DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING

Transcriptie

1 DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING UCLL Mevr. Verstappen 2 SA/2 Aardrijkskunde/Geschiedenis

2 I. Beschrijven van het studiegebied... 4 Kaartnuitsneden eigen leefomgeving... 4 a) 1: b) 1: c) 1: d) 1: e) 1: f) 15km x 15km: eigen leefgeving... 4 g) Papieren uitsnede topografische kaart... 4 Mindmap eigen Leefomgeving... 5 Kenmerken eigen leefomgeving... 6 Vier verschillende kaarten uit eigen leefomgeving... 6 Ferrariskaart Coursel Kaart II. Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart Berekening van de coördinaten van een topografische kaart Declinatie Afstanden Legende Altimetrisch en planmetrisch III. Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart Reliëfkaart Reliëfdoorsnede Google Earth: lengte en dwarsdoorsnede Verval en Verhang Hellingsgraad Waterscheidingslijn IV. Gesteente eigen leefomgeving Gesteente eigen huis Gesteente Historische gebouwen a) Oude Pastorij in Oostham Kerk Oostham V. Geologie en Geomorfologie binnen de eigen leefomgeving Vier landschapfoto s Foto 1: Kwamol Foto 2: Vertjensstraat Foto 3: Kepkesberg Foto 4: Zandstraat Reliefkaart Bodemprofiel

3 1) Vereendvoudigde kaart: Tertaire kaart ) Synthese eigen leefomgeving VI. Bebouwing en bevolking ) Vromen van bebouwing en spreiding van de bebouwing in de eigen leefomgeving ) Bebouwde kern ) Transect eigen leefomgeving ) Vergelijking kernen ) Bevolkingsevolutie Grafiek Bevolkingskenmerken VII. Landschap en kaart Plattegrond van het schooldomein Zelf getekende plattegrond van de schoolomgeving Werkkaarten op 1/10000, 1/20000 of 1/25000, 1/50000, 1/ Kaart 1: 1/ Kaart 2: 1/ Kaart 3: 1/ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kaart 4: 1/ Kaart 5: 1/ VIII. Landbouwlandschap Landbouw in eigen leefomgeving Welke landbouwstreek Foto met opvallendste landschapselementen uit de streek Interview met bedrijfsleider Wat wordt er geproduceerd Hoe wordt er geproduceerd Voor wie wordt er geproduceerd Teeltdiagram Analyse landbouwperceel Landbouwactiviteiten Teeltkalender Foto s van het landbouwbedrijf Kaartmateriaal van bedrijf Ø Ligging van percelen op topografische kaart Geopunt Ø Kaart van landbouwpercelen via Google Earth Ø Actualiteit van landbouw in eigen leefomgeving Synthese

4 IX. Industrielandschap Foto van industrie in eigen leefomgeving Werkkaart van het industrielandschap Bedrijf in eigen leefomgeving Foto met aanduidingen activiteiten Plattegrond met verschillende productiefasen Tabel met economische-geografische informatie elementen Statistische gegevens bedrijf Actualiteit van industrie in eigen leefomgeving Synthese X. Toeristisch landschap Toeristische activiteit in eigen leefomgeving Natuurreservaat de Rammelaars Fiets- en wandelroutes Olmense zoo Kaart met ligging toeristische activiteiten Verwerking van statistische gegevens Actualiteit van toerisme in eigen leefomgeving Bespreking artikels Bronnen Synthese Bronnen: XI. Bronnen XII. Bijlagen

5 I. Beschrijven van het studiegebied Kaartuitsneden eigen leefomgeving a) 1: Zie bijlage 1 b) 1: Zie bijlage 2 c) 1: Zie bijlage 3 d) 1: Zie bijlage 4 e) 1: Zie bijlage 5 f) 15km x 15km: eigen leefgeving Zie onderstaande afbeelding g) Papieren uitsnede topografische kaart Zie bijlage 6 4

