Studieavond belegd door VCM, inagro en Biogas-E : 24/1/ 13 Sint Niklaas vergisten ( & composteren, drogen etc): 2a. procesvalidatie in het kader van Verordening (EG) nr 1069/2009 2b. (biogasopwerking en) CO 2 -benutting 1. Even voorstellen, Elsinga Beleidsplanning en Innovatie BV product- en procesinnovatie en procesvalidatie 2. Onderwerpen vanavond: 2a. Procesvalidatie in het kader van Verordening (EG) nr 1069/2009 2b. (biogasopwerking en) CO 2 -benutting Jelle W. Duindam MSc en ing.willem Elsinga MBA www.beleidsplanning.nl info@beleidsplanning.nl T +31(0)341 564 112 F +31(0)341 564 116 1. Elsinga Beleidsplanning en Innovatie BV korte kennismaking: o proces- en productinnovatie (voorbeeld Meerlanden) o microbiologische procesvalidatie Even voorstellen: Elsinga Beleidsplanning en Innovatie BV: proces- en productinnovatie: projectmanagement Afval, gft, mest, AWZI-slib Procesvalidatie en inspectie EU No 1069/2009 85% bedrijfsleven, 15% overheid (aanbestedingen) www.beleidsplanning.nl 1
1. Even voorstellen: MVO In onze bedrijfsvoering is MVO volledig doorgevoerd. MVO-verslag wordt jaarlijks op de site gepubliceerd Beleid wordt getoetst aan People, Planet, Profit. Voorbeelden: -100% nieuwe werken doorgevoerd, -duurzame inkoop -kwaliteit en innovatie hebben prioriteit www.beleidsplanning.nl 1. Even voorstellen: ons team Ing Willem Elsinga MBA directeur senior consultant Jelle Duindam MSc projectleider Dirk de Wit MSc Projectleider Dr Pieter Bijlsma senior scientist Ir Gijs van Bezooijen senior consultant Jouke Elsinga BSc projectleider Hans van Doorne administratie 2
1. proces- en productinnovatie: projectmanagement afval, gft, mest, AWZI-slib Oud: gft composteren: 1 product, compost voor de landbouw Nieuw: gft 5 producten A. vergisten 1. groengas, invoeden 2. CO 2 : glastuinbouw B. composteren 3. warmte: glastuinbouw 4. water: veegwagens 5. compost: landbouw 1. mikrobiologische procesvalidatie voor drogen, ultrafiltratie, vergisten, composteren wettelijke eisen EU (Nr.) 1069/2009 uitvoering validatie studie erkenning NVWA voor verwerkers 3
1. onze visie op biomassa en biobased economy 4
2. vergisten ( & composteren, drogen etc): 2a. procesvalidatie in het kader van Verordening (EG) nr 1069/2009 NTA8777 onderzoeksprotocol voor reductieonderzoek (5 log 10) in het kader van EG 1096/2009: Batchgewijze aerobe composteringsprocessen (semi)continue bedreven anaerobe vergistingsprocessen Principe berust op blootstellen van potten met substraat aangeënt met Enterococcus faecalis aan procescondities Reductie vindt tijdens proces plaats door combinatie tijd en temperatuur Uitkomst zijn randvoorwaarden voor procesvoering (CCP s) 2a. Procesvalidatie en het belang van gestandaardiseerd onderzoek Reproduceerbare resultaten Gelijkwaardige beoordeling van verschillende type installaties Efficiënter beoordeling toezichthouder Waarborg kwaliteit onderzoek door eis accreditatie uitvoerder 5
2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure compostering 1. Aanenten representatief uitgangsmateriaal ophopingscultuur E. faecalis (ATCC 29212) 2. Vullen potten met filterdeksel (0,2µm) 2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure compostering 3. Inbrengen potten in proces 6
