OPDRACHTFORMULIER Een zorgvrager met een aangedane arm of aangedaan been helpen bij het uit- en aankleden Naam student: Datum: Voordat je gaat oefenen 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in de bronnen welke informatie je kunt gebruiken bij het oefenen van deze vaardigheid. 3 Beantwoord onderstaande vragen. a Geef drie voorbeelden van zorgsituaties, waarbij je de mantelverzorger betrekt bij het kiezen van de kleding van de zorgvrager. b Hoe ondersteun je een aangedane arm of een aangedaan been van een zorgvrager bij het uit- een aankleden? c Beschrijf hoe je de privacy van de zorgvrager waarborgt tijdens de vaardigheid. Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: Noordhoff Uitgevers bv 1
HANDELINGSFORMULIER Een zorgvrager met een aangedane arm of aangedaan been helpen bij het uit- en aankleden Naam student: Naam observator: Datum: Beoordeling: Voor alle handelingen geldt: Raadpleeg het dossier; Zorg voor voldoende privacy; Was je handen volgens de WIP-procedure; Pas de voorschriften toe; Observeer en controleer de zorgvrager. De student: Goed Fout 1 Informeert: Vertel de zorgvrager dat je hem komt helpen bij het aan- en uitkleden. 2 Zet alle benodigdheden klaar: Schone kleding, in overleg met de zorgvrager uitgekozen en klaargelegd in de volgorde van aantrekken (soms is aangepaste kleding nodig); Een onderhanddoek. 3 Helpt zorgvrager in de juiste houding: Ga aan de kant van de aangedane arm of het aangedane been staan; Help de zorgvrager rechtop te gaan zitten en ondersteun daarbij zijn aangedane arm of been; Leg indien nodig een kussentje onder zijn aangedane arm; Doe de hoofdsteun naar beneden, verwijder de kussens en leg deze op een stoel naast het bed; Verwijder eventuele hulpmiddelen uit het bed en leg deze op een stoel naast het bed. 4 Voert handeling uit: Uit- en aankleden van het bovenlichaam De zorgvrager ondersteunen bij het uitkleden van zijn pyjamajasje: Maak de knoopjes van zijn pyjamajasje los en doe de mouw bij de gezonde arm uit; Trek het pyjamajasje achter de rug van de zorgvrager langs, pak de hand van de aangedane arm vast en haal de arm voorzichtig uit de mouw; óf laat hem, als hij niet omhoog mag, op zijn zij draaien en trek het jasje onder de zij vandaan, die op het matras ligt, waarna je hem weer laat draaien en zijn aangedane arm voorzichtig uit de mouw haalt; Leg de arm weer op het kussen of matras. De zorgvrager ondersteunen bij het uitkleden van zijn onderhemd: Rol het onderhemd aan de rugzijde omhoog; Vraag de zorgvrager zijn gezonde arm op te tillen en zijn hoofd iets te buigen; Haal het onderhemd over zijn hoofd en laat hem zijn gezonde arm uit het hemd doen; Noordhoff Uitgevers bv 3
Pak zijn aangedane arm voorzichtig beet en verwijder het onderhemd; Leg de arm weer op het kussen of matras; Controleer de huid op eventuele huiddefecten. De zorgvrager ondersteunen bij het aantrekken van een schoon onderhemd: Leg het onderhemd voor de zorgvrager neer. Pak zijn aangedane arm voorzichtig beet en steek deze door het armsgat; Leg de arm neer op het kussen of matras; Vraag de zorgvrager zijn gezonde arm door het armsgat te steken, zijn arm op te tillen en zijn hoofd iets te buigen; Trek het onderhemd over zijn hoofd; ondersteun hem daarna in de rug met een hand tussen de schouderbladen en trek het hemd aan de rugzijde naar beneden; Zorg dat het hemd glad en zonder plooien blijft. Het pyjamajasje aantrekken Leg het pyjamajasje voor de zorgvrager neer; Pak de hand van de aangedane arm en doe voorzichtig de arm door de mouw; Leg de arm weer op het kussen of matras, trek het pyjamajasje achter de rug langs en laat de zorgvrager zijn arm door de mouw halen; Maak zijn knoopjes dicht of stimuleer de zorgvrager dit zelf te doen. Bij een zorgvrager die niet omhoog mag: Laat de zorgvrager op zijn zij draaien en duw het jasje onder de zij die op het matras ligt; Laat hem dan weer draaien en zijn gezonde arm in de mouw steken. Uit- en aankleden van het onderlichaam De zorgvrager ondersteunen bij het uittrekken van zijn onderkleding: Vraag hem om zijn stuit iets op te lichten en zijn gezonde been op te trekken. Ondersteun hem bij het optrekken van zijn aangedane been; Laat de zorgvrager eventueel gebruik maken van de papegaai; Pak de rand van de pyjamabroek aan de rugzijde beet en schuif de broek over de billen naar beneden; Laat hem dan draaien en trek aan beide zijden de broek omlaag, als hij niet kan opwippen; Laat hem weer gaan liggen; Begin met het uittrekken van de pyjamabroek bij het gezonde been en haal daarna voorzichtig het aangedane been uit de broekspijp; Doe op dezelfde wijze ook zijn onderbroek; Leg de onderhanddoek over de geslachtsdelen van de zorgvrager; Controleer de huid op eventuele huiddefecten. De zorgvrager ondersteunen bij het aantrekken van zijn onderkleding: Help de zorgvrager bij het buigen en optillen van zijn aangedane been; Doe de voet voorzichtig door de pijp van de onderbroek en help hem daarna met het andere been; Schuif de onderbroek tot onder de knieën; Rol vervolgens vanaf het middel een pijp van de pyjamabroek op en schuif deze over de voet en het onderbeen van het aangedane been; Help hem daarna met het andere been; Trek de onderbroek met de pyjamabroek gelijktijdig op tot aan de stuit; Goed Fout 4 Noordhoff Uitgevers bv
Verwijder de onderhanddoek; Vraag de zorgvrager zijn stuit op te lichten en schuif beide broeken over de stuit; óf laat de zorgvrager, als hij zijn stuit niet kan oplichten, draaien en trek de broek aan beide zijden omhoog; Trek de kleding van achteren glad. Goed Fout 5 Past juiste nazorg toe: Bespreek met de zorgvrager de hulp bij het uit- en aankleden en de zelfzorg daarbij; Ruim alles op. 6 Rapporteert de bevindingen: Noteer eventuele bijzonderheden. Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: Noordhoff Uitgevers bv 5
TOETSFORMULIER Een zorgvrager met een aangedane arm of aangedaan been helpen bij het uit- en aankleden Naam student: Naam beoordelaar: Datum: Beoordeling: Kruis aan hoe de handelingen zijn uitgevoerd. Kies uit: V = Voldoende; O = Onvoldoende Kruis aan door wie de beoordeling is gedaan. Kies uit: B = BPV; S = School Opdracht Je ondersteunt een zorgvrager met een aangedane arm of aangedaan been bij het uit- en aankleden. Voorbereiding V O B S 1 Verzamelt de relevante gegevens, met name uit het zorgdossier. 2 Vertelt de zorgvrager wat ze komt doen. 3 Overlegt met de zorgvrager op welke wijze de handeling het beste kan worden uitgevoerd. 4 Vraagt welke kleding de zorgvrager aan wil. 5 Zorgt voor privacy. 6 Zet alle benodigdheden klaar. 7 Wast de handen volgens de WIP-procedure. Uitvoering V O B S 8 Helpt volgens protocol met uit- en/of aankleden. 9 Ondersteunt het aangedane lichaamsdeel op de juiste wijze. 10 Brengt de kledingstukken zonder plooien aan. 11 Werkt ergonomisch, hygiënisch, kostenbewust en efficiënt. Nazorg V O B S 12 Vraagt de zorgvrager of alles naar wens is. 13 Ruimt alles op de juiste plaats en wijze op. 14 Wast de handen volgens de WIP-procedure. 15 Rapporteert de relevante bijzonderheden in het zorgdossier. Noordhoff Uitgevers bv 7
Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: 8 Noordhoff Uitgevers bv