Onderzoek naar de luchtkwaliteit aan de A2 ter hoogte van de nieuwe wijk In Goede Aarde te Boxtel.

Provincie Noord-Brabant Onderzoek naar de luchtkwaliteit aan de A2 ter hoogte van de nieuwe wijk In Goede Aarde te Boxtel. Rapport 2005-0136-L-O-02, 15 november 2007 Resultaten van het luchtkwaliteits onderzoek aan de A2 ter hoogte van het Den Hofpad en aan de Huygensstraat te Boxtel. De metingen hebben betrekking op NO 2, PM 10, CO, SO 2, benzeen en O 3. Projectverantwoordelijke: E.S. van der Bij Ruimte voor registratiestempel Provincie Noord-Brabant Directie Ruimtelijke ontwikkeling & Handhaving (ROH) Bureau Milieumetingen (MM) Postbus 90151, 5200 MC s Hertogenbosch Telefoon 073-6808252 Fax 073-6808002

Samenvatting Op 3 juni 2005 is in Nederland het Besluit luchtkwaliteit (BLK)[1] van kracht geworden. Het doel van dit besluit is onder andere de gezondheid van de mens te beschermen tegen schadelijke concentraties van luchtverontreiniging. Het Besluit luchtkwaliteit bevat grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide, koolmonoxide, benzeen, zwevende deeltjes en lood in de lucht. De Regeling luchtkwaliteit ozon, artikel 2 bevat de richtwaarden voor ozon [2]. Het doel van dit project is om de resultaten van de immissiemetingen op 2 locaties in Boxtel te toetsen aan het Besluit luchtkwaliteit en de Regeling Luchtkwaliteit ozon met betrekking tot NO 2, PM 10, SO 2, CO, O 3 en benzeen. De 2 locaties zijn gelegen in een duurzame woonwijk, die zo is opgezet dat de buitenste rij woningen als geluidswal dienen. Deze geluidswal heeft mogelijk ook een effect op de luchtkwaliteit binnen de wal. De metingen zijn verricht aan het Den Hofpad, direct aan de snelweg A2 en aan de Huygensstraat in de woonwijk. De gegevens uit dit project worden tevens gebruikt om eventuele verschillen tussen de meetlocaties te evalueren met de regionale meetstations Vredepeel en Huijbergen. De bij dit onderzoek door Bureau Milieumetingen van de Provincie Noord-Brabant gebruikte meetapparatuur is frequent gekalibreerd. De analyses van benzeen zijn uitgevoerd door het geaccrediteerde laboratorium van AL-West te Deventer. De wegingen van stoffilters zijn uitgevoerd door de GGD medische milieukunde te Amsterdam, die hiervoor is geaccrediteerd. Verkeerstellingen zijn verkregen van Rijkswaterstaat en de weersgegevens van WNI Weathernews Benelux. De gegevens van de regionale stations Vredepeel en Huijbergen zijn afkomstig van het RIVM. Biest-Houtakker is buiten beschouwing gebleven omdat er nog een onderzoek loopt naar de geschiktheid van dit regionale station. Het onderzoek is gestart op 1 maart 2006. Deze rapportage beschrijft de resultaten van de metingen uitgevoerd van maart 2006 tot en met juni 2007. De resultaten van de eerste vier maanden zijn in deze rapportage voor toetsing buiten beschouwing gebleven in verband met niet representatieve omstandigheden in de nog in aanbouw zijnde woonwijk (zandwegen). Uit de resultaten van de metingen gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juli 2007 bij de meetstations Den Hofpad, Huygensstraat en RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen kunnen de volgende conclusies worden getrokken: - Er zijn geen overschrijdingen van de uurgemiddelde NO 2 grenswaarden uit het BLK vastgesteld; - Er zijn respectievelijk 26 en 34 PM 10 stof concentratie overschrijdingen van de 24- uurgemiddelde BLK grenswaarden geconstateerd aan het Den Hofpad (A2) en de Huygensstraat. Het RIVM meetstation Vredepeel en Huijbergen heeft 14 respectievelijk 11 daggemiddelde overschrijdingen geconstateerd; - De uurgemiddelde en 24-uurgemiddelde grenswaarden van SO 2 worden niet overschreden ; - De 8-uurgemiddelde grenswaarde van CO wordt niet overschreden; - Er is geen jaargemiddelde grenswaarde en plandrempelwaarde overschrijding voor benzeen aan het Den Hofpad (A2) vastgesteld; Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 2/24

- Acht 8-uurgemiddelde ozon overschrijdingen zijn geconstateerd aan het Den Hofpad (A2), 22 overschrijdingen voor Vredepeel en Huijbergen. - De daggemiddelde PM 10 stofconcentraties overschrijdingen van 50 µg/m 3 komen voornamelijk voor bij windrichting uit ZW, NO en ONO voor het Den Hofpad (A2), voor de Huygensstraat uit de WZW en ONO wind richting. De licht verhoogde PM 10 stofconcentratie in de woonwijk is niet toewijsbaar aan de A2 maar wordt mogelijk veroorzaakt door bronnen in de woonwijk (verkeer in de afgesloten woonwijk). - De hoogste NO 2 concentraties komen voor bij wind uit oostelijke richting. De meetstations in Boxtel liggen ten westen van de snelweg A2 en liggen bij wind uit het oosten dus benedenwinds. - Uit de gemiddelde NO 2 concentratie per windrichting blijkt dat de NO 2 concentratie bij oostelijk windrichtingen significant lager is in de woonwijk dan aan de A2. Op de meetlocatie Huygensstraat zijn geen SO 2-, CO-, O 3- en benzeen concentratie metingen uitgevoerd. Op de meetlocatie van het RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen meetstation worden geen CO en benzeen concentratie metingen uitgevoerd. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 3/24

Inhoud 1 Inleiding 6 2 Algemeen 6 2.1 Situatie Boxtel Den Hofpad (A2), Huygensstraat en het RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen. 6 2.2 Verkeerstellingen 7 2.3 Normering/Toetsing 7 3 Uitvoering onderzoek 7 3.1 Methode 7 3.2 Analyse 7 3.3 Meetprogramma 8 4 Bijzondere omstandigheden in een nieuwbouw wijk 9 5 Resultaten 10 5.1 Toelichting op de meet- en rekenresultaten 10 5.2 Meetresultaten NO 2 10 5.3 Meetresultaten stof PM 10 11 5.4 Meetresultaten SO 2 12 5.5 Meetresultaten CO 13 5.6 Meetresultaten benzeen 14 5.7 Meetresultaten O 3 15 5.8 Meteorologie 16 6 Invloed van wind richtingen op de PM10 en NO2 en concentratie in de woonwijk. 17 7 Conclusie 22 8 Referenties 23 9 Verantwoording 24 Bijlage A. Situatie Boxtel en locaties RIVM meetstations 5 pagina's Bijlage B. Besluit Luchtkwaliteit en Regeling luchtkwaliteit ozon. 17 pagina's Bijlage C. Tabel daggemiddelden meetwaarden 6 pagina's Bijlage D. Verdeling verkeerstellingen 2 pagina's Bijlage E. PM10 stofmetingen maart tot en met juni 2006 5 pagina's Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 4/24

Bijlage F. Meetonnauwkeurigheid 2 pagina's Bijlage G. CD meetdata 1 CD Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 5/24

1 Inleiding Op 3 juni 2005 is in Nederland het Besluit luchtkwaliteit (BLK)[1] van kracht geworden. Het doel van dit besluit is onder andere de gezondheid van de mens te beschermen tegen schadelijke concentraties van luchtverontreiniging. Het Besluit luchtkwaliteit bevat grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide, koolmonoxide, benzeen, zwevende deeltjes en lood in de lucht. De Regeling luchtkwaliteit ozon, artikel 2 bevat de richtwaarden voor ozon [2]. Het doel van dit project is om de resultaten van de immissiemetingen op 2 locaties in Boxtel te toetsen aan het Besluit luchtkwaliteit en de Regeling Luchtkwaliteit ozon met betrekking tot NO 2, PM 10, SO 2, CO, O 3 en benzeen. De 2 locaties zijn gelegen in een duurzame woonwijk, die zo is opgezet dat de buitenste rij woningen als geluidswal dienen. Deze geluidswal heeft mogelijk ook een effect op de luchtkwaliteit binnen de wal. De metingen zijn verricht aan het Den Hofpad, direct aan de snelweg A2 en aan de Huygensstraat in de woonwijk. De gegevens uit dit project worden tevens gebruikt om eventuele verschillen tussen de meetlocaties te evalueren met de regionale meetstations Vredepeel en Huijbergen. De bij dit onderzoek door Bureau Milieumetingen van de Provincie Noord-Brabant gebruikte meetapparatuur is frequent gekalibreerd. De analyses van benzeen zijn uitgevoerd door het geaccrediteerde laboratorium van AL-West te Deventer. De wegingen van stoffilters zijn uitgevoerd door de GGD medische milieukunde te Amsterdam, die hiervoor is geaccrediteerd. Verkeerstellingen zijn verkregen van Rijkswaterstaat en de weersgegevens van WNI Weathernews Benelux. De gegevens van de regionale stations Vredepeel en Huijbergen zijn afkomstig van het RIVM. Biest-Houtakker is buiten beschouwing gebleven omdat er nog een onderzoek loopt naar de geschiktheid van dit regionale station. Het onderzoek is gestart op 1 maart 2006. Deze rapportage beschrijft de resultaten van de metingen uitgevoerd van maart 2006 tot en met juni 2007. De resultaten van de eerste vier maanden zijn in deze rapportage voor toetsing buiten beschouwing gebleven in verband met niet representatieve omstandigheden in de nog in aanbouw zijnde woonwijk (zandwegen). 2 Algemeen 2.1 Situatie Boxtel Den Hofpad (A2), Huygensstraat en het RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen. In bijlage A zijn de liggingen van de meetstations van de provincie Noord-Brabant en het RIVM weergegeven. De locaties van de meetpunten zijn tot stand gekomen in overleg met de gemeente Boxtel en is onder andere bepaald door enerzijds een mogelijk knelpunt m.b.t. luchtkwaliteit (A2), anderzijds om inzicht te krijgen van de invloed van de geluidswal (woningen) op de luchtkwaliteit achter de wal. De wijk In Goede Aarde is gebouwd als een duurzame wijk. De meetstations Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 6/24

