1
INHOUDSOPGAVE Voorwoord 1 Organisatie 1.1 Aanvragen beoordelen: de Commissie van het Schadefonds 1.2 Voorbereiden, begeleiden en uitvoeren: het secretariaatsbureau 1.3 Veranderingen in de werkwijze 1.4 Klachten 2 Tegemoetkoming Schadefonds 2.1 Inleiding 2.2 Nieuwe werkwijze 2.3 Primaire beslissingen 2.3.1 Inhaalslag primaire beslissingen 2.3.2 Nieuwe verzoeken 2.3.3 Afgehandelde verzoeken 2.3.4 Afwijzingen 2.3.5 Toekenningen 2.3.6 Soorten uitkeringen 2.4 Beslissing op bezwaar 2.4.1 Nieuwe en afgehandelde bezwaren 2.4.2 Soorten beslissingen op bezwaar 3 Voorbeelden uit de praktijk 3.1 Aanvragen die zijn toegewezen 3.2 Aanvragen die zijn afgewezen 4 Samenstelling commissie per 31 december 2004 5 Samenstelling secretariaatsbureau per 31 december 2004 1
Steekpartij om een hond s Hertogenbosch De politie heeft zaterdagmiddag in Helvoirt een man aangehouden die bekend heeft zijn 63-jarige buurvrouw te hebben neergestoken vanwege een ruzie om een hond. De vrouw sprak haar buurman erop aan dat zijn hond steeds haar huis binnenliep. De hond kon door een gat in de heg in de tuin van de vrouw komen. Omdat dit vaak gebeurde, vroeg de vrouw haar buurman om het gat in de heg dicht te maken. De man werd daarop zo boos, dat hij de vrouw in een woedeaanval schopte en sloeg. Ook stak hij haar enkele keren met een keukenmes. De man heeft bekend en zit in voorarrest. (AMP) 2
VOORWOORD Trots en tevreden presenteer ik u het Jaarverslag 2004 van het Schadefonds Geweldsmisdrijven. In 2004 hebben we opnieuw een substantiële bijdrage geleverd aan de beleidsinspanningen voor de slachtofferzorg: verbetering van de positie van het slachtoffer en meer aandacht voor dat slachtoffer. Hoewel een jaarverslag per definitie een terugblik geeft op wat geweest is en wat gebeurd en gedaan is, wil ik hier ook naar voren kijken. De sterke toename de afgelopen jaren van het aantal verzoeken om een tegemoetkoming uit het fonds, de oplopende werkvoorraad en problemen in de verwerkingscapaciteit waren in 2003 aanleiding om de organisatie van het Schadefonds rigoureus bij te stellen. Beoogde effecten waren niet alleen de stroomlijning van de behandelcapaciteit en inkrimping van de werkvoorraden, maar ook een aanzienlijke kwaliteitsverbetering. In 2004 zijn die gewenste resultaten ook daadwerkelijk behaald. Met succes stapte het Schadefonds over van inspanningsgerichte naar resultaatgerichte werkprocessen. Achterstanden zijn teruggebracht tot reële en hanteerbare werkvoorraden en alle primaire aanvragen en bezwaren (een nieuw product sinds januari 2004) zijn binnen de afgesproken doorlooptijden afgehandeld. Waar in 2004 vooral de interne verbeteringen zijn doorgevoerd, ligt vanaf 2005 de nadruk op de externe aspecten. Het is van groot belang dat de eerstelijnsorganisaties op het terrein van slachtofferhulp goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden van het Schadefonds. Aan de ene kant zijn dat de organisaties waarbij de zorg voor het slachtoffer voorop staat; Slachtofferhulp Nederland is daarvan de meest prominente. Aan de andere kant zijn dat de organisaties en instellingen die op andere wijze functioneel bij slachtoffers betrokken worden zoals politie, Openbaar Ministerie en letselschade-advocaten. Samen vormen zij de netwerk- of ketenpartners van het Schadefonds. Maar ook huisartsen, verzekeraars en gezondheidszorginstellingen die zijdelings, indirect of incidenteel in contact komen met slachtoffers, maken deel uit van dat netwerk. Terugkijkend op wat het Schadefonds Geweldsmisdrijven in 2004 aan resultaten boekte, kijken de Commissie en ik met veel vertrouwen naar deze organisatie. In nauwe samenwerking met alle ketenpartners blijven we maatschappelijk solidair met medeburgers die buiten hun wil en invloed getroffen worden door een ernstig geweldsmisdrijf en maken we ons sterk om hun positie verder te versterken en behartigen we hun belangen. Rijswijk, juli 2005, Mr J.P.G. Poell, Voorzitter van de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven 3
Vrouw mishandeld BREDA - Bij een gewelddadige ruzie tussen ex-partners is zaterdagochtend een 32-jarige man uit Terheijden door de familie van zijn ex-vriendin overmeesterd. De 41-jarige vrouw werd gedurende een achttien jaar durende relatie met de man regelmatig door hem mishandeld. Na het beëindigen van de relatie besloot ze een nieuw leven te beginnen in een andere woonplaats en zette zij haar huis te koop. Dit schoot de ex-vriend in het verkeerde keelgat. Hij wachtte haar op bij haar huis en mishandelde haar opnieuw. De vrouw slaagde erin een broer te waarschuwen. Deze wist uiteindelijk een eind te maken aan de mishandeling. 4
1 ORGANISATIE In 2004 werd de organisatie van het Schadefonds belangrijk gewijzigd. Alle veranderingen waren erop gericht om de behandeling van aanvragen en daarmee de dienstverlening aan de aanvragers te verbeteren. Het hele werkproces is aangepakt. Om te beginnen de organisatie van het behandelproces, zoals de versnelling van de behandelprocedure. Maar ook en vooral aan verbeteringen van de kwaliteit van het proces: grotere uniformiteit in de beoordeling van aanvragen, uitvoeriger onderbouwing van de beslissingen en systematischer naleving van de bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). 1.1 Aanvragen beoordelen: de commissie van het Schadefonds Het Schadefonds Geweldsmisdrijven wordt beheerd door een Commissie van onafhankelijke leden die bij koninklijk besluit worden benoemd. De Commissie beoordeelt aanvragen van uitkeringen uit het fonds en neemt hierover beslissingen. De wet bepaalt dat de Commissie vijf leden telt en wordt samengesteld uit diverse disciplines. Een van de leden is benoemd als voorzitter. Naast de voorgeschreven vijf vaste leden kunnen plaatsvervangende leden aan de Commissie worden toegevoegd die voor bepaalde taken kunnen worden ingezet. Omdat met de sterke toename van werkzaamheden ook de belasting van de commissieleden steeds groter werd, is in 2004 besloten om de plaatsvervangende leden vol in te zetten in het werk van de Commissie. Eind 2004 bestond de Commissie in totaal uit zeven leden. 1.2 Voorbereiden, begeleiden en uitvoeren: het secretariaat Aan de Commissie is een ambtelijk secretaris verbonden die wordt benoemd door de minister van Justitie. Deze secretaris is daarnaast directeur van het secretariaatsbureau. Hier wordt het werk van de Commissie voorbereid, begeleid en uitgevoerd. Dit secretariaatsbureau is beheersmatig gelieerd aan het ministerie van Justitie. Het bureau is zelfstandig gehuisvest in Rijswijk. In 2004 bestond de personeelsformatie van het bureau uit 53 fte. 5
1 ORGANISATIE 1.3. Veranderingen in de werkwijze In 2004 is de werkwijze van het Schadefonds sterk verbeterd. Een van de meest ingrijpende veranderingen is de introductie van een bezwaar- en hoorprocedure. Vóór 2004 werden alle aanvragen om een uitkering uit het Schadefonds schriftelijk behandeld. Aanvragers werden niet gehoord en konden hun aanvraag niet toelichten. Ook bestond er geen bezwaarprocedure bij het Schadefonds. Als een aanvrager het niet eens was met een beslissing, stond hem geen andere weg open dan direct bij het Gerechtshof in Den Haag tegen de beslissing in beroep te gaan. 1.4. Klachten In 2004 heeft het Schadefonds 13 klachten van aanvragers ontvangen over de gang van zaken rond de behandeling van hun aanvraag. Deze klachten zijn afgehandeld volgens een in 2002 ingevoerde formele klachtenprocedure. Onderdeel van deze procedure is dat klagers in de gelegenheid gesteld worden hun klacht in een persoonlijk gesprek met de directeur toe te lichten. Van deze gelegenheid heeft niemand gebruik gemaakt; alle klachten zijn schriftelijk naar tevredenheid van de klagers afgehandeld. Bezwaar maken en toelichting geven Met ingang van 1 januari 2004 kan een aanvrager wél bij het Schadefonds bezwaar maken tegen een beslissing. Een aanvraag wordt in eerste instantie door de secretaris van de Commissie behandeld, onder een zorgvuldig geformuleerd mandaat van de Commissie. De secretaris beoordeelt de aanvraag en komt zonder feitelijke tussenkomst van de Commissie tot een beslissing. Is de aanvrager het niet met deze beslissing eens, dan kan hij de Commissie vragen de zaak opnieuw te bezien en bezwaar maken. In een hoorzitting krijgt de aanvrager de gelegenheid zijn bezwaarschrift aan een Commissielid toe te lichten, waarna de voltallige Commissie vervolgens een beslissing op het bezwaarschrift neemt. Als een aanvrager het ook met die nieuwe beslissing niet eens is, kan deze altijd nog in beroep gaan bij het Gerechtshof. Na een jaar werken volgens de nieuwe werkwijze, kan het Schadefonds vaststellen dat de kwaliteit van het behandelproces er duidelijk op vooruit is gegaan. De bezwaarprocedure leidt ertoe dat beslissingen met grotere zorgvuldigheid worden gemotiveerd. Doordat aanvragers hun bezwaar kunnen toelichten, kunnen bovendien beter afgewogen beslissingen worden genomen. Bovendien geeft dit de Commissie de gelegenheid om vragen te beantwoorden van aanvragers die bezwaar hebben gemaakt, en onduidelijkheden bij hen weg te nemen. Dit verhoogt de acceptatiegraad van de beslissingen van de Commissie. Het effect is dan ook dat het aantal beroepen op het Gerechtshof sterk is afgenomen. 6
