E X A M E N R E G E L I N G

E X A M E N R E G E L I N G niveau 1+2 (1 PvB) geldend voor competentiegerichte opleidingen niveau 1 en 2 met 1 PvB gestart vanaf 1 augustus 2010

INHOUD 1. Vaststelling regeling 2. Toelichting competentiegerichte kwalificatiestructuur en geldigheid 3. Inleiding, gebruikte begrippen en bedoeling 4. Schematisch overzicht 5. Toelichting schema Leren Kwalificeren Behalen diploma Diploma-eisen Proeven van bekwaamheid Vooruitgang Loopbaan en Burgerschap Nederlands, Moderne vreemde taal en rekenen Wettelijke beroepsvereisten BPV Examendossier Verzamelen stukken examendossier 6. Proeven van bekwaamheid Wat is een Proeven van Bekwaamheid? Start- en eindproeven Hoe komt Wellantcollege aan de proeven van bekwaamheid? Aanvraag en toelating Inrichtingsplan en aanvullend bewijsmateriaal Vaststellen van de proeven Logboek Verloop van de proeven 7. Beoordeling Assessoren Beoordelen Observeren Uitvoering proeve van bekwaamheid Criteriumgericht interview Beoordeling van de proeven 8. Resultaat Proeven Behaald/ niet behaald Toelichting bij beoordeling proeven Excellente uitvoering Bekendmaken uitslag Resultaten Afwijkende toetsing Behalen van proeven en toetsing 9. Herkansingen Niet behalen van proeven of toets Afwezigheid bij proeven of toetsen 10. Bezwaar/ beroep Gevallen waarin de examenregeling niet voorziet Onvoorziene omstandigheden Bijlage Begrippenlijst Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 2 van 21

1. Vaststelling regeling Doel examenregeling proeve van bekwaamheid Deze regeling bevat voor jou de informatie over de opzet en uitvoering van proeven van bekwaamheid. Vaststellen examenregeling De examenregeling is gemaakt door de centrale examencommissie (CEC). Ieder jaar wordt de examenregeling door de secretaris van de CEC opnieuw bekeken, waar nodig bijgesteld en ter goedkeuring aan de centrale examencommissie voorgelegd. De CEC stelt, na verkregen goedkeuring van de Bestuursraad, jaarlijks de examenregeling vast. Geldigheid Deze examenregeling geldt voor alle binnen Wellantcollege aangeboden opleidingen vanaf 1 augustus 2010 die vallen binnen de Competentiegerichte Kwalificatiestructuur (CKS). Eerste versie : 30 november 2005 Opnieuw vastgesteld : 9 mei 2011 Vastgesteld door de centrale examencommissie. Houten, 9 mei 2011. dr. L.D. Verburgh Lid Bestuursraad en voorzitter CEC J. Boerman Secretaris CEC De ondernemingsraad heeft op 9 mei 2011 ingestemd met deze regeling. Eventuele extra informatie met betrekking tot de proeven van bekwaamheid binnen nieuwe opleidingen MBO zal in de vorm van een addendum bij deze examenregeling worden verstrekt. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 3 van 21

2. Toelichting competentiegerichte kwalificatiestructuur Het gaat om de opleidingen binnen de competentiegericht kwalificatiestructuur (CKS). Dit begrip is waarschijnlijk onbekend voor je. Daarom volgt hieronder een korte uitleg: CKS = Competentiegerichte kwalificatiestructuur In een kwalificatiestructuur is weergegeven welke opleidingen er kunnen worden verzorgd door MBO scholen. Daarnaast staan er richtlijnen in over hoe deze opleidingen moeten worden opgezet. De opleidingen van alle AOC s moeten aan deze richtlijnen voldoen Competentiegericht houdt in, dat er niet alleen wordt gelet op wat je kent en kunt, maar ook hoe je bent als persoon en hoe je functioneert binnen een beroep. Geldigheid Deze examenregeling is geldig voor alle opleidingen CKS die starten vanaf 1 augustus 2011 en geldt voor het aantal jaren dat op de door jou ondertekende onderwijsovereenkomst staat. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 4 van 21

3. Inleiding In deze examenregeling is de examinering beschreven en zie je aan welke eisen je moet voldoen om je diploma te behalen. De examenregeling proeven van bekwaamheid is afgeleid van het examenreglement CKS. Het examenreglement is het officiële basisdocument waarin staat wat je rechten en plichten zijn als het gaat om examinering. Het examenreglement is te vinden via de volgende link: http://www.wellant.nl/upload/over-wellantcollege/downloads/reglementen/mbo%20- %20CKS/Examenreglement%20mbo%20CKS%20cohorten%20vanaf%202006.pdf Gebruikte begrippen Het proces van examineren verloopt binnen het competentiegericht onderwijs anders dan je waarschijnlijk tot nu toe gewend bent geweest. Je bent actief betrokken bij je eigen leerproces. Examineren is niet iets wat je overkomt, maar de mogelijkheid om jezelf te kwalificeren voor een diploma. Om ervoor te zorgen dat iedereen hetzelfde bedoelt, gebruiken we precieze begrippen, zoals: * Kwalificatie: een opleiding die leidt tot een diploma bijv. kwalificatie dierverzorger * Kwalificeren: alles wat je moet doen (examens enz.) of aantonen om je diploma te behalen De voor jou onbekende woorden in de tekst kun je opzoeken in de begrippenlijst in bijlage 1 Bedoeling Examenregeling De examenregeling van Wellantcollege is bedoeld om: 1. Je duidelijk te maken hoe de examinering is geregeld. 2. Je te laten weten aan welke eisen je moet voldoen om een diploma te behalen. 3. Te laten zien dat het bedrijfsleven betrokken is geweest bij de examens. 4. Helder te maken hoe, waar en door wie jouw beoordelingen plaatsvinden. Deze punten worden duidelijk gemaakt aan de hand van het schema op het volgende blad. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 5 van 21