Vredepeel en Huijbergen maken onderdeel uit van het landelijke meetnet van het RIVM en hebben als kenmerk regionaal station. 2.2 Verkeerstellingen Op de locatie A2 ter hoogte van Boxtel zijn door Rijkswaterstaat verkeerstellingen verricht. De voorzieningen hiervoor waren reeds aanwezig. Deze resultaten zijn weergegeven in de resultatentabel, daggemiddelde meetwaarden (bijlage C) en op de in bijlage G aanwezige CD. De categorieverdeling motorvoertuigen is weergegeven in bijlage D. Deze verkeerstellingen kunnen gebruikt worden als invoergegevens bij modelvalidatie. 2.3 Normering/Toetsing Het doel van de metingen is het toetsen aan het Besluit luchtkwaliteit en aan de Regeling Luchtkwaliteit ozon. In bijlage B zijn deze normen vermeld. 3 Uitvoering onderzoek 3.1 Methode Bureau Milieumetingen van de Provincie Noord-Brabant beschikt over twee verplaatsbare meetstations voor het uitvoeren van luchtmetingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van meetapparatuur, die geschikt is voor het meten van immissies. Stikstofdioxide (NO 2), koolmonoxide (CO), zwaveldioxide (SO 2), en ozon (O 3) worden continu gemeten. Tevens bestaat het meetsysteem uit sequentiële bemonsteringsapparatuur voor fijn stof (PM 10) en benzeen. Dit houdt in dat dagelijks automatisch monsters van stof en benzeen worden genomen. Deze zijn op een later tijdstip gewogen, dan wel geanalyseerd. De metingen zijn vol continu uitgevoerd in de periode van 1 maart 2006 tot en met 30 juni 2007. 3.2 Analyse De analyses van benzeen zijn uitgevoerd door het geaccrediteerde laboratorium van Al-West te Deventer. De wegingen van stoffilters zijn uitgevoerd door de GGD medische milieukunde te Amsterdam. De GGD is voor de wegingen geaccrediteerd. Verkeerstellingen zijn verkregen van Rijkswaterstaat, de weersgegevens van WNI Weathernews Benelux en de immissie gegevens van het meetstations Vredepeel en Huijbergen van het RIVM (achtergrond station). Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 7/24

3.3 Meetprogramma In tabel 1 zijn de uitgevoerde werkzaamheden weergegeven: meetpunt Omschrijving voorschrift periode conform NEN-EN 14211, Ambient air A2 (Den Hofpad) te Boxtel en aan de Huygensstraat te Boxtel Continue bepalen van het gehalte aan NO 2 Bepalen van fijn stof PM 10 quality, measurement method for the determination dioxide and nitrogen monoxide by chemoluminescence, 2005 NEN-EN 12341:1998 en, Air quality - Determination of the PM 10 fraction of suspended particulate matter - Reference method and field test procedure to demonstrate reference equivalence of measurement methods, Continu gedurende 12 maanden Perioden van 24 uur gedurende 12 maanden december 1998 conform NEN-EN 14212, Ambient air Continue bepalen van het gehalte aan SO 2 quality, measurement method for the determination of the concentration of sulphur dioxide by ultraviolet Continu gedurende 12 maanden fluorescence, 2005 conform NEN-EN 14625, Ambient air Continue bepalen van het gehalte aan O 3 quality, measurement method for the determination of ozone in ambient air by means of ultraviolet photometric Continu gedurende 12 maanden A2 (Den Hofpad) Continue bepalen van het gehalte aan CO method, juli 2003 conform NEN-EN 14626, Ambient air quality, measurement method for the determination of carbon monoxide in ambient air by means of the non- Continu gedurende 12 maanden dispersive infrared method, 2005 conform NEN-EN 14662-1, Ambient Continue bepalen van het gehalte aan aromatische koolwaterstoffen ( o.a. benzeen) air quality, standard method for the measurement of benzene concentration Part 1; pumped sampling followed by thermal desorption an d gas Perioden van 24 uur gedurende 12 maanden chromatography method, 2005 Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 8/24

