STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie te komen. Nu moeten jullie één van die elementen verder uitdiepen, namelijk de evolutie van het stemrecht. Concreet gaan jullie een onderzoek voeren op twee niveaus: Een deel van de groep zal een onderzoek in het verleden voeren met behulp van de documenten in het museum een ander deel van de groep zal een actualiteitsonderzoek voeren over het thema en vragen opstellen. Samen, maken jullie een overzicht van jullie thema, lopende over verleden, heden, toekomst. Het resultaat van jullie onderzoek maken jullie zichtbaar in een affiche Een kleine raad: werk ernstig en stel jezelf vragen. Je werk kan er alleen maar rijker van worden.
2. NU IS HET AAN JULLIE! WIE MAG ER STEMMEN/VERKOZEN WORDEN IN BELGIË? Jullie gaan een onderzoek voeren over hoe het stemrecht er vandaag uitziet en wat de uitdagingen zijn voor de toekomst. Vooraleer je vragen kunt opstellen, is het belangrijk iets meer te weten over het onderwerp. Hoe beter je het onderwerp kent, hoe beter de vragen zullen zijn. In België kiezen we met de regelmaat van de klok de leden van de wetgevende macht en dat op alle niveaus: provinciaal en gemeentelijk, gewesten en gemeenschappen, federaal, Europees. De volgende verkiezingen zijn gepland in 2014 (federaal, regionaal en Europees) en in 2018 (gemeente en provincie). A. wie mag er stemmen in België? Hieronder vinden jullie de voorwaarden om stemrecht te hebben op de verschillende niveaus. Lees ze aandachtig en vul daarna het schema in. Voorwaarden om te gaan stemmen voor het Belgisch Parlement (Kamer en Senaat) 1. Belg zijn (De manier waarop de Belgische nationaliteit werd verworven heeft geen belang. Men kan Belg zijn van geboