'Na Lou Reed mag Sting ook eens komen' Gent Jan Palfijnziekenhuis opent 'stemcentrum' Of ze nu Sting heten of Natalia, les geven of telefonist zijn, steeds meer mensen krijgen te maken met stemproblemen. Het Jan Palfijnziekenhuis heeft nu, als eerste in Vlaanderen, een stemcentrum uitgebouwd. Tom Dams Vier op de tien leerkrachten krijgen te maken met stemproblemen, blijkt uit enquêtes, en voor 10 procent worden die zelfs zo zwaar dat ze - al dan niet tijdelijk - geen les meer kunnen geven. 'En het probleem groeit nog', zegt dokter Mieke Moerman van het Jan Palfijnziekenhuis. 'Vroeger kregen wij wekelijks een 150 mensen over de vloer op consultaties, nu zijn er dat al 250 tot 280. Mensen worden ouder - en op latere leeftijd loop je een hoger risico op stemproblemen - en bovendien zijn er steeds meer mensen die hun stem nodig hebben bij hun beroep.' Om die mensen sneller te helpen, heeft Jan Palfijn nu een foniatrisch centrum opgericht. 'Uniek bij ons is dat we in één consultatie de neus-, keel- en oorarts en de logopedist naast elkaar zetten', zegt Dick De Bruycker. 'In andere ziekenhuizen ga je naar de een en word je dan doorgestuurd naar de ander. Bovendien werken we hier al een hele tijd nauw samen, waardoor we in ons ziekenhuis heel wat ervaring hebben opgebouwd rond deze problemen.' Zo moe In het stemcentrum van Jan Palfijn kunnen patiënten terecht die al zware stemproblemen hebben, maar mensen kunnen er ook terecht voor advies. 'Sommige mensen klagen dat hun stem 'savonds zo moe is', zegt dokter Moerman. 'Wij kijken dan na of ze hun stem goed gebruiken.' 'Ook lerarenopleidingen werken meer en meer met ons samen', klinkt het nog. 'Als ze in de opleiding merken dat hun studenten problemen hebben of dreigen te krijgen met hun stem, sturen ze ze naar ons door. Wij even dan advies, leren hen op een andere manier met hun stem omgaan. En in heel uitzonderlijke gevallen adviseren we zelfs om een andere studierichting te kiezen.' Het foniatrisch centrum moet mensen uit heel Oost-Vlaanderen bereiken, zegt OCMW-voorzitter Geert Versnick (Open VLD). 'Wat we hier aanbieden is uniek en zet Jan Palfijn op de kaart. Of we willen dat de Natalia's van deze wereld naar hier komen als ze worstelen met hun stem? Waarom niet. We hadden hier al de vrouw van Lou Reed voor haar heup, Sting kan dus gerust eens langslopen als zijn stem het nog eens begeeft.' Bron: Nieuwsblad 23/10/2007 AZ Jan Palfijn opent stemkliniek Eerste Vlaams ziekenhuis dat persoonlijk stemonderzoek uitvoert Gent Wie met stemproblemen kampt, kan voortaan in het Foniatrisch Centrum van het AZ Jan Palfijn in Gent terecht. Daar kan men een mouw passen aan alle stem-, spraak-, taal- en slikstoornissen. «Dit centrum is er niet alleen voor zangers die last hebben van de stembanden zoals Natalia of Sting. Ook leraren, advocaten, telefonisten, journalisten of politici kunnen
hier hun stem laten testen en krijgen meteen een diagnose mee naar huis», zeggen dokters Mieke Moerman en Dick De Bruycker. ERIK DE TROYER «Er zijn nog meer stemklinieken in het land, maar nergens anders gebeurt het onderzoek zo volledig en persoonlijk als bij ons», legt dokter Moerman uit. «Ten allen tijde zijn er twee specialisten aanwezig bij het onderzoek. We letten zowel op de staat van de stembanden, als op de uitspraak, de ademhaling enzovoort. Na de tests krijg je meteen een diagnose. Bij de andere stemklinieken laat zo'n diagnose nog een tijdje op zich wachten omdat er eerst nog een logopedist moet geraadpleegd worden. Bij ons gebeurt dat allemaal in één keer. Soms volgt er een behandeling, maar dat hoeft niet.» «Steeds meer jobs vereisen een heel intensief gebruik van de stembanden. Denk maar aan leraars die vaak klagen over heesheid. Vaak heeft dat gewoon te maken met een slechte manier van de stem gebruiken. Enkele technische trucs kunnen dan al beterschap brengen.» Radio2-presentatrice Trui De Maré was één van de eerste patiënten van het foniatrisch centrum. «Ik moet soms enkele uren na mekaar presenteren en ik kreeg daar aardig wat last van. Aanvankelijk stak ik het op de droge lucht, maar er bleek meer aan de hand. Ik had een zwelling op de stembanden. Ik ben toen geopereerd en heb nadien geleerd mijn stem dragender te maken. Nu kan ik zonder te forceren op een luide fuif door de muziek doorbabbelen terwijl ik vroeger mijn stembanden zou gepijnigd hebben door luider te spreken.» 