4 Bijzondere omstandigheden in een nieuwbouwwijk De metingen zijn aanvankelijk gestart op 1 maart 2006. De resultaten van fijnstof metingen aan de Huygensstraat van maart tot en met half juni zijn hoger dan aan het Den Hofpad (0-163 µg/m 3 ). Dit wordt veroorzaakt doordat de wegen in de nieuwbouw wijk niet bestraat zijn (er zijn regelmatig stofwolken zichtbaar). In bijlage F zijn grafieken betreffende de PM 10 stof metingen van de eerste vier maanden weergegeven. Uit deze grafieken kan geconstateerd worden dat het meetstation in de nieuwbouwwijk tot half juni hogere stofconcentraties gemeten zijn ten opzichte van het meetstation langs de A2 en de meetstations Vredepeel en Huijbergen. Deze periode is niet representatief is voor een normale woonwijk, mogelijk wel voor een woonwijk in aanbouw. Deze eerste vier maanden zijn daarom buiten beschouwing gebleven en niet getoetst aan de grenswaarden uit het besluit Luchtkwaliteit. Tabel 2 Daggemiddelde concentraties PM 10 stof in µg/m 3 betreffende de periode van 1 maart 2006 tot en met 30 juni 2006 bij een wijk in aanbouw. PM10 BLK grenswaarde daggemiddelde jaargemiddelde 50 µg/m 3 (1) 40 µg/m 3 Den Hofpad A2 Huygensstraat Vredepeel Huijbergen Aantal meetdagen Hoogste dagconcentratie µg/m 3 Laagste dagconcentratie µg/m 3 Gemiddelde concentratie µg/m 3 Overschrijdingen BLK 122 87 6 27 9 116 163 10 43 35 122 49 8 25 0 122 63 12 28 3 (1) mag op maximaal 35 dagen per jaar worden overschreden. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 9/24

5 Resultaten 5.1 Toelichting op de meet- en rekenresultaten Het onderzoek is gestart op 1 maart 2006. Deze rapportage beschrijft de resultaten van de metingen uitgevoerd van 1 juli tot en met 30 juni 2007. De resultaten van dit onderzoek zijn vergeleken met meetwaarden zoals gemeten bij de RIVM regionale meetstations Vredepeel en Huijbergen. In paragraaf 5.2 tot en met 5.7 zijn de resultaten van concentraties NO 2, SO 2, CO, O 3, benzeen en fijn stof ( PM 10) weergegeven en getoetst aan de BLK-normen en aan de Regeling Luchtkwaliteit ozon die in 2006/2007 van kracht waren. 5.2 Meetresultaten NO 2 In onderstaande tabel 3 zijn de resultaten vermeld van de stikstofdioxide (NO 2)- gehaltes ter hoogte van het Den Hofpad langs de A2, de Huygensstraat te Boxtel en meetstations Vredepeel en Huijbergen en getoetst aan de BLK-normen. Tabel 3 Meetgegevens van stikstofdioxide in µg/m 3 betreffende de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. Stikstofdioxide BLK grenswaarde uurgemiddelde Plandrempel jaargemiddelde (2006) Plandrempel jaargemiddelde (2007) Grenswaarde jaargemiddelde (2010) 200 µg/m 3 (1) 48 µg/m 3 46 µg/m 3 40 µg/m 3 Meetstation Den Hofpad (A2) Huygensstraat Vredepeel Huijbergen Aantal meeturen Hoogste uurconcentratie µg/m 3 Laagste uurconcentratie µg/m 3 Gemiddelde jaarconcentratie µg/m 3 Overschrijdingen BLK uurgemiddelde Plandrempel jaargemiddelde Grenswaarde jaargemiddelde (2010) 8760 147 <1 34 0 voldoet voldoet 8565 195 <1 31 0 voldoet voldoet 7902 84 1 22 0 voldoet voldoet 8380 118 <1 23 0 voldoet voldoet (1) uurgemiddelde dat maximaal 18 keer per jaar mag worden overschreden. Uit de resultaten blijkt dat gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juli 2007 geen overschrijding is waargenomen van de uurgemiddelde en jaargemiddelde grenswaarden. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 10/24

5.3 Meetresultaten stof PM 10 In onderstaande tabel 4 zijn de resultaten vermeld van de fijn stof(pm 10) concentratie metingen ter hoogte van achtergevel van het Den Hofpad langs de A2, de Huygensstraat te Boxtel en van de meetstations Vredepeel en Huijbergen en getoetst aan de BLK-normen. Tabel 4 Daggemiddelde concentraties PM 10 stof in µg/m 3 betreffende de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. PM10 BLK grenswaarde daggemiddelde jaargemiddelde 50 µg/m 3 (1) 40 µg/m 3 Den Hofpad A2 Huygensstraat Vredepeel Huijbergen Aantal meetdagen Hoogste dagconcentratie µg/m 3 Laagste dagconcentratie µg/m 3 Gemiddelde jaarconcentratie µg/m 3 Gemiddelde jaarconcentratie µg/m 3 na zeezoutcorrectie (2) Overschrijdingen BLK dagen Overschrijdingen BLK zeezout gecorrigeerde overschrijdingsdagen (3) 358 107 2 27 24 32 26 352 106 9 29 26 40 34 354 81 5 28 25 20 14 344 133 7 28 24 17 11 (1) mag op maximaal 35 dagen per jaar worden overschreden. (2) zeezoutcorrectie Boxtel 3 µg/m 3, Woensdrecht 4 µg/m 3 (Huijbergen) en Venray 3 µg/m 3 (Vredepeel). (3) zeezout correctie 6 dagen Uit de resultaten blijkt dat gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007 respectievelijk 26 en 34 daggemiddelde overschrijdingen geconstateerd zijn voor het Den Hofpad (A2) en de Huygensstraat. De norm is 35 overschrijdingsdagen. De RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen hebben in de periode 1 juli tot 30 juni 2007 14 en 11 daggemiddelde overschrijdingen geconstateerd. Er zijn meer (acht) overschrijdingen van de BLK grenswaarde aan de Huygensstraat dan bij het Den Hofpad. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn: - plaatselijk verkeer in een wind luwe woonwijk - rest bouwactiviteiten verder in de wijk Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 11/24

5.4 Meetresultaten SO 2 In onderstaande tabel 5 zijn de resultaten vermeld van de zwaveldioxide (SO 2) - gehaltes ter hoogte van achtergevel van het Den Hofpad langs de A2 in Boxtel en van de meetstations Vredepeel en Huijbergen en getoetst aan de BLK-normen. Tabel 5 Meetgegevens van zwaveldioxide in µg/m 3 betreffende de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. 24-uurgemiddelden Zwaveldioxide Uurgemiddelden BLK grenswaarde 125 µg/m 3 (1) 350 µg/m 3 (2) Den Hofpad Vredepeel Huijbergen Den Hofpad Vredepeel Huijbergen Aantal meetwaarden Hoogste concentratie µg/m 3 Laagste concentratie µg/m 3 Gemiddelde concentratie µg/m 3 Overschrijdingen grenswaarde 365 12 <1 3 0 360 11 <1 2 0 357 30 <1 4 0 8760 119 <1 3 0 8493 34 <1 2 0 8495 102 <1 4 0 (1) 24-uurgemiddelde dat maximaal 3 dagen per jaar mag worden overschreden (2) uurgemiddelde dat maximaal 24 keer per jaar mag worden overschreden Uit de resultaten blijkt dat gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007 de grenswaarden van SO 2 niet worden overschreden. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 12/24

5.5 Meetresultaten CO In onderstaande tabel 6 zijn de resultaten vermeld van de koolmonoxide (CO)- gehaltes ter hoogte van achtergevel van het Den Hofpad langs de A2 te Boxtel en getoetst aan de BLK-normen. Tabel 6 Meetgegevens van koolmonoxide in µg/m 3, betreffende de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. Koolmonoxide 8-uurgemiddelden BLK grenswaarde 10000 µg/m 3 Den Hofpad Aantal meetwaarden Hoogste 8-uurgemiddelde concentratie µg/m 3 Laagste 8-uurgemiddelde concentratie µg/m 3 Gemiddelde jaarconcentratie µg/m 3 Overschrijdingen grenswaarde 8760 1418 <1 260 0 Uit de resultaten blijkt dat gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007 dat de grenswaarde van CO niet wordt overschreden. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 13/24

5.6 Meetresultaten benzeen In onderstaande tabel 7 zijn de resultaten vermeld van de benzeen concentraties ter hoogte van achtergevel van Den Hofpad langs de A2 te Boxtel. Tabel 7 24-uurgemiddelde concentraties benzeen in µg/m 3, betreffende de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. BLK grenswaarde plandrempel Aantal meetwaarden Hoogste dagconcentratie µg/m 3 Laagste dagconcentratie µg/m 3 Gemiddelde jaarconcentratie µg/m 3 Overschrijdingen grenswaarde Overschrijding plandrempel Benzeen 24 uursgemiddelde jaargemiddelden - 10 µg/m 3-9 µg/m 3 Den Hofpad 345 1 2,0-0,1 - - 0,6-0 - 0 Uit de resultaten blijkt, dat gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007 de grenswaarde en plandrempel van benzeen niet wordt overschreden. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 14/24

5.7 Meetresultaten O 3 In onderstaande tabel 8 zijn de resultaten vermeld van de ozon (O 3)- gehaltes ter hoogte van achtergevel van het Den Hofpad langs de A2 te Boxtel, Vredepeel en Huijbergen en getoetst aan de Regeling luchtkwaliteit ozon, Artikel 2. Tabel 8 8-uurgemiddelde concentraties ozon in µg/m 3, betreffende de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. Ozon Regeling luchtkwaliteit ozon 120 µg/m 3 (1) streefwaarde 8-uurgemiddelden Den Hofpad Vredepeel Huijbergen Aantal 8-uurgemiddelde waarden Hoogste 8-uurgemiddelde concentratie µg/m 3 Laagste 8-uurgemiddelde concentratie µg/m 3 Jaar gemiddelde concentratie µg/m 3 Overschrijdingen streefwaarde 8-uurgemiddelde concentratie (1) 8760 147 <1 31 8 8496 165 <1 41 22 8123 194 <1 41 22 (1) Hoogste 8-uurgemiddelde van een dag dat niet meer dan 25 dagen per jaar, gemiddeld over drie jaar, mag worden overschreden. Uit de resultaten blijkt dat gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007 acht uurgemiddelden ozon overschrijdingen geconstateerd zijn voor het Den Hofpad (A2). De RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen hebben in de periode 1 juli 2006 tot 30 juni 2007 22 overschrijdingen geconstateerd. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 15/24

