De toekomst van onze zenders Dré Klaassen PMSE = Belangenvereniging Programme Making and Special Events Eurosonic Noorderslag 14 januari 2011
De toekomst van onze zenders Even voorstellen. Wat is draadloos eigenlijk. Internationale situatie. Digitaal Dividend. Huidige nationale situatie. Conclusies. Wat te doen?
Even voorstellen Regulatory manager Audio Technica Europe Nationaal ambassadeur APWPT Lid van APWPT zijn: AKG GmbH, Audio Technica Europe, beyerdynamic GmbH, Bosch Communications GmbH, Sennheiser KG, Shure Europe GmbH CEPT ECC commissies SE 42 en SE 43 ETSI commissie RRS (cognitive radio) Adviseur voor PMSE NL
Wat is draadloos eigenlijk Radiogolf is gemoduleerd elektromagnetisch veld. Radiogolven worden gebruikt door allerlei toepassingen: Radio en TV. Luchtvaart, Marine, Defensie, veiligheidsdiensten, Radar. Openbaarvervoer, transport (GPS). Radio amateurs, modelbouw, draadloze microfoons, etc. Het radio spectrum wordt gecoördineerd van 9kHz tot 300 GHz. Het radio spectrum is soeverein recht (nationaal niveau). Overheden beheren de infrastructuur...\countries regulations\netherlands\nederlfreqkrt_14_01.pdf Internationaal belang tot coördinatie.
Wat is draadloos eigenlijk PMSE = Program Making & Special Events en bevat o.a.: Draadloze microfoons In Ear Monitor systemen Draadloze intercom Audio links (voor regie Draadloze camera s Draadloze besturing voor licht en decor
Internationale situatie International Telecommunications Union ITU-R: Verenigde Naties organisatie, coördineert harmonisatie van regelgeving aangaande post en telecommunicatie. Opgericht in 1892. 191 lidstaten. Per 3-4 jaar plenair congres: World Radio Conference. Laatste WRC 07 en volgende WRC 12
Internationale situatie Conférence Européenne des administrations des Postes et des Télécommunications (CEPT). 48 lidstaten waaronder Russische Federatie en Israël. Adviseert organisaties zoals ITU-R, EU, etc. en landen. Levert diensten t.a.v. Produceert: Frequentie management (European Frequency Information System EFIS). Compatibiliteitsstudies (Seamcat). Aanbevelingen (Recommandations, bv. ERC/REC 70-03). Rapportages (Reports). Regelgeving (Decisions)..
IInternationale situatie European Telecommunication Standard Institure (ETSI) Ontwikkeld standaarden voor draadloze apparatuur. Fabrikant moet aantonen dat apparatuur aan deze standarden voldoet, voordat het de apparatuur op de markt brengt.
Internationale situatie Europese Gemeenschap (EU). 27 lidstaten. Commissariaat voor Telecommunicatie en ICT. Commissaris is mevr. N. Kroes. Met de volgende adviesorganen: Radio Spectrum Policy Group (RSPG) voor beleid. Radio Spectrum Commission (RSC) voor beheer. Maakt beleid (Radio Spectrum Policy Program) Telecommunicatie apparatuur: Radio Telecommunications Terminal Equipment Directive. (R&TTE). Stelt eisen aan apparatuur. Stelt eisen aan fabrikant. Stelt eisen aan gebruiker. 4 landen volgen Europese Unie regelgeving: IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.
Nationale situatie Spectrum wordt beheerd door Agentschap Telecom, www.agentschap-telecom.nl. AT ressorteert onder Ministerie van Economische Zaken,Landbouw en Innovatie http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/eleni. 15 december jl is plan tot implementatie van het Digitaal Dividend besproken in vaste kamer commissie.
Digitaal Dividend Overschakeling van analoge TV naar digitale televisie (Digital Television Terrestrial). Maakt efficiënter gebruik van ether immers: 1 analoge TV zender gebruikt 8MHz (1 TV kanaal) en een digitale carrier het 4 programma s op 8 MHz. Daaruit volgt vrijkomend spectrum van 75% Dit wordt aangeduid als Digitaal Dividend. Deze aanname is onjuist door groter programma aanbod. Het werkelijk Digitaal Dividend is negatief. Dit cumuleert in grensgebieden. Digitaal Dividend wordt door politiek gebruikt andere toepassingen en nieuwe technologieën toegang te geven. Overheden streven naar efficiënter spectrum gebruik en staan liberalisatie voor (=verkopen aan hoogstbiedende).
