft, witteroos.nl 7
DROOMWONINGEN Energieneutrale huizen zijn door heel Nederland te vinden, in allerlei smaken en maten. Tijdens de Open Deuren Dag op zaterdag 24 mei openen deze energiepioniers van Huis vol Energie hun deuren. Een aantal woningen uitgelicht: HEERHUGOWAARD, PAUL EN LAURA WINNAAR 2013 PUBLIEKSPRIJS Typisch Noord-Hollandse stolpboerderij Zonnepanelen en zonnecollector en rieten dak verwerkt Geen gasaansluiting meer en pelletketel Huisvolenergie.nl/profile/368 DIRKSLAND, JOOP EN MONIQUE Massief houten casco in 2,5 dag neergezet Schapenwol isolatie en grasdak Alleen natuurlijke materialen Aandelen in windturbines, biomassakachel, zonneboiler, natuurlijke ventilatie Huisvolenergie.nl/profile/71 GROENLO, RONALD EN NAPONA Nieuwbouw uit 2010 Terugverdiend in 6 à 10 jaar Energieleverend Isolerende kozijnen, glas HR++, zonneboiler, warmtepomp met bodembron, balansventilatie Huisvolenergie.nl/profile/15 AMERSFOORT, MARIEKE EN BART Jaren 30-tussenwoning Woning wordt gecrowdfund Huisvolenergie.nl/profile/395 ALMERE, RENE EN ANS Nieuwbouwwoning van natuurlijke materialen Houtskelet met gelamineerde lenotech vloeren en wanden Isolatie van vlaswol, leemstuc wanden met wandverwarming Energie door middel van zonnepanelen en een windturbine Huisvolenergie.nl/profile/466 Deze huizen kun je bezoeken op 24 mei Huizen van energiepioniers
SONNEGA, GERTRUD EN BEREND Natuurlijke materialen, houtskeletbouw met hoge isolatiewaarde Passieve zonne-energie dmv serre Finse hout tegelkachel Gebruik van regenwater en helofytenfilter voor afvalwaterzuivering Huisvolenergie.nl/profile/28 SOERENDONK, FELIX EN ESTHER Nieuwbouw houtskeletbouw Mechanische balansventilatie met warmteterugwinning via grondbuiskoeling in zomer en voorverwarming in winter Zonnepanelen, zonneboiler, lage temperatuur verwarming en biomassakachel Huisvolenergie.nl/profile/65 DELFT, PIET EN MIRJAM WINNAAR 2013 AMBASSADEUR RENOVATIE Tussenwoning uit 2007 Gebruik van energiezuinige apparaten Warmteterugwinning op ventilatie/afzuigkap Zonneboiler, zonnepanelen, houtkachel, automatische zonwering, standby killer Huisvolenergie.nl/profile/93 OPMEER, WENDY EN QUINTIN WINNAAR 2013 AMBASSADEUR NIEUWBOUW Vrijhuis, nieuwbouw, prefab houten casco Doen afbouw zelf, dakbedekking op de dakkapellen, dakpannen leggen etc Zonneboiler, zonnepanelen, douche WT en vloerverwarming Huisvolenergie.nl/profile/286 VEENDAM, PAUL EN MONIQUE Vrijstaand huis uit 1905 Nieuwe vloer met vloerverwarming, aanbouw serre voor passieve zonne-energie Nieuwe keuken met energiezuinige apparatuur en inductiekookplaat 24 zonnepanelen, levert 1500 kwh/j elektriciteit terug aan het net Huisvolenergie.nl/profile/39 Bekijk welke huizen nog meer hun deuren openen op: WWW.HUISVOLENERGIE.NL/OPENDEURENDAG
FACTS FACTS Jaren 30-tussenwoning Woning wordt gecrowdfund Huisvolenergie.nl/ profile/395 Bezoek mijn huis op 24 mei 10
Op de bank kijkt dochter Sol (3) naar Bob de Bouwer. Dat kan bijna geen toeval zijn; er wordt al een tijd geklust bij vader Bart (38) en moeder Marieke (34). De familie Happe waar ook zoon Beer (9) nog bij hoort wil eind 2014 in een energieneutraal huis wonen. Bart vertelt waarom. Ik droomde mijn hele leven al van wonen in een jaren 30-huis. Energieneutraal, droomde je daar al je hele leven van? Nee, ik droomde mijn hele leven van wonen in een jaren 30-huis. Toen dat lukte, kwam er een mooi dilemma om de hoek: hoe behoud je de karakteristieke elementen