5.8 Meteorologie Het weer tijdens de meetperiode komt redelijk overeen met het langjarig gemiddelde. De gemiddelde minimum temperatuur is iets lager, de maximum temperatuur was iets hoger [4, 5]. De gemiddelde windsnelheid gedurende meetperiode was iets lager dan het langjarig gemiddelde. Het weer tijdens de onderzoeksperiode is niet zodanig afwijkend geweest van het langjarig gemiddelde dat dit zal hebben geleid tot een ongebruikelijke beïnvloeding van de gemeten concentraties. De gemeten gehaltes van de verschillende componenten mogen daarmee representatief worden geacht voor een standaard meteorologisch jaar. Bepaling gemiddelde/overheersende windrichting per dag (bijlage C). Voor het bepalen van de windrichting per dag is uitgegaan van de uurgemiddelde waarden van Meteoweb. De windroos is door Meteoweb verdeeld over 16 sectoren van 22,5 graden. Per dag is gezocht naar 3 opeenvolgende sectoren met in totaal 15 of meer uren. Als dit zich voordoet wordt de middelste sector, of bij groot verschil tussen de drie sectoren de sector met het hoogste aantal uren, de voor die dag heersende windrichting In de overige gevallen is er sprake van variabele windrichting. In onderstaande tabel 9 geeft een overzicht van de opgetreden meteorologie, gemiddeld over de hele meetperiode, en vergeleken met het langjarig gemiddelde (1971-2000). Tabel 9 Langjarige meteorologie Eindhoven Gemiddelde minimum dag temperatuur in 0 C Gemiddelde maximum dag temperatuur in 0 C Luchtdruk in hpa Windsnelheid in m/s Wind richting in graden Meetperiode 1 juli 2006-30 juni 2007 8,3 17,0 1018 4,1 ZW Langjarig gemiddelde 1971-2000 9,9 14,0 1016 4,2 ZW Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 16/24

6 Invloed van windrichtingen op de PM10 en NO2 concentraties in de woonwijk. In dit hoofdstuk wordt de invloed van de windrichting op de PM 10 en NO 2 concentratie grafisch weergegeven in een windroos. Voor het maken van een windroos worden alle metingen gesorteerd per windrichting. Het resultaat is weergegeven in de tabellen 10 en 11. De windroos laat zien hoe hoog de gemiddelde concentratie bij een bepaalde windrichting is. Hierbij zijn de richtingen opgedeeld in 16 sectoren. Meetperioden met windstil weer en wind uit variabele richtingen worden niet weergeven in een windroos. In onderstaande windroos is de fijn stofconcentratie per windrichting weergegeven. De windroos is gebaseerd op 274 daggemiddelde metingen. De gemiddelde concentratie bij WNW wind is hoog. Deze windrichting is in de gehele meetperiode slechts op 2 dagen voorgekomen. Gemiddelde s tofconcentratie per windrichting NW NNW N 50 40 30 NNO NO WNW 20 ONO W 10 0 O A2 Huygensstraat WZW OZO ZW ZO ZZW Z ZZO Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 17/24

In onderstaande windroos is het aantal dagoverschrijdingen PM 10 (> 50 µg/m 3 ) per windrichting weergegeven. De windroos is gebaseerd op 22 (A2) en 26 (Huygensstraat) overschrijdingsdagen. In de meetperiode zijn er nog 10 (A2) en 14 (Huygensstraat) overschrijdingsdagen geweest bij variabele windrichtingen, deze zijn niet opgenomen in de windroos. Aantal overschrijdingen PM10 (> 50 ug/m3) per windrichting NW NNW N 10 8 6 NNO NO WNW 4 ONO W 2 0 O A2 Huygensstraat WZW OZO ZW ZO ZZW Z ZZO Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 18/24

Tabel 10 Meetdata windrichtingen en PM 10 concentratie s (µg/m 3 ). meetlocatie A2 Huygensstraat gemiddeld hoogste laagste aantal dagen aantal overschr gemiddeld hoogste laagste aantal dagen N 32,8 83,5 12,0 12 1 34,3 83,3 12,8 12 1 NNO 29,7 47,2 17,4 9 0 30,8 46,9 17,6 9 0 NO 37,5 57,1 20,5 11 4 37,4 56,4 21,3 11 3 ONO 40,9 66,7 15,0 16 5 41,3 66,2 15,2 16 6 O 34,6 57,9 16,1 10 2 35,1 57,3 19,4 10 2 OZO 30,2 42,5 20,3 6 0 35,6 44,6 19,8 8 0 ZO 33,6 51,8 23,5 6 1 33,4 51,3 24,0 6 1 ZZO 33,2 45,8 20,8 9 0 34,7 50,4 21,7 9 1 Z 17,6 35,5 9,5 33 0 18,5 33,0 9,5 30 0 ZZW 21,8 61,1 9,1 45 2 22,0 59,1 10,1 44 1 ZW 21,1 59,1 2,2 40 3 22,6 59,5 11,2 37 2 WZW 25,0 85,6 9,0 39 2 27,9 83,5 10,9 39 5 W 20,3 49,8 11,1 25 0 21,4 52,4 9,9 24 1 WNW 49,6 85,6 13,7 2 1 49,8 83,5 16,0 2 1 NW 23,2 42,6 14,6 4 0 29,0 55,1 17,8 4 1 NNW 24,0 57,7 10,9 7 1 24,3 60,1 10,7 7 1 VAR 32,7 106,8 10,4 86 10 35,7 106,5 8,8 86 14 STIL 0 0 aantal overschr totaal 360 32 354 40 Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 19/24