7
Bejaard echtpaar beroofd Van onze verslaggeefster Annemarie Piersma Den Helder ALKMAAR Een bejaard echtpaar is afgelopen donderdag thuis overvallen en beroofd. Van de daders ontbreekt elk spoor. De 65-jarige man en zijn 69-jarige vrouw waren samen thuis toen er werd aangebeld. Toen de vrouw de deur opendeed, werd zij door een onbekende man tegen de grond gedrukt. De man zette zijn voet op haar borst en richtte een vuurwapen op haar. Ondertussen liep de andere man de woning in om de man vast te grijpen en de gordijnen te sluiten. Een van de overvallers sleepte de vrouw mee naar boven, waar ze hem haar geld en sieraden moest aanwijzen. Vervolgens sloten ze de man en vrouw op in de gangkast en vertrokken. Door te schreeuwen en op de muur te bonzen wist het echtpaar de buurvrouw te alarmeren, die direct de politie waarschuwde. De slachtofferrs zijn met lichte verwondingen opgenomen in het ziekenhuis. De daders maakten twee tassen met een klein geldbedrag buit. Van hen ontbreekt nog elk spoor. 8
2 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS Mishandeling, incest, huiselijk geweld, diefstal met geweld, straatroof, bedreiging met een wapen, verkrachting: wie slachtoffer is geworden van een geweldsmisdrijf loopt vaak materiële en/of psychische schade op. Vaak kan die schade worden vergoed; soms helaas niet. Wie nergens anders terecht kan, kan bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven een tegemoetkoming in de schade aanvragen. Zo n tegemoetkoming kan helpen bij het te boven komen van allerlei praktische problemen, maar ook bij het verwerkingsproces. Veel slachtoffers zien een uitkering door het Schadefonds namelijk ook als een erkenning van hun slachtofferschap. 2.1 Inleiding Het Schadefonds Geweldmisdrijven is opgericht om slachtoffers van geweldsmisdrijven die op geen enkele andere wijze hun schade vergoed kunnen krijgen, toch enigszins financieel tegemoet te komen. Het gaat daarbij om mensen die ernstig letsel hebben opgelopen als gevolg van een opzettelijk geweldsmisdrijf, waarbij zij buiten hun schuld betrokken zijn. Of er uiteindelijk een dader is aangehouden of dat de dader onbekend is gebleven, is niet van belang. Ook zonder veroordeling van de dader kan een slachtoffer voor een tegemoetkoming uit het fonds in aanmerking komen. Uiteraard moet de aanvrager wel aannemelijk maken dat hij het slachtoffer is geworden van een geweldsmisdrijf. Criteria voor een tegemoetkoming Het Schadefonds heeft een vangnetfunctie en komt pas in actie als het slachtoffer de schade niet op een andere manier vergoed kan krijgen. Om voor een financiële tegemoetkoming in aanmerking te komen, gelden verschillende criteria. Het moet om een opzettelijk gepleegd geweldsmisdrijf gaan dat in Nederland plaatsvond, het slachtoffer heeft daardoor ernstig lichamelijk en/of geestelijk letsel opgelopen, het slachtoffer is niet zelf (mede)schuldig aan het geweldsmisdrijf, en het slachtoffer kan de schade op geen enkele andere manier vergoed krijgen. Behalve slachtoffers van geweldsmisdrijven kunnen onder bepaalde voorwaarden ook andere personen voor een tegemoetkoming uit het Schadefonds in aanmerking komen. Het gaat dan om nabestaanden van een slachtoffer dat door een geweldsmisdrijf overleed, en getuigen van een geweldsmisdrijf waarbij een naaste ernstig gewond raakte of overleed. Als het Schadefonds uitkeert, gaat het altijd om een tegemoetkoming in de kosten en niet om een schadeloosstelling. Voor misdrijven vóór 1 januari 1973 kan geen aanvraag meer worden ingediend. Het Schadefonds is opgericht bij wet van 26 juni 1975 en de wetgever heeft toen bepaald dat de wet een terugwerkende kracht heeft tot 1 januari 1973. 9