50 euro Een diagnose van de stembanden laten maken, kost zo'n 50 euro, terugbetaling door het ziekenfonds al inbegrepen. «We produceren hier natuurlijk geen operazangers bij de vleet. Wie hier binnenkomt zonder zangtalent stapt niet buiten met zangtalent. Daarvoor heeft men perfecte stembanden nodig en die kunnen wij niet leveren. We kunnen wel helpen bij het beheersen van de stem», zegt dokter Dick De Bruycker. Bron: Het Laatste Nieuws 23/10/2007 Anders leren spreken in Jan Palfijn Gent Wie stemproblemen heeft, kan voortaan terecht bij het gespecialiseerde centrum van het Gentse ziekenhuis Jan Palfijn. Daar hebben logopedisten en foniatoren de handen in elkaar geslagen. GENT Niet enkel zangers en acteurs hebben te kampen met een hese stem. Ook leraren, telefonisten, logopedisten, politici en advocaten worden met stemproblemen geconfronteerd. 'Iets minder dan de helft van de leraren heeft er last van. Een tiende geeft toe al stemproblemen gehad te hebben tijdens de lerarenopleiding zelf. Dan worden ze naar ons doorgestuurd. Wij leren hen op een andere manier met hun stem omgaan maar in uitzonderlijke gevallen raden we hen toch aan een andere studierichting te kiezen', zegt dokter Mieke Moerman, foniator en hoofden halschirurg van het AZ Jan Palfijn in Gent. 'Mensen hebben een stemprobleem wanneer zij niet meer in staat zijn hun stem te gebruiken zoals zij dat willen. Een leerkracht zal weliswaar
meer van zijn stembanden eisen dan iemand die zijn stem niet zo frequent hoeft te gebruiken. Gedragsmatige afwijkingen hebben vooral een verkeerd stemgebruik als oorzaak. Maar ook de luchtomstandigheden waarin de stem gebruikt wordt, heeft een impact op het al dan niet ontwikkelen van een probleem. Krijt bijvoorbeeld tast de slijmvliezen aan. Als leerkracht is het dus aangeraden om af en toe afstand te nemen van het krijtbord of even de klas te verlaten', aldus Moerman. Het Gentse centrum krijgt ook mensen over de vloer die hun stem voor hun beroep niet uitzonderlijk veel moeten gebruiken. Nele Maesen, een studente die actief is als leidster, kreeg vorig jaar te horen dat er stemknobbels bij haar werden ontdekt. Hobby's als leidster zijn en turnles geven, kwamen haar stem niet ten goede. Door anders te leren spreken, heeft Nele al een grote vooruitgang geboekt. Voor mensen bij wie structurele afwijkingen ontdekt worden, helpt het oefenen op stemgebruik echter niet. Vaak moeten zij dan ook onder het mes. VRT-radiojournaliste Trui De Maré weet wat dat inhoudt. Jarenlang had ze systematisch te laag gepraat. Na de operatie leerde ze haar stem op een heel nieuwe manier gebruiken. 'Dat ik mijn stem anders gebruik, merkte ik dit weekend nog. Ik ben naar een fuif geweest met veel lawaai. Vroeger zou ik dan twee dagen mijn stem kwijt geweest zijn. Ik heb geleerd om niet meer boven dat lawaai uit te schreeuwen maar door het lawaai heen te praten.' Steeds meer mensen hebben klachten over hun stem. Dat komt omdat meer mensen hun stem nodig hebben voor hun beroep. Hoe ouder je wordt, hoe hoger het risico op stemproblemen. Forceer de stem nooit, las rustpauzes in als je praat, en haal adem van beneden uit. In plaats van te roepen kan je even in de handen klappen of fluiten om aandacht te trekken. 'Het lijfelijke samenzitten tijdens één consultatie van de neus- keel- en oorarts en logopedist biedt een meerwaarde aan dit centrum. In andere ziekenhuizen word je vaak van de een naar de ander doorgestuurd. Hier wordt heel nauw samengewerkt. Er wordt een stemtest afgenomen en de patiënt krijgt zowel het resultaat als het advies onmiddellijk mee naar huis', zegt Moerman. Het foniatrisch centrum werkt ook met patiënten die na een herseninfarct niet meer kunnen spreken, ouderen bij wie het spraakvermogen uitvalt, of patiënten die na het verwijderen van een tumor slikproblemen hebben. 'Het foniatrisch centrum moet mensen uit heel Oost-Vlaanderen bereiken', zegt OCMW-voorzitter Geert Versnick (Open VLD). 'Wat we hier aanbieden, is uniek en zet Jan Palfijn op de kaart. Of we willen dat de Natalia's van deze wereld naar hier komen als ze worstelen met hun stem? Waarom niet.' (tod, svt) Bron: De Standaard 23/10/2007