4. Schematisch overzicht Het schema hieronder laat je voor jouw niveau zien hoe je een diploma kunt behalen. Formatief beoordelen (vooruitgang) LEREN & KWALIFICEREN binnen CKS Summatief beoordelen (telt mee voor diploma) Niveau 1 en niv. 2 met 1 PvB ONTWIKKELINGS- PORTFOLIO Bewijsstukken Beroepscompetenties + Leer- en burgerschapscompetenties EXAMEN- DOSSIER Go/no go gesprek met coach en 2e docent M.b.t. leren, loopbaan en burgerschap (LLB) Talen- en rekeneisen kw alificatiedossier M.b.t. eventuele wettelijke vereisten Examencommissie geeft toestemming voor Proeve van bekw aamheid 1, te ve ns EINDPROEVE Bew ijs: Eindproeve behaald Aantonen vooruitgang LLB Bew ijs vooruitgang LLB Examens Nederlands en rekenen Eventuele toets(en) wettelijke beroepsvereisten Bew ijs voldoen aan eisen Nederlands en rekenen Bew ijs voldoen aan w ettelijke beroepsvereisten K W A L I F I C A T I E P R O C E S BPV-registratie en -beoordelingen Examencommissie checkt Bew ijs: BPV-lengte & -beoordeling = vold. Examencommissie doet eindcontrole Inhoud en volledigheid examendossier = beslismoment D I P L O M A Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 6 van 21

5. Toelichting schema Hierna volgt een toelichting op het schema op blad 6. Leren Om vast te stellen hoeveel je vooruit gaat met leren, voer je met je coach gesprekken rond de bewijzen die jij in je portfolio zet. Met je begeleidende docent maak je afspraken over je leeractiviteiten voor de volgende periode. Bij deze portfoliogesprekken wordt vastgesteld hoe ver je bent. Het is dus eigenlijk waarderen. Dit wordt in het schema formatief beoordelen genoemd. Kwalificeren Kwalificeren houdt in: de weg die je doorloopt om een diploma te behalen. Er zijn diploma-eisen in de vorm van voorwaarden en te behalen examens. Een examen is een beoordeling waarvan het resultaat meetelt voor het behalen van het diploma. Het beoordelen van alles wat meetelt voor het behalen van een diploma wordt summatief beoordelen genoemd. Behalen diploma Om het diploma van een opleiding te behalen moet je voldoen aan alle diploma-eisen voor een bepaalde opleiding met het niveau wat daarbij behoort. De diploma-eisen per opleiding zijn beschreven in de exameninformatie, die je aan het begin van je opleiding ontvangt. Het beoordelen of voldaan is alle diploma-eisen van een bepaalde opleiding gebeurt aan de hand van je examendossier (rechter kolom in het schema). Hieronder wordt eerst beschreven wat wordt bedoeld met de verschillende diploma-eisen en wat voor bewijsstukken daarvoor in het examendossier terecht moeten komen. Vervolgens kun je lezen wat een examendossier is en hoe ermee wordt gewerkt. Diploma-eisen Het gaat om de volgende diploma-eisen: 1. Proeven van bekwaamheid Het behalen van de proeven van bekwaamheid is nodig om het diploma voor een bepaalde opleiding te verkrijgen. De proeven van bekwaamheid worden verderop in deze examenregeling beschreven. 2. Vooruitgang Loopbaan en Burgerschap Je moet kunnen aantonen dat je tijdens je opleiding verder gekomen bent met de ontwikkeling van competenties die te maken hebben met Loopbaan en Burgerschap. 3. Nederlands en Rekenen De diploma-eisen voor Nederlands en Rekenen zijn verschillend per opleiding en per opleidingsniveau. Bij taal wordt gelet op luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Zie Examenregeling taal en rekenen d.d. 28.02.2011: http://www.wellant.nl/over-wellantcollege/downloads/reglementen Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 7 van 21

4. Wettelijke beroepsvereisten Bij sommige opleidingen zijn er zogenaamde wettelijke beroepsvereisten 1. Dit zijn (extra) eisen die de overheid stelt aan het uitoefenen van een bepaald beroep, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, verkeer, milieu, enz. Een voorbeeld is de licentie gewasbescherming. Als je aan deze eisen voldoet, ontvang je hiervan een certificaat van de school. Je krijgt op school te horen of er in jouw opleiding sprake is van wettelijke beroepsvereiste(n). 5. BPV Leren doe je niet alleen op school, maar ook in de praktijk, op een leerbedrijf. Dit noemen we beroepspraktijkvorming (BPV). Er zijn wettelijke eisen aan de omvang van de beroepspraktijkvorming: - Als je een BBL-opleiding volgt moet minstens 60% van je studietijd uit BPV bestaan. - Bij BOL-opleidingen is de BPV-tijd maximaal 59% van je studietijd. Het bewijs voor het examendossier bestaat uit: 1. Een opsomming van de bedrijven waar de BPV is gevolgd met vermelding van het aantal dagen dat op elk van de bedrijven is doorgebracht 2. Beoordelingen (met datum en handtekening) waaruit blijkt dat de BPV met voldoende is afgesloten Examendossier Voor elke leerling is er een papieren of digitaal examendossier. Je examendossier wordt beheerd door de examencommissie en jij kunt het inzien. Verzamelen stukken examendossier Een stuk voor het examendossier wordt gemaakt op het moment dat je voldoet aan één van de diploma-eisen. Op dat moment wordt door of namens de schoolleiding het hiervoor gevraagde overzicht voor jouw examendossier gemaakt. Dit gebeurt (waar nodig) op basis van bewijsstukken uit het portfolio dat jij tijdens het leerproces hebt opgebouwd. Concreet: - Als je een proeve van bekwaamheid hebt behaald, ontvang je als bewijsstuk voor het examendossier een ondertekend beoordelingsblad. - Als je voldoende ontwikkeling hebt aangetoond voor Loopbaan en Burgerschap komt er een bewijsstuk beschikbaar voor in het Examendossier. - Als je voldoet aan de diploma-eisen voor Nederlands, Moderne vreemde taal en Rekenen voor het niveau van jouw opleiding, krijg je een papier waaruit dat blijkt. - Als er sprake is van een wettelijk beroepsvereiste, worden bewijsstukken van het behalen van toetsen met als resultaat voldoende verzameld uit jouw portfolio. - Als de beroepspraktijkvorming is afgesloten, wordt een overzicht voor het examendossier gemaakt. Uit bewijsstukken in jouw examendossier wordt opgemaakt of de BPV met voldoende is afgesloten. De vestigingsexamencommissie zorgt ervoor dat alle stukken voor het examendossier correct zijn en vóór het afnemen van de laatste proeve van bekwaamheid in je examendossier aanwezig zijn. 1 Het is mogelijk dat het behalen van een bepaald certificaat niet wettelijk verplicht is, maar dat het bedrijfsleven dat hoort bij jouw opleiding graag wil dat je het haalt. In veel gevallen kun je dit certificaat tijdens de opleiding behalen. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 8 van 21

6. Proeven van bekwaamheid Wat is een Proeve van Bekwaamheid? Een proeve van bekwaamheid is een uitgebreide opdracht, zoveel mogelijk in de beroepspraktijk, waarin veel handelingen voorkomen die echt bij het beroep horen. In de opdracht zijn situaties opgenomen waarin het lastig is om goede keuzes te maken. Bij elkaar wordt dit de kritische beroepssituatie genoemd. Tijdens je opleiding moet je een (aantal) proeve(n) van bekwaamheid (PvB s) afleggen. Als je eerder of ergens anders al bepaalde competenties hebt ontwikkeld, kun je dit bij de intake en bij begeleidingsgesprekken vertellen. Als je dit goed kunt bewijzen, zou een proeve eerder kunnen worden afgenomen. Aan het begin van je opleiding ontvang je informatie over alle proeven die behoren bij je opleiding. Proeve van bekwaamheid voor opleidingen waarvoor deze examenregeling geldt Bij de opleidingen waarvoor deze examenregeling geldt, is er maar één proeve. Deze proeve wordt afgenomen aan het eind van je opleiding en de beoordelaars vanuit onderwijs en bedrijfsleven zijn allebei onafhankelijk. Als je voldoet aan de andere diploma-eisen en je de proeve behaald, heb je het diploma verdiend. Vanaf blad 10 wordt beschreven hoe proeven van bekwaamheid verlopen. Hoe komt Wellantcollege aan de proeven van bekwaamheid? De proeven van bekwaamheid worden rechtstreeks afgeleid van zogenaamde groene standaarden. Deze examenstandaarden zijn gemaakt door vrijwel alle AOC s samen. Het bedrijfsleven is nauw betrokken geweest bij het maken en goedkeuren van de groene standaarden Informatie over de groene standaarden De examenstandaarden zijn (na het aanmaken van een account) voor een ieder in te zien: www.examenstandaard.nl In elke standaard die behoort bij een opleiding wordt een kritische beroepssituatie beschreven. Bij de proeve van bekwaamheid wordt een praktijksituatie gezocht die zo veel mogelijk lijkt op de kritische beroepssituatie uit de examenstandaard. Startproeven worden meestal in de volgorde van de groene standaarden afgenomen, maar die volgorde kan gewijzigd worden, als het geheel maar logisch opgebouwd blijft. In enkele gevallen is door de centrale examencommissie besloten dat een bepaalde proeve naar keuze als start- of eindproeve kan worden gebruikt. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 9 van 21

Om het gedeelte over de beoordeling van proeven goed te kunnen lezen is het goed om iets te weten over assessoren: Assessoren: herkomst en ervaring Iemand die de beoordeling bij proeven uitvoert noemen we assessor. Binnen een assessorteam is er in elk geval een assessor uit het onderwijs èn een assessor uit het bedrijfsleven. De assessoren binnen Wellantcollege zijn speciaal opgeleid om op de juiste manier proeven van bekwaamheid te kunnen beoordelen. Beoordelen van competenties Voorheen ging het bij het beoordelen van leerlingen vooral om het weten, kennen en kunnen. Bij het beoordelen van competenties gaat het om veel meer. Naast kennis en kunde gaat het o.a. om je houding en gedrag, de manier waarop je dingen afweegt en beslissingen neemt enz. Register van assessoren De tot nu toe opgeleide mensen zijn opgenomen in een register van assessoren van Wellantcollege. Het is de bedoeling dat er hiervoor een online register komt en dat er op termijn een landelijke database van erkende assessoren wordt samengesteld. AANVRAAG en TOELATING Toelating proeve Zie schema blad 6. In het leerproces heb je zoveel mogelijk bewijsstukken in je portfolio verzameld. Daarmee kun je laten zien dat je de kritische beroepssituatie uit een bepaalde startproeve aan kunt. Samen met je coach voer je dan het go/no go-gesprek. Daarin bekijk je samen de in het portfolio verzamelde bewijzen. Uit de bewijsstukken moet blijken dat je voor een bepaalde proeve van bekwaamheid voldoet aan de gevraagde competenties en de kerntaken beheerst. Je coach vraagt hierover het oordeel van je praktijkopleider. Het gaat er in het go/no go-gesprek om of jij de kritische situatie, werkprocessen en prestatieindicatoren zoals die in de groene standaard voor die proeve is beschreven, met succes aan kunt. Zowel je coach als de tweede docent als je praktijkopleider moeten dit zien zitten. Als regel is de proeve op je leerbedrijf, maar het kan nodig zijn dat voor (een) bepaalde proeve(n) een ander bedrijf gezocht moet worden. Als je, samen met je coach en je praktijkopleider, ervan overtuigd bent de kritische beroepssituatie, werkprocessen en prestatie-indicatoren voor die PvB aan te kunnen, vraag je samen met je coach de PvB aan bij de examencommissie van je locatie. Samen met de coach bereidt je de PvB voor. Je gebruikt hiervoor het inrichtingsplan PvB. De examencommissie checkt het inrichtingsplan en kijkt o.a. of alle werkprocessen, al dan niet via aanvullend bewijs, aan de orde komen. Als de examencommissie akkoord is, wordt een go gegeven voor de proeve. De examencommissie ondertekent daarbij het inrichtingsplan. Inrichtingsplan PvB en aanvullend bewijsmateriaal Hiervoor is al een aantal keren het woord inrichtingsplan genoemd. Dit is een (digitaal) formulier waarmee de proeve wordt aangevraagd bij de examensecretaris. Een inrichtingsplan is nodig om aan te tonen dat de proeve aan de gestelde eisen van De groene standaard voldoet. In het inrichtingsplan staat als het ware de gehele opzet en inrichting van de proeve beschreven. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 10 van 21

Aanvullend bewijs In het inrichtingsplan staat ook of er sprake is van aanvullend bewijs en zo ja wat dit is. Het kan zijn dat niet alle werkprocessen en / of prestatie-indicatoren tijdens de proeve kunnen worden beoordeeld. Meestal komt dit omdat de examenlocatie voor die onderdelen niet geschikt is of omdat het op het moment van de proeve niet voorkomt. In dat geval moet er aanvullend bewijs uit jouw examendossier zijn waaruit blijkt dat je die onderdelen wel beheerst. Aan het bewijs worden speciale eisen gesteld. Of het bewijs aan deze eisen voldoet wordt door jouw coach vooraf gecheckt aan de hand van de zogenaamde RAAK -criteria. De afkorting RAAK staat voor Relevantie, Authenticiteit, Actualiteit, Kwantiteit & Kwaliteit. Toelichting RAAK-criteria: bijlage 1. Vaststelling van de proeven De examensecretaris beoordeelt via het inrichtingsplan de volgende punten: a. Is het leerbedrijf geschikt voor een bepaalde proeve? b. Is het aanvullend bewijs correct vermeld? c. Zijn de juiste assessoren (onderwijs/bedrijfsleven) gekozen? d. Zijn de assessoren voldoende deskundig voor het beoordelen van die proeve? Als deze punten in orde zijn, stelt de examensecretaris de proeve vast. Jij en het examenbedrijf worden hiervan via een brief op de hoogte gebracht. Logboek (was reflectieverslag) Als een proeve meer dan 1 dag in beslag neemt, houd je een logboek bij. Noteer na afloop van iedere dag voor jezelf: a. Wat heb ik vandaag gedaan? b. Wat is er goed gegaan en zou ik weer op die manier zo doen? c. Wat is er niet goed gegaan en hoe zou ik dit voortaan anders aanpakken? Dit logboek wordt op de dag van de eindbeoordeling aan de assessoren gegeven. Verloop van een proeve Voor de proeve word je in een kritische beroepssituatie gebracht die zo dicht mogelijk bij de kritische beroepssituatie uit de groene standaard ligt. Afhankelijk van de proeve en de tijd die er voor staat, komen de assessoren tussentijds bij je kijken. Ze beoordelen niet alleen je werk, maar ook hoe jij je werk doet, hoe jij je gedraagt en hoe je bijvoorbeeld in een team functioneert. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 11 van 21

7. Beoordeling Assessoren Assessoren werken in een team van minimaal 2 personen, waarbij er één afkomstig is uit het onderwijs en één uit het bedrijfsleven. Wellantcollege werkt met erkende assessoren. BEOORDELEN Het assessorteam bestaat minimaal uit de volgende erkende assessoren: 1. Een assessor onderwijs, maar niet je coach of iemand die nauw bij je leerproces betrokken is geweest. 2. Een assessor bedrijfsleven met verstand van het vak, maar niet je praktijkopleider op het leerbedrijf. Daarnaast kunnen aan het assessorteam worden toegevoegd: 1. Je praktijkopleider op het leerbedrijf. 2. Andere werknemers van je leerbedrijf. 3. Klanten van het bedrijf. 4. Je coach. 5. Leden van de examencommissie. Geen assessor kan zijn: 1. Ouder/verzorger, (half)broer of -zus, oom of tante, neef of nicht (bloedverwanten t/m de 4 e graad). 2. Iemand met wie je een zodanige relatie hebt dat, naar de mening van de examencommissie, een goede en onpartijdige beoordeling niet mogelijk is. Bij de voorbereiding van de proeve letten coach en leerling erop dat er geschikte assessoren worden voorgesteld. De examencommissie checkt de geschiktheid van de assessoren. Observeren Bij proeven die langer dan een dag duren, word je in ieder geval regelmatig door je praktijkopleider geobserveerd. Er vindt minimaal één observatiebezoek plaats door de assessor vanuit de school. Deze vraagt de praktijkopleider wat hij tijdens de proeve bij jou heeft waargenomen. Een door jou gemaakt logboek (bij proeven langer dan 1 dag), wordt door de assessoren ingezien. Op de laatste dag van de proeve komen beide assessoren. Zij observeren je samen en er worden je eventueel vragen ter toelichting gesteld. Duur observatie De observatie duurt per assessor bij een proeve van 1 dag ca. 45-60 minuten en bij proeven die langer duren ca. 60-90 minuten. Het CGI duurt bij proeven van 1 dan 30(minimaal)-60 minuten en bij langere proeven 60(minimaal)-90 minuten. Onderdeel PvB s van 1 dag PvB s langer dan 1 dag Observeren 45-60 minuten 60-90 minuten Na het observeren beslissen de assessoren of jij de proeve wel of niet hebt behaald. Beoordeling van de proeve De assessoren letten op de manier waarop jij je werk doet en op de resultaten van je werk. Ze beoordelen of je de werkprocessen beheerst. Ze doen dat aan de hand van de prestatieindicatoren. Eenvoudig gezegd is dit een opsomming van de dingen die jij voor de proeve allemaal moet beheersen. De prestatie-indicatoren maken het mogelijk om je goed te kunnen beoordelen. In het beoordelingsformulier van de proeve kun je terugvinden om welke prestatie-indicatoren het gaat. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 12 van 21

Als er aanvullend bewijs is ingebracht uit het dossier van je PvB, dan zal dit eveneens door de assessoren worden beoordeeld. Ook zij zullen bij de beoordeling gebruik maken van de RAAK-criteria zoals ze al eerder zijn genoemd in hoofdstuk 6. Als zo n werkproces zich toch wel tijdens de PvB voordoet, wordt het daar geobserveerd en beoordeeld. Aan de assessoren is gevraagd om in de toelichting bij het werkproces aan te geven dat het werkproces tijdens de PvB is beoordeeld, in plaats van met aanvullend bewijs. In het door de assessoren gebruikte beoordelingsformulier is aangegeven hoeveel prestatieindicatoren per werkproces en hoeveel werkprocessen per kerntaak voldoende moeten zijn. Aan de hand hiervan zullen de assessoren vaststellen of je de proeve hebt behaald of niet. Ze noteren dit vervolgens op het beoordelingsformulier. 8 Resultaat Proeven Proeve behaald/niet behaald De assessoren vullen aan het eind van de proeve de Verklaring uitvoering proeve van bekwaamheid in. Als de proeve volgens inrichtingsplan is verlopen, gaan zij over tot het vaststellen van het resultaat. Als zij tot de conclusie komen dat de proeve niet (voldoende) volgens het inrichtingsplan is verlopen, besluiten zij geen voorlopig resultaat vast te stellen. Ze doen dit, als dit praktisch mogelijk is, in overleg met de examensecretaris. De examencommissie zoekt zo mogelijk een aanvullende of vervangende examenopdracht en/of stelt het definitieve resultaat vast. Als je voor het vereiste aantal werkprocessen en kerntaken een voldoende hebt behaald, ben je voor de proeve voorlopig geslaagd. Als je niet aan het vereiste aantal voldoendes komt moet de proeve opnieuw worden gedaan. Toelichting beoordeling Na de proeve lichten de assessoren de boordeling aan de hand van het beoordelingsformulier mondeling toe. Als je de proeve hebt behaald lichten ze toe waar het goed ging en waar het nog beter zou kunnen. Als je een proeve niet behaald hebt vertellen ze je waaraan dat ligt en op welke punten je jezelf nog verder kunt ontwikkelen. Excellente uitvoering Om een extra waardering uit te spreken, kunnen assessoren bepalen dat er sprake is van een excellente uitvoering van de proeve van bekwaamheid. In het beoordelingsformulier staat waaraan je dan moet voldoen. Bekendmaken uitslag Na het bekendmaken van de voorlopige uitslag wordt de verklaring uitvoering proeve van bekwaamheid getekend. Deze wordt zowel door de assessoren als door jou ondertekend. Met jouw handtekening geef je aan dat je de ingevulde verklaring hebt gezien. De uitslag is pas definitief als de examensecretaris de voorlopige uitslag heeft omgezet in een definitieve uitslag. Dit hangt ondermeer af van de vraag of er geen afwijkingen zijn vastgesteld en of er geen bezwaar wordt gemaakt tegen de voorlopige uitslag. De definitieve uitslag wordt per brief aan je bekend gemaakt. RESULTATEN Gevolg behalen eindproeve Na het behalen van een eindproeve en nadat je aan alle overige diploma-eisen (zie pagina 6) voldoet, is jouw opleiding afgesloten en kan een diploma worden uitgereikt. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 13 van 21

Bestemming beoordelingsresultaat proeven De door jou en de beoordelaars ondertekende beoordeling van een proeve wordt als bewijsstuk in het examendossier ondergebracht. Bewaring afgerond examendossier Het examendossier wordt minimaal 1 jaar na diplomering bewaard. Je kunt hiervan kopieën ontvangen. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 14 van 21

Afwijkende toetsing Voor specifieke doelgroepen en gehandicapten is er de mogelijkheid dat een PvB of andere toets in afwijkende vorm wordt afgenomen. Zie examenreglement CKS, artikel 7. Bij proeven van bekwaamheid Voor de deelname aan proeven van bekwaamheid kunnen gehandicapten beschikken over de hulpmiddelen en/of aanpassingen, waarvan in de beroepspraktijk is gebleken dat ze praktisch en financieel gezien haalbaar zijn. Bij overige kwalificerende toetsen Een afwijkende toetsvorm moet wat doel, kwaliteit en niveau betreft gelijk zijn aan de reguliere toets voor leerlingen aan dezelfde opleiding. Behalen van proeven en toetsingen Proeven van bekwaamheid Om een diploma te kunnen behalen moet elke proeve van bekwaamheid behaald zijn. Toetsen talen en toetsen in verband met (wettelijke) beroepsvereisten Zie Examenregeling Taal en Rekenen cohorten 07-08 t/m 10-11, d.d. 28.02.2011: https://portaal.wellant.nl/intranet/mbo/cks/info/default.aspx Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 15 van 21

9. Herkansingen proeven van bekwaamheid en toetsen 1. Niet behalen van proeve of toets Proeve van bekwaamheid Als je een bepaalde proeve niet behaalt, ga je in het leerproces bepaalde competenties verder ontwikkelen. Op een gegeven moment toon je in een portfoliogesprek aan je coach met bewijsstukken aan dat je die bepaalde competenties nu wel voldoende hebt ontwikkeld. Je krijgt dan via één herkansing gelegenheid om deze proeve opnieuw af te leggen. Het voor een 2 e keer herkansen van een proeve kan alleen in zeer bijzondere gevallen en na een besluit van de examencommissie op je locatie. Deze mogelijkheid kan slechts één keer tijdens je opleiding worden opengesteld. Als je hiervoor in aanmerking denkt te komen, schrijf dan een brief aan de examencommissie, waarin je de redenen daarvoor noemt. Bij minderjarigheid moet die brief ook door een ouder/verzorger ondertekend zijn. Kosten in verband met deze extra proeve komen voor rekening van de leerling. Toetsen in verband met (wettelijke) beroepsvereisten Als je bij de eerste gelegenheid een toets niet behaalt, heb je recht op een eenmalige herkansing. Na deze herkansing geldt de hoogste waardering voor deze toets. Meerdere toetsen m.b.t. (wettelijke) beroepsvereisten Als je na het maken (en eventueel herkansen) van alle toetsen nog niet hebt voldaan aan de eisen voor het gemiddelde cijfer en/of de ondergrens bij cijfers, mag je de toets met het laagste cijfer nog één keer maken. Als er meerdere toetsen zijn met het laagste cijfer, mag jij kiezen welke je daarvan opnieuw maakt. Na deze (extra) herkansing geldt het hoogste cijfer voor die toets. 2. Afwezigheid bij de proeve of toetsen Bij afwezigheid wegens ziekte, overlijden van familie of andere redenen waardoor je een afgesproken proeve van bekwaamheid of toets niet af kunt leggen, meld je dit zo snel mogelijk telefonisch bij de examencommissie van je school. Binnen 10 werkdagen na de geplande proeve of toets toon je de examencommissie schriftelijk aan dat er een geldige reden was voor je afwezigheid. Bij minderjarigheid moet het bewijs voorzien zijn van de handtekening van een ouder/verzorger. Als de examencommissie hiermee akkoord gaat, wordt er een nieuwe afspraak gemaakt voor het afleggen van de proeve of toets. Je houdt je recht op herkansing voor deze proeve of toets. Als de examencommissie je brief te laat/niet ontvangt, of de examencommissie verklaart de reden van je afwezigheid ongeldig, kun je alleen via herkansing deze proeve of toets afleggen. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 16 van 21

10. Bezwaar/beroep Je kunt gebruik maken van de procedures voor bezwaar en beroep, als je het niet eens bent met de volgende zaken: 1. De manier waarop informatie over het examen is gegeven; 2. De voorbereiding van de proeve van bekwaamheid; 3. De uitvoering van de proeve van bekwaamheid; 4. Het resultaat van de beoordeling van de proeve. De regeling voor bezwaar en beroep is te vinden in het examenreglement CKS. Het examenreglement CKS is te vinden op Internet: http://www.wellant.nl/over-wellantcollege/downloads/reglementen Gevallen waarin de examenregeling niet voorziet Als er zich op een locatie een geval of situatie voordoet, waarover (nog) niets in deze regeling is opgenomen, wordt er door de examencommissie contact opgenomen met de centrale examencommissie. De centrale examencommissie zoekt een oplossing. Onvoorziene omstandigheden Als er omstandigheden of redenen zijn waarin deze examenregeling niet voorziet, beslist de locatiedirectie in overleg met de centrale examencommissie van Wellantcollege. Examenregeling PvB voor opleidingen CKS vanaf cohort 2010-2011 Pagina 17 van 21

BIJLAGE 1 Aanvullend bewijsmateriaal bij een proeve van bekwaamheid Soms kan een werkproces of prestatie-indicator niet tijdens de proeve van bekwaamheid geobserveerd en beoordeeld worden. In dat geval bestaat er de mogelijkheid om aanvullend bewijsmateriaal 2 in te brengen in de proeve. In het inrichtingsplan wordt aangegeven welk bewijsmateriaal voor welk werkproces ingebracht wordt. Aanvullend bewijsmateriaal is afkomstig van een leerling. Het kan op verschillende manieren tot stand gekomen zijn, bijvoorbeeld op school, BPV-bedrijf of in de eigen tijd. Eisen aan het bewijs voor het PvB-dossier De begeleider/coach van de leerling beoordeelt het bewijsmateriaal voorafgaand aan de proeve van bekwaamheid. Hij doet dat aan de hand van onderstaande RAAK -criteria. Als het voldoet aan deze eisen, wordt het betreffende bewijsstuk ingebracht in de proeve en opgenomen in het PvB- dossier van de leerling. RAAK-criteria Toelichting Relevantie - Het bewijsmateriaal zegt echt iets over het betreffende werkproces of de betreffende prestatie-indicator. - Bij een prestatie-indicator: deze is uitgevoerd in de context van het werkproces waartoe het behoort. Authenticiteit - Uit het bewijsmateriaal blijkt overduidelijk dat het om werk van de leerling gaat. Actualiteit** - Het bewijsmateriaal is voorzien van datum, duur en/of tijden. - Het bewijsmateriaal stamt uit de opleidingsperiode van de leerling. Kwantiteit & kwaliteit - Het bewijs is voorzien van een verklaring over het uitgevoerde werk door praktijkopleider, coach of klant. - Het bewijsmateriaal is toereikend voor de assessoren om tot een eindoordeel over dit werkproces en/of deze prestatie-indicator te komen. Eindoordeel over het aanvullend bewijsmateriaal tijdens de proeve Het bewijsmateriaal dient voor de start van de proeve in het bezit van de betrokken assessoren te zijn. Het aanvullend bewijsmateriaal wordt alleen door de assessoren gebruikt als tijdens de uitvoering van de proeve van bekwaamheid blijkt dat het werkproces of de prestatie-indicator inderdaad niet voorkomt. Het eindoordeel over het betreffende werkproces of de betreffende prestatie-indicator ligt bij de assessoren. Aan de hand van het aanvullend bewijsmateriaal beoordelen de assessoren tijdens de proeve van bekwaamheid of de leerling het werkproces of de prestatie-indicator binnen de context van de proeve van bekwaamheid beheerst. Ook zij hanteren hierbij de RAAK-criteria. 2 Te onderscheiden van een vooraf afgenomen en beoordeelde toets. Bijlage 1 Aanvullend bewijsmateriaal bij een proeve van bekwaamheid Pagina 18 van 21

BIJLAGE 2 Begrippenlijst Begrip AOC Aequor Assessor BBL Beheersingscriteria Bekwaamhedendocument BOL BPV BPV-begeleider BPV-eisen Coach Competentie CGI Criteriumgericht interview Deelnemer Diploma-eisen Eindproeve Examen Examendossier Examenregeling Examenreglement Examensituatie Toelichting agrarisch opleidingscentrum organisatie die de AOC s vertegenwoordigd in contacten met het landelijke bedrijfsleven daarvoor opgeleide beoordelaar bij een eindproeve beroepsbegeleidende leerweg: werken en leren met een arbeidscontract bij een bedrijf of organisatie en leren op school; voorheen leerlingstelsel punten waaruit je in een groene standaard kunt aflezen in hoeverre je een competentie voldoende hebt ontwikkeld onderdeel van de groene standaard, waarin voor alle competenties waar het om gaat een aantal beheersingscriteria wordt genoemd beroepsopleidende leerweg: leren op school en werken en leren op een leerbedrijf via stages (BPV); voorheen dagopleiding beroepspraktijkvorming: werken (BBL) of werkstages (BOL) in de praktijk bij een erkend leerbedrijf degene die je op het leerbedrijf persoonlijk begeleidt BPV moet een minimaal aantal dagen omvatten en met voldoende worden afgesloten persoonlijk begeleider tijdens leerproces het geheel van houding, gedrag, kennis en vaardigheid dat je in combinatie met elkaar nodig hebt binnen een bepaald beroep criteriumgericht interview gesprek waarin met jou wordt terug gekeken naar het verloop van de proeve en jouw rol daarin en waarin vragen worden gesteld over zaken uit de beschreven kritische beroepssituatie die tijdens de examensituatie niet voldoende aan de orde zijn gekomen. leerling MBO alles waaraan je moet voldoen om een diploma te krijgen laatste proeve van bekwaamheid die leidt tot het behalen van het diploma een beoordeling waarvan het resultaat meetelt voor het behalen van het diploma verzameling bewijsstukken waarmee wordt aangetoond dat is voldaan aan alle diploma-eisen beschrijving hoe de examinering verloopt, afgeleid van het examenreglement en met name bedoeld voor leerlingen officieel document, waarin je rechten en plichten in verband met examinering beschreven staan situatie op een bedrijf, waarin de proeve wordt afgelegd en die zoveel mogelijk lijkt op de in de examenstandaard beschreven kritische beroepssituatie Bijlage 2 Begrippenlijst Pagina 19 van 21

BIJLAGE 2 Begrip EVC Formatief beoordelen Go/no go-gesprek HBO-opleiding Herkansing Inrichtingsplan Kerntaken Kritische beroepssituatie Kwalificatie Kwalificatiedossier Toelichting erkennen van verworven competenties beoordelen om van te leren gesprek over de inhoud van het kwalificatiedossier, waarin het besluit kan worden genomen om je een proeve te laten uitvoeren opleiding in het hoger beroepsonderwijs mogelijkheid om een eerder gemaakte toets nogmaals te mogen maken formulier van De groene standaard, waarin wordt vastgelegd hoe de proeve van bekwaamheid op het examenbedrijf wordt ingericht de belangrijkste taken binnen een opleiding voor een beroep, zoals ze beschreven staan in het kwalificatiedossier ingewikkelde beroepssituatie die kenmerkend is voor het beroep en waarin je keuzes moet maken op jouw niveau een opleiding die leidt tot een diploma, bijv. kwalificatie dierverzorger een document waarin voorschriften staan hoe de inhoud een bepaalde opleiding moet zijn Kwalificatieniveau niveau waarvoor je leert en een diploma krijgt, uiteenlopend van assistent (niveau 1) tot manager/ondernemer (niveau 4) Kwalificeren Leer- en burgerschapscompetentie Leerbedrijf Leerweg alles wat je moet doen (examens enz.) of aantonen om je diploma te behalen het geheel van houding, gedrag, kennis en vaardigheid dat je in combinatie met elkaar nodig hebt om te leren en om als burger in de maatschappij te functioneren erkend leerbedrijf, waar BBL-leerling werkt en BOL-leerling BPV-periodes doorbrengt manier waarop de opleiding wordt gevolgd, BBL of BOL Logboek OER Praktijkopleider Proeve van bekwaamheid POP PvB PvB dossier PvB-infoblad PvB-verzoek verslag dat je voor jezelf maakt (als een proeve meer dan 1 dag in beslag neemt) en waarin je per dag opschrijft hoe de dag verlopen is. onderwijs- en examenregeling, waarin wordt beschreven hoe onderwijs en examinering verlopen (en waarvan deze examenregeling onderdeel uitmaakt) iemand van het leerbedrijf die een deelnemer tijdens de BPV begeleidt uitgebreide, moeilijke opdracht in de beroepspraktijk waarin veel voorkomende en kenmerkende beroepshandelingen moeten worden uitgevoerd persoonlijk ontwikkelingsplan proeve van bekwaamheid verzameling bewijsstukken bij de PvB die aantonen dat de PvB behaald is blad met alle informatie die van belang is voor het afleggen van een PvB verzoek aan de examencommissie om een PvB te mogen afleggen Bijlage 2 Begrippenlijst Pagina 20 van 21

BIJLAGE 2 Begrip Toelichting Startproeve(n) Summatief beoordelen Transfer: Wettelijke beroepsvereisten proeve(n) van bekwaamheid waarmee je begint en die bewijsstukken voor het kwalificatiedossier opleveren beoordelen om te zien of je voldoet aan bepaalde diploma-eisen als je het in de ene situatie kunt, zou je het dan ook in andere, vergelijkbare situaties lukken? (extra) eisen die de wet stelt aan het uitoefenen van een bepaald beroep Bijlage 2 Begrippenlijst Pagina 21 van 21