Productbeleid Opleiding CLP voor experten

Productbeleid Opleiding CLP voor experten Algemene introductie CLP wetgeving Dr S.Walraedt- essenscia 26 mei 2015

Inhoud Waarom GHS Omzetting van GHS in EU wetgeving Overzicht wijzigingen en timing Aandachtpunten bij omschakeling naar CLP Impact andere wetgeving Infobronnen

Waarom GHS

Harmonisatie was noodzakelijk Jurisdictie / Systeem Gevarenindeling / Communicatie LD 50 (oraal rat) = 257 mg/kg Harmonisatie op vlak van Criteria om stoffen mengsel in te delen Communicatie van deze gevaren Transport EU US Canada Australia India Japan Malaysia Thailand New Zealand China Korea GHS Liquid: Slightly toxic Solids: not classified Harmful St.Andrew s cross Toxic Toxic Harmful Non-toxic Toxic Harmful Harmful Hazardous Not dangerous Toxic Signal word: Danger Pictogram: Skull & crossbones

Waarom harmonisatie nodig is 5

Wereldwijde harmonisering Verenigde Naties Wereldwijd geharmoniseerd systeem voor de indeling, etikettering en communicatie van chemische stoffen, het Globally Harmonized System Gestart in 1992 Top van Rio 2003 Eerste versie Tweejaarlijkse herziening VN-GHS is niet bindend UN Wereldtop Duurzame Ontwikkeling (Johannesburg, 2002) Encourage countries to implement the new globally harmonized system for the classification and labelling of chemicals as soon as possible with a view to having the system fully operational by 2008.

Principes van GHS Scope: alle gevaarlijke chemicaliën Gebaseerd op gevaren intrinsieke eigenschappen Fysicochemische gevaren Gezondheidsgevaren Milieugevaren Direct effecten Oplosmiddel inademen : hoofdpijn en duizelig Asbestvezels inademen : merk je niets van Lange termijn effecten Jarenlang oplosmiddel inademen : schade aan het zenuwstelsel Asbestvezels inademen : kankerverwekkend

Principes van GHS Beschikbare data moet gebruikt worden voor indeling van stoffen en mengsels Bedoeld voor o.a. consumenten, arbeiders, transporteurs en hulpverleners building block - aanpak Classificatie als basis voor communicatie van gevaren en downstream implicaties Etikettering Voorschriften veiligheidsinformatiebladen

GHS Op website van Unece : http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/ghs_welcome_e.html Gebaseerd op 4 belangrijkste systemen voor C&L VS Canada EU stoffen en preparatenrichtlijn UN recommendations of transport of dangerous goods Voor milieugevaar: EU belangrijkste inspiratiebron

CLP = GHS in Europa Verordening nr. 1272/2008 over de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels Regulation on Classification, Labelling and Packaging Vervanging van Stoffenrichtlijn 67/548/EG (DSD) Preparatenrichtlijn 1999/45/EG (DPD) Rechtstreeks van toepassing, geen omzetting naar nationale wetgeving Maar nog impact op vele andere richtlijnen CLP, de Europese GHS, van kracht sinds 20 januari 2009!

Stoffenrichtlijn 67/548/EEG Preparatenrichtlijn 1999/45/EG CLP (1272/2008) Van kracht 20 januari 2009 definitief voor: Stoffen 1/12/2010 Mengsels 1/06/2015 Evaluatie bestaande stoffen RL 793/93/EG REACH (1907/2006) Vanaf 1 juni 2007 Op markt brengen en gebruik RL 76/769/EEG veiligheidsinformatieblad RL 91/155 93/112-2001/58 REACH (1907/2006) bijlage XVII Vanaf 1 juni 2009 REACH (1907/2006) vanaf 1 juni 2007 REACH annex II (453/2010) Vanaf 1/12/2010

Uitzonderingen CLP is niet van toepassing op radioactieve stoffen en mengsels niet-geïsoleerde tussenproducten stoffen en mengsels onder douanetoezicht afvalstoffen geneesmiddelen en diergeneesmiddelen cosmetica medische hulpmiddelen (bv kunstgewrichten) levensmiddelen (inclusief additieven en aromastoffen) diervoeders (inclusief toevoegmiddelen in vee- en diervoeders) stoffen en mengsels voor wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling stoffen en mengsels door het Rijk vrijgesteld in het belang van defensie vervoer gevaarlijke stoffen

Vergelijking GHS en CLP GHS (VN) CLP (EU ) Binding? no yes, EU regulation Classification yes yes GHS + EUH Labelling yes yes SDS yes no, REACH Packaging no yes Notification poison centres no yes Notification C&L no yes

Inhoud CLP Titel I Algemene aspecten Titel II Gevarenindeling Titel III Voorlichting over de gevaren via het etiket Titel IV Verpakking Titel V Harmonisatie van de indeling en etikettering van stoffen en de inventaris van indelingen en etiketteringen Titel VI Bevoegde instanties en handhaving Titel VII Gemeenschappelijke en slotbepalingen

Inhoud CLP Bijlage I : voorschriften voor de indeling en etikettering van gevaarlijke stoffen en mengsels Deel 1: inleiding op de indeling en etikettering voor stoffen en mengsels Deel 2: klassen en criteria voor fysische gevaren Deel 3: klassen en criteria voor gezondheidsgevaren Deel 4: klassen en criteria voor milieugevaren Deel 5: aanvullende gevarenklassen voor de EU: gevaren voor aantasting van de ozonlaag

CLP- a living regulation Adoption to the biannual revision of GHS 2 de ATP (regulation 286/2010) Adoption to 3th revision of GHS 4 e ATP (regulation 487/2013) Adoption to 4th revision GHS Overzicht en geconsolideerde versie http://echa.europa.eu/web/guest/regulations/clp/legislation

Aanpassingen aan de revisies van GHS Nieuwe classificaties Nieuwe test methodes Veranderingen aan de H zinnen Veranderingen aan de P zinnen Impact op eigen classificaties, etikettering, SDS, software.

Inhoud CLP Bijlage II : speciale regels etikettering & verpakking Deel 1: aanvullende etiketteringsvoorschriften uit bijlage VI van Richtlijn 67/548/EEG die nog niet onder het GHS vallen. Deel 2: bevat speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde stoffen of mengsels, die grotendeels afkomstig zijn uit bijlage V bij Richtlijn 1999/45/EG. Deel 3 kinderveilige sluitingen tastbare gevarenaanduidingen Deel 4 speciaal etiketteringsvoorschrift voor gewasbeschermingsmiddelen. Deel 5 lijst hazardous stoffen & mengsels onder art 31(3)

Inhoud CLP Bijlage III: H-zinnen Lijst van gevarenaanduidingen (overeenkomstig bijlage III van Richtlijn 67/548/EEG). EUH-aanduidingen : aanvullende gevarenaanduidingen uit het huidige EU-systeem Bijlage IV: P-zinnen Criteria & Lijst van voorzorgsmaatregelen (overeenkomstig bijlage IV uit Richtlijn 67/548/EEG) Bijlage V Overzicht GHS-gevarenpictogrammen (overeenkomstig bijlage II uit Richtlijn 67/548/EEG)

Inhoud CLP Bijlage VI : geharmoniseerde indelingen Deel 1: Inleiding op de lijst van geharmoniseerde etikettering en indeling Deel 2: Voorschriften voor samenstelling/format dossiers voor stoffen die worden voorgesteld voor opname in de geharmoniseerde lijst. Deel 3: lijst van stoffen met geharmoniseerde indelingen voor meest zorgwekkende stoffen: kankerverwekkendheid, mutageniteit in geslachtscellen of voortplantingstoxiciteit van categorie 1A of 1B en met sensibilisatie van de luchtwegen Tabel 3.1 (CLP) van deze bijlage bevat de vermeldingen in bijlage I bij Richtlijn 67/548/EEG, zo nodig aangepast aan de indelingscriteria van het GHS. Tabel 3.2 (DSD) bevat de vermeldingen die ongewijzigd uit bijlage I bij Richtlijn 67/548/EEG zijn overgenomen.! Wijzigingen in SCL voor R50/53

Geharmoniseerde classificaties en labelling (CLH) Beslissing op EC niveau over de indeling en classificatie van een stof Indienen bijlage XV dossier Door lidstaat Door aanvraag vanuit industrie, tegen betaling Opgelijst in bijlage VI van CLP

Proces bijlage VI Registry of intentions Door MS met timing voor indiening dossier http://echa.europa.eu/web/guest/registry-currentclassification-and-labelling-intentions Opmaak Annex XV dossier door MS Goedkeuring dossier en publieke consultatie Overweeg contact met lidstaat Input geven? http://echa.europa.eu/web/guest/harmonised-classificationand-labelling-consultation Opinion RAC Goedkeuring commissie en publicatie in OJ http://echa.europa.eu/web/guest/opinions-of-the-committeefor-risk-assessment-on-proposals-for-harmonisedclassification-and-labelling Wordt gebundeld in ATP, 1 à 2 per jaar 23

CLP - a living regulation Extension of Annex VI list of harmonised classifications 1 ste ATP to CLP : inclusion of 30st en31st ATP to DSD Consolidated version: http://ecb.jrc.ec.europa.eu/classification-labelling/clp/ 3 e ATP First new harmonised classifications added http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2012:179:0003:0010:nl:pdf 5 e ATP http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2013:261:0005:0022:en:pdf 6e ATP http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/txt/?uri=celex:32014r0605 Uitbreiding bijlage VI én H en P zinnen in Kroatisch

Voor welke stoffen? Enkel voor stoffen of groepen van stoffen Groep 1 : Voor CMR cat 1A,1B of 2 Voor respiratory sensitisers cat 1 Waar harmonisatie binnen EU nodig geacht wordt Door MS of industrie in te dienen Opgelet :Voor andere eigenschappen nog steeds zelfclassering!

Voor welke stoffen? Groep 2: Voor gewasbeschermingsmiddelen en biociden Enkel door lidstaten in te dienen Voor alle eindpunten

Invloed van REACH op CLH REACH creëert nieuwe data, kan leiden tot andere indeling dan in bijlage VI Nieuwe data en indeling opnemen in registratiedossier Aanvraag wijzigingen bijlage VI kan enkel door lidstaat Ondertussen Bestaande bijlage VI indeling blijft bindend voor de etikettering Meer informatie over nieuwe data opnemen in het VIB

Indien nieuwe informatie : aanvraag aanpassen CLH aan MS verplicht

Bijlage VI Translatie van bijlage I van DSD Opgelet : * = slechts minimum indeling Indien strenger indeling : deze al toepassen Update via ATP 1 ste ATP = 30 ste en 31 ste ATP van DSD, verplicht toe te passen sinds 1/12/2010! 2 de ATP = aanpassing door GHS, ook effecten op bijlage VI! Geconsolideerde versie tem 1 ste ATP : http://esis.jrc.ec.europa.eu/index.php?pgm=cla

Specific concentration limit (SCL) Specifieke concentratiegrenzen en algemene concentratiegrenzen zijn aan een stof toegewezen drempels waarop of waarboven de aanwezigheid van de betrokken stof als geïdentificeerde verontreiniging, additief of afzonderlijk bestanddeel in een andere stof of in een mengsel ertoe leidt dat de stof of het mengsel als gevaarlijk wordt ingedeeld.

SCL In bijlage VI vastgelegd of Door registrant, importeur of DU bepaald op basis van testgegevens Te vermelden in rubriek 3 van het VIB Altijd nakijken of SCL waarde vermeld Prioriteit : SCL > GCL, ongeacht of SCL hoger of lager dan GCL waarde

Specific concentration limit (SCL) 007-001- 01-2 ammonia.% 215-647-6 1336-21-6 Skin Corr. 1B Aquat ic Acute 1 H3 14 H4 00 GH S05 GH S09 Dgr H31 4 H40 0 STOT SE 3; H335: C 5 % B Ipv richtwaarde 20%

Noten bij bijlage VI Bijkomende bepalingen waarmee rekening moet gehouden worden Bv Noot K De stof hoeft niet als kankerverwekkend of mutageen te worden ingedeeld als kan worden aangetoond dat zij minder dan 0,1 % (g/g) buta-1,3-dieen (EINECS-nr. 203-450-8) bevat. Als de stof niet als kankerverwekkend of mutageen wordt ingedeeld, gelden hiervoor minimaal de voorzorgsmaatregelen (P102-)P210-P403 (tabel 3.1) of de S-zinnen (2-)9-16 (tabel 3.2). Deze noot is alleen van toepassing op bepaalde complexe aardoliederivaten

Noten bij Bijlage VI Altijd in rekening brengen bij classificatie! 601-016- 00-6 cyclopropane 200-847- 8 75-19-4 FlamH22. 0 Gas 1 Pres s. Gas GHS H22 02 0 GHS 04 Dgr U CLP 00/

Conclusies Hou rekening met EiF van ATP s Indien nieuwe data => update CLH enkel via MS Indien bijlage VI minimum indeling dan strenger indelen indien hiervoor data. Nieuwe bijlage VI entries niet voor alle eindpunten! Opgelet bij export buiten EU, bijlage VI is enkel EU!

Inhoud CLP Bijlage VII: omzettingstabel voor de huidige criteria beoordeelde stoffen en mengsels Niet voor alle gevarencategorieën eenduidig verband tussen beide indelingen! bieden leveranciers de mogelijkheid aan hun nieuwe verplichtingen te voldoen zonder alle stoffen en mengsels die zij zelf ingedeeld hebben nog eens te hoeven indelen. indien geen gebruik van de tabel, dan moet de leverancier de stof of het mengsel aan de hand van de criteria in de delen 2 tot en met 5 van bijlage I opnieuw beoordelen.

CLP het proces Aanmelding antigifcentrum Gegevens verzamelen Aftoetsen met criteria Indelen Etiketteren Verpakken Notificatie C&L

Algemene indelingsprincipes Voor stoffen Voor mengsels DATA Gebruik de beschikbare data DATA Gebruik de beschikbare data van het mengsel Gebruik de data van vergelijkbare mengsels ANNEX VI Controleer op Annex VI tabel 3.1 of er een geharmoniseerde indeling bestaat Componen ten Gebruik de informatie van de stoffen in het mengsel om het mengsel in te delen Conversietabel Conversietabel Gebruik de conversietabel (annex VII) voor elke stof die niet op annex VI staat en waarvoor geen data beschikbaar is U mag de converstietabel (annex VII) gebruiken op de DPD indeling van het mengsel tot 1 juni 2015

Beschikbare data : kwaliteit? Geschikt Bruikbaar voor de gevaarsindeling Toepasselijk geteste stof representatief voor de stof in kwestie? juiste organisme? juiste dosis/concentratie? kritische parameters die het eindpunt beïnvloeden in acht genomen? Betrouwbaar kwaliteit van een testrapport / publicatie Uitgevoerd volgens standaardmethoden: Verordening (EU) 440/2008 andere gevalideerde testmethoden: e.g. OECD, ISO, US-EPA, NEN 40

Betrouwbaarheid van data Potentiële problemen betrouwbaarheid Oude testmethoden Gebrek aan stofidentificatie (zuiverheid, fysische kenmerken) Gebruik van ruwe technieken die sindsdien verfijnd zijn Bepaalde informatie over het eindpunt, die nu als belangrijk wordt geacht, werd niet gemeten of gerapporteerd Ondermaatse rapportering en kwaliteitsgarantie vb. temperatuur, leeftijd/aantal proefdieren, analysemethode + statistiek, afwijking van de standaardmethode (+ argumentatie),glp (Good Laboratory Practice) 41

Hoe kwaliteit van data beoordelen? Gebaseerd op REACH guidance on data sharing KLIMISCH: rangschikken van studies obv betrouwbaarheid (reliability) Score 1 = reliable without restrictions: studies or data... generated according to generally valid and/or internationally accepted testing guidelines (preferably performed according to GLP) or in which the test parameters documented are based on a specific (national) testing guideline or in which all parameters described are closely related/comparable to a guideline method. Score 2 = reliable with restrictions: studies or data... (mostly not performed according to GLP), in which the test parameters documented do not totally comply with the specific testing guideline, but are sufficient to accept the data or in which investigations are described which cannot be subsumed under a testing guideline, but which are nevertheless well documented and scientifically acceptable. 42

Vervolg Klimisch scores Score 3 = not reliable: studies or data... in which there were interferences between the measuring system and the test substance or in which organisms/test systems were used which are not relevant in relation to the exposure (e.g., non physiological pathways of application) or which were carried out or generated according to a method which is not acceptable, the documentation of which is not sufficient for assessment and which is not convincing for an expert judgment. Score 4 = not assignable: studies or data... which do not give sufficient experimental details and which are only listed in short abstracts or secondary literature (books, reviews, etc.). opleiding REACH en CLP 43

Bridging principles Bridging principles of extrapolatieprincipes Voor beoordeling van (eco)toxiciteit 1. Verdunnen 2. Productiepartijen 3. Concentratie van zeer gevaarlijke mengsels 4. Interpolatie binnen een toxiciteitscategorie 5. In wezen gelijke mengsels 6. Herziening van de indeling indien de samenstelling van een ingedeeld mengsel is gewijzigd opleiding REACH en CLP 44

Toegestane afwijkingen opleiding REACH en CLP 45

Algemene principes CLP indelingen Gebruik van beschikbare data Voor tox en ecotox geen testen enkele voor CLP Dierenproeven vermijden of minimaliseren Alternatieve indelingsmethodes In vitro testen Niet-test methodes Structurele gelijkheid Functionele gelijkheid (functionele groepen) Isomeren Werkingsmechanisme 46

Niet-testmethoden (Quantitative) Structure Activity Relationship ((Q)SAR) Read across (geteste stof niet geteste stof) Groeperen van gelijkaardige stoffen Bewijskracht (weight of evidence) Niet voor alle eindpunten mogelijk Vooral ter ondersteuning van andere testdata Goede onderbouwing nodig 47

CLP elementen CLP = omzetting GHS in EU maar ook Verpakkingsvoorschriften C&L inventaris EU specifieke H-statements Aanpassingen aan REACH Meldingen antigifcentrum Nationale helpdesks

C&L inventaris : Voor welke stoffen? In de handel gebracht én Stof die volgens REACH moet worden geregistreerd of Stof als gevaarlijk ingedeeld en ongeacht de tonnages of Stof komt voor in een mengsel in een concentratie die groter is dan de concentratiegrenzen vermeld in de DPD (1999/45/EG) of in de CLP verordening zelf, waardoor het mengsel als gevaarlijk wordt ingedeeld. Ook voor biocides en pesticides! Ook voor geharmoniseerde indelingen! Ook stof met bedoelde vrijstelling uit voorwerpen

C&L inventaris : Wanneer? Vanaf 1/12/2010 binnen de maand na het op de markt brengen Dwz voor alles wat op 1/12/2010 op de markt is, tegen 3/1/2011 ten laatste, mag ook voor 1/12/2010 Daarna, binnen de maand

C&L inventaris : Door wie? Door producent van de stof of importeur van de stof of het mengsel Mogelijkheid notificaties te combineren via groepsaanmelding Groep : bv binnen een multinational voor de verschillende legale entiteiten Opgelet : CLP kent het begrip OR niet! OR kan dus geen (groeps)melding doen (tenzij hij zelf importeert). OR kan enkel C&L volgens CLP indienen als deel van het registratiedossier.

C&L inventaris : wat melden? Identiteit van melder Identiteit van de stof (incl structuur, compositie, onzuiverheden, zuiverheidsgraad) Indeling van CLP + op basis van data? + data gaps? Specifieke concentratielimieten en M factoren Elementen voor etikettering

C&L notificatie R&D stoffen Stoffen en mengsels voor onderzoek en ontwikkeling (R&D) zijn vrijgesteld van de CLP verordening Indien gebruikt onder gecontroleerde omstandigheden én Indien niet op de markt gebracht In alle andere gevallen wel onderhevig aan de CLP verordening ongeacht de tonnages Indien ze voldoen aan de criteria om ingedeeld te worden als gevaarlijk op basis van de beschikbare informatie, dan wel C&L aanmelden

C&L inventaris http://echa.europa.eu/web/guest/information-on-chemicals/clinventory-database Aandachtspunten: Meerdere notificaties per stof Geen onderscheid naar fysische vorm Onzuiverheden niet opgelijst joint entry = indeling door SIEF overeengekomen Platform gecreëerd om verschillende indelingen weg te werken waar mogelijk Bij voorkeur informatie van leverancier te gebruiken voor eigen indeling van mengsel

Wat verandert er? Criteria en gevarenklassen Uitbreiding gevarenklassen o.a. door opsplitsing volgens fysische toestand voor de fysische gevaren Nieuwe indelingscriteria stoffen Nieuwe rekenregels mengsels Wijzigingen etiketteringselementen Pictogrammen R&S => H&P

Signaalwoorden Gevaarsaanduiding wordt vervangen door signaalwoorden Zeer licht ontvlambaar Licht ontvlambaar Zeer giftig Giftig Bijtend Gevaar Ontvlambaar Irriterend Waarschuwing

Terminologie CLP EN CLP NL CLP FR mixture mengsel mélange Hazard statements gevarenaanduiding mention de danger Precautionary statements veiligheidsaanbeveling conseil de prudence hazard class gevarenklasse classe de danger hazard Category gevarencategorie catégorie de danger hazard pictogram gevarenpictogram pictogramme de danger signal word signaalwoord mention d'avertissement danger gevaar danger warning waarschuwing attention

CLP pictogrammen EXPLOSIEF ONTVLAMBAAR OXIDEREND GASSEN ONDER DRUK GHS01 GHS02 GHS03 GHS04! CORROSIEF GHS05 GEVAARLIJK VOOR HET AQUATISCH MILIEU GHS09 GIFTIG GHS06 IRRITEREND, SENSIBILISEREND, SCHADELIJK GHS07 LANGE TERMIJN GEZONDHEIDSGEVAARLIJK GHS08 http://www.unece.org/trans/danger/publi/ ghs/pictograms.html

Overgang indeling 20 Jan 2009 1 Dec 2010 1 Juni 2015 Stoffen EU verplicht 67/548 CLP optie CLP verplicht* CLP verplicht EU verplicht EU verplicht* Mengsels * zowel CLP als EU op SDS EU verplicht 1999/45 CLP optie EU verplicht CLP optie CLP verplicht EU verplicht 60

Overgang etikettering 20 Jan 2009 1 Dec 2010 1 Juni 2015 1 Dec 2012 1 Juni 2017 Stoffen EU verplicht 67/548 Mengsels EU of CLP (indien CLP class.) 1 etiket! EU optie* CLP verplicht CLP verplicht * Indien al op de markt met EU etiket vóór de deadline EU verplicht 1999/45 EU of CLP (indien CLP classified.) 1 etiket! CLP verplicht EU optie* 61

Overgangstermijn voor mengsels tot 2017 Mengsels DPD labels, op de markt gebracht voor 1/6/2015 mogen verder doorverkocht worden tot 1/6/2017 Bijgaande SDS en mogen nog verwijzingen naar DSD/DPD bevatten Discussiepunt placing on the market supplying or making available, whether in return for payment or free of charge, to a third party FAQ 234 :products(mixtures) stored even in a manufacturer's warehouse after 1 June 2015 can benefit from the above mentioned arrangement, where the transfer of ownership of the mixture has taken place before 1 June 2015 although it does still remain in the manufacturer's r warehouse, i.e. no physical hand-over of the mixture. A more flexible interpretation given by some Member States : making available an intention to supply. Any product which has been manufactured ( physically exists ), has passed a manufacturer s quality control system (is cleared for sale ), is labelled and which is in the manufacturer s warehouse is made available for a third party: it is traditionally considered as being in the supply chain and therefore placed on the market according to CLP. 62

Verschillende indeling voor eenzelfde stof? Volg de indeling van 1 van de leveranciers op basis van een inschatting van de beschikbare data Controleer de achterliggende data/ aanwezigheid van onzuiverheden in het VIB of registratiedossier Eigen data? -> te communiceren met leverancier Is er een geharmoniseerde C&L? Status van de leverancier (oorsprong, betrouwbaarheid, registrant, ) Indien eigen indeling van de stof afwijkt van alle leveranciers DU-report in te dienen bij het ECHA (REACH art 38.4) Niet nodig minder dan 1 ton/jaar (art 38.5) http://echa.europa.eu/web/guest/support/dossier-submissiontools/reach-it/downstream-user-report 64

Impact meer ingedeelde mengsels? Impact op stockage ruimte? Impact op magazijnindeling? Impact op vergunningen? Milieuvergunning, SEVESO vergunning http://www.sncia.be/seveso/input.aspx Meer ADR transport?

Omschakelen naar CLP EHS impact classificaties? IT dept software impact? Logistics dpt impact op etikettering, verpakking, organisatie magazijn? R&D dpt herformuleringen nodig? Technical goedkeuring bij klanten? Marketing/sales dpt commerciële impact? Nieuwe brochures? MC impact vergunningen Finance budget impact?

Training werknemers Externe opleidingen DVD materiaal : http://ecom.coastal.com/haz018-dvd-eur(coastalu- NL)/SE/nl-NL/ProductDetails/Global-training.aspx Napo filmpjes : http://www.napofilm.net/nl/naposfilms/napoepisode?filmid=id_napo_film_12 Brochure Belgische helpdesk http://www.health.belgium.be/eportal/19065883_nl E-learning Borealis : http://borealis.emea.acrobat.com/p60137526/ Posters : bv BIG, Merck, http://www.prc.cnrsgif.fr/en_telechargement/memo-clp-nl.pdf

Gevolgen voor andere wetgeving etikettering verpakkingen afval Bescherming consument/ restricties voor het op de markt te brengen milieuwetgeving Intrinsieke gevaar EU: > 20 wetgevingen beïnvloed door CLP ecolabels Zware ongevallen (Seveso) Beschermimng werknemers

Aanpassen EU wetgeving Doel: toepassingsgebied bewaren Vertalen gevaarlijk in gevaarsklassen van CLP Vervangen term preparaat door mengsel Aanpassen gevarenklassen aan CLP Richtlijnen aangepast door Richtlijn 2008/112/EC 76/768/EEC (cosmetic products) 88/378/EEC (toy safety) 96/62/EC (ambient air quality) 1999/13/EC (VOC) 2000/53/EC (ELV) 2002/95/EC (WEEE) 2004/42/EC (VOC due to paints & varnishes) 75/324/EC (aerosols) Verordening aangepast door Verordening 1336/2008 Verordening (EG) nr. 648/2004 (detergentia)

Aanpassen EU wetgeving Richtlijn 98/24/EG van de Raad van 7 april 1998 betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van werknemers tegen risico's van chemische agentia op het werk Richtlijn 96/82/EG van de Raad van 9 december 1996 betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken (Seveso II)

CLP in Seveso Seveso directive adapted to CLP : 2012/18/EU Member States to transpose and implement the Directive by 1st June 2015 Classification criteria CLP more severe than DPD, esp for flammable liquids and acute toxicity

SEVESO II cat. 1 (LD 5 T HD 20 T) SEVESO II cat. 2 (LD 50 T HD 200 T) DSD T+ T Xn SEVESO III cat. H1 (LD 5 T HD 20 T) SEVESO III cat. H2 (LD 50 T HD 200 T) oral 1 2 3 4 dermal 1 2 3 4 inhal. Vapour inhal. Aerosol inhal. Gas 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

CLP in Seveso regulation Tool om de impact te schatten http://www.sncia.be/seveso/input.aspx 74

CLP in VLAREM 16 mei 2014: VLAREM-trein 2013 en VLAREM III definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering Major changes to section 17 Based on CLP pictograms, not CLP classifications Abandoning the concept of lead property, i.e. multiple notifications by substance possible, depending on CLP classifications 1/6/2015 : intrekking DSD, DPD

Meer info op ECHA website 77

ECHA guidance http://echa.europa.eu/web/guest/guidance-documents/guidance-on-clp 78

Nuttige links http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/ghs_welcome_e.html http://ec.europa.eu/enterprise/reach/ghs/index_en.htm http://ecb.jrc.ec.europa.eu/classification-labelling/ http://www.ghs-helpdesk.nl/ http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/chemicals/documents/classific ation/index_en.htm http://www.napofilm.net/en/napos-films http://www.youtube.com/watch?v=pjjilpeefse http://www.youtube.com/watch?v=brcrica5xis&feature=related

Belgische helpdesk CLP Federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Eurostation II Victor Hortaplein, 40 bus 10 1060 Brussel Contact Center : +32 (0)2 524.97.97 E-mail : info@health.fgov.be http://www.health.belgium.be/eportal/environment/chemi calsubstances/index.htm

Handhaving in België Wijziging wet productnormen 27/07/2011 Publicatie Belgisch staatsblad 19/08/2011 In voege vanaf: 29/08/2011 toevoegen strafsancties voor CLP sancties voor overtredingen (gevangenisstraf van acht dagen tot drie jaar en/of met een geldboete van (160 euro) tot (4.000.000 euro)): CLP: art 4 algemene indelings-, etiketterings-, verpakkingsvoorschriften sancties voor overtredingen (gevangenisstraf van acht dagen tot één jaar en/of met een geldboete van 52 euro tot 120.000 euro): CLP: art 37, 3 of 6, 40, 1, 41, 48, 1 of 2, of 49, 1

Disclaimer Alle gegevens op dit document worden door essenscia vzw/essenscia vlaanderen met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Voor deze informatie worden enkel betrouwbare bronnen aangewend. Ondermeer door de snelle evolutie van de behandelde materie blijft de mogelijkheid bestaan dat de gegevens toch niet volledig accuraat zijn, daarom wijst essenscia vzw/essenscia vlaanderen elke aansprakelijkheid voor fouten of onvolkomenheden af.