6 Mindmap eigen Leefomgeving Steenkoolmijn Beringen Vlaams gewest Westen Nike Tessenderlo Chemie Limburg g Grenst aan Antwerpen Industrie Ligging Kempen Sluis Gestel Albertkanaal Kanaal Kwaadmechelen- Dessel Eigen Leefomgeving Kerk Oostham Oude Pastorie Monument Kanalen Bezienswaardigheden Verbindingswegen Olmense zoo Toerisme Mountainbike - Kepkesberg E313 Natuurreservaat De Rammelaars Wandel en Fietsroutes 5

7 Kenmerken eigen leefomgeving Woonplaats: Heerbaanstraat 15A, Ham Provincie: Limburg Geografisch gebied: Kempen Ik leef in het kleine dorpje Ham. Gelegen in het westen van Limburg en grenst aan de provincie Antwerpen. Ham is gelegen in het geografisch gebied Kempen. Dit kan je ook zien in Bijlage 7. Doordat mijn leefomgeving volledig in geografisch gebied de Kempen ligt, betekent dit dus dat het grootste deel van de ondergrond zand is. In mijn leefomgeving is er niet enorm veel bebouwing. Het bevolkingsaantal is eerder beperkt, zonder echt grote steden/gemeentes in de buurt. Weinig bebouwing betekent meer platteland. Bossen, weilanden, akkers, zandoppervlaktes komen veel voor. Figuur 1: Ham, Limburg Door al deze mooie natuurelementen zijn veel prachtige fiets- en wandelwegen gelegen. Natuurreservaat De Rammelaars is een beschermd natuurgebied langst het kanaal Kwaadmechelen-Dessel. Jaarlijks zijn er veel wandelingen doorheen het gebied. Een andere prachtige route is doorheen de bossen van Ham, waar vroeger een spoorweg lag, is vandaag de dag een prachtige fietspad aangelegd. Toch zijn er in Ham veel transportwegen, met als grootste en belangrijkste as de splitsing van het Albertkanaal en het kanaal Kwaadmechelen-Dessel. Rond deze 2 kanalen ligt veel industrie, sommige grote industrie-gebieden liggen nog juist binnen mijn woongebied.. Zo heb je Tessenderlo-Chemie. Actief in plastic buizen en raamprofielen, veevoeders, meststoffen, gelatine, farma en pvc. Ook nog juist binnen het gebied vinden Nike. Nike en Tessenderlo Chemie zijn gelegen langst het Albertkanaal en vervoeren veel van hun producten over deze kanalen. De steenkoolmijn in Beringen was vroeger natuurlijk ook een groot industrie gebied, maar nu vervallen zoals de meeste steenkoolmijnen in België, maar dat is geen reden om ze niet meer te vernoemen in dit verslag. Rond het steenkoolmijngebied zijn prachtige wandelingen langst alle historische gebouwen van de mijn en een wandeling over de terril. Vier verschillende kaarten uit eigen leefomgeving 1) Fietsroutes binnen de eigen leefomgeving: 2) Kaart van de Kempense kanalen: De Scheepvaart : 3) Kaart van de Industrie rond het Albertkanaal: Google Earth 4) Ferrarriskaart NGI: ; Ferraris Kabinetskaart KBR Viewer; 2013 Nationaal Geografisch Instituut 1 6

8 Fietsroutes - Eigen leefomgeving 7

9 Het Albertkanaal en Kempense Kanalen 8

10 Industrie rond Albertkanaal Google earth 9

11 Ferrariskaart Coursel Kaart

12 II. Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart Berekening van de coördinaten van een topografische kaart UTM 31U (F) 50,430 km E (S) 63,210 km N Lambert X = m Y = m Geografisch NB: OL: Declinatie De declinatie van het magnetisch noorden ten opzichte van de Lambert coördinaten en De declinatie van het magnetisch noorden ten opzichte van de UTM-coördinaten kan je vinden in de werkblaadjes hieronder. Afstanden Afstanden en oppervlakten kan je zien op de kaart hieronder. Legende Woning= Punt 1= Visvijver Punt 2= Woning grootouders Punt 3= Voetbalvelden Natuurreservaat De Rammelaars = Afstanden Gemeten op een stafkaart, getekend op dit document 1= Visvijvers = 1360m 2= Woning Grootouders = 950m 3= Voetbalvelden= 500m Oppervalkte Natuurreservaat De Rammelaars = m² Altimetrisch en planmetrisch / 11

13 Gemeten op een stafkaart, getekend op dit document 1= Visvijvers = 1360m 2= Woning Grootouders = 950m 3= Voetbalvelden= 500m Natuurreservaat De Rammelaars = m²

14 13

15 III. Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart Reliëfkaart De topografische kaart die gebruikt is voor het maken van de reliëfkaart is te vinden in bijlage 2. De reliëfkaart is te vinden in bijlage 6 of je kan ze hieronder ook bekijken. 14

16 15

17 Reliëfdoorsnede Google Earth: lengte en dwarsdoorsnede 16

18 A Punt A = 24m Punt B= 42m Gem. hoogte= 33m B Verval en Verhang Verval Heuvelrug: Absolute hoogteverschil tussen 2 punten(a en B) in m. Punt A = 24m, Punt B = 42m dus het verval bedraagt 18m Verhang Heuvelrug: Relatieve hoogteverschil tussen 2 punten (A en B) in m/km Hoogteverschil in m/ afstand in km => 18m/4km => 4,5 m/km Want 20 cm op de kaart is 4km in de werkelijkheid 17

19 Hellingsgraad A B De kaartafstand tussen punt A en B is 2,5 cm o 2,5 cm op de kaart komt overeen met 500 m in de werkelijkheid Het hoogteverschil bedraagt 1m Hellingsgraad = Hoogteverschil in m x 100 = 100m = 0,2% Horizontale afstand in m 500m 18

20 Waterscheidingslijn 19

21 IV. Gesteente eigen leefomgeving Gesteente eigen huis Glas = vervaardigd uit wit kwartszand Baksteen= Klei onder druk en temperatuur gevormd naar een baksteen, vervaardigd door de mens. (waarschijnlijk afkomstig uit de Kempen) Dakpannen= Klei onder druk en temperatuur gevormd naar een dakpan, vervaardigd door de mens. (waarschijnlijk afkomstig uit de Kempen) Hout Arduin/ Blauwe hardsteen= een natuursteen (waarschijnlijk uit Henegouwen) 20

22 Gesteente Historische gebouwen a) Oude Pastorij in Oostham x?_vs=0_n&id=458 De pastorij is doorheen de jaren een par keer gerenoveerd. Sommige dingen zijn nog origineel. Leien dakpan= Leisteen is een metamorf gesteente, ontgonnen in het zuiden van België en aangrenzende delen van Duitsland. Baksteen= Klei onder druk en temperatuur gevormd naar een baksteen, vervaardigd door de mens. (waarschijnlijk afkomstig uit de kempen) Ijzerzandsteen: Het brokkelde af in los gesteente toen ik erover wreef. 21

23 Kerk Oostham x?_vs=0_n&id=457 De kerk is doorheen de jaren afgebrand geweest, maar terug heropgebouwd en al enkele keren gerenoveerd. Leien pannen= Leisteen is een metamorf gesteente, ontgonnen in het zuiden van België en aangrenzende delen van Duitsland. Baksteen= Klei onder druk en temperatuur gevormd naar een baksteen, vervaardigd door de mens. (waarschijnlijk afkomstig uit de kempen) Diesterse ijzerzandsteen= dateert uit de 10 de eeuw in korenaarverband gelegd. 22