2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure compostering 4. Resultaten: microbiologische analyse Tabel 1: Resultaten analyses op Enterococcen door KBBL (zie analyseuitslagen bijlage 2) Pot nr Tijdstip tunnel in Tijdstip tunnel uit Verblijftijd in tunnel Enterococcen KVE/g Enterococcen Log KVE/g 1A N.V.T. Dit zijn de referentiepotten ten bate 41.000.000 7,61 van de startconcentratie. Deze potten zijn 2A 46.000.000 7,66 niet ingebracht in de tunnel. 3A 31.000.000 7,49 4A 32.000.000 7,51 5A 49.000.000 7,69 Mediaan referentiepotten 41.000.000 7,61 1 17-8-2012, 6:30 23-8-2012, 6:30 6 dagen <1 <0 2 17-8-2012, 6:30 23-8-2012, 6:30 6 dagen <1 <0 3 17-8-2012, 6:30 23-8-2012, 6:30 6 dagen <1 <0 4 17-8-2012, 6:30 23-8-2012, 6:30 6 dagen <1 <0 5 17-8-2012, 6:30 23-8-2012, 6:30 6 dagen <1 <0 Mediaan potten uit het proces <1 <0 Behaalde reductie (log): >7,61 2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure compostering 70 4. Resultaten: temperatuurscurve 60 50 Temperatuur ( C) 40 30 20 10 D2 D3 D4 D5 Computer 0 0 1 2 3 4 5 6 Verblijftijd (dagen) 7
2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure compostering 5. Eindconclusie: De temperatuur in de tunnel moet gedurende een aaneengesloten periode van xx uur gemiddeld hoger of gelijk zijn aan xx C, met een minimale temperatuur van xx C. Registratie van de tijd-temperatuur combinatie moet van elke tunnel bewaakt worden middels een HACCP en 2 jr gearchiveerd worden 2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure vergisting 3. Inbrengen potten in proces 8
2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure compostering 4. Resultaten: bepaling van de D-waarde 9,0 Concentration of Enterococci (log cfu/g) 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 y = 1,8014x + 7,7036 R² = 0,8594 0,0 0 1 2 3 4 5 6 7 Retention time (hour) detectiegrens De D-waarde = ( 1 / 1,8014) =0,55 uur = 33 minuten Het duurt dus 33 minuten om de concentratie Enterococcen met 1 logeenheid te laten dalen. Op grond van de bepaalde D-waarde kan berekend worden dat, om een 5log10 reductie te behalen een minimale verblijftijd in de vergister noodzakelijk is van: 5 x 0,55 = 2,75 uur = 2 uur en 45 minuten 2a. Procesvalidatie: voorbeeld procedure vergisting 5. Eindconclusie: De temperatuur in de vergister moet gedurende een aaneengesloten periode van 2 uur en 45min gemiddeld hoger of gelijk zijn aan xx C, met een minimale temperatuur van xx C. Registratie van de tijd-temperatuur combinatie moet in de vergister bewaakt worden (klepstanden) middels een HACCP en 2 jr gearchiveerd worden 9
2a. Procescalidatie:ISO 17020 accreditatie uitvoerder Deze inspectienorm waarborgt kwaliteit, representativiteit en reproduceerbaarheid van onderzoek dmv: Waarborgen onafhankelijkheid + opl. niveau uitvoerder Keuring en bewaking thermoresistentie entcultuur Dmv vooronderzoek en evaluaties uitgevoerd onderzoek aantonen reproduceerbaarheid van meetmethode Invoering intern kwaliteits- en auditing systeem (aantoonbaar en herleidbaar), externe audits Raad voor Accreditatie, zowel vakinhoudelijk als procedureel Geaccrediteerde analysemethode voor betreffende matrix en microorganisme 2b. (biogasopwerking en) CO 2 - benutting 10
2b. (biogasopwerking en) CO 2 - benutting Tunnels Tunnels voorcompostering Tunnels Tunnels voorcompostering Tunnels Vulhal voor tunnels vergistingsinstallatie biogas opwerking lucht WW behan deling biofilter Ontvangsthal warmte naar glastuinbouw compostloods Afdekmateriaal Stortb destoner zeefinstallatie verkleiner zeef GFT MEERLANDEN_05.wmv 2b. (biogasopwerking en) CO 2 - benutting Oude glastuinbouw, Reconstructiegebied Nieuwe duurzame glastuinbouw, ontwikkelingprimaviera, SGN Meerlanden vergisting + compostering Schiphol logistic park Showkas Arendshoeve 11
2b. (biogasopwerking en) CO 2 - benutting CO 2 vergisters koeler actief kool amine wasser Doel is: groengas 1. actief kool vangt hogere koolwaterstoffen en H 2 S 2. aminewasser verwijdert CO 2 Resultaat: schoon groen gas en schoon CO 2 2b. (biogasopwerking en) CO 2 - benutting CO 2 vergisters koeler actief kool amine wasser Doel is: groengas 1. actief kool vangt hogere koolwaterstoffen en H 2 S 2. aminewasser verwijdert CO 2 Resultaat: schoon groen gas en schoon CO 2 12
2b. (biogasopwerking en) CO 2 - benutting 13