van zo n woning, maar schop je het wél de komende honderd jaar in? Er waren zoveel tegenstrijdige ideeën. We wonnen in een prijsvraag een crowd sourcingtraject. Bedrijven kunnen één of meer onderdelen van de verbouwing voor hun rekening nemen, en zo ervaring opdoen met energieneutraal verbouwen. In ruil doen wij aan Big Brother : we laten zien hoe het gaat en delen alle kennis die we opdoen. Hoe pak je zo n verbouwing aan? Een architect heeft al onze wensen vertaald in een maatwerkadvies. Daar staat alles in, kijk: eerst maak je het als een soort tentzak helemaal dicht, en dan pak je eventuele lekkagepunten aan. Wij gaan aan de binnenkant isoleren, want aan de buitenkant zou de hele gevel verspringen en dat is gek in zo n karakteristieke wijk. Dat we daarmee 25 centimeter ruimte kwijt zijn is niet erg, want we hebben geen radiatoren nodig. Maar voor de balans ventilatie en pelletkachel hebben we dan wel weer een kast, zeg maar gerust een kamertje, nodig. Voor alle installatietechniek. Oh, en de kruip ruimte moet ook dicht, maar dan moet dus ook het expansievat daar weg, en al het leidingwerk en het riool worden er anders ingelegd. Het is wel een stevige verbouwing. Ja, eigenlijk net de jaren 60; toen hebben we zulke ingrijpende ingrepen gehad met de aanleg van het gasnetwerk. Dit jaren 30-genre is een bouw stijl die heel erg past bij de menselijke maat en heel geliefd is. Dat gaan we dus niet platgooien om er iets nieuws neer te zetten. Dan moet je dus slimme oplossingen bedenken. Gelukkig zien bouwers dat ook steeds vaker zo. Heb je ook aangename verrassingen gehad, in het traject? Ik had nooit bedacht dat ik een pelletkachel zou gaan krijgen, ik had er zelfs nog nooit van gehoord. Toevallig heb ik die in een vakantiehuisje ook kunnen uitproberen, we konden vast oefenen. Dat was heel waardevol. Ik had van tevoren ook echt niet gedacht dat ik zonder gas zou kunnen, maar dat vind ik nu juist een leuke uitdaging. Wat moet er nog gebeuren? We hebben het grote verbouwplan opgeknipt in deelplannen, omdat het moeilijk bleek om een aannemer voor het geheel te vinden. Dat zorgde er inderdaad voor dat er opeens behoorlijk wat geïnteresseerden om de hoek kwamen. Hopelijk hebben we nu voor de bouwvak een plan van aanpak voor daarna, en dan weer een dak boven ons hoofd met kerst. Ook de Rabobank is trouwens aangehaakt: ze taxeren onze woning en gaan aan de slag om vast te stellen wat de meerwaarde ervan na zo n ambitieuze verbouwing precies is. Amersfoort 11
ONS HUIS VERDIENT HET OVER WONEN ZONDER ENERGIEREKENING In het televisieprogramma Ons Huis Verdient Het zien we verbouwingen in 12 dagen, buurtinitiatieven, gadgets, zonnepanelen op het dak van de buren etc. Maar ook droomwoningen van energiepioniers met huizen die zo comfortabel zijn dat je met de wand knuffelt. zien op televisie. Wat Piet Jacobs mensen aanraadt die energieneutraal willen gaan wonen? Gewoon doen! Zoals de energieneutrale woonark van Sarah en Iwan. En de prachtige woonboerderij van Paul en Laura Bijvoet. Die kun je ook op 24 mei bezoeken. En ook het huis van Piet en Miriam Jacobs in Delft is energieneutraal. Zij zijn allen te Ons Huis Verdient Het, van 12 april tot 31 mei elke zaterdag om 16.00 uur op RTL4. Herhalingen van 18 mei tot en met 6 juli elke zondag om 12.30 uur op RTL4 Onshuisverdienthet.tv Laat ook horen dat je beter wilt wonen voor hetzelfde geld. Je doet mee met de actie op onshuisverdienthet.nl