In onderstaande windroos is de NO 2 concentratie per windrichting weergegeven. De windroos is gebaseerd op uurgemiddelde metingen. Gemiddelde NO2 concentratie per windrichting NW NNW N 60 50 40 NNO NO WNW 30 20 ONO W 10 0 O A2 Huygensstraat WZW OZO ZW ZO ZZW ZZO Z De hoogste NO 2 concentraties komen voor bij wind uit oostelijke richting. De meetstations in Boxtel liggen ten westen van de snelweg A2. Uit de gemiddelde NO 2 concentratie per windrichting blijkt dat de NO 2 concentratie bij oostelijke windrichtingen significant lager is in de woonwijk dan aan de A2. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 20/24

Tabel 11 Meetdata windrichtingen en NO 2 concentratie s (µg/m 3 ). meetlocatie A2 Huygensstraat gem hoogste laagste aantal gem hoogste laagste aantal N 47 131 6 413 40 140 3 412 NNO 53 162 12 317 45 141 7 315 NO 53 175 14 358 43 141 8 358 ONO 46 140 8 424 36 138 5 424 O 53 151 8 326 41 143 8 326 OZO 58 141 11 261 48 118 11 260 ZO 56 176 11 331 46 124 5 330 ZZO 45 118 8 357 37 96 0 351 Z 31 142 4 984 24 124-6 962 ZZW 24 99 4 1066 23 88-5 997 ZW 23 132 2 1135 23 120-6 1064 WZW 23 87 3 854 24 90-4 844 W 21 101 1 786 23 107-3 785 WNW 22 159 3 296 23 160-3 294 NW 30 154 4 230 30 100-1 227 NNW 41 122 8 264 37 130 6 262 VAR 48 101 5 82 40 89-3 81 STIL 50 131 6 158 53 132 4 155 overig 33 96 5 118 32 117 5 118 Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 21/24

7 Conclusie Uit de resultaten gedurende de meetperiode van 1 juli 2006 tot en met 30 juli 2007 bij de meetstations het Den Hofpad, Huygensstraat en RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen kunnen de volgende conclusies worden getrokken: Er zijn geen overschrijdingen van de uurgemiddelde NO 2 grenswaarden uit het BLK vastgesteld; - Er zijn respectievelijk 26 en 34 PM 10 stof concentratie overschrijdingen van de 24- uurgemiddelde BLK grenswaarden geconstateerd aan het Den Hofpad (A2) en de Huygensstraat. Het RIVM meetstation Vredepeel en Huijbergen heeft 14 respectievelijk 11 daggemiddelde overschrijdingen geconstateerd; - De uurgemiddelde en 24-uurgemiddelde grenswaarden van SO 2 worden niet overschreden ; - De 8-uurgemiddelde grenswaarde van CO wordt niet overschreden; - Er is geen jaargemiddelde grenswaarde en plandrempelwaarde overschrijding voor benzeen aan het Den Hofpad (A2) vastgesteld; - Acht 8-uurgemiddelde ozon overschrijdingen zijn geconstateerd aan het Den Hofpad (A2), 22 overschrijdingen voor Vredepeel en Huijbergen. - De daggemiddelde PM 10 stofconcentraties overschrijdingen van 50 µg/m 3 komen voornamelijk voor bij windrichting uit ZW, NO en ONO voor het Den Hofpad (A2), voor de Huygensstraat uit de WZW en ONO wind richting. De licht verhoogde PM 10 stofconcentatie in de woonwijk is niet toewijsbaar aan de A2 maar wordt mogelijk veroorzaakt door bronnen in de woonwijk (verkeer in de afgesloten woonwijk). - De hoogste NO 2 concentraties komen voor bij wind uit oostelijke richting. De meetstations in Boxtel liggen ten westen van de snelweg A2 en liggen bij wind uit het oosten dus benedenwinds. - Uit de gemiddelde NO 2 concentratie per windrichting blijkt dat de NO 2 concentratie bij oostelijk windrichtingen significant lager is in de woonwijk dan aan de A2. Op de meetlocatie Huygensstraat zijn geen SO 2-, CO-, O 3- en benzeen concentratie metingen uitgevoerd. Op de meetlocatie van het RIVM meetstations Vredepeel en Huijbergen meetstation worden geen CO en benzeen concentratie metingen uitgevoerd. Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 22/24