24 V. Geologie en Geomorfologie binnen de eigen leefomgeving Vier landschapfoto s a) Foto 1: Kwamol Legende: Rood= horizon Reliëf: Hoogte (volgens Google earth):34m Helling: 1% Hoogteverschil: 2m 23

25 Foto 2: Vertjensstraat Staanplaats foto #4 Legende: Rood= horizon Geel= kniklijn Reliëf Hoogte (volgens Google earth):29m Helling: o lang 0% tot aan dallijn: 13% o van 29m naar 42m op 550m (hoogste punt van de horizonlijn): Hoogteverschil: 42m 29m = 13m 24

26 Foto 3: Kepkesberg Legende: Rood = Horizon Geel = kniklijn Reliëf: Hoogte (volgens Google earth):25m Helling: o 0% tot aan dallijn, o Op ong. 350m stijging van 22m Hoogteverschil= 22m 25

27 Foto 4: Zandstraat Staanplaats foto #2 Legende: Rood = horizon Geel= kniklijn Reliëf: Hoogte (volgens Google earth):37m Helling (omgekeerd foto 2); zie foto 2 Hoogteverschil = -13m 26

28 Reliefkaart Foto 1 Foto 2 Foto 4 Bodemprofiel 27

29 Bodemprofiel 10 cm 25 cm 50 cm 90 cm O-horizont Humuslaag A-horizont Humusaanrijkings-horizont E-horizont uitlogingshorizont B-horizont C-horizont Los zwarte grond (zand) met kleine korreltjes, gras en beesten Zwart zand met grotere stukken aaneenhangend Zand krijgt gele kleur door oxidatie Meer water aanwezig, grote stukken aaneenhangende stukken zand Donkere (bijna zwarte) laag met veel weter. 120 cm 28

30 1) Vereendvoudigde kaart: Tertaire kaart In figuur vindt u een vereenvoudigde kaart van de tertiaire lagen van mijn eigen leefomgeving. Waarvoor ik origineel mijn kaart in verband met het reliëf als basis heb genomen. Ik heb mijn boring gedaan in Zdm-bodemtype. Dit betekent volgens de site van DOV: Matig natte zandbodem met dikke antropogene humus A horizont Streek Bodemtype Textuurklasse Drainageklasse Profielontwikkelingsgroep Kempen Zdm Z: zand D: matig nat, matig gleyig M: met dikke antropogene humus A horizont Algemene kenmerken bodemserie Zdm en Zdh en complexen ZDg en ZDm in de Kempen 2 De matige natte plaggenbodems, uitzonderlijk geassocieerd met matig droge in ZDm, hebben een homogeen humeuze bruinachtig of grijsachtige bovengrond van minstens 60 cm dik. De onderkant van het plaggendek is dikwijls zwartachtig en zeer humusrijk; het betreft de bouwlaag van een begraven profiel in het plaggendek verwerkt. Indien het begraven profiel een verbrokkelde textuur B is, dan komen duidelijke roestverschijnselen voor. Is de ondergrond gevormd door een hydromorfe Podzol dan worden roestverschijnselen moeilijk te herkennen. In het plaggendek vindt men roestverschijnselen tussen 40 en 60 cm. De waterhuishouding is gekenmerkt door natte bodems in de winter met hoge voorjaarswaterstand. De zomerwaterstand van Zdm is optimaal. Zdm is geschikt voor de meeste landbouwteelten. Voor tuinbouw is hij doorgaans zeer geschikt, behalve voor asperges. Bonen kunnen slechts laat geplant worden. Aardbeien gedijen goed wanneer enige aandacht besteed wordt aan de ontwatering 2 DOV: Naar Van Ranst E. en Sys C. (2000) 29

