Arbeidsorganisatie op groter wordende bedrijven Isabelle Vuylsteke - Inagro Arbeid een probleem? 2015: Schaalgrootte melkveebedrijven neemt toe Gestage/sterke groei melkveebedrijf: arbeidsprobleem ontstaat niet van de ene op de andere dag Stijgende werkdruk Organisatie en opvolging veestapel complexer Negatieve weerslag op technische resultaten Onvermijdelijk gevolgen op bedrijfsvoering, economie en levenskwaliteit
Doorlichting arbeid melkveebedrijven Enquête arbeid 2009 Op 16 bedrijven in West-Vlaanderen 1 robot; 2 tandems 2x3; 13 visgraat Gemiddeld 71 melkkoeien Min. 39 & max. 133 melkkoeien 9 100 liter/koe Gem. melkprod 9100 l (8400-10.000l) Gemiddeld 573.000 l quotum Min. 305.000 l & max 1.171.000 l Gemiddeld 55 ha Min. 30 ha, max 95 ha *In kader van Interregproject Efficiënter werken om beter te leven op het melkveebedrijf (2008-2014) gefinancierd met EFRO-steun
Enquête arbeid 2009 Tijdsverdeling 6 vaste dagtaken Totaal tijd : 8u38 *In kader van Interregproject Efficiënter werken om beter te leven op het melkveebedrijf (2008-2014) gefinancierd met EFRO-steun Enquête arbeid 2009 Tijdsverdeling 4 vaste dagtaken Totaal tijd : 7u37 *In kader van Interregproject Efficiënter werken om beter te leven op het melkveebedrijf (2008-2014) gefinancierd met EFRO-steun
Enquête arbeid 2009 Grote spreiding/koe 4 vaste dagtaken (zonder robot) 0:12:00 0:10:00 Tijd in minuten 0:08:00 0:06:00 0:04:00 0:02:00 Kalveren Roosters en boxen Voederen Melken 0:00:00 Gemiddelde Max Min Totaal tijd per koe per dag *In kader van Interregproject Efficiënter werken om beter te leven op het melkveebedrijf (2008-2014) gefinancierd met EFRO-steun Melktijd/koe machinecapaciteit niet altijd doorslaggevend! Melktijd/koe ophalen/reinigen inbegrepen 00:08:00 00:07:00 Tijd per melkkoe 00:06:00 00:05:00 00:04:00 00:03:00 00:02:00 00:01:00 00:00:00 Onderbenutting capaciteit Capaciteit beperkend 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Aantal koeien per melkstel
Melkmachinecapaciteit 50 koeien per uur koeien per uur: tijd met ophalen/reinigen 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 5 10 15 20 25 aantal melkklauwen Voederen Belang looplijnen, complexiteit rantsoen, mechanisatie voederverstrekking, : manuele arbeid (jongvee, eiwitkern) maakt grootste verschil
Intermezzo looplijnen Looplijnen melkveebedrijf INFRASTRUCTUUR Woning Melkveestal Jongveestal / kalverstal Sleufsilo s Loods : machines, opslag stro/hooi, voederopslag? Efficiënte WERKROUTINES Vaste plaats materiaal en machines Orde en netheid Nabijheid (warm) water en voeder (kalveren); stro
Looplijnen bedrijf Looplijnen bedrijfsleider: - Afstand woning melkveestal - Afstand melkhuisje kalverstal Voederlijnen: sleufsilo s tov - loods: vullen mengwagen - melkveestal en jongveestal Looplijnen dieren: - Melkveestal naar weiden - Melkveestal tov jongveestal - Jongveestal tov kalverstal Looplijnen melkophaling Looplijnen bedrijf
Bouwplannen? - Kritische analyse van bedrijf - Bedrijf op lange termijn uittekenen - Opmaken van verschillende langetermijnsscenario s - Grondige analyse van alle looplijnen - Voordelen en nadelen analyse - Voorkom bedrijfsblindheid ~ extern advies Arbeidstijd nodig voor melkveetak
Referentietijd arbeid Op 35 bedrijven Verspreid over Vlaanderen (West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg) Gemiddeld 80 melkkoeien Min 27 melkkoeien & max 172 melkkoeien Gem melkprod 8758 l (min 6900, max 11630) 56 stuks jongvee (min 20 & max 130) Gemiddeld 627.000 l quotum Min 280.000 l & max 1.460.000 l Gemiddeld 52,3 ha Min 21,5 ha, max 100 ha Gemiddelde arbeidstijd/dag 4 vaste dagtaken 6:54 u
Totale tijdsbesteding melken,voederen,kalveren,reinigen& str Melken Liters / uur bindstal 196 tandem 218 visgraat 233 carrousel 430 robot 477 Detailmetingen arbeid meetsoftware 4 hoofdtaken Meetprogramma ontwikkeld voor smartphone Meten van melken, voederen, kalveren en reinigen en instrooien Veehouder meet zelf 10 dagen 1 dag (detail)metingen opgevolgd door Inagro externe kijk op bedrijfsvoering