Digitaal Dividend WRC07 werden de volgende RR aangenomen: 5.316A: bepaald dat per 17 juni 2015 in de band 790-862 MHz de Internationale Mobiele Telecommunicatie dezelfde rechten krijgt als broadcast in ITU-R regio 1 (Europa en Afrika) en in 12 landen van regio 3 (Azië, voornamelijk Midden Oosten en Australië). 5.316: bepaald dat 12 Europese landen dit eerder invoeren dan 16 juni 2015. Alle Scandinavische en voormalige Joegoslavische landen, Frankrijk, Duitsland, UK, Nederland, Griekenland en Zwitserland/Liechtenstein. Betekend: IMT krijgt primaire status! Krijgt toegang tot dit spectrum. Landen kunnen zelf bepalen of zij dit invoeren (maar er ligt en EU mandaat). Grote druk dit spectrum marktconform te benutten. Grote politieke interesse (vanwege economische situatie).
Digitaal Dividend Dit spectrum benutten voor mobiel breedband internet Voordelen: Dit spectrum biedt goede eigenschappen voor goedkoop landelijk dekkend netwerk. Landelijke gebieden te ontsluiten voor internet (geen bekabeling nodig). (inter)nationaal dekkend breedband mobiel internet. Inkomsten voor overheden bij veilingen. Inkomsten op o.a. BTW voor de verleende diensten. Nadelen: Deze frequenties zijn niet geschikt voor hoge data-rates waardoor IMT nog meer spectrum zal claimen. Huidige gebruikers moeten verkassen. Veel apparatuur wordt onbruikbaar en/of ondervindt hevige storing. Aderlating voor broadcast en cultuur. Bruikbaar spectrum wordt schaars.
Digitaal Dividend Cognitive Radio/White Space Devices. Maakt gebruik van vrije frequenties tussen DVB-T zenders, de White Spaces. Scant vrij spectrum en gaat dan zenden. Breedband private networks 5 tot 24MHz. Zendvermogens waarschijnlijk tot 1 W licentie vrij (IT industrie, Microsoft, Google, Philips willen 3W). Mogelijke planning in 470-790MHz. APWPT oefent druk uit dat rekening wordt gehouden met PMSE toepassingen via CEPT, ETSI, en initieert onderzoek naar CR PWMS.
Huidige nationale situatie Huidige situatie voor PWMS (Professional Wireless Microphone Systems) in NL. VHF TV kan. 8 (195-202 MHz). UHF TV kan. 63 (806-814MHz) landelijke dekking. UHF TV kan. 21 t/m 69 (470-862 MHz) op secundaire basis met DTT en andere primaire diensten, met uitzondering van TV kan. 32 t/m 40 ( 558-630 MHz)* Licentie vrij gebruik. *per februari 2001
Conclusie 80% van de draadloze microfoons werken in deze band (ong. 250.000 systemen in NL en ong 5 mln systemen in EU). Medegebruik met IMT is niet mogelijk. Apparatuur die werkt in deze band wordt onbruikbaar. TV kan. 63 met landelike dekking verdwijnt. DTT verhuist onder 790 MHz, dus wordt het daar drukker. Alternatief spectrum is niet of nauwelijks bekend. Alternatief spectrum is moeilijk te verkrijgen. Grote evenementen zullen moeilijker of niet meer geproduceerd kunnen worden. Verlies aan potentieel spectrum voor draadloze microfoons (regio afhankelijk) tussen 30-60%.
Conclusie Het radio spectrum zal veranderen en daarmee het gebruik van draadloze microfoons. Overheden gaan voor dat wat geld oplevert. Het gebruik van draadloze microfoons wordt ingewikkelder en geluidsmensen zullen zich moeten verdiepen in frequentie management! Alternatief spectrum is nog niet bekend. Onze industrie zal zich moeten verenigen om spectrum te verkrijgen en veilig te stellen voor de toekomst!
Wat te doen? Overheden zijn niet gevoelig voor individuele belangen. De bedrijfstak dient zich voor belangenbehartiging te organiseren. Internationaal: Nationaal: Association of Professional Wireless Production Technologies (APWPT) www. apwpt.org. British Entertainment Industry Radio Group (Beirg): www. Beirg.co.uk. PMSE.NL (PMSE=Program Making and Special Events) www.pmse.nl..
PMSE belangenvereniging Doelstelling Hoe: Het waarborgen van het gebruik van draadloze audio verbindingen, nu en in de toekomst. Het verkrijgen van duidelijkheid omtrent de plannen van EZ en Agentschap Telecom met een duidelijk tijdsschema. Het participeren in Nationaal Frequentie Overleg (NFO) en Nationale Voorbereidingscommissie (NVC) voor WRC12. Het afdwingen van compensatie voor onbruikbaar geraakte apparatuur in 790-862 MHz (in spectrum en financieel).
Activiteiten tot nu toe PMSE is geaccepteerd door EZ en AT als aanspreekpunt van onze industrie. Inspraak in NL standpunt op WRC12. Input in onderzoek naar de gevolgen voor onze industrie door Agentschap Telecom. *) Overleg met EZ/AT over eventuele oplossingen en uitwisseling van informatie. Informatieverstrekking aan leden *) http://www.agentschaptelecom.nl/onderwerpen/frequentiemanagement/pages/verkennendeonderzoekenagentschaptelecom.a spx
Wat te doen? Lid Worden!