2 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS 2.2 Nieuwe werkwijze Op 1 januari 2004 heeft het Schadefonds enkele ingrijpende veranderingen in de werkwijze doorgevoerd met de bedoeling de interne organisatie te verbeteren. Het gaat om: een bezwaar- en hoorprocedure in het beslissingsproces van de Commissie een nieuwe aanpak primaire beslissingen; een nieuwe organisatie- en formatiestructuur. Door de nieuwe werkwijze levert het primaire proces nu twee nieuwe hoofdproducten: de primaire beslissing (zie 2.3) en de beslissing op bezwaar (zie 2.4). Beide soorten beslissingen komen hierna afzonderlijk aan bod. 2.3 Primaire beslissingen De primaire beslissing is de beslissing die de Commissie neemt op een aanvraag van een slachtoffer. 2.3.1 Inhaalslag primaire beslissingen Dankzij de nieuwe werkwijze kon het Schadefonds in 2004 een inhaalslag maken. Bovendien werd het rendement verhoogd. Om zo snel mogelijk het vernieuwde werkproces te beheersen én de nog bestaande achterstand weg te werken is tijdelijk een aantal juristen ingehuurd. Ondanks een extra groei met zo n 800 nieuwe verzoeken, konden we 2004 zo toch met een tevreden gevoel afsluiten: de totale werkvoorraad nam af met zo n 1 300 dossiers. Aantal uitkeringen 0 1000 2000 3000 4000 5000 Uitgekeerde bedrag per jaar 0 2.000.000 4.000.000 6.000.000 8.000.000 10.000.000 12.000.000 2004 2002 2000 1998 1996 1994 1992 1990 1988 1986 1984 1982 1980 1978 1976 Werk voorraad 4000 3600 3200 2800 2400 2000 januari 2004 februari 2004 maart 2004 april 2004 mei 2004 juni 2004 juli 2004 augustus 2004 september 2004 oktober 2004 november 2004 december 2004 januari 2005 Schets uitkeringen en uitgekeerde bedragen sinds 1976. Inhaalslag primaire beslissingen (2.3.1) 10
2 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS 2.3.2 Werkvoorraad Op 1 januari 2004 had het Schadefonds 3.651 dossiers in behandeling. In 2004 kwamen daar 5.827 nieuwe aanvragen bij. De totale werkvoorraad bestond in 2004 dus uit 9.478 dossiers die behandeld moesten worden. Werkvoorra begin 2004 Nieuwe aanvragen 2004 Totaal 2004 3.651 5.827 9.478 2.3.3 Afgehandelde aanvragen In 2004 heeft het Schadefonds 7.109 van de 9.478 dossiers afgehandeld. Daarvan werden er 1.915 in de loop van het jaar ingetrokken of voortijdig afgesloten. Voortijdig afsluiten gebeurt bij aanvragen die niet aan de vereiste criteria voldoen. In totaal leidden 5.194 aanvragen tot een beslissing van het Schadefonds. Eind 2004 waren er nog 2.369 dossiers in behandeling. 2.3.4 Afwijzingen Indien aan 1 of meer van de vereiste criteria niet is voldaan wordt de aanvraag afgewezen. In 2004 zijn 1053 aanvragen afgewezen. Werkvoorraad en nieuw aanvragen (2.3.2) 2.3.5 Toekenningen Een aanvraag wordt toegewezen als het voldoet aan de vereiste criteria (zie 1.1). In 2004 heeft het Schadefonds 4.141 aanvragen toegewezen. Totaal af te handelen 2004 Ingetrokken\tussentijds afgesloten Beslissing Werkvoorrad eind 2004 9.478 1.915 5.194 2.369 Afgehandelde verzoeken en nieuwe werkvoorraad (2.3.3) Reden afwijzing Geen sprake van ernstig letsel Geen sprake van opzettelijk geweldsmisdrijf Er was sprake van medeschuld De aanvraag is niet tijdig ingediend De schade kan anders worden vergoed Het misdrijf was gepleegd vóór 1-1-1973 De nabestaande lijdt geen schade Niet gepleegd op Nederlands grondgebied Betrokkene kan de schade zelf dragen Afwijzingen (2.3.4) Toekenningen naar misdrijfcategorie Mishandeling Diefstal met geweld Misdrijven tegen de zeden Misdrijven tegen het leven gericht Misdrijven tegen de persoonlijke vrijheid Afpersing en bedreiging Misdrijven die de algemene veiligheid van personen in gevaar brengen Misdrijven tegen het openbaar gezag Toekenningen (2.3.5) Percentage 57,8% 28,0% 5,7% 4,9% 2,4% 0,5% 0,5% 0,1% 0,1% Percentage 36,1% 25,3% 18,9% 10,5% 8,1% 0,7% 0,3% 0,1% 11
2 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS 2.3.6 Soorten uitkeringen Het Schadefonds keert alleen geld uit voor opgelopen letselschade. Dat is de schade veroorzaakt door het letsel dat bij het geweldsmisdrijf is toegebracht. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen materiële en immateriële schade. Afhankelijk van de geleden schade kan de Commissie verschillende soorten uitkeringen toekennen. Een uitkering kan worden toegekend voor de materiële schade of voor de immateriële schade. Doorgaans bestaat de tegemoetkoming uit een in gecombineerde uitkering wegens materiële én immateriële schade. Materiële schade Bij materiële schade gaat het om de daadwerkelijke kosten die een slachtoffer heeft moeten maken. Denk aan de kosten van een bezoek aan een arts, kosten van huishoudelijke hulp, verlies van arbeidsvermogen en vervoerskosten. Deze kosten moeten altijd een direct gevolg zijn van het opgelopen letsel. Gestolen geld of een vernielde fiets zijn weliswaar kosten die het gevolg zijn van het geweldsmisdrijf, maar niet het directe gevolg van het opgelopen letsel. Dit soort schade komt dus niet voor een tegemoetkoming in aanmerking. Voor materiële schade kan het Schadefonds maximaal J 22.700,00 toekennen. Immateriële schade Als er sprake is van ernstig letsel zal doorgaans altijd een uitkering wegens immateriële schade worden toegekend. Dit wordt