UW PENSIOEN BIJ PGB TEIJIN ARAMID. Wat u moet weten. Wat u zelf kunt doen. Extra informatie. Doe de pensioencheck! Pagina 20



Vergelijkbare documenten
UW PENSIOEN BIJ PGB. Wat u moet weten. Wat u zelf kunt doen. Extra informatie. Doe de pensioencheck! Pagina 18

UW PENSIOEN BIJ PGB GRAFIMEDIA. Wat u moet weten. Wat u zelf kunt doen. Extra informatie. Doe de pensioencheck! Pagina 20

UW PENSIOEN BIJ PGB. Wat u moet weten. Wat u zelf kunt doen. Extra informatie. Doe de pensioencheck! Pagina 18

UW PENSIOEN BIJ PGB DE PERSGROEP NEDERLAND. Wat u moet weten. Wat u zelf kunt doen. Extra informatie. Doe de pensioencheck!

UW PENSIOEN BIJ PGB KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJF. Wat u moet weten. Wat u zelf kunt doen. Extra informatie

UW PENSIOEN BIJ PENSIOENFONDS PGB

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Welkomstbrief. Meer weten? Kijk op pensioentextielverzorging.nl

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Mijn pensioenregeling Alles over uw pensioen in de houtverwerkende industrie en jachtbouw

Mijn pensioenregeling Alles over uw pensioen in de houtverwerkende industrie en jachtbouw

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

PROEFDRUK PROEFDRUK. Onderwerp: Uw pensioenoverzicht van Beste mevrouw SW Voorbeeld,

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Pensioen Meer informatie over uw pensioenregeling. Pensioenfonds Avebe

Uw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

De heer S.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, September Geachte heer Voorbeeld,

De heer S.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Beste heer Voorbeeld,

CAPGEMINI PENSIOENFONDS. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld?

De heer S.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Geachte heer Voorbeeld,

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Welkom bij Pensioenfonds KPN. In dit Pensioen leest u wat u wel en niet krijgt in uw pensioenregeling.

De heer W.I.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Beste heer Voorbeeld,

Hoe is uw pensioen geregeld?

Uw pensioenregeling 2016 Zekerheid voor nu en later

Ga je met pensioen? Dan krijg je ouderdomspensioen zolang je leeft.

Hoe is uw pensioen geregeld?

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Overlijden. Wat is er geregeld voor uw nabestaanden?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Hoe is uw pensioen geregeld?

Hoe is uw pensioen geregeld?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Je partner en kinderen krijgen een pensioen als je overlijdt. Je bouwt bij ons ook partnerpensioen en wezenpensioen op. Overlijd je? Dan geldt dit.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Welkom bij Pensioenfonds PostNL. In dit Pensioen leest u wat u wel en niet krijgt in uw pensioenregeling.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Gaat u met pensioen? Dan krijgt u ouderdomspensioen zolang u leeft.

De heer W.I.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Geachte heer Voorbeeld,

Als beide ouders overleden zijn, wordt het wezenpensioen verdubbeld. Ieder kind krijgt dan een bedrag ter hoogte van 28% van het ouderdomspensioen.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

De hoogte van de Anw-uitkering voor uw partner hangt af van zijn of haar inkomen.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

STICHTING PENSIOENFONDS VNU PENSIOENBROCHURE VNU-A REGELING

Overlijden en uw pensioen

Ouderdomspensioen. Partnerpensioen. Wezenpensioen. 19 september Wat krijg je in onze pensioenregeling?

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Hoe is uw Pensioen geregeld?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Het Goede Voorbeeld Hoe is uw pensioen geregeld?

De heer W.I.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, September Geachte heer Voorbeeld,

Het Goede Voorbeeld Hoe is uw pensioen geregeld?

BROCHURE REXEL NEDERLAND REGELING 2014

Hoe is uw pensioen geregeld? Geachte heer, mevrouw,

Inhoud. Waarom een pensioenregeling?... 5 Wat is pensioen?...6

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

StichtingPensioenfondsNIBC

Wat krijg je in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

In het kort. Uw Pensioen. Scheiden Verhuizen Gaat u bijna met pensioen?

CHECKLIST VOOR WERKGEVERS

Overlijden en uw pensioen

Hoe is uw pensioen geregeld?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Hoe is uw pensioen geregeld?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Toelichting bij uw Uniform Pensioenoverzicht 2018

Welkom bij Pensioenfonds Recreatie. In dit Pensioen lees je alles over onze pensioenregeling.

Wat krijg je in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in deze pensioenregeling?

PROEFDRUK PROEFDRUK. Wat staat er op het pensioenoverzicht? Op uw pensioenoverzicht ziet u hoeveel geld u krijgt als u met pensioen gaat.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

U bouwt bij ons een levenslang ouderdomspensioen op. Dit pensioen krijgt u uitbetaald zodra u met pensioen gaat en stopt pas als u overlijdt.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Kom in actie als u: Geachte deelnemer,

Premievrije voortzetting van uw pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid

Als u OVERLIJDT. Wat betekent dit voor uw pensioen?

Trouwen en samenwonen. Lees alles over het pensioen voor uw partner

Wat krijgt u in uw pensioenregeling?

