Individuele controle- en onderzoeksbevoegdheid van vennoten FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be 1
Inleiding - vertrouwen is goed, controle is beter? Ruime en quasi-onbeperkte bestuursorgaan bevoegdheden van het Vennoten moeten adequaat worden geïnformeerd o Verplichting van bestuursorgaan om jaarlijks verslag uit te brengen aan de algemene vergadering o Bestuursorgaan stelt een jaarrekening op en goedkeuring ervan aan de algemene vergadering vraagt de Controle- en onderzoeksbevoegdheid van de vennoten Betwisting tussen De vennoten en het bestuursorgaan De vennoten onderling, waarbij het bestuursorgaan de emanatie is van één (meerderheids)vennoten of meerdere van de o Controle- en onderzoeksbevoegdheid (minderheids)vennoten van de 2
I. Toepassingsgebied 2 voorwaarden Afwezigheid van een commissaris binnen de vennootschap o Van zodra de vennootschap verplicht is een commissaris aan te stellen houdt het recht op te bestaan ( grote vennootschappen ) -> controle- en onderzoeksbevoegdheid wordt dan overgenomen door de commissaris Vennootschap met rechtspersoonlijkheid o V.O.F., Comm.V. en CVOA waarvan alle onbeperkt aansprakelijke vennoten natuurlijke personen zijn o Kleine V.O.F., Comm.V. en CVOA waarvan één of meer van de onbeperkt aansprakelijke vennoten een rechtspersoon is o Kleine BVBA, kleine CVBA, kleine NV, kleine SE, kleine SCE en kleine Comm.VA die geen deel uitmaken van een groep die consolideert en die niet beursgenoteerd is 3
II. Vennoot Enkel vennoten beschikken over een individueel controle- en onderzoeksrecht Vraag naar aandeelhouderschap Wat met vennoot die zijn aandelen in vruchtgebruik heeft gegeven? o Zowel vruchtgebruiker als blote eigenaar kunnen individueel controle- en onderzoeksrecht uitoefenen Vennoten kunnen zich laten bijstaan door een accountant 4
III. Uitoefening van de controle- en onderzoeksbevoegdheid Doorgaans vnl. door minderheidsvennoten Logisch vermits meerderheidsaandeelhouders via hun vertegenwoordigers binnen het bestuursorgaan veelal de gewenste informatie kunnen bekomen Recht maar geen verplichting Recht bestaat in het belang van de vennoot Het niet of slechts gebrekkig uitoefenen van het controle- en onderzoeksrecht kan bezwaarlijk leiden tot enige aansprakelijkheid van de vennoten 5
III. Uitoefening van de controle- en onderzoeksbevoegdheid Welke stukken mogen de vennoten inkijken? Niet uitdrukkelijk geregeld in W.Venn. Wel: dezelfde onderzoeks- en controlebevoegheid als een commissaris o Op elk ogenblik ter plaatse inzage nemen van de boeken, brieven, notulen, en in het algemeen van alle documenten en geschriften van de vennootschap o Alle ophelderingen en inlichtingen vorderen van het bestuursorgaan, van de gemachtigden en van de aangestelden van de vennootschap Op de zetel van de vennootschap Geen kopieën maken 6
IV. Grenzen aan de controle- en onderzoeksbevoegdheid van vennoten Meestal pas wanneer het vertrouwen in het bestuur zoek is of wanneer er zich een aandeelhoudersconflict ontwikkelt (vaak meerderheid vs. minderheid) Beperkt tot het lopende boekjaar Deze stelling komt meer en meer op de helling te staan o! Zelfs voor boekjaren waarover de jaarrekening reeds werd goedgekeurd (Kort Ged. Kh. Dendermonde 20 maart 1991) Rechten uitoefenen zodanig dat het de grenzen niet te buiten gaat van de normale uitoefening van dat recht, op straffe van rechtsmisbruik Vennoot moet enkel rekening houden met het belang van de vennootschap Zolang de vennootschap geen commissaris heeft aangesteld/ moet aanstellen Op elk ogenblik waarop de vennoot het nuttig acht Maar aangewezen om de bestuurders steeds voorafgaandelijk en schriftelijk in kennis te stellen van dit voornemen 7
V. Actiemogelijkheden Bestuurders zijn verplicht om mee te werken wanneer een vennoot zijn individuele controleen onderzoeksbevoegdheid uitoefent Medewerking weigeren? o Zowel t.a.v. derden als t.a.v. de vennootschap aansprakelijk op grond van W.Venn. o Penale sanctie: gevangenisstraf van 1 maand tot 1 jaar en/of een geldboete van 50 EUR tot 10.000 EUR 8
Besluit De toekenning van een individuele controle- en onderzoeksbevoegheid aan vennoten kan de nadelige gevolgen van de scheiding tussen eigendom ( ownership ) en controle ( control ) wegnemen of minstens reduceren tot een aanvaardbaar niveau Het is zelden een oorlogsverklaring vanwege de vennoten, maar zal dikwijls als zodanig worden begrepen door de bestuurders Al dan niet omvormen tot controle is goed, vertrouwen is beter? 9
Meer weten? W. Van Gaver, Individuele controle- en onderzoeksbevoegheid van vennoten. Vertrouwen is goed, controle is beter, of omgekeerd?, NjW 2016, nr. 342, 362-368. 10
Contact Forum Advocaten: Altijd bereikbaar. FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be FORUM ADVOCATEN 03/369.95.65 info@forumadvocaten.be www.forumadvocaten.be 11