ook wel smartengeld genoemd. Immateriële schade is het verdriet, de pijn en het verlies aan levensvreugde die het gevolg zijn van het opgelopen letsel. Hoe hoog de uitkering voor immateriële schade is, hangt af van de ernst van het letsel en de gevolgen en de omstandigheden waaronder het misdrijf heeft plaatsgevonden. Het Schadefonds hanteert een letsellijst met acht schalen, oplopend van J 550,00 tot maximaal J 9.100,00. Een uitkering wegens immateriële schade is ook mogelijk als een slachtoffer geen máteriële schade heeft. Soort uitkering Totaal Materieel Immaterieel Waarvan combinatie materiaal + immaterieel Soorten uitkeringen (2.3.6) Aantal 4.141 633 1023 2.485 Bedrag Percentage Schaal en bedrag Percentage J.0 - J.500 61% I J.550 28,9% J.500 - J 1.000 14% II J 1.400 20,5% J 1.000 - J 1.500 7% III J 2.100 10,7% J 1.500 - J 2.000 3% IV J 2.750 24,3% J 2.000 - J 2.500 3% V J 4.150 12,2% J 2.500 - J 5.000 6% VI J 5.500 2,5% J 5.000 - J 10.000 4% VI J 8.250 0,6% J 10.000 - J 22.700 2% VI J 9.100 0,3% Totaal J 3.557.583 100,0% Totaal J 7.603.770 100,0% Materiële uitkeringen 2004 Immateriële uitkeringen 2004 12
2 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS 2.4 Beslissing op bezwaar De Commissie neemt de beslissing op bezwaar; deze komt tot stand nadat bezwaar is aangetekend tegen een primaire beslissing en het slachtoffer in de gelegenheid is gesteld gehoord te worden. 2.4.1 Nieuwe en afgehandelde bezwaren Omdat de bezwaar- en hoorprocedure begon op 1 januari 2004 bestond er geen werkvoorraad. Ook een prognose van het aantal te behandelen zaken was nog moeilijk te geven. Het feit dat er in 2003 bij het Gerechtshof 200 zaken waren aangespannen gaf wel een indicatie. Voor 2004 is uitgegaan van 300 bezwaren. Pas in de loop van april kwamen de eerste bezwaarschriften binnen en gelet op het groeiend aantal bezwaren in 2004 (totaal 351) is nu de verwachting dat er jaarlijks 600 bezwaarschriften worden ingediend. Van het totaal aantal ingediende bezwaren werden er in 2004 148 afgehandeld, zodat het jaar werd afgesloten met een werkvoorraad van 203 zaken. 2.4.2 Soorten beslissingen op bezwaar Een groot deel van de bezwaren werd door de Commissie niet-ontvankelijk verklaard (39,2%) en ruim eenderde ongegrond (34,5%). Ruim een kwart (26,3%) leidde tot een gegrondverklaring. Niet ontvankelijk Gegrond Ongegerond 58 39 51 39,2% 26,3% 34,5% 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 januari 2004 februari 2004 maart 2004 april 2004 mei 2004 juni 2004 juli 2004 augustus 2004 september 2004 oktober 2004 november 2004 december 2004 januari 2005 20 0 Soorten beslissingen op bezwaar (2.4.2) Verloop in 2004 van de afhandeling bezwaarzaken (2.4.1) maandelijkse hoeveelheid nieuwe zaken maandelijkse hoeveelheid afgehandelde zaken cumulatie van de voorraad 13
Ruzie om vreemdgaan LEIDSCHENDAM (AMP) Een 24-jarige vrouw liep woensdag een gebroken kaak op, nadat zij haar man betrapt had met een andere vrouw. De vrouw zag haar vriend lopen met een andere vrouw en eiste van hem tekst en uitleg. Om te voorkomen dat hij zou weglopen hield zij daarbij haar vriend bij zijn jas. De jas scheurde hierdoor. De vriend gaf de vrouw toen een vuistslag, waardoor zij haar onderkaak brak. De vriend is opgepakt door de politie. 14
3 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Een jaarverslag is vooral een overzicht van cijfers en opsommingen van activiteiten. In dit hoofdstuk worden die kille cijfers en opsommingen geïllustreerd met voorbeelden van de aanvragen die dagelijks bij het Schadefonds binnenkomen. Uit privacy-overwegingen zijn alle voorbeelden geanonimiseerd. 3.1 Aanvragen die zijn toegekend Misdrijven tegen het leven gericht Huiselijk geweld Steekpartij om een hond Een 63-jarige vrouw bevindt zich in haar woning, als de hond van de buren via de tuin naar binnen komt. Ze spreekt haar buurman aan op het gedrag van zijn hond. In een woedeaanval schopt en slaat de buurman haar en steekt haar vervolgens met een keukenmes totdat zij om het leven komt. De dader heeft bekend en is veroordeeld tot gevangenisstraf. Het Schadefonds kent aan de 28-jarige zoon van de vrouw een uitkering toe van J 3.490,00 (begrafeniskosten, rechtsbijstand en telefoonkosten). Jarenlange mishandeling Gedurende een achttien jaar durende relatie wordt een 41-jarige vrouw regelmatig mishandeld door haar vriend. Na het beëindigen van de relatie gaat de vrouw in therapie voor psychische klachten. Het Schadefonds kent de vrouw een uitkering toe wegens materiële schade van J 151,00 (beveiliging, telefoonkosten, reiskosten en rechtsbijstand) en immateriële schade van J 1400,00. 15
