Buitenlandse handel 1 Vlaamse handelsbalans met Benin Vlaanderen heeft van oudsher een ruim handelsoverschot met Benin. Sterker nog: het surplus op de handelsbalans met Benin valt sinds jaar en dag bijna samen met onze uitvoer erheen (de waarde van het handelsoverschot heeft de afgelopen 13 jaar gemiddeld 93% bedragen van onze export naar Benin). Dat positieve saldo liep in 2013 nog stevig terug door een combinatie van twee factoren: een tegenvallende export én een invoer die plots vernegenvoudigde. In 2014 kreeg de uitvoer echter een groeispurt en werd de invoer herleid tot zijn gebruikelijke proporties. Dat resulteerde in het op één na hoogste surplus ( 257,3 miljoen) sinds er cijfers voorhanden zijn over de handel tussen Vlaanderen en Benin (2002). Tijdens het eerste kwartaal van 2015 exporteerde Vlaanderen voor 63,9 miljoen naar Benin en beliep het goederenverkeer in omgekeerde richting 1,8 miljoen. Vergeleken met het eerste kwartaal van 2014 groeide de export met een kwart; de invoer noteerde jaar-op-jaar + 48,25%. x EUR miljoen Export Var in % Import Var in % Handelsbalans 2010 94,1 0,9 93,2 2011 276,2 +193,51% 1,6 +77,42% 274,7 2012 196,4-28,91% 1,9 +20,10% 194,5 2013 171,2-12,81% 16,7 +798,84% 154,5 2014 259,8 +51,76% 2,6-84,54% 257,3 Handel Vlaanderen - Benin ( miljoen) 300 250 200 150 100 uitvoer invoer 50 0 2010 2011 2012 2013 2014 Landendossier Benin Buitenlandse handel juni 2015 1
2 Vlaamse uitvoer naar Benin (2014) 259,8 miljoen (65 ste exportmarkt) Een evenaring van de recordexport naar Benin van 2011 zat er ook in 2014 niet in. In 2011 stuwde een ongeziene hausse bij de brandstoffen (+476%) ons exporttotaal naar 276,2 miljoen. Op twee jaar tijd (2012: -28,91%; 2013: -12,81%) werd het exporttotaal echter herleid tot ca. 171 miljoen. In 2014 volgde de ommezwaai: de uitvoer naar Benin liep weer op tot bijna 260 miljoen, wat correspondeert met 0,09% van Vlaanderens mondiale goederenuitvoer. Op mondiale schaal zijn er 64 markten die belangrijker zijn voor de Vlaamse uitvoer; in Subsaharaans Afrika zijn er 7 landen die zwaarder wegen voor de Vlaamse export: Togo, Nigeria, Zuid-Afrika, Senegal, Ghana, Angola en DR Congo (in aflopende volgorde). In het topjaar 2011 gold dat nog enkel voor Zuid-Afrika en Nigeria. Welke plaats bezet Benin als importerende natie op het mondiale toneel? Wereldwijd importeerde het in 2014 voor 1,867 miljard aan goederen, wat correspondeert met een aandeel van 0,013% in de mondiale invoer (2013: 1,807 miljard invoer en eveneens 0,013% aandeel). Dat volstond voor de 157 ste plaats op de ranglijst van importerende landen (na Togo en voor Rwanda). Benin mag dan een bescheiden rol spelen in de mondiale goedereninvoer; met een exportportefeuille van 259,8 miljoen was Vlaanderen als leverancier wel goed voor maar liefst 13,92% van Benins totaalimport. Daarmee plaatst Vlaanderen zich binnen de top 10 van leveranciers voor Benin. Uitvoersectoren Sectorale uitvoer naar Benin (2014, in % van totaal) dierlijke producten 2,13% plantaardige voeding, dranken 2,60% producten 1,83% overige 4,31% machines, elektrisch materieel 5,07% chemie, farmaceutica 10,47% vervoermaterieel 73,59% Afgezien van enkele jaren waarin minerale producten de boventoon voerden in de Vlaamse export, vormt het vervoermaterieel (voor vervoer over land) al sinds 2002 Vlaanderens belangrijkste exportproduct naar Benin. Opmerkelijk is wel dat de uitvoer daarvan sinds 2012 fors de hoogte in is gegaan: werd in 2012 voor het eerst de kaap gerond van 100 miljoen, dan wordt twee jaar later al bijna dubbel zoveel uitgevoerd. Met name in 2014 ging het erg hard: de uitvoer liep op tot ruim 191 miljoen, maar liefst 54,72% (of + 67,6 miljoen) meer dan in 2013. Voor wat het vervoermaterieel betreft, stootte Benin daarmee (als enige Afrikaanse land) door tot de top 25 van onze exportmarkten. Benin was goed voor 0,59% van onze mondiale uitvoer aan auto s en ging daarmee een eind vooraf aan de runners up binnen Afrika: Zuid-Afrika (0,42%) en Angola (0,29%). Daarmee is toename van de totaalexport (+ 88,6 miljoen) al grotendeels toegelicht. Een andere branche die stevig bijdroeg, was die van chemische en farmaceutische producten (een bijna-verdriedubbeling tot 27,2 miljoen). Deze branche speelt traditioneel een behoorlijk bescheiden rol, maar maar vanaf 2013 kwam er schot in de zaak, vooral voor wat betreft de farmaceutica. Ook de toename die gerealiseerd werd in 2014 mocht worden bijgeschreven op het conto van de farmaceutica. 2
Nog twee branches presteerden in 2014 op recordniveau (zij het minder uitgesproken): machines en elektrisch materieel (+32,45% of + 3,2 miljoen) en voeding en dranken (+8,75% of + 0,5 miljoen; Vlaanderen exporteert vooral dranken ook alcoholische en graanbereidingen). De twee resterende sectoren op het taartdiagram dierlijke producten (vooral vlees, aangevuld met zuivel en vis) en plantaardige producten (meelproducten vooral) legden in 2013 nog recordcijfers op tafel, maar verloren in 2014 weer terrein. Zoals gezegd exporteerde Vlaanderen tijdens het eerste kwartaal van 2015 voor 63,9 miljoen, terwijl dat een jaar eerder nog 51,1 miljoen was. Nochtans zetten de meeste branches het nieuwe exportjaar zwak in. Dat de uitvoer niettemin in stijgende lijn ging, valt te verklaren door de branche van het vervoermaterieel: tijdens het eerste kwartaal liet die al voor 50,6 miljoen aan export optekenen, zowat de helft meer dan in het eerste kwartaal van 2014. Uitvoerproducten Belangrijkste Vlaamse exportproducten naar Benin (2014) - Voertuigen voor wegtransport 73,57 % - Farmaceutica 8,85 % - Machines & mechanica 3,35 % - Meelproducten 1,81 % - Vlees 1,74 % 3 Vlaamse invoer uit Benin (2014) 2,6 miljoen (151 ste leverancier) In de aanloop naar de mondiale crisis van 2009 beleefde de goederenuitvoer vanuit Benin naar Vlaanderen zijn hoogdagen: van 2006 tot 2008 importeerde Vlaanderen jaarlijks voor gemiddeld 12 miljoen. De invoer concentreerde zich toen op onedele metalen (vooral koper, maar ook nikkel, ijzer en aluminium). Van 2009 tot 2012 viel de invoer zwaar terug (gemiddeld minder dan 2 miljoen op jaarbasis), waarna in 2013 een recordinvoer werd opgetekend ( 16,7 miljoen, grotendeels vertrouwelijke trafiek ). In 2014 werd daar geen verlengstuk aan gebreid: de invoer verschrompelde tot 2,6 miljoen. Dat is 0,0009% van wat Vlaanderen dat jaar aan goederen invoerde. In 2014 bezette Benin de 137 ste positie op de mondiale ranglijst van exporterende landen (na Mali en voor Syrië): het exporteerde voor 1,513 miljard aan goederen, wat correspondeert met een aandeel van 0,011% in de mondiale goederenuitvoer (2013: 1,129 miljard uitvoer en 0,008% aandeel). Met een invoer ter waarde van 2,6 miljoen was Vlaanderen als klant goed voor 0,17% van Benins uitvoertotaal. In 2013, het recordjaar voor de Vlaamse invoer uit Benin, was dat nog 1,48%. Invoersectoren Sectorale invoer uit Benin (2014, in % van totaal) onedele metalen 5,91% overige textiel 5,23% 11,19% vervoermaterieel 22,71% plantaardige producten 54,96% Landendossier Benin Buitenlandse handel juni 2015 3
Zoals blijkt uit het bovenstaande taartdiagram was er in 2014 niet langer sprake van een groot bedrag aan vertrouwelijke trafiek uit Benin en neemt de branche van onedele metalen niet langer een prominente plaats in (nog slechts 153.000 invoer in 2014: ijzer en koper). Wel importeerde Vlaanderen voor het eerst landvoertuigen uit Benin (bijna 600.000 invoer) en werd er voor het eerst in vijf jaar weer wat textiel (bijna 300.000) geïmporteerd. Meer dan de helft van de invoer betreft echter plantaardige producten (vooral fruit). Vanaf 2007 was deze branche jaarlijks goed voor enkele honderdduizenden euro s aan invoer (2007-2013: gemiddeld 690.000); in 2014 kwam voor het eerst 1,5 invoer binnen bereik. In de loop van het eerste kwartaal van 2015 beliep de invoer 1,8 miljoen (tegenover slechts 1,2 miljoen in januari maart 2014). De invoer van plantaardige producten lag bijna een kwart hoger dan het jaar voordien, maar de grootste impact had ditmaal toch de textielbranche: Vlaanderen importeerde al voor 1,2 miljoen aan katoen. Dat is ruim 1 miljoen meer dan in Q1 2014. Invoerproducten Belangrijkste Vlaamse invoerproducten uit Benin (2014) - Fruit 52,99 % - Voertuigen voor wegtransport 22,63 % - Katoen 11,19 % - Toepassingen van ijzer en staal 3,67 % - Machines en mechanica 3,19 % 4 Gewestelijke verdeling Belgische uitvoer naar Benin (2014) De Belgische uitvoer naar Benin was ook in 2014 overwegend een Vlaamse aangelegenheid. Brussel exporteerde vooral (en in toenemende mate) vervoermaterieel; Wallonië zag zijn export van farmaceutica gedecimeerd en deed het ook niet goed voor wat betreft machines. 300 Aandeel Vlaanderen in Belgische uitvoer naar Benin ( miljoen) 250 97,99% 200 150 96,13% 96,48% Vlaanderen 100 België 50 0 2012 2013 2014 4
UITVOER Waarde (in miljoen EUR) Aandeel Aandeel Variatie in % 2012 2013 2014 2013 in % 2014 in % 2012-2013 2013-2014 Vlaanderen 196,4 171,2 259,8 96,48% 97,99% -12,81% +51,76% Brussel 5,5 2,9 3,4 1,62% 1,29% -48,07% +19,32% Wallonië 2,4 3,4 1,9 1,90% 0,72% +42,18% -43,38% TOTAAL BELGIË 204,3 177,5 265,2 100% 100% -13,12% +49,43% INVOER Waarde (in miljoen EUR) Aandeel Aandeel Variatie in % 2012 2013 2014 2013 in % 2014 in % 2012-2013 2013-2014 Vlaanderen 1,9 16,7 2,6 99,96% 99,13% +798,84% -84,54% Brussel 0,0 0,0 0,0 0,04% 0,59% -79,09% +132,24% Wallonië 0,0 0,0 0,0 0,00% 0,28% +3484,79% TOTAAL BELGIË 1,9 16,7 2,6 100% 100% +784,04% -84,41% 5 Belgische in- en uitvoer van diensten Tot vandaag is het nog niet mogelijk om over diensten in- en uitvoerstatistieken te publiceren op het gewestelijke niveau. Op het Belgische niveau zijn er wél cijfers beschikbaar, geput uit de betalingsbalans van de Nationale Bank. In wat volgt, gaat het dan ook telkens over de Belgische buitenlandse handel van diensten, niet over de Vlaamse. In 2014 exporteerde België wereldwijd voor 91,57 miljard euro aan diensten. Dat was 6,58 miljard euro meer (+7,74%) dan de 84,99 miljard euro uitvoer in 2013. Toen was de toename t.o.v. het jaar dáárvoor 2012 nog een stuk minder indrukwekkend geweest, met amper 1,8 miljard meeruitvoer aan Belgische diensten (+2,12%). In 2014 kwam de invoer van diensten in België op 86,36 miljard euro uit, niet minder dan 8,1 miljard euro meer (+10,34%) dan in 2013 (78,27 miljard euro). De dienstenbalans bleef in 2014 voor een comfortabele 5,21 miljard euro in het groen, een surplus dat toch anderhalf miljard lager lag dan de 6,72 miljard euro overschot in 2013. In 2014 maakten diensten 27,2% uit van de Belgische totaaluitvoer (van goederen en diensten samen). 72,8% ervan was voor rekening van goederen. Bij de invoer lag de verhouding licht anders en resulteerde in 25,85% voor diensten en 74,15% voor goederen. Op de wereldmarkt voor diensten bezette België in 2014 de 12 e plaats als dienstenexporteur met een aandeel van 2,40% in de werelduitvoer en dat na Singapore (2,73%) en voor Zwitserland (2,34%). Als wereldimporteur van diensten werd ons land 14 e in 2013, met 2,29% van de mondiale dienstenimport achter de naam, na Italië met 2,36% inbreng en vóór Canada met een mondiaal aandeel van 2,23%). Landendossier Benin Buitenlandse handel juni 2015 5
Belgische uitvoer van diensten naar Benin Uit de gegevens van de Nationale Bank blijkt dat België in 2014 voor 19,3 miljoen euro aan diensten naar Benin heeft uitgevoerd. Vergeleken bij het jaar voordien 36,35 miljoen euro was dat een forse exportdaling van liefst 47%. Benin kwam daarmee op de 105 e plaats als afzetmarkt met een aandeel van 0,02% in de totale Belgische uitvoer van diensten (na Peru en voor Iran). In 2013 had Benin nog de 91 e gestaan, toen met het dubbele van dat aandeel (0,04%). SECTOREN (in 1.000 EUR) 2012 2013 2014 % aandeel 2014 Telecommunicatie, informatica en berichtgeving 9 015 11 837 11 892 61,73% Andere commerciële diensten (*) 1 403 2 736 4 013 20,83% Transport 20 097 21 029 2 526 13,11% Reisverkeer 542 544 605 3,14% Financiële diensten 241 128 82 0,43% Overige diensten 187 80 148 0,77% Totaal diensten 31 485 36 354 19 266 100% Bron: Nationale Bank van België (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade (*) Worden tot die veelomvattende branche gerekend: driehoekshandel, PR, reclame-, marktonderzoek en adviesdiensten, accountancy en juridisch advies, onderzoek en ontwikkeling, transacties tussen filiaalbedrijven, architectuur- en engineering, makelaars- en commissielonen, leasingtransacties, land- en mijnbouwoperaties en lokale verwerking en milieubeheer...) Belgische invoer van diensten uit Benin België importeerde in 2014 voor 36,2 miljoen euro aan diensten uit Benin, wat jaar-op-jaar een daling impliceerde van 13,30%. Op basis van dat importcijfer vonden we Benin terug op de 81 e plaats als leverancier van België met een aandeel van 0,04% in de totale diensteninvoer (na Chili en voor Congo(-Brazzaville). In 2013 vóór de invoerdaling in 2014 was Benin nog 75 e onder de dienstenleveranciers van België (met 0,05% van het invoertotaal). SECTOREN (in 1.000 EUR) 2012 2013 2014 % aandeel 2014 Telecommunicatie, informatica en berichtgeving 19 276 22 550 23 297 64,39% Reisverkeer 9 842 9 887 9 483 26,21% Andere commerciële diensten (*) 1 181 1 228 2 211 6,11% Transport 3 437 7 694 763 2,11% Financiële diensten 235 153 181 0,50% Overige diensten 210 221 246 0,7% Totaal diensten 34 181 41 733 36 181 100% Bron: Nationale Bank van België (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade Benin en de wereldhandel voor diensten In 2013 tot nog toe het meest recente cijfermateriaal voerde Benin wereldwijd voor 572,9 miljoen euro aan diensten in. Dat invoerbedrag zette het land op de 143 e plaats in de wereldranglijst met dienstenimporteurs met een aandeel van 0,02% in de mondiale diensteninvoer (na Haiti en voor Swaziland). Met 36,35 miljoen euro uitvoer in 2013 tekende Belgïe als leverancier voor 6,35% van Benins invoertotaal aan diensten wereldwijd. In 2013 exporteerde Benin voor 376,24 miljoen euro aan diensten naar de wereldmarkt en werd daarmee de 140 e exporteur van 0,011% van de totale wereldexport (na Zambia en voor Togo). Als exportmarkt voor diensten die Benin in 2013 uitvoerde, stond België met 41,73 miljoen euro aan import in voor 11,1% van Benins totaaluitvoer. BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB) meest recente bijwerking Kennisbeheer: juni 2015 6