31 2) Synthese eigen leefomgeving Mijn leefomgeving ligt juist op de rand van het Kempens laagplateau. Meer naar het Westen toe begint de laagvlakte rond de Demer en de kleine Nete. In Ham is er de splitsing tussen 2 kanalen. Het Albertkanaal en het Kanaal Dessel- Kwaadmechelen, ook hier kan je de lichte helling waarnemen. De sluizen in Meerhout-Gestel zijn hier het voorbeeld van. Wij liggen in het centrum van de Kempen en zal dus niet moeten zeggen dat hier enorm veel zand is. Is mijn leefomgeving alleen al weet ik zeker 4 zandvlaktes zijn van meer dan 1000m². Dit heeft natuurlijk ook invloed op het klimaat. Het zand koelt sneller af, maar warmt ook sneller op. Zo is het in Retie (zo n 20 km van Ham) jaarlijks de koudste en warmste plaats in België. 30

32 VI. Bebouwing en bevolking 1) Vromen van bebouwing en spreiding van de bebouwing in de eigen leefomgeving Hieronder vindt u de collages van de verschillende vormen van bebouwing. 31

33 32

34 33

35 2) Bebouwde kern In onderstaande figuur vind u de afbakening van de bebouwde kern uit mijn eigen leefomgeving. 34

36 3) Transect eigen leefomgeving Hier onder vindt u een transect van de bebouwing van mijn eigen leefomgeving. 35

37 Open bebouwing met veel grasland en weiland 2 Stadsrand met openbebouwing en minder groen, vlak gebied 3 Stadsrand met openbebouwing en minder groen, vlak gebied aan het begin van de dallijn 4 Hoogste punt met weinig bebouwing enkel bos 5 Rand van bosgebied met open bebouwing 6 Stadskern met kerk en gesloten bebouwing, veel verkeer. 36

38 4) Vergelijking kernen 37

39 5) Bevolkingsevolutie In onderstaand document vindt u de berekening van de bevolkingsevoluitie in Ham voor 3 jaar. II.1. ALGEMENE ADMINISTRATIE 3 II.1.1. BEVOLKING II BEWEGING VAN DE BEVOLKING Opneming registers: - Geboorten - Binnenkomers TOTAAL Afvoering registers: - Overlijdens - Vertrekkers TOTAAL Verschil opneming afvoering 34 (+) 103 (+) 78 (+) TOTALE BEVOLKING OP 31 DECEMBER Grafiek aantal personen totaal opneming totaal afvoering verschil Ik ben langst gegaan bij het gemeentehuis voor informatie die ze mij konden meegeven. Van de gemeente kon ik enkel aan de geboorte-en sterftecijfers van 2012 tot

40 Bevolkingskenmerken Op de grafiek kan je aflezen dat Ham iets meer dan inwoners telt. Ik kan me nog goed herinneren, dat ik het lager onderwijs een taak moest maken over de inwoners van Ham. Het waren er iets minder dan We zien dus een stijging, maar een relatief kleine stijging. Oudere gegevens kon ik moeilijk krijgen van de gemeente. Hun excuus was dat er verbouwingen zijn geweest 3 jaar geleden en ze hadden nu andere computers. Uit deze gegevens kan je wel concluderen dat het elk jaar niet met hetzelfde aantal stijgt. Het verschilt zelfs 70 personen. We zien vooral veel mensen vertrekken uit het dorp in Geboortes, sterftes, binnenkomers blijft relatief gelijk. Ham is dicht gelegen bij de Beringen waar de steenkoolmijnen liggen. Je ziet in Ham enkele wijken met veel emigranten en allochtonen. Het grootste deel heeft familie aan de kanten van Beringen. Het reliëf heeft ook invloed op de bevolkingsspreiding. In Ham zelf spreken we altijd van de Marginalen van Oostham. Waarschijnlijk spreken zei juist hetzelfde over ons. Vroeger was het namelijk Oost- Ham en West-Ham. Later zijn we 1 gemeente geworden. Het werd eigenlijk gesplitst door de heuvel die je kan zien op puntje 3. Meer naar het Westen toe, liggen de armere huizen. Als we meer naar het Oosten trekken zien we meer villa s en minder 39