Referentietijden 42 bedrijven Detailmetingen arbeid meetsoftware 4 hoofdtaken Greep uit metingen: Koe uit koppel halen en vastzetten: 6 min 21 s Kalf leren drinken:11 min 10 s Taaimelkende koe:16 min 13 s Borstel/schop uit andere stal halen: 3 min 58 s Uitstappen tractor + poort openen: 1 min 10 s Kijken in bureau of vaars oud genoeg is voor KI: 8 min 46 s
Conclusies Uren per bedrijf Grote verschillen tussen vergelijkbare bedrijven! Melken grote helft tijd vaste dagtaken (excl. robot) Voederen 25% van tijd Andere taken qua tijdsbesteding ± gelijk Uren per bedrijf ~ quotumgrootte Arbeidsrendement stijgt: minder tijd/koe nodig Financieel rendement stijgt Tekort aan arbeid Bedrijfsstructuur - gebouwen, grootte veestapel - grootte percelen en verkaveling Uitbesteden: meer in loonwerk; laten bekappen Vereenvoudigen en organiseren - eenvoudige rantsoenen; mengkuilen - beweiden? - protocollen en planning Equiperen en automatisatie: robot melken, roosters reinigen, voederen,
Oplossingen arbeidstekort Efficiënter werken Wat is je huidige situatie? Afhankelijk van: - Melksysteem en bezetting - Automatiseringsgraad - Veebezetting - Looplijnen & infrastructuur - Gezondheid veestapel - Aanpak risicofactoren ~protocollen vruchtbaarheid, zieke dieren, droogstand en transitie, Arbeidsorganisatie verbeteren= efficiënter werken;
Voorbeeldprotocol Deze en andere protocollen vindt u in publicatie kengetallen via www.inagro.be/publicaties/paginas/brochures-veeteelt.aspx Organiseren & vereenvoudigen Systematisch plannen: - vaste dagtaken: melken, voederen, kalveren, verzorging, strooien en reinigen, - vaste weektaken: droogzetten, pootkappen, kalveren spenen en verhokken, administratie, - periodieke taken: drachtcontrole (4-6 w), - losse taken: herstellingen, Lijstje bijhouden en plannen in week vervelende klussen gericht inpassen in planning!
Organiseren & vereenvoudigen Preventief werken: - Pootbaden - Vaccineren - Management droogstaande en versgekalfde koeien - Stroboxen en loopafstand melkput - Reiniging stallen en stroboxen - Apart materiaal per stal, ook ikv looplijnen Kengetallen opvolgen, ingrijpen indien nodig! Jongvee-opfok als voorbeeld - stierkalveren dicht bij melkstal - 1 maal daags melk vaarskalveren - voedermiddelen beperken, bv. droog voeder tot 6 maanden (big bag) - kalverdrinkautomaat - dieren eenvoudig doorschuiven - makkelijk reinigbare eenlingboxen
Administratie complex, controle, inkomen, Wat? - Boekhouding, registratie en aangiftes, andere Hoe? - goede inrichting bureau - zorg voor eigen klassement, lijsten,schrijfbord, - vermijden s avonds hier aan te werken - aangiftes: kennis opbouwen + evt. begeleiding of delegeren - informatiseren om beter data te beheren, PDA - post dagelijks sorteren, direct afhandelen als mog. - wekelijks bijwerken
Equiperen en automatisatie: Mogelijke hulpmiddelen: - Melkrobot - Kalverdrinkautomaat - Reinigen en instrooien boxen - Mestrobot - Voederrobot? - Stappentellers Te volgen: smartfarming
Equiperen en automatisatie: - Niet alles even economisch ~ veestapel, kiezen ifv organisatie en persoonlijke voorkeur, gemak & fysiek Bron: D,Schoonhoven, Boerenbond, 2012 Investeringskost ifv tijdsbesparing
Equiperen en automatisatie Voorbeelden bij melken: - Opdrijfhek wachtruimte - Koeherkenning en info melkmeters - Bord met attentiekoeien melkput, lijsten, PDA - Hogedrukspuit/groot debiet reiniging melkput - Rail in de melkstand - Automatische separatie na melkstand -
Conclusies Conclusie Melkveehouder vandaag: - Technisch-economisch manager - Organisator van de werkzaamheden - Uitvoerder Hefbomen voor bedrijfsorganisatie & -groei: - Beschikbare arbeid - Uitrusting - Technische bedrijfsvoering
Conclusie - Ken je eigen situatie - Aanbod afstemmen op behoefte arbeid - Oplossingen divers: werk uitbesteden, automatiseren of evt personeel - Groei bedrijf: hou het eenvoudig qua werk & planning - Hulpmiddelen gebruiken, ze zijn er - Efficiënte organisatie: rust, regelmaat en resultaat komen bedrijfsvoering ten goede