3 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Mishandeling Sussen vechtpartij Een 26-jarige man is op straat getuige van een vechtpartij tussen twee meisjes en besluit ze uit elkaar te halen. Hierop bijt één van de meisjes hem in zijn arm. In een poging zijn arm te bevrijden duwt de man het andere meisje per ongeluk. Deze steekt vervolgens een schaar in het oog van de man. De man houdt hier blijvend oogletsel aan over. Het meisje is veroordeeld tot plaatsing in een inrichting voor jeugdigen. Het Schadefonds kent de man een uitkering toe wegens materiële schade van J 11.160,00 (medische hulp, rechtsbijstand, brilkosten en ziekenhuisverblijf) en immateriële schade van J 4.150,00. Ruzie om vreemdgaan Een 24-jarige vrouw ziet haar vriend in de stad lopen met een andere vrouw en eist uitleg van hem. Daarbij houdt ze haar vriend bij zijn jas om te voorkomen dat hij wegloopt. Hierdoor scheurt de jas. De vriend geeft de vrouw een vuistslag waardoor zij een onderkaakfractuur oploopt. De vriend is veroordeeld tot een werkstraf van 80 uur. Het Schadefonds kent de vrouw een uitkering toe wegens materiële schade van J 134,00 (telefoonkosten, reiskosten en bijzondere voeding) en immateriële schade van J 2.100,00. Worsteling tijdens cafébezoek Een 35-jarige man wordt tijdens zijn cafébezoek de hele avond lastiggevallen door enkele andere cafébezoekers. Zonder duidelijke aanleiding krijgt de man een klap in het gezicht van één van hen. Een ander slaat de man ook nog eens met een bierglas in het gezicht. Er ontstaat een worsteling, totdat de politie ingrijpt en de man naar het ziekenhuis overbrengt. Eén van de daders is veroordeeld tot een (deels) voorwaardelijke gevangenisstraf en een werkstraf. De man heeft littekens opgelopen en is voor black-outs in therapie gegaan. Het Schadefonds kent hem een uitkering toe wegens materiële schade van J 25,00 (medische hulp) en immateriële schade van J 2.100,00. 16
3 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Zedenmisdrijf Man verkracht bejaarde vrouw Een 86-jarige vrouw loopt terug naar huis na het graf van haar overleden echtgenoot te hebben bezocht. Plotseling grijpt een man haar vast en neemt haar mee naar een afgelegen plaats. Daar trekt hij haar panty en onderbroek naar beneden. Hij betast haar onderlichaam en dwingt haar hem oraal te bevredigen. Hij bedreigt haar hierbij woordelijk en met een mes. De man laat haar vervolgens achter. De vrouw houdt aan het zedenmisdrijf pijn in haar onderlichaam over. Verder is ze onder behandeling voor haar psychische klachten. De dader is niet gevonden. Het Schadefonds kent aan haar een uitkering wegens immateriële schade toe van J 4.150,00 plus een uitkering wegens materiële schade van J 437,00 (telefoonkosten, kleding en psychotherapie). Oom misbruikt nichtje Een 17-jarig meisje wordt van haar dertiende tot haar zestiende seksueel misbruikt door haar oom. Het meisje woont bij haar oma en de dader komt daar geregeld op bezoek. Telkens als ze alleen zijn, betast hij haar onzedelijk over haar kleding heen. Ze kan beletten dat hij haar ook onder haar kleding betast. Sindsdien heeft het meisje een onveilig gevoel, is schrikachtig, durft niet over straat en slaapt slecht. De dader is veroordeeld tot een werkstraf. Het Schadefonds kent aan het meisje een uitkering wegens immateriële schade toe van J 2.100,00 en een uitkering wegens materiële schade van J 164,00 (rechtsbijstand en reiskosten). 17
3 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Diefstal met geweld Beroving op straat Een 50-jarige man fietst s avonds terug naar huis na een computercursus. Twee mannen zien hem fietsen. Ze steken de straat over en rennen achter hem aan. Een van de mannen pakt hem bij zijn nek en slaat hem van de fiets af. Vervolgens slaan ze hem meerdere malen in zijn gezicht. Een van hen pakt hierna de fiets. Terwijl hij op de grond ligt, slaat de ander hem nogmaals in zijn gezicht en pakt zijn portemonnee af. Hierna maken ze zich uit de voeten. De man loopt bij de beroving een verbrijzelde kaak, gebroken oogkassen, een gebroken neus en gebitsletsel op. De daders zijn niet gevonden. Het Schadefonds kent de man een uitkering toe wegens materiële schade van J 431,00 (kleding, bijzondere voeding, ziekenhuisverblijf, bril en reiskosten) en een uitkering wegens immateriële schade van J 2.750,00. Overval in de woning Een 65-jarige man en zijn 69-jarige vrouw zijn samen thuis. Als er wordt