Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders Voorlopige Resultaten Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld
INLEIDING Stijgend aantal gedetineerde vrouwen (100%) Weinig bekend over voorgeschiedenis Wie, wat, waarom Kennis over achtergrond mogelijk van belang voor beleid tijdens en na detentie Zo ook voor het kind.. 2 7-10-2009
STUDIES In Nederland is er vrijwel geen onderzoek naar kinderen van gedetineerde moeders Angelsaxisch: groeiend aantal studies Overzichtsartikel Murray en Farrington (2008): Moeders in detentie zijn mogelijk schadelijker voor het welzijn van het kind dan vaders in detentie. 3
PROBLEEM Kinderen gescheiden van hun ouders Risicofactor voor probleemgedrag Scheiding tussen kind en ouders a.g.v. detentie zou dit risico kunnen vergroten. Moederlijke deprivatie vormt wellicht een nog groter risico. 4
PROBLEEM (2) Signalen voor sterke daling in kwaliteit van welzijn op psychisch (en fysiek) niveau. Economische deprivatie. Psychologische vertraagde ontwikkeling. Sociale problematiek (pesterijen, deviante peers, taboe). 5
DOEL Studie naar het welzijn van kinderen van gedetineerde moeders. Welzijn wordt bestudeerd in het algemeen. Hoe is de zorg nu geregeld Hoe is het welbevinden van de kinderen Internaliserend en externaliserend probleemgedrag. Angst, depressieve klachten, agressieve klachten 6
SAMPLE Kinderen 0-18 Zwakbegaafde kinderen zijn uit het onderzoek Gedetineerde moeders Verzorgers (vaders, familie, pleegzorg) Leerkrachten Selectie moeders in sample 26 (100.0%) sample moeders na selectie 14 (53,8%) Enige info kinderen 35 7
Instrumenten (1) Interview & Observaties Semi-gestructureerd Interview met Moeder and verzorger. Semi-gestructureerd interview met het kind (wanneer mogelijk). Observatie van het kind en de omgeving. 8
Instrumenten (2) Child Behaviour Checklists: CBCL Youth Self Report: YSR probleem gedrag Teachers Reports Form: TRF Persoonlijkheids-/gedragsvragenlijsten t.a.v. traits, agressie, depressie en angst. 9
Voorlopige Resultaten Kwantitatief Verblijfplaats kinderen (n=35) Pleegzorg 12 (34,3%) Vader 11 (31,4%) Grootouders 2 (5,7%) Familie (tantes en ooms, broers en zussen) 4 (11,4%) Residentieel (KTC, JJI) 3 (8,6%) Informeel netwerk (vrienden) 3 (8,6%) 10
Voorlopige Resultaten Kwantitatief Normen in de checklists: 7% grensscore of problematisch. Moeders en verzorgers scoren > 7%. Voorbeeld: bijna 40% van de moeders scoren het kind als grens of klinisch problematisch op de angst/ depressieve schaal. Verzorgers rapporteren beduidend meer problematiek dan de moeders Zelfrapportage: kinderen rapporteren minder maar toch wel internaliserende en externaliserende problematiek Ten aanzien van de specifieke klachten: Veel angstklachten Veel agressie Geen rapportage van depressieve klachten 11
Short summary Meer problemen dan de norm aangeeft M.u.v. affectie en emotie rapporteren de moeders nauwelijks problematiek over hun kinderen Verzorgers hogere score op probleemgedrag bij het kind dan moeders: zeker t.a.v. externaliserend probleemgedrag. Kinderen rapporteren veel angst en agressie 12
Voorlopige Resultaten Kwalitatief Moeders Het detentieklimaat en regime draag niet echt bij aan het onderhouden van het contact met het kind Zorg over het huidige opvoedingsklimaat 13
Voorlopige Resultaten Kwalitatief Kinderen Realiseren van ernst ingezien, bijvoorbeeld door observatie van moeder in detentie. Gemis van moeder wel even rustig Bezoek heeft flinke impact logistiek en tijdens bezoek 14
Discussie Moeders hebben soms een onrealistisch beeld over hun terugkeer, en de opvoeding van hun kinderen Kinderen zijn lang niet altijd positief ingesteld over de eventuele thuiskomst van hun moeder. Dit zelfde geldt ook voor het beeld dat de verzorgers hebben. Pleegzorg is voor het kind vaak schadelijker dan de zorg van vader te ontvangen als de moeder is gedetineerd (Murray & Farrington, 2008). Kanttekeningen voor deze populatie 15
Discussie Externaliserend probleem gedrag bij de kinderen: vaak gezien door de verzorger, niet zo zeer door de moeder. Niet zichtbaar Keeping up appearances. Internaliserend probleemgedrag gezien door de moeder op affectief en emotioneel gebied Bezoeken creëren een geforceerde omgeving; drukt op het kind: reflecteert wellicht op de moeders visie naar het kind 16
Einde Toekomst Helft dataset nu geanalyseerd, andere helft toevoegen voor compleet cohort over alle vier de vrouweninstellingen Uitbreiding project a.d.h.v. nieuw onderzoek naar detentie en opvoeding Vragen? M. Ezinga, m.ezinga@rechten.vu.nl www.rechten.vu.nl/nsmv 17