Ontremd Dement Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Sexual Disinhibited Behaviour on people with Dementia Living in Nursinghomes. A Disturbed Impulse Control? Toos van Heerebeek, Bsc. Eerste begeleider: dr. S.A.H. van Hooren Tweede begeleider: dr. W. Waterink Studierichting: Klinische Psychologie Mei 2012 Faculteit Psychologie Open Universiteit Nederland, Heerlen
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 2 Summary... 3 Inleiding...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Gedragsproblemen bij mensen met dementie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Seksueel ontremd gedrag bij mensen met dementie...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Genderverschillen in seksueel ontremd gedrag bij mensen met dementie.. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Theoretisch kader...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Relevantie van dit onderzoek...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Het onderzoek...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Methode...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Onderzoekspopulatie...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Procedure...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Meetinstrumenten...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Analyse...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Resultaten...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Discussie...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Referenties...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlagen...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1
Samenvatting Hoewel seksueel ontremd gedrag bij dementerenden minder vaak voorkomt dan andere neuropsychiatrische symptomen, is de impact ervan vaak groot voor de dementerende zelf maar trekt het ook een grote wissel op de relatie met familieleden en/of verzorgenden. Tot op heden is er nog relatief weinig onderzoek gedaan naar seksueel ontremd gedrag bij mensen met dementie en het bestaande onderzoek gaat meestal over frequentie en soms over de ernst van bepaald gedrag. In dit onderzoek werd bij 61 dementerende bewoners van twee verpleegtehuizen, specifiek ingezoomd op de mate van seksueel ontremd gedrag in relatie tot de mate van externaliserend probleem gedrag, in casu agressie en algemeen ontremd gedrag. Uitgangspunt was dat al deze neuropsychiatrische gedragingen gestoeld waren op een verstoord geraakt impulscontrolemechanisme wat veroorzaakt wordt door hersenpathologie ten gevolge van dementie. Verder werd onderzocht of mannen een hogere mate van externaliserend probleemgedrag of seksueel ontremd gedrag lieten zien. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat er bij de onderzochte bewoners enkel een significante samenhang is tussen de mate van seksueel ontremd gedrag en algemeen ontremd gedrag. De verwachte relatie tussen geslacht en de mate van exernaliserend probleemgedrag (agressie en algemeen ontremd gedrag) werd in dit onderzoek niet gevonden. Wel werd aangetoond dat van de onderzocht bewoners, mannen een hogere mate van verbaal seksueel ontremd gedrag laten zien dan vrouwen. Deze onderzoeksresultaten kunnen mogelijk een bijdrage leveren aan de diagnostiek en het in een eerder stadium herkennen c.q. onderkennen van seksueel ontremd gedrag waardoor vroegtijdig geïntervenieerd kan worden. Nader onderzoek is echter noodzakelijk. 2
Keywords: de mate van seksueel ontremd gedrag - frequentie x ernst bij seksueel ontremd gedrag de mate van externaliserend probleemgedrag - frequentie x ernst bij externaliserend probleemgedrag Verpleeghuis - dementie Summary Although sexual disinhibited behaviour in dementia is less common than other neuropsychiatric behaviours, it not only has a great impact on the client but it also puts a strain on the relationship with family and caregivers. Up till now relatively little research has been done on sexual disinhibited behaviour in dementia and the existing research usually focuses on either frequency or severity of certain behaviour. In this study 61 clients of two nursing homes suffering from dementia were examined and the focus was specifically on the level of sexual disinhibited behaviour in relation to the level of externalizing problem behaviour, in this case aggression and generally disinhibited behaviour. The starting point was that all these neuropsychiatric behaviours were based on a disturbed impulse control mechanism caused by brain pathology due to dementia. Furthermore, it was examined whether males showed a higher level of externalizing problem behaviour or sexual disinhibited behaviour than females. The results showed a significant correlation between the level of sexual disinhibited behaviour and the level of general disinhibited behaviour. Contrary to the expectations, a correlation between the level of externalizing problem behaviour (aggression and generally disinhibited behaviour) and gender was not found. Male clients, however, showed a significant higher level of verbal sexual behaviour than females. The outcome of this study may contribute to better diagnostics and an earlier recognition of sexual disinhibited behaviour so early interventions can take place. However, further research is recommended. 3
Keywords: the level of sexual disinhibited behaviour - frequency times severity of sexual disinhibited behaviour - the level of externalizing problem behaviour frequency times severity of externalizing problem behaviour - nursing home - dementia 4