aangebeld, doet de vrouw open. Een man werkt haar direct naar de grond, zet zijn voet op haar borst en richt een vuurwapen op haar. De andere dader loopt de woning in en pakt de man vast. Ze willen geld hebben. De daders doen de gordijnen in de woon- en in de slaapkamer dicht. De vrouw wordt vervolgens mee naar boven genomen. De daders maken uiteindelijk twee tassen met een klein geldbedrag buit. Voordat ze weggaan, sluiten ze de man en vrouw op in de gangkast. De man krijgt hierbij nog een trap. Door de overval zijn de hartproblemen van de man verergerd. Hij moet met spoed worden opgenomen in het ziekenhuis. Bij de vrouw zijn de hechtingen van een eerdere borstoperatie losgeraakt. Ze moest hiervoor opnieuw behandeld worden. De daders van de overval zijn niet gevonden. Het Schadefonds kent aan beiden een uitkering wegens immateriële schade toe van J 4.150,00 en een uitkering wegens materiële schade van J 55,00 en J 187,00 (ziekenhuisverblijf respectievelijk kleding, reiskosten en huishoudelijke hulp). 18
3 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK 3.2 Aanvragen die zijn afgewezen Geweld niet rechtstreeks tegen het slachtoffer gericht Geen ernstig letsel Overval op drogist Een 52-jarige filiaalmanager van een drogisterij zit achter in de winkel in haar kantoor, als ze hoort dat er een gewapende overval plaatsvindt. De vrouw ziet de dader in een flits vanaf een afstand. De dader ziet de vrouw niet. Het geweld is niet rechtstreeks tegen de vrouw gericht geweest. Het Schadefonds wijst de aanvraag daarom af. Inbraak Een 57-jarige man komt thuis na een week vakantie en ontdekt dat er tijdens zijn afwezigheid in zijn woning is ingebroken. Er zijn papieren ontvreemd die de inbreker heeft misbruikt voor oplichtingpraktijken. Het Schadefonds wijst de aanvraag van de man af, omdat er geen sprake is van een opzettelijk gepleegd geweldsmisdrijf tegen hem. Mishandeling in taxi Een 45-jarige man heeft een klant in zijn taxi. Als ze op de plaats van bestemming zijn aangekomen, weigert de klant te betalen. De taxichauffeur zegt de politie te zullen inschakelen. Hierop krijgt hij van de man een klap in zijn gezicht. De man vlucht de taxi uit met de taxichauffeur op zijn hielen. Tijdens de achtervolging wordt de taxichauffeur geschopt en geslagen. De taxichauffeur loopt een gekneusde vinger op en een bloeduitstorting bij zijn oog. De kneuzing is volledig genezen. Voor zijn psychische klachten is de man niet onder behandeling. Omdat er geen sprake is van ernstig letsel heeft het Schadefonds zijn aanvraag afgewezen. Beroving van telefoon Een 28-jarige vrouw loopt al telefonerend op straat. Een man komt haar tegemoet fietsen. Hij grist de telefoon uit haar hand. De vrouw laat de telefoon echter niet los. Nadat hij haar een klap tegen haar hoofd heeft gegeven, lukt het hem haar de telefoon te ontfutselen. De vrouw houdt aan de beroving een pijnlijke pols en een schram op haar linkerhandpalm over. Zij heeft zich niet onder behandeling laten stellen voor psychische klachten. Het Schadefonds heeft haar aanvraag afgewezen omdat er geen sprake is van ernstig letsel. 19
3 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Medeschuld Niet-ontvankelijk Ruzie om drugs Een 51-jarige aan drugs verslaafde man had samen met twee vrienden een dealer bedreigd omdat hij heroïne van slechte kwaliteit had geleverd. Bij de eerstvolgende afspraak schiet de dealer met een vuurwapen de man en één van zijn vrienden neer. De dader is veroordeeld. Het Schadefonds heeft de aanvraag afgewezen, omdat het slachtoffer zich welbewust in een situatie heeft begeven waarin hij er rekening mee moest houden dat er geweld jegens hem kon worden gebruikt. Het is immers algemeen bekend dat geweld in het drugscircuit niet wordt geschuwd. Misbruik in Zwitserland Een 14-jarig meisje is tijdens haar vakantie in Zwitserland door een haar bekende man seksueel misbruikt. Het Schadefonds heeft haar aanvraag afgewezen, omdat het misdrijf niet in Nederland plaatsvond. 20
21
Klap met bierglas tijdens cafébezoek RENESSE Een man uit Oudorp is gisteravond in een café zonder enige aanleiding mishandeld door drie jongemannen. De man liep daarbij ernstige verwondingen op. Volgens ooggetuigen werd de 35- jarige man uit Oudorp al de hele avond lastiggevallen door een drietal jongemannen. Zonder duidelijke aanleiding gaf één van hen de man plotseling een klap in het gezicht. Een tweede jongeman sloeg hem met een bierglas in het gezicht. Hierop ontstond een worsteling. Omstanders konden de vechtpartij niet beëindigen en waarschuwden de politie die snel ter plaatse was en ingreep. De man is overgebracht naar het ziekenhuis. Hij houdt blijvend oogletsel over aan het incident. Twee van de jongemannen zijn opgepakt. Naar de derde wordt nog gezocht. (AMP) 22