SPEECH NAAR AANLEIDING VAN OPENING EN PERSVOORSTELLING Geachte aanwezigen, Als voorzitter van Jan Palfijn heb ik het genoegen jullie te verwelkomen bij de voorstelling van het Foniatrisch Centrum Gent. Foniatrie is de tak van de Neus-, Keel- en Oorheelkunde die zich specifiek verdiept in stem-, spraak-, taal- en slikstoornissen. Hieruit blijkt een nauwe verwantschap met Logopedie, maar daar worden ook nog reken-, lees-, schrijf- en andere problemen behandeld. Beide diensten hebben beslist om op het gebied van stem-, spraak-, taal- en slikproblemen nauw samen te werken. Deze unieke samenwerking tussen de dienst Neus, Keel en Oor en de dienst Logopedie resulteerde in de oprichting van het Foniatrisch Centrum Gent. Patiënten die in het foniatrisch centrum terechtkomen, worden tijdens één consultatie onderzocht door zowel een keel-, neus-,oorarts/foniater als door een logopedist. Het samenbrengen van de knowhow van de verschillende gespecialiseerde artsen en het samenvoegen van de verschillende onderzoeken zorgen er voor dat de patiënt een nog betere dienstverlening aangeboden wordt. Wie hier op onderzoek komt, gaat dankzij de multidisciplinaire consultatie naar huis met een uitgebreid verslag met daarin resultaten, bevindingen, richtlijnen en eventuele voorstellen tot therapie. Voor de patiënt betekent deze intense samenwerking alvast een enorme tijdswinst. Vroeger werden al dergelijke onderzoeken apart op de verschillende diensten gevoerd waardoor ze meer tijd in beslag namen en soms meer belastend waren voor de patiënten. Recent aangekochte apparatuur zorgt er ook voor dat er volgens de modernste technieken kan gewerkt worden. Het foniatrisch centrum komt er om op een gepaste manier een antwoord te kunnen bieden op de toenemende aandacht voor stem-, spraak-, taal- en slikstoornissen. Veel mensen kampen met een stemprobleem. Denken we maar aan zangeres Nathalia en onlangs Sting, waardoor de concerten van The Police moest geannuleerd worden. Maar stemoverbelasting is niet iets waar alleen zangers mee te maken krijgen. Een studie van het universitair ziekenhuis van Antwerpen toonde vorig jaar aan dat 4 op de 10 leerkrachten ernstige stemproblemen hebben, waarvan 10 procent zeer ernstige problemen hebben en zelfs in die mate dat ze niet meer kunnen lesgeven. Ook de cijfers van de dienst Logopedie van ons ziekenhuis liegen er niet om. Daar waar vroeger per week 150 tot 180 mensen op consultatie bij de dienst Logopedie kwamen, steeg dat aantal de laatste jaren naar 250 tot 280 per week. Een foniatrisch centrum dat een diagnose stelt, een therapie voorstelt of advies verleent, is dus aangewezen. Het foniatrisch centrum kan in vele gevallen helpen. Leraars die met een hese stem krijgen af te rekenen, kunnen op eenvoudige manier geholpen worden. Voor zangers en acteurs wordt een scenario uitgeschreven met richtlijnen om de stem minimaal te belasten. Maar ook anderen met een stemberoep zoals telefonisten, journalisten, advocaten, verkopers, logopedisten en politici kunnen in het foniatrisch centrum hun stem onder de loep te laten nemen. Preventief optreden kan dikwijls veel ellende voorkomen.
Het foniatrisch centrum is er ook voor patiënten die na een herseninfarct niet meer kunnen spreken, voor ouderen bij wie het spraakvermogen uitvalt, voor wie na het verwijderen van een tumor slikproblemen heeft, Met de oprichting van het centrum onderstreept Jan Palfijn haar reputatie van vernieuwend en toonaangevend ziekenhuis. Daarbij primeert de doelstelling om een betaalbare zorg op mensenmaat aan te bieden. Ik dank u en verleen nu graag het woord aan mevrouw Trui De Maré. Zij zal vertellen over haar behandeling in het ziekenhuis. Geert Versnick, voorzitter