DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING

DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING STUDIEGEBIED: MALLE - BRECHT Tessa Bogaerts 1SA2/2SA3 Aardrijkskunde Engels 2015-2016

Inhoudstafel Inhoudstafel... 2 Lijst met figuren... 3 Hoofdstuk 1: Beschrijving van het studiegebied... 4 1.1 Kaartuitsneden van eigen leefomgeving... 4 1.2 Het studiegebied... 8 1.3 A4 uitsnede topografische kaart... 9 1.4 Verschillende kaartomtrekken... 9 1.5 Mindmap... 11 1.6 Kaarten met typische kenmerken van leefomgeving... 13 1.7 Ferrariskaart... 17 1.8 Korte verwoording... 18 Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart... 19 2.1 Coördinaten eigen leefomgeving... 19 2.2 Declinatie t.o.v. het magnetisch noorden... 19 2.3 Aanwijzingen op A4-kopie geografische kaart... 20 2.4 Bijpassende legende... 21 2.5 Altimetrische en planmetrische fiche... 22 Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart... 23 3.1 A4 profiel topografische kaart eigen leefomgeving... 23 3.2 Reliëfkaart... 24 3.3 Dwarsprofiel en lengteprofiel... 26 3.4 Verval en verhang... 27 3.5 Hellingsgraad... 28 3.6 Waterscheidingslijn en droog dal... 29 Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen leefomgeving... 30 4.1 Natuursteen als bouwmateriaal... 30 4.2 Kunststeen als bouwmateriaal... 32 4.3 Bouwmaterialen eigen woning... 34 4.4 Bouwmateriaal historische gebouwen eigen leefomgeving... 35 2

Lijst met figuren 1. Topografische kaart leefomgeving 1:10 000 2. Topografische kaart leefomgeving 1:50 000 3. Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 4. Topografische kaart leefomgeving 1:250 000 5. Topografische kaart studiegebied 1:100 000 6. Topografische kaart leefomgeving 1:20 000 7. Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 8. Kaart geografische streken van België - 1:1500 000 9. Kaart wandelroute 10. Kaart fietsroute 11. Kaart bebossing België 12. Ferrariskaart eigen leefomgeving 13. A4-kopie van kaart- 1:20 000 14. Altimetrisch fiche 15. Planmetrisch fiche 16. A4- profiel topografische kaart eigen leefomgeving 17. Reliëfkaart 18. Dwarsprofiel en lengteprofiel 19. Verval en verhang 20. Hellingsgraad 21. Waterscheidingslijn en droog dal 22. Marmer 23. Google maps 24. Graniet 25. Google Maps 26. Porselein 27. Glazen 28. Google maps 29. Eigen woning 30. Vensterbank eigen woning 31. Sint Elisabethkerk 32. Het Bethaniënhuis 3

Hoofdstuk 1: Beschrijving van het studiegebied 1.1 Kaartuitsneden van eigen leefomgeving 1. Topografische kaart leefomgeving 1:10 000 1 1 Bron: http://www.ngi.be/topomapviewer 4

2. Topografische kaart leefomgeving 1:50 000 2 2 Bron: http://www.ngi.be/topomapviewer 5

1.2 Het studiegebied 1. Topografische kaart studiegebied 1:100 000 5 5 Bron: http://www.ngi.be/topomapviewer 8

1.3 A4 uitsnede topografische kaart Topografische kaart leefomgeving 1:20 000 6 (Zie volgende pagina.) 1.4 Verschillende kaartomtrekken 1. Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 7 1: 100 000 1:50 000 1:20 000 1:10 000 6 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 7 Bron: http://www.ngi.be/topomapviewer 9

1.5 Mindmap Zoersel Sint- Antonius Halle Weilanden Akkers Ongeveer het centrum van provincie Zoersel (+ deelgemeenten) Dieren Ligging Geografische streek: Kempen Landbouw Omliggende grotere steden Varkens Runderen Eigen leefomgeving Turnhout Geel Antwerpen E34 Autosnelwegen Recreatie en natuur Wandelaars Belangrijkste gewestwegen Verkeer Toerisme Ruiters Fietsers N12 N14 Bezienswaardigheden Lindepaviljoen met lindeboom Waterwegen Zoerselbos en boshuisje Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten Kunsthuis de Bijl Kasteelpark in Halle Bethaniënhuis 11

Soorten kaarten: Verkeer: Wegenkaarten Landbouw: Bodemkaarten Ligging: geografische kaarten Toerisme: Toeristische kaarten, fiets -en wandelroute kaarten 12

1.6 Kaarten met typische kenmerken van leefomgeving 1. Kaart geografische streken van België 8-1:1500 000 8 Bron: http://www.algemenewereldatlas.be/default.aspx?mid=1 13

2. Kaart wandelroute 9 9 Bron: http://www.wandelknooppunt.be/wandelnetwerk.aspx?kaart=kempense-kolonies 14

3. Kaart fietsroute 10 10 Bron: http://www.fietsnet.be/routeplanner/default.aspx 15

4. Kaart bebossing België 11 11 Bron: http://www.geopunt.be/ 16

1.7 Ferrariskaart 1. Ferrariskaart eigen leefomgeving 12 12 Bron: http://www.ngi.be/nl/nl1-4-2-3.shtm 17

13 14 1.8 Korte verwoording Ik woon in Zoersel, dit is een deelgemeenten van groot Zoersel dat ook nog bestaat uit Halle en Sint-Antonius. Het is gelegen in de provincie Antwerpen (Kempen). 1. Korte geschiedenis We mogen ervan uitgaan dat de geschiedenis van Zoersel teruggaat tot verschillende eeuwen voor Christus. Zoersel behoorde tot de meierij Zandhoven en het Markgraafschap Antwerpen. Het maakte deel uit van de Heerlijkheid Westmalle. Het vormde als het ware een dubbeldorp waarvan Westmalle het hoofddorp was. Doorheen de geschiedenis werd het dorp verschillende keren door vreemde legers bezet. Ook kreeg het dorp te maken met epidemies zoals de pest en dysenterie. Vanaf het einde van de vorige eeuw kwam er stilaan weer leven in de landbouw. Daarna moest het volk enkel nog doorheen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog zien te geraken met een schaarste aan onontbeerlijke middelen. Vanaf 1950 zien we de bevolking snel stijgen. 2. Ligging Zoersel is een klein dorpje en is een deelgemeente van Zoersel, dat ook nog bestaat uit Halle en Sint-Antonius. Het bevindt zich in ongeveer het midden van de provincie Antwerpen, en is gelegen in de Noorderkempen. 3. Kempen Het heeft een zanderige bodem en vroeger was het grotendeels bedekt met heide, eikenbos, vennen en veengebieden. Nu komen er nog een aantal bossen, vennen, heidens en weilanden voor, maar deze zijn een eerder kleinschalig landschap geworden door zware bemesting en lintbebouwing. Her en der komen nog tot meerdere tientallen hectare grote heide- en bosrelicten voor. 4. Toerisme Zoersel heeft vooral veel fiets- en wandelpaden. Zowel over verharde wegen als door kleine bospadjes. Ook ruiters zijn er veel die handig gebruik maken van de paden die door de bossen lopen. Ook zijn er heel wat bezienswaardigheden. Hieronder enkele voorbeelden. - Het Lindepaviljoen: Binnen kunt een boomstam van een lindeboom bezichtigen van 800 jaar oud. Daarin werden door 2 kunstenaars zowat 85 figuren in uitgehouwen. - Zoerselbos: In het hart van de gemeente ligt het natuurreservaat 'het Zoerselbos'. Een prachtig natuurgebied van meer dan 400 hectaren, dat onvermoede wandel- en fietsmogelijkheden biedt en een bonte afwisseling toont van bossen, beemden, velden en fauna en flora. 13 Bron: http://www.zoersel.be/index.aspx?sgref=10062 14 Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/kempen_%28streek%29 18

Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart 2.1 Coördinaten eigen leefomgeving UTM: 31U (F) 19,5 km E (S) 82,6 km N (+/- 0,1 km) Lambert: X= 174,0 km Y= 218,9 km (+/- 0,1 km) Geografisch : 4 42 8 NB 51 16 8 OL (+/- 1 ) 2.2 Declinatie t.o.v. het magnetisch noorden UTM: 2015-2007= 8 8 x 7 = 56 = 56 2 06 56 = 126 56 = 70 1 10 De declinatie bedraagt 1 10 westelijk. Lambert: 2015-2007 = 8 8 x 7= 56 De afwijking op de 7 jaar bedraagt; 0 56 Declinatie t.o.v. het vierkantnet is; 1 01 61 61 65 = 5 De declinatie bedraagt 5 westelijk. 19

2.3 Aanwijzingen op A4-kopie geografische kaart 1. A4-kopie van kaart- 1:20 000 15 15 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 20

2.4 Bijpassende legende Eigen woonplaats Plaats 1; Jeugdhuis De Zoezel in Zoersel Plaats 2; Danscafé Déjà Vu in Oostmalle Plaats 3; Woonplaats vriendin in Oostmalle Typerend landschapselement; permanent hooi- of weiland Altimetrisch fiche Planmetrisch fiche 21

2.5 Altimetrische en planmetrische fiche Altimetrische fiche: Gemeente: Malle Aard van het punt: Merk in gietijzer (TAW) Zestiendekaartblad: 08/6S Datum van revisie: 27 Aug 2001 Hoogte: H = 20.683 m Lambert2008* : x = 674651 m y = 719213 m Lambert72* : x = 174657 m y = 219210 m Omschrijving: Baan Lier - Oostmalle. -O. zijde. -Km 35.945 "Hippo's Ruitersport" (Nr.197,Lierselei). Voorgevel. Op 38 cm van de linkerkant. Op 53 cm boven de grond. Planmetrische fiche Deelgemeente: ZOERSEL Gemeente: ZOERSEL Plaatsnaam: Zestiendekaartblad: 08/6S Punt: Mast Eigenaar: Onbekend Toegang: Irrelevant Lambert2008: x = 674428.33 m y = 718711.23 m H = 107.82 m ETRS 1989: φ = λ = h = Lambert72: x = 174434.64 m y = 218708.22 m Type: Orienteerbaar, Niet stationeerbaar Datums: Identificatie: 01 Jan 1975 Herziening: 21 Jun 2005 Definitie planimetrie: Antennemast, Bliksemafleider, As Definitie altimetrie: Top bliksemafleider 22

Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart 3.1 A4 profiel topografische kaart eigen leefomgeving (16) 16 16 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 23

3.2 Reliëfkaart (17) Zelfgemaakte reliëfkaart 17 17 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 24

Legende: < 16,25m 16,25m 17,50m 17,50m 18,75m 18,75m 20,00m 20,00m 21,25m 21,25m 22,50m 22,50m 23,75m 23,75m 25,00m 25,00m 26,25m 26,25m 27,50m 27,50m 28,75m 28,75m 25

3.3 Dwarsprofiel en lengteprofiel (18) Lengteprofiel Dwarsprofiel Lengteprofiel Dwarsprofiel 18 18 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 26

3.4 Verval en verhang (19) Verval Lopende Beek Hoogte punt A: 22m Hoogte punt B: 16m Het verval is gelijk aan het absolute hoogteverschil tussen punt A en B. 22m-16m= 6m Het verval bedraagt 6m. Verhang Lopende Beek Hoogte punt A: 22m Hoogte punt B: 16m Hoogteverschil: 6m Afstand op de kaart: 16,2cm Werkelijk afstand: 16,2cm x 20 000cm = 324000 cm = 3240m = 3,24km Hoogteverschil (m)/ afstand (km) = verhang (m/km) 6m/3,24km = 1,9m/km Het verhang is gelijk aan 1,9m/km 19 19 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 27

3.5 Hellingsgraad (20) A B Hoogte punt A: 26,25m Hoogte punt B: 23,75m Hoogteverschil: 26,25m 23,75m = 2,5m Afstand op de kaart: 5cm Werkelijke afstand: 5cm x 20000cm = 100 000cm = 1000m = 1km Hoogteverschil x 100/ horizontale afstand = hellingsgraad 2,5m x 100/ 1000m = 0,25 % De hellingsgraad bedraagt 0,25%. 20 20 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 28

3.6 Waterscheidingslijn en droog dal (21) Waterscheidingslijn Droge dal 21 21 Bron: Topografische kaart van België, Brecht-Malle, 8, 5-6, Nationaal geografisch instituut 29

Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen leefomgeving 4.1 Natuursteen als bouwmateriaal 1. Marmer 22 Marmer wordt ontgonnen in België, namelijk in de Condroz en kalksteenzoom. (Zie volgende pagina.) 22 Bron: folder Habitas 30

Kaart Google Maps 23 Legende: Condroz Kalksteenzoom 2. Graniet 24 Graniet wordt ontgonnen in België, in Lessen en Quenast. (Zie volgende pagina.) 23 Bron: https://www.google.be/maps/@50.2877195,5.4386492,9z 24 Bron: folder Cookandco 31

Kaart google maps 25 Legende: Quenast Lessen 4.2 Kunststeen als bouwmateriaal 1. Porselein (keramiek) 26 Porselein is een vorm van keramiek, je hebt er een witte kleisoort voor nodig en kwarts. Witte klei wordt ontgonnen in Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en Brazilië. 25 Bron: https://www.google.be/maps/place/quenast,+roosbeek/@50.7695033,4.0953186,11z/data=!4m2!3m1!1s0x47c3b5941da8f833:0x6de407260dc69ab9 26 Bron: Folder Trafic 32

2. Glazen 27 Glas wordt gemaakt van kwartszand en dat bevat kwartskorrels. Kwartzand wordt ontgonnen in België, namelijk in Mol (Mols zand). Kaart Google Maps 28 Legende: Mol 27 Bron: Folder Blokker 28 Bron: https://www.google.be/maps/place/mol/@51.1962132,4.8506872,10z/data=!4m2!3m1!1s0x47c13 5a4e532ed59:0x263da14e964d3faf 33

4.3 Bouwmaterialen eigen woning Foto huis 29 Foto vensterbank 30 Dakpannen: Kunststeen, gemaakt van klei. Ramen: Gemaakt van glas, glas is gemaakt van kwartszand dat kwartskorrels bevat. Bakstenen: Kunststeen, gemaakt van klei. Arduin: Natuursteen, blauwe hardsteen, sediment kalksteen 29 Bron: Tessa Bogaerts 30 Bron: Tessa Bogaerts 34

4.4 Bouwmateriaal historische gebouwen eigen leefomgeving 1. Sint-Elisabethkerk 31 Baksteen: Kunststeen, gemaakt van klei Dakpannen: Kunststeen, gemaakt van klei Ramen: Gemaakt van glas, glas is gemaakt van kwartszand dat kwartskorrels bevat. 2. Het Bethaniënhuis 32 Dakpannen: Kunststeen, gemaakt van klei Bakstenen: Kunststeen, gemaakt van klei Ramen: Gemaakt van glas, glas is gemaakt van kwartszand dat kwartskorrels bevat. Kalkzandsteen: Natuursteen 31 Bron: https://www.google.be/search?hl=nl&site=imghp&tbm=isch&source=hp&biw=1777&bih=861&q=s int-elisabeth+kerk+zoersel&oq=sintelisabeth+kerk+zoersel&gs_l=img.3...1176.9949.0.10467.39.16.7.16.5.0.147.1472.12j4.16.0.mse dr...0...1ac.1.60.img..13.26.1479.-typ- XVjmD4#facrc=_&imgdii=_&imgrc=CEIK0l2PBNFazM%253A%3Bu-dV7hu- 2psuLM%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.kerkeninvlaanderen.be%252Fi%252F17%252F01762-2980-zoersel-sint-elisabeth- 01.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.kerkeninvlaanderen.be%252Fpages%252Fkerk_01762.ht m%3b360%3b480 32 Bron: https://www.google.be/search?hl=nl&site=imghp&tbm=isch&source=hp&biw=1777&bih=861&q=s int-elisabeth+kerk+zoersel&oq=sintelisabeth+kerk+zoersel&gs_l=img.3...1176.9949.0.10467.39.16.7.16.5.0.147.1472.12j4.16.0.mse dr...0...1ac.1.60.img..13.26.1479.-typ- XVjmD4#hl=nl&tbm=isch&q=het+bethani%C3%ABnhuis+zoersel&facrc=_&imgdii=_&imgrc=qWN O8QMTrqJLIM%253A%3B3DZ98OWv2ByddM%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.zoersel.be%252Fi mages%252fuploaded%252f633191601299218750.jpg%3bhttp%253a%252f%252fwww.zoersel. be%252fsituering%252fbeperkte-beschrijving-oorspronkelijke-staat.html%3b350%3b262 35