4 SAMENSTELLING COMMISSIE SCHADEFONDS PER 31 DECEMBER 2004 In het verslagjaar 2004 was de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven als volgt samengesteld: Voorzitter De heer mr. J.P.G. Poell coördinerend vice-president arrondissementsrechtbank in Rotterdam Ondervoorzitter De heer mr. P.A.M. Hendriks coördinerend vice-president gerechtshof in Den Bosch Leden Mevrouw mr. A.E. Broek-Blaauboer advocaat-generaal bij het gerechtshof in Den Bosch De heer mr. J.H. Gombert directeur GAK in Utrecht Mevrouw drs. E.M. Hubers psycholoog/psychotherapeut RIAGG Rijnmond Noord-West Mevrouw mr. M. van Reenen-Stroebel vice-president bestuurssector arrondissementsrechtbank in Den Haag Plaatsvervangend lid De heer mr. drs. P.W.G. de Beer officier van Justitie 1ste klasse bij het arrondissementsparket in Haarlem Secretaris De heer drs. G. van Essen tevens directeur van het bureau Plaatsvervangend secretaris De heer drs. J.S.J. Bierhoff tevens plaatsvervangend directeur van het bureau Medisch adviseurs De heer P.M.A. van der Brugh, arts De heer J.C.B.M. Rensing, arts 23
5 SAMENSTELLING SECRETARIAATSBUREAU PER 31 DECEMBER 2004 Directie De heer drs. G. van Essen, directeur De heer drs. J.S.J. Bierhoff, plaatsvervangend directeur Staf Beleid en Managementondersteuning Mevrouw mr. R.E.M. Hoffmann, directiesecretaris Mevrouw mr. A. van Kreuningen-Helders, beleidsmedewerker De heer M.D. Walzberg, beleidsmedewerker Mevrouw S. Chierandjoe-Mataw, directiesecretaresse Mevrouw L.B. Vermeer, directiesecretaresse Afdeling Behandelzaken De heer drs. J.S.J. Bierhoff, hoofd Unit bezwaarzaken Mevrouw mr. W.A.J. Fanoy-Vogel, bezwaarjurist Mevrouw mr. M.W. Hilbelink-Kuiper, bezwaarjurist Mevrouw mr. S. van de Nadort, bezwaarjurist De heer R.C.D. de Jager, bezwaarjurist Unit Besliszaken De heer mr. E.L.M.W. van den Elshout, hoofd Mevrouw mr. N. Boering, beslisjurist Mevrouw mr. N.I.S. Boers, beslisjurist Mevrouw mr. M.K. Borstlap, beslisjurist Mevrouw mr. I.H.J. Bracht, behandeljurist Mevrouw mr. A.E. van Dijk, behandeljurist Mevrouw mr. M.B. Dongelmans, behandeljurist Mevrouw mr. S.K. van Gelderen, behandeljurist Mevrouw mr. S.A.M. van Herpen, behandeljurist Mevrouw mr. G.S.E. Hiwat, behandeljurist De heer mr. E.J. Hoppel, behandeljurist Mevrouw mr. A.M. Lageweg-Dijkstra, behandeljurist Mevrouw mr. N.G.M. Nijman-Bliekendaal, behandeljurist Mevrouw mr. S.W.S. van Rooijen, behandeljurist Mevrouw mr. M. Stam, behandeljurist Mevrouw mr. H.K.M. Timmermans, behandeljurist De heer mr. J. Warntjes, behandeljurist De heer mr. J.C.M. van de Weerd, behandeljurist 24
5 SAMENSTELLING BUREAU SCHADEFONDS PER 31 DECEMBER 2004 Unit Procesondersteuning Mevrouw A.J.M. Vloet, hoofd Mevrouw J.C. de Niet-Beemster, medewerker dossieronderzoek Mevrouw C.J.H. de Bruin, medewerker dossieronderzoek Mevrouw R.A.M. Nocera, medewerker dossieronderzoek Mevrouw P.C. Oelrichs, medewerker dossieronderzoek Mevrouw C. Spaans, medewerker dossieronderzoek Mevrouw D. Buytelaar, medewerker zittingenorganisatie Mevrouw M.A. dos Santos Cabral, medewerker procesondersteuning Mevrouw F.M.B. Flokstra, medewerker procesondersteuning Mevrouw L. Grossouw, medewerker procesondersteuning Mevrouw R.P. van der Harst, medewerker procesondersteuning Mevrouw M.H. Muskiet, medewerker procesondersteuning Mevrouw J. Heemskerk-van de Wiel, medewerker procesondersteuning Beheer en Bedrijfsvoering De heer R.M.C. Beaufort, hoofd P&O Mevrouw N. Albayrak, beleidsmedewerker P&O De heer G.R.G.J. van der Weide, medewerker P&O Mevrouw J.C. Baas-Kramer, medewerker P&O FEZ De heer P.A.J. de Barse, beleidsmedeweker FEZ Mevrouw J. Chotkan-Sardjoe, medewerker FEZ De heer R. de Hoog, medewerker FEZ Facilitair De heer K.W. Koekkoek, facilitair medewerker De heer P.S. Thakoerdin, facilitair medewerker Informatisering en Automatisering De heer A.T. Bergakker, hoofd De heer ing. E. Joppe, senior medewerker I&A De heer F. van Dam, medewerker netwerk en systeembeheer De heer W.M. Gho, medewerker applicatiebeheer 25
Colofon Uitgave: Schadefonds Geweldsmisdrijven, Rijswijk Samenstelling en eindredactie: R. E. M. Hoffmann Concept en realisatie: Plan grafisch- en informatieontwerp, Breda Foto's: Frans Lossie, Heusden Redactie: Helderder (Annemarie Piersma, Den Haag) Druk: Koninklijke Drukkerij Broese & Peereboom, Breda 26