UW PENSIOEN IN DE GRAFIMEDIA

Wat krijgt u in uw pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Transcriptie:

2015 UW PENSIOEN BIJ PGB TEIJIN ARAMID Doe de pensioencheck! Pagina 20 Wat u moet weten Wat u zelf kunt doen Extra informatie

INHOUD Sta even stil bij uw pensioen 03 Wat u moet weten over uw pensioen Pensioen in Nederland 05 Pensioen voor uzelf 06 Pensioen voor uw partner 08 Pensioen voor uw kinderen 09 Met pensioen gaan 10 Verhoging van uw pensioen 11 Wat u zelf kunt doen voor uw pensioen Veranderingen in uw privéleven 15 Veranderingen in uw werk 18 Doe elk jaar een pensioencheck 20 Vul zelf uw partnerpensioen aan 21 Extra informatie Wie wij zijn 23 Hoe wij u op de hoogte houden 24 Hoe wij uw pensioen beleggen 25 Welke kosten wij maken 26 Als u een klacht heeft 27 20061w15 De informatie in deze brochure is een verkorte vereenvoudigde uitleg van de informatie uit het pensioenreglement. U kunt geen rechten ontlenen aan deze brochure. Het pensioenreglement is uiteindelijk leidend. U vindt het reglement op www.pensioenfondspgb.nl. Of vraag het pensioenreglement bij ons op. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 2

STA EVEN STIL BIJ UW PENSIOEN De datum waarop u met pensioen gaat, is voor u misschien nog ver weg. Toch is het belangrijk dat u daar nu al over nadenkt. U leest in deze brochure wat er voor u is geregeld en wat u zélf kunt doen voor uw pensioen. Het is belangrijk dat u daar even bij stilstaat. Het gaat namelijk over het geld waarvan u later moet leven. Maak zelf keuzes over uw pensioen U bouwt automatisch pensioen op via uw werkgever. Maar sommige keuzes over uw pensioen maakt u zelf. Deze keuzes geeft u via mijnpgbpensioen.nl aan ons door of via de klantenservice: Wilt u pensioen van een ander pensioenfonds meenemen naar ons? Woont u samen en wilt u uw partner bij ons aanmelden? Wilt u wat extra s regelen voor uw partner? Ook belangrijk om te weten: Stel: u en uw partner gaan uit elkaar. Of u krijgt een nieuwe baan. Of u wordt onverhoopt arbeidsongeschikt. Deze veranderingen in uw leven hebben invloed op uw pensioen. U leest daarover meer op pagina 15 tot en met 19. U kunt zélf eenvoudig nagaan hoe uw pensioen ervoor staat. Dan weet u meteen of u wat extra s moet doen voor uw pensioen. U leest op pagina 20 hoe dat moet. Stel ons gerust uw vragen Heeft u vragen? Wij helpen u graag! ks@pensioenfondspgb.nl 020 5418200 www.pensioenfondspgb.nl 3 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN U werkt bij Teijin Aramid, daarom heeft u pensioen bij ons. Voor uzelf, maar ook voor uw partner en/of kind(eren). Het is belangrijk dat u weet hoe dat zit. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 4

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN PENSIOEN IN NEDERLAND Zolang u werkt, heeft u een salaris om van te leven. Maar ook na uw pensionering heeft u een inkomen nodig. Dat is in Nederland goed geregeld. Als u later stopt met werken, bestaat uw inkomen uit: AOW van de overheid; pensioen via uw werk; extra pensioen of eigen geld. AOW van de overheid De AOW is een pensioen van de overheid. Iedereen die in Nederland woont of werkt, heeft daar recht op. Tot 1 januari 2013 kreeg iedereen AOW vanaf zijn 65ste. Omdat we gemiddeld steeds ouder worden, verhoogt de overheid de AOW-leeftijd in stappen naar 67 jaar. U ziet op checkuwpensioenleeftijd.nl wanneer uw AOW ingaat. Pensioen via uw werk Het pensioen dat u via uw werkgever opbouwt, is een aanvulling op uw AOW. In deze brochure leest u wat er voor u is geregeld. Eigen geld U kunt zélf ook wat doen voor uw pensioen. Bijvoorbeeld via spaargeld of beleggingen. Heeft u een eigen huis? Dan kunt u uw hypotheek aflossen, zodat u later goedkoper woont of uw afgeloste huis kunt verkopen. Heeft u nog ergens anders pensioen staan? Bekijk uw totale pensioen op mijnpensioenoverzicht.nl! 5 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN PENSIOEN VOOR UZELF U bouwt bij ons pensioen op voor uw oude dag: het ouderdomspensioen. U krijgt dit pensioen als u later stopt met werken. Elke maand, zolang u leeft. Zolang u bij Teijin Aramid werkt, bouwt u elk jaar een stukje pensioen bij ons op. Al die stukjes samen vormen uw uiteindelijke pensioen. We noemen dat middelloon. Uw pensioen gaat standaard in, in de maand waarin uw AOW ingaat. Uw pensioen stopt als u overlijdt. U betaalt samen met uw werkgever Samen met uw werkgever betaalt u in totaal 19,2 procent voor uw pensioen. U ziet op uw loonstrookje hoeveel u betaalt voor uw pensioen. Uw pensioenopbouw: hoe zit dat? U bouwt pensioen op over uw vaste bruto jaarsalaris plus de vakantietoeslag en eventuele andere toeslagen. Dat is het salaris waarover u nog geen premies en belasting heeft betaald. Over een deel van uw salaris bouwt u géén pensioen op. Dat komt omdat u later AOW krijgt van de overheid. Daarom trekken wij 12.642 euro (bedrag 2015) af van uw salaris. Over het bedrag dat overblijft, bouwt u 1,875 procent pensioen op. Let op: Is uw bruto jaarsalaris in 2015 hoger dan 100.000 euro? Dan bouwt u over uw salaris boven dit bedrag géén pensioen op. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 6

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN Elk jaar dat u werkt bij Teijin Aramid, bouwt u een stukje pensioen bij ons op. Na 10 jaar heeft u dus 10 stukjes pensioen bij ons opgebouwd. Als u in deeltijd werkt zijn die stukjes kleiner dan wanneer u voltijds werkt. Een rekenvoorbeeld: U werkt fulltime Stel: u werkt 100% en u verdient 40.000 per jaar. Dan trekken wij 12.642 van uw salaris af. Uw bruto jaarsalaris : 40.000,00 Bedrag waarover u géén pensioen opbouwt : 12.642,00 -/- U bouwt pensioen op over : 27.358,00 Uw opbouwpercentage is : 1,875% U bouwt per jaar op aan pensioen : 512,96 U werkt bij uw werkgever : 10 jaar U krijgt vanaf uw 67ste bruto per jaar, zolang u leeft : 5.129,63 U werkt parttime Stel: u werkt 50% en u verdient 20.000 per jaar. Dan trekken wij 6.321 van uw salaris af (50% x 12.642). Uw bruto jaarsalaris : 20.000,00 Bedrag waarover u géén pensioen opbouwt : 6.321,00 -/- U bouwt pensioen op over : 13.679,00 Uw opbouwpercentage is : 1,875% U bouwt per jaar op aan pensioen : 256,48 U werkt bij uw werkgever : 10 jaar U krijgt vanaf uw 67ste bruto per jaar, zolang u leeft : 2.564,81 7 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN PENSIOEN VOOR UW PARTNER U heeft bij ons ook een pensioen voor uw partner: het partnerpensioen. Uw partner krijgt dit pensioen als u overlijdt. Elke maand, zolang hij/zij leeft. Met uw partner bedoelen we: de persoon met wie u bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap heeft; de persoon met wie u een samenlevingsovereenkomst heeft én die u bij ons heeft aangemeld als partner. Kijk voor meer informatie op pagina 15. Uw partnerpensioen: hoe zit dat? Hoeveel partnerpensioen uw partner van ons krijgt als u overlijdt, hangt af van uw situatie: U overlijdt als u nog bij Teijin Aramid werkt: Uw partner krijgt 70 procent van het ouderdomspensioen dat u tot uw pensioendatum had kunnen opbouwen. U overlijdt als u niet meer bij Teijin Aramid werkt of met pensioen bent: Uw partner krijgt géén pensioen van ons. Zelf extra pensioen regelen voor uw partner Wilt u dat uw partnerpartnerpensioen krijgt als u overlijdt ná uw pensionering? Dan kunt u partnerpensioen opbouwen. Dat doet u via PGB-Partnerpensioen Plus. Uw partner krijgt dan ook partnerpensioen als u overlijdt nadat u bent weggegaan bij Teijin Aramid. Zie pagina 17 voor meer uitleg. U heeft ook een Anw-plusverzekering Uw werkgever sloot voor u een Anw-plusverzekering af. Dat betekent dat uw partner naast het partnerpensioen 8.849,40 euro bruto per jaar van ons kan krijgen. Uw partner krijgt dit bedrag alleen als u overlijdt en u nog bij uw huidige werkgever werkt. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 8

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN PENSIOEN VOOR UW KINDEREN U heeft bij ons ook een pensioen voor uw kinderen: het wezenpensioen. Zij krijgen dit pensioen als u overlijdt. Elke maand, tot hun 18e verjaardag. Of langer, als ze nog studeren. Met uw kinderen bedoelen we: uw (stief- of pleeg)kinderen jonger dan 18 jaar; uw studerende (stief- of pleeg)kinderen van 18 tot 27 jaar met recht op studiefinanciering of een -lening. Het wezenpensioen: hoe zit dat? Hoeveel wezenpensioen uw kinderen van ons krijgen als u overlijdt, hangt af van uw situatie: U overlijdt als u nog bij Teijin Aramid werkt: Uw kinderen krijgen ieder 14 procent van het ouderdomspensioen dat u van ons had gekregen als u tot uw AOW-leeftijd pensioen bij ons was blijven opbouwen. U overlijdt als u niet meer bij Teijin Aramid werkt of met pensioen bent: Uw kinderen krijgen ieder 14 procent van het ouderdomspensioen dat u bij ons heeft opgebouwd. Overlijden u én uw partner? Dan krijgen uw kinderen 28 procent van het ouderdomspensioen. Let op: Wij betalen het wezenpensioen voor maximaal vijf kinderen. Heeft u meer kinderen? Dan verdelen wij het wezenpensioen over uw kinderen. 9 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN MET PENSIOEN GAAN U heeft bij ons een flexibel pensioen. Dat betekent dat u zélf kiest op welke datum u met pensioen gaat. Maar er zijn nog meer keuzes die u kunt maken. U gaat bij ons standaard met pensioen in de maand dat uw AOW ingaat. Voor de meeste mensen is dat 67 jaar. Dat klinkt misschien nog ver weg. Maar het is belangrijk dat u daar nú al over nadenkt. Want uw keuzes hebben invloed op de hoogte van uw pensioen. Wat u zélf kunt doen: Bereken op mijnpgbpensioen.nl wat uw keuzes betekenen voor uw pensioen. Geef ons op tijd door dat u eerder of later met pensioen wilt gaan. U kunt eerder stoppen met werken U kunt al vanaf uw 55ste met pensioen gaan. Uw pensioen gaat daardoor omlaag. Dat komt omdat u eerder stopt met het opbouwen van pensioen. En omdat u een langere tijd pensioen van ons krijgt. U kunt langer doorwerken U kunt doorwerken tot uw 70ste. U krijgt daardoor meer pensioen. Dat komt omdat u een kortere tijd pensioen van ons krijgt. Maar u bouwt na uw AOW-leeftijd geen pensioen meer op (u betaalt geen pensioenpremie meer). U kunt met deeltijdpensioen gaan Gaat u met deeltijdpensioen vóórdat uw AOW ingaat? Dan blijft er minder pensioen over om uit te keren vanaf uw AOW-leeftijd. Dat komt omdat u minder werkt. Gaat u met deeltijdpensioen nádat uw AOW is ingegaan? Dan blijft er meer pensioen over om uit te keren vanaf het moment dat u volledig met pensioen gaat. Kies zélf hoe uw pensioen wordt uitbetaald Als u met pensioen gaat, kunt u een aantal keuzes maken over de uitbetaling van uw pensioen: Wilt u meer pensioen voor uw partner én minder pensioen voor uzelf? Wilt u dat uw partner en u evenveel pensioen krijgen als één van u overlijdt? Wilt u eerst vijf jaar een hoger en daarna een lager pensioen? Of andersom? UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 10