8 Referenties [1] Besluit luchtkwaliteit 2005 [2] Regeling luchtkwaliteit ozon, Artikel 2 [3] Rijkswaterstaat [4] WNI Weathernews Benelux [5] Koninklijk Nederlands Meteologisch Instituut (KNMI) [6] Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 23/24

9 Verantwoording Namen en taakverdeling van de medewerkers E.S. van der Bij, projectverantwoordelijke P. Haagsma, medewerker W. van Dongen, medewerker T.H. Visser, medewerker P.F. Hubers, medewerker Namen van instellingen waaraan een deel van het onderzoek is uitbesteed AL-West B.V. GGD Amsterdam Datum waarop het onderzoek is gepubliceerd s-hertogenbosch, 15 november 2007 Ondertekening Goedgekeurd door E.S. van der Bij Projectverantwoordelijke T.H. Visser Coördinator MM Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 24/24

Bijlage A. Situatie Boxtel en locaties RIVM meetstations Deze bijlage bestaat uit 5 pagina s inclusief voorliggende Rapport: 2005-0136-L-O-02 / 15 november 2007 25/24

Snelweg A2 Eindhoven s-hertogenbosch Deze bijlage bestaat uit 3 pagina s inclusief voorliggende Meetstation Den Hofpad Meetstation Huygensstraat Rapport: 2005-0136-L-O-02

Bijlage B. Besluit Luchtkwaliteit en Regeling luchtkwaliteit ozon. Deze bijlage bestaat uit 17 pagina s inclusief voorliggend Rapport: 2005-0136-L-O-02

Bijlage C. Tabel daggemiddelden meetwaarden Deze bijlage bestaat uit 6 pagina s inclusief voorliggende Rapport: 2005-0136-L-O-02

Bijlage D. Verdeling verkeerstellingen Deze bijlage bestaat uit 2 pagina s inclusief voorliggende Rapport: 2005-0136-L-O-02

Bijlage E. PM10 stofmetingen maart tot en met juni 2006 Deze bijlage bestaat uit 5 pagina s inclusief voorliggende Rapport: 2005-0136-L-O-02

Bijlage F. Meetonnauwkeurigheid Deze bijlage bestaat uit 2 pagina s inclusief voorliggende Rapport: 2005-0136-L-O-02

Meetonnauwkeurigheid Bij toetsing wordt de interpretatie van meetresultaten in relatie tot de immissie-eisen mede bepaald door de onzekerheid (onnauwkeurigheid) van de meetmethodiek. De meetonzekerheid van de meetmethoden, die bij Bureau MM in gebruik zijn is op 2 manieren vastgesteld: 1. meetonnauwkeurigheden bepaald door bureau Milieumetingen, aangevuld met de meetonnauwkeurigheid van de analyses (bron laboratorium). 2. meetonnauwkeurigheden zoals vermeld in de toegepaste normvoorschriften. Voor de componenten PM 10 stof, NO x, CO, O 3 en SO 2 is de meetonzekerheid vastgesteld op basis van systematiek 1 en beschreven in rapport, 2005-0017-L-O en kalibraties 2005-0136-L-O De meetonzekerheid voor de componenten NO x, CO, O 3 en SO 2 is vastgesteld door onder praktijkomstandigheden gecertificeerd kalibratiegas op verschillende tijdstippen aan te bieden aan het gehele meetsysteem (monstername, analyse en gegevensverwerking). De op deze manier gevonden spreiding in meetwaarden kan gebruikt worden voor het berekenen van het betrouwbaarheidsinterval. Voor de component PM 10 stof is meetonzekerheid is beschreven in werkvoorschrift Monsternemen en meten van PM 10 Aerosol met low volume Sampler (Tecora) en is bepaald op 1,8 µg/m 3 absoluut (3,5 % relatief). De meetonzekerheid voor de component CxHy op basis van koolbuismetingen metingen is beschreven in rapport 2005-0016-L-O en is bepaald op 10%. De in onderstaande tabel 1 gegeven meetonzekerheid voor gasvormige componenten is de gecombineerde meetonzekerheid van de gebruikte analysers, de monstername en de gebruikte kalibratiegassen. Tabel 1. Meetonzekerheid per component Component 95% betrouwbaarheidsinterval PM 10 Meetwaarde +/- 3,5 % NO Meetwaarde +/- 3,8% NO x Meetwaarde +/- 3,8% CO Meetwaarde +/- 3,6% O 3 Meetwaarde +/- 6,1% SO 2 Meetwaarde +/- 6,6% Benzeen Meetwaarde +/- 10% Rapport: 2005-0136-L-O-02

Bijlage G. CD meetdata Deze bijlage bestaat uit één CD met de meetgegevens. Rapport: 2005-0136-L-O-02

CD Boxtel Rapport: 2005-0136-L-O-02