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN VERHOGING VAN UW PENSIOEN Elk jaar stijgen de prijzen. Geld wordt daardoor steeds minder waard. Daarom proberen wij uw pensioen elk jaar te verhogen. Wij proberen uw pensioen elk jaar te verhogen met 2 procent. Maar dat kunnen we alleen doen als we daarvoor genoeg geld hebben. Onze dekkingsgraad is daarvoor een belangrijke graadmeter. Die moet hoger zijn dan 110 procent. Vanaf dan kunnen we uw pensioen verhogen. Dat doen we in kleine stapjes tot maximaal 2 procent. Is onze dekkingsgraad hoger dan 130 procent? Dan kunnen we wellicht nog iets extra s doen. Dekkingsgraad: hoe zit dat ook alweer? Onze dekkingsgraad is de verhouding tussen ons vermogen en de pensioenen die we moeten uitbetalen. Is die 100 procent? Dan hebben we precies genoeg geld om alle pensioenen uit te betalen. Wij zijn verplicht om reserves aan te houden voor financieel slechtere tijden. Daarom moet onze dekkingsgraad minimaal 110 procent zijn om uw pensioen te kunnen verhogen. Wanneer wordt uw pensioen verhoogd? Wij hebben een richtlijn voor het verhogen van uw pensioen: Dekkingsgraad Lager dan 105% Verhoging Uw pensioen wordt niet verhoogd. En misschien wordt het zelfs verlaagd.* Als dat gebeurt, spreiden wij deze verlaging over 10 jaar. 105 tot 110% Uw pensioen wordt niet verhoogd en er is nog altijd een kans dat uw pensioen wordt verlaagd. 110 tot 130% Uw pensioen gaat omhoog met een percentage tussen de 0 en 2%. Hoger dan 130% Uw pensioen gaat omhoog met 2%. Is uw pensioen eerder verlaagd? Dan kan deze verlaging worden teruggedraaid. U kunt ook een extra verhoging van maximaal 1% krijgen. * Wij moeten uw pensioen verlagen als onze dekkingsgraad vijf jaar lang lager is dan 105 procent. Of als wij verwachten dat het langer dan tien jaar duurt voordat onze dekkingsgraad weer hoger is dan ongeveer 122 procent. Let op: deze percentages zijn afgerond en kunnen elk jaar iets wijzigen. 11 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U MOET WETEN OVER UW PENSIOEN Verhogingen van de afgelopen drie jaar De pensioenen bij PGB zijn de afgelopen drie jaar niet verhoogd. De prijzen stegen echter met 2,26 procent (2012), 2,81 procent (2013) en 0,96 procent (2014). Verlagen van uw pensioen Als het financieel tegenzit, is het mogelijk dat uw pensioen moet worden verlaagd. Wij hoeven uw pensioen in dat geval niet in één keer te verlagen. We mogen die verlaging namelijk spreiden over tien jaar. Als u nog werkt, dan merkt u dit verschil misschien niet. Maar als u gepensioneerd bent, waarschijnlijk wel. Stel dat het pensioen met bijvoorbeeld 20 euro per maand moet worden verlaagd. Uw pensioen gaat dan het eerste jaar met 2 euro per maand omlaag. En het jaar daarna nog eens met 2 euro per maand. En dat tien jaar lang. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 12

13 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN Sommige veranderingen in uw leven hebben invloed op uw pensioen. Bijvoorbeeld als u gaat scheiden. Of als u werkloos wordt. Op die momenten kunt u wel zélf wat doen voor uw pensioen. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 14

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN VERANDERINGEN IN UW PRIVÉLEVEN Veranderingen in uw privéleven hebben invloed op uw pensioen. U leest hierna om welke veranderingen het gaat. En wat u dan kunt doen. U gaat trouwen of registreert uw partnerschap Gaat u trouwen of registreert u uw partnerschap? Dan geeft uw gemeente dat aan ons door. Dat hoeft u dus niet zelf te doen. Maar u kunt wel nadenken over het pensioen voor uw partner. Wilt u extra partnerpensioen opbouwen? Uw partner krijgt dan pensioen als u overlijdt na uw pensionering. Of als u overlijdt nadat u bent weggegaan bij Teijin Aramid. Wilt u extra Anw-pensioen verzekeren voor uw partner? Uw partner krijgt dit extra pensioen bóvenop het partnerpensioen als u overlijdt, tot aan zijn of haar AOW-leeftijd. Zie pagina 17 voor meer uitleg over Anw-pensioen. U gaat samenwonen Als u gaat samenwonen, geeft uw gemeente dat niet aan ons door. Maar dat kunt u zélf doen. Wilt u uw partner bij ons aanmelden? Als u dat doet, krijgt uw partner partner - pensioen van ons als u overlijdt terwijl u bij Teijin Aramid werkt. Doet u dat niet? Dan krijgt uw partner géén partnerpensioen van ons. Er zijn wel een paar voorwaarden: - U en uw partner hebben een samenlevingscontract getekend bij de notaris. - Uit dit contract blijkt dat u zes maanden of langer een gemeenschappelijke huishouding heeft. - U en uw partner staan op hetzelfde adres ingeschreven bij de gemeente. Heeft u uw partner aangemeld? Dan zijn er nóg twee dingen waarover u kunt nadenken: Wilt u extra partnerpensioen? Dan krijgt uw partner pensioen van ons als u overlijdt als u met pensioen bent. Of als u overlijdt nadat u bent weggegaan bij Teijin Aramid. Wilt u extra Anw-pensioen verzekeren voor uw partner? Uw partner krijgt dit extra pensioen bóvenop het partnerpensioen als u overlijdt, tot aan zijn of haar AOW-leeftijd. Zie pagina 17 voor meer uitleg over ANW-pensioen. 15 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN U krijgt een kind U hoeft de geboorte van uw kind niet zelf aan ons door te geven. Maar het is wel belangrijk dat u nadenkt over uw pensioen. Wilt u extra Anw-pensioen verzekeren voor uw partner? Uw partner krijgt dit extra pensioen bóvenop het partnerpensioen als u overlijdt, tot zijn of haar AOW-leeftijd. Zie pagina 21 voor meer uitleg over Anw-pensioen. U gaat scheiden of u beëindigt uw partnerschap Als u gaat scheiden, moet u óók uw pensioen verdelen. Volgens de wet is de helft van het ouderdomspensioen dat u opbouwde tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap, voor uw ex-partner. Uw ex-partner krijgt geen partnerpensioen. U bouwt namelijk standaard geen partner pensioen bij ons op. Uw partnerpensioen is op risicobasis verzekerd. Er zijn twee uitzonderingen: 1. U had al opgebouwd partnerpensioen bij PGB. 2. U bouwde partnerpensioen bij ons op via PGB-Partnerpensioen Plus. In die situaties moet u later bij scheiding dit partnerpensioen wél verdelen. Wilt u uw pensioen anders verdelen? Dan kunt u deze stappen volgen: Stap 1: Spreek met uw ex-partner af hoe u het pensioen verdeelt. Stap 2: Leg deze afspraken vast bij uw advocaat of notaris. Stap 3: Geef deze afspraken binnen twee jaar aan ons door. U had een samenlevingscontract en gaat uit elkaar Als u samenwoonde en uit elkaar gaat, hoeft u uw pensioen niet te verdelen met uw expartner. U bouwt standaard ook geen partnerpensioen bij ons op. Uw partnerpensioen is namelijk op risicobasis verzekerd. Er zijn twee uitzonderingen: 1. U had al opgebouwd partnerpensioen bij PGB. 2. U bouwde partnerpensioen bij ons op via PGB-Partnerpensioen Plus. In die situaties moet u later bij scheiding dit partnerpensioen wél verdelen. Wilt u uw partnerpensioen anders verdelen? Dan kunt u deze stappen volgen: Stap 1: Spreek met uw ex-partner af hoe u het pensioen verdeelt. Stap 2: Leg deze afspraken vast bij uw advocaat of notaris. Stap 3: Geef deze afspraken binnen twee jaar aan ons door. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 16

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN U verhuist in of naar Nederland Er verandert niets voor uw pensioen. En u hoeft uw nieuwe adres niet aan ons door te geven. Dat doet uw gemeente voor u. Tenminste, als u uw nieuwe adres doorgeeft aan uw gemeente. U verhuist in of naar het buitenland Er verandert niets voor uw pensioen. Er is één ding waaraan u moet denken: Wilt u ons uw nieuwe adres doorgeven? Dat krijgen wij namelijk niet door van uw gemeente. U geeft uw adres aan ons door via uw persoonlijke website: mijnpgbpensioen.nl. Of u stuurt ons een e-mail of brief met uw nieuwe adres. U overlijdt Uw gemeente geeft het automatisch aan ons door als u overlijdt. Heeft u een (ex-)partner en/of kinderen jongeren dan 18 jaar? Of heeft u kinderen jonger dan 27 jaar die nog studeren? Dan hebben zij recht op pensioen van ons. Zij krijgen dan zo snel mogelijk een brief van ons. Woonde u in het buitenland? Dan is het handig als ze ons zélf even mailen of bellen. 17 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN VERANDERINGEN IN UW WERK Veranderingen in uw werk hebben invloed op uw pensioen. U leest hierna om welke veranderingen het gaat. En wat u dan kunt doen. U gaat minder of meer verdienen Gaat u minder verdienen? Dan bouwt u minder pensioen bij ons op. Gaat u meer verdienen? Dan bouwt u meer pensioen op. Behalve als u meer verdient dan 100.000 euro (op basis van een voltijdbaan). Boven dat bedrag bouwt u namelijk géén pensioen op. Dit is dus een belangrijk moment om na te denken over uw pensioen. Denkt u dat u later meer geld nodig heeft? Dan kan het verstandig zijn om iets extra s te regelen voor uzelf. Bijvoorbeeld via spaargeld. U gaat met onbetaald verlof Gaat u met ouderschapsverlof? Dan bouwt u óók pensioen op over de uren die u niet meer werkt. U hoeft dus niets te doen. Gaat u met zorgverlof of neemt u een sabbatical? Denk dan na over de volgende vraag: Wilt u zélf pensioen bij ons opbouwen over de periode van uw sabbatical of over de uren die u met zorgverlof bent? Dat kan maximaal drie jaar. Dat is wel duurder dan pensioen opbouwen via uw werkgever. U betaalt namelijk óók het werkgeversdeel. U krijgt een nieuwe baan Krijgt u een nieuwe baan maar blijft u werken bij Teijin Aramid? Dan blijft u op dezelfde manier pensioen opbouwen. U hoeft dus niets te doen. Gaat u weg bij Teijin Aramid? Dan bouwt u géén pensioen meer bij ons op. Maar dat doet u ergens anders waarschijnlijk wel. Er zijn twee vragen waarover u kunt nadenken: Wilt u een deel van uw pensioen gebruiken voor pensioen voor uw partner? Uw pensioen gaat daardoor omlaag. Maar alleen dan krijgt uw partner pensioen als u overlijdt. Wilt u uw pensioen meenemen? U kunt het pensioen dat u bij ons opbouwde, meenemen naar uw nieuwe pensioenfonds of verzekeraar. Hierover krijgt u meer informatie op het moment dat u Teijin Aramid verlaat. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 18

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN U wordt werkloos Wordt u werkloos? Dan bouwt u géén pensioen meer bij ons op. Denk daarom na over deze vragen: Wilt u een deel van uw pensioen gebruiken voor pensioen voor uw partner? Uw pensioen gaat daardoor omlaag. Maar alleen dan krijgt uw partner pensioen als u overlijdt. Wilt u zélf pensioen bij ons opbouwen omdat u nergens pensioen opbouwt? Dat kan maximaal drie jaar. Dat is wel duurder dan toen u nog pensioen opbouwde via uw werkgever. U betaalt namelijk óók het werkgeversdeel. U wordt ziek Bent u een lange tijd ziek? Dan krijgt uw gewoon salaris van uw werkgever. Over dit salaris bouwt u pensioen op. U wordt arbeidsongeschikt Bent u voor minimaal 35 procent arbeidsongeschikt? Dan krijgt u een uitkering van UWV. U krijgt van ons géén uitkering. Maar u kunt wél gedeeltelijk pensioen bij ons blijven opbouwen. Voor de uren die u werkt, betaalt u samen met uw werkgever. Voor de uren die u arbeidsongeschikt bent, betalen wij. Dat doen wij tot u met pensioen gaat of weer volledig kunt werken. U hoeft niet aan ons door te geven dat u arbeidsongeschikt bent. Dat doet UWV voor u. Maar u kunt wel nadenken over uw pensioen. Als u arbeidsongeschikt bent, bouwt u minder pensioen op dan wanneer u volledig werkt. Het kan daarom verstandig zijn om iets extra s te regelen voor uzelf. Bijvoorbeeld via spaargeld. Meer weten? Bekijk onze brochures op pensioenfondspgb.nl onder chemische en farmaceutische industrie > pensioenregeling Teijin Aramid > informatiebalie. 19 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN DOE ELK JAAR EEN PENSIOENCHECK Het is belangrijk om elk jaar stil te staan bij uw pensioen. Óók als er niets verandert in uw privéleven of in uw werk. Het is belangrijk dat u minimaal één keer per jaar een pensioencheck doet. Dat kost u hooguit 15 minuten. Doe dat bijvoorbeeld als u uw pensioenoverzicht krijgt (het jaarlijkse UPO: Uniform Pensioenoverzicht). Zo voorkomt u dat u later voor vervelende verrassingen komt te staan. Doe de PGB-pensioencheck op mijnpgbpensioen.nl. Stap 1: Log in op mijnpgbpensioen.nl U logt met uw registratienummer en wachtwoord in op mijnpgbpensioen.nl. Dat is een beveiligde website. U bent dus de enige die bij uw gegevens kan. Uw registratienummer staat rechts bovenin de brieven die u van ons krijgt. Uw wachtwoord krijgt u per post toegestuurd. Dat hoeft u dus niet zelf te regelen. Stap 2: Ga na hoeveel pensioen u krijgt U ziet in de pensioenplanner welk bedrag u netto per maand kunt krijgen als u met pensioen gaat, inclusief uw AOW. U ziet ook hoeveel pensioen uw partner van ons krijgt als u overlijdt. Heeft u ergens anders ook pensioen staan? Tel dit dan op bij het pensioen dat u bij ons heeft.* Stap 3: Zet uw uitgaven op een rij U zet uw vaste uitgaven op een rij. Denk ook na over de wensen die u heeft als u met pensioen gaat en schat in hoeveel die kosten. Stap 4: Vergelijk uw inkomsten met uw uitgaven U vergelijkt uw verwachte uitgaven met uw totale pensioen. Zijn uw verwachte uitgaven hoger? Dan is het verstandig om iets extra s te doen voor uw pensioen. Bijvoorbeeld via spaargeld. U kunt er ook voor kiezen om langer door te werken. Uw maandelijkse pensioen gaat dan iets omhoog omdat u over een kortere periode pensioen krijgt. * Een totaaloverzicht vindt u op mijnpensioenoverzicht.nl. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 20

WAT U ZELF KUNT DOEN VOOR UW PENSIOEN VUL ZELF UW PARTNERPENSIOEN AAN U kunt geen extra pensioen opbouwen voor uzelf. U bouwt namelijk al het maximale bedrag op. Wel kunt u nadenken over het pensioen voor uw partner. Daar kunt u zelf wat aan doen. 1. U kunt extra ouderdomspensioen opbouwen Uw partner krijgt alleen 70 procent van het ouderdomspensioen als u overlijdt en nog werkt bij Teijin Aramid. Dat komt omdat u partnerpensioen heeft via een risico - verzekering. Overlijdt u als u niet meer werkt bij Teijin Aramid? Of overlijdt u als u met pensioen bent? Dan krijgt uw partner standaard géén pensioen van ons. Het kan daarom verstandig zijn om te kiezen voor opbouw van partnerpensioen. Dat kan via de PGB- Partnerpensioen Plusregeling. 2. U kunt extra Anw-pensioen verzekeren Het Anw-pensioen is een basispensioen van de overheid. Dit pensioen is bedoeld voor nabestaanden. Helaas hebben maar weinig nabestaanden recht op dit pensioen. Uw werkgever sloot daarom voor u een Anw-plusverzekering af. Dat betekent dat uw partner naast het partnerpensioen 8.849,40 euro bruto per jaar van ons kan krijgen. U kunt een hoger bedrag verzekeren door zelf een Anw-Plus verzekering af te sluiten. Als u overlijdt krijgt uw partner het Anw-pensioen bóvenop het partnerpensioen, tot zijn of haar AOW-leeftijd. Uw partner krijgt dit Anw-pensioen alléén als: - u overlijdt als u nog bij Teijin Aramid werkt, én; - uw partner nog géén recht heeft op AOW. Bereken op mijnpgbpensioen.nl wat uw keuzes betekenen voor uw partnerpensioen. Meer weten? Neem gerust contact met ons op! ks@pensioenfondspgb.nl 020 5418200 www.pensioenfondspgb.nl 21 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

EXTRA INFORMATIE U leest hier wie wij zijn en wat wij doen. Maar ook hoe wij u op de hoogte houden. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 22

EXTRA INFORMATIE WIE WIJ ZIJN Wij zijn opgericht door werkgevers en werknemers uit de grafimedia. Ons doel: sámen zorgen voor een goed inkomen na pensionering of overlijden. Wij zijn pensioenfonds PGB. Wij zijn in 1953 opgericht door werkgevers en werknemers uit de grafimedia. Om sámen te zorgen voor een goed inkomen na pensionering of overlijden. Tegenwoordig doen we dat ook voor andere branches, zoals Teijin Aramid. Een goed pensioen regelen we samen Door samen pensioen op te bouwen, besparen we kosten. Want het is veel goedkoper om voor veel mensen tegelijk pensioen te regelen dan voor iedereen apart. Door het pensioengeld samen te beleggen, delen we de risico s maar ook het rendement. Ons bestuur Wij hebben een deskundig bestuur dat bestaat uit tien personen: vier bestuursleden namens de werkgevers; vier bestuursleden namens de werknemers; twee bestuursleden namens de pensioengerechtigden. Samen zijn ze verantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioenregeling. Maar de werkgevers- en werknemersorganisaties bepalen hoe de pensioenregeling eruitziet. Intern toezicht Naast het bestuur hebben we ook een raad van toezicht en een verantwoordingsorgaan. De raad van toezicht controleert wat het bestuur doet en geeft advies. Het verantwoordingsorgaan toetst en adviseert het bestuur. Extern toezicht Net als andere pensioenfondsen hebben wij ook twee externe toezichthouders. De Nederlandsche Bank kijkt hoe wij er financieel voor staan en hoe het fonds wordt bestuurd. De Autoriteit Financiële Markten let vooral op de manier waarop wij deelnemers informeren over hun pensioen. Meer weten? Kijk op pensioenfondspgb.nl > over ons. 23 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

EXTRA INFORMATIE HOE WIJ U OP DE HOOGTE HOUDEN Wij proberen u zo goed mogelijk te informeren over uw pensioen. Maar u kunt zélf ook extra informatie bij ons opvragen. Zolang u pensioen bij ons opbouwt, krijgt u één keer per jaar een pensioenoverzicht (UPO) van ons. U krijgt ook één keer per jaar ons pensioenmagazine PGB Beeld. Geeft u ons toestemming om u digitaal te informeren? Dan krijgt u ook onze digitale nieuwsbrief PGB Bericht. Die komt gemiddeld vier keer per jaar uit. U krijgt dan ook uw andere post van ons digitaal. Bezoek ons online Wilt u persoonlijke pensioeninformatie? Dan logt u in op mijnpgbpensioen.nl. U ziet daar hoeveel pensioen u al heeft opgebouwd. En u ziet er hoeveel pensioen u later netto per maand kunt krijgen, inclusief uw AOW. Wilt u meer weten over uw pensioenregeling? Ga dan naar pensioenfondspgb.nl. Daar leest u trouwens ook meer over wie wij zijn en wat onze financiële situatie is. Informatie die u kunt opvragen U kunt deze informatie bij ons opvragen: uw pensioenreglement; een opgave van de hoogte van uw opgebouwde pensioen; een berekening van (meer) pensioen voor uw partner en minder pensioen voor uzelf; brochures over onder andere scheiden en waardeoverdracht; vrijblijvende offertes voor onze aanvullende pensioenregelingen. UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 24

EXTRA INFORMATIE HOE WIJ UW PENSIOEN BELEGGEN Wij beleggen het geld dat u samen met uw werkgever voor uw pensioen betaalt. Dat doen we zorgvuldig en maatschappelijk verantwoord. Het geld dat u samen met uw werkgever betaalt, beleggen wij. Want dat levert op de lange termijn meer op dan sparen. Uw uiteindelijke pensioen bestaat maar voor een deel uit het geld dat u samen met uw werkgever betaalt. Het andere deel komt uit ons beleggings - rendement. Wij beleggen uw geld zorgvuldig Wij gaan heel zorgvuldig om met onze beleggingen. Het gaat immers om het geld waarvan u later moet leven. We beleggen iets minder dan de helft van ons vermogen met weinig risico. Bijvoorbeeld in staatsleningen uit landen als Nederland en Duitsland. Iets meer dan de helft beleggen we met meer risico. Daarbij kijken we vooral naar het rendement op de lange termijn. Wij beleggen maatschappelijk verantwoord Wij willen met onze beleggingen een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij. Daarom houden we rekening met de invloed van onze beleggingen op mens en milieu. Zo willen wij niet beleggen in bedrijven die doen aan kinderarbeid. Of in bedrijven die clusterbommen maken. 25 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

EXTRA INFORMATIE WELKE KOSTEN WIJ MAKEN Pensioen opbouwen kost geld. Wij maken kosten voor het pensioenbeheer en vermogensbeheer. Die kosten proberen wij zo laag mogelijk te houden. Samen met uw werkgever betaalt u voor uw pensioen. Wij beheren en beleggen dit geld voor u om te zorgen dat het geld groeit. De kosten die we daarvoor maken, willen we zo laag mogelijk houden. Wij hebben twee soorten kosten: Kosten voor pensioenbeheer Dit zijn alle kosten die wij maken voor onze pensioenadministratie. Maar ook de kosten om onze deelnemers te informeren over hun pensioen en de kosten van ons bestuur. Totaal betaalden we in 2013 13,6 miljoen euro aan pensioenbeheer. De kosten per deelnemer waren daarmee 135 euro. Daarnaast gaven we ook 8,2 miljoen euro uit voor een nieuw administratiesysteem. Ter vergelijking: gemiddeld geven pensioenfondsen ongeveer 120 euro per deelnemer uit.* Daar zitten wij dus boven. Maar wij werken er hard aan om onze kosten te verlagen. Kosten voor vermogensbeheer Dit zijn de kosten die wij maken voor het beleggen van uw pensioengeld. In 2013 waren deze kosten zo n 49,4 miljoen euro. Ons totale belegde vermogen was toen 14,5 miljard euro. Dat is ongeveer 0,34 procent van ons belegde vermogen. Ter vergelijking: gemiddeld zijn de vermogenskosten zo n 0,63 procent.* Daar zitten wij ruim onder. Meer weten? Ga naar pensioenfondspgb.nl > over ons > pensioen bij PGB > kosten bij PGB. * Bron: pensioenfederatie.nl UW PENSIOEN BIJ PGB 2015 26

EXTRA INFORMATIE ALS U EEN KLACHT HEEFT Bent u ergens ontevreden over? Laat het ons weten. Dan zoeken we naar een oplossing. U helpt ons bovendien om onze service te verbeteren. Wij proberen u zo goed mogelijk te helpen. Helaas gaat er soms wat mis. Maar om u te helpen, moeten we natuurlijk wél weten waarover u ontevreden bent. Laat ons weten waarover u ontevreden bent Misschien heeft u een klacht over de manier waarop u bent behandeld. Of u bent het niet eens met de manier waarop de pensioenregeling is toegepast. Dat noemen we een geschil. Laat ons weten waarover u ontevreden bent via ks@pensioenfondspgb.nl.vermeld daarbij uw naam, adres, telefoonnummer en registratienummer. Een brief sturen mag ook. Ons postadres is PGB, afdeling Klantenservice, postbus 7855, 1008 CA Amsterdam. Niet tevreden met onze reactie? Dan zet u een vervolgstap Bent u het niet eens met onze oplossing of reactie? Dan kunt u uw klacht voorleggen aan onze klachtencommissie. Of uw geschil aan ons bestuur als het gaat om de manier waarop de pensioenregeling is toegepast. In onze reactie staat hoe u dat doet. En welke andere mogelijkheden er daarna nog zijn. Meer weten? Ga naar pensioenfondspgb.nl > over ons > over PGB > klachten of geschillen. 27 UW PENSIOEN BIJ PGB 2015

OVER PENSIOENFONDS PGB Wij zijn pensioenfonds PGB. Wij zijn in 1953 opgericht door werkgevers en werknemers uit de grafimedia. Om sámen te zorgen voor een goed inkomen na pensionering of overlijden. Tegenwoordig doen we dat ook voor andere bedrijfstakken. Wij zijn verantwoordelijk voor de pensioenen van ongeveer 250.000 mensen. Zwaansvliet 3 1081 AP Amsterdam Postbus 7855 1008 CA Amsterdam 020 5418200 ks@pensioenfondspgb.nl www.mijnpgbpensioen.nl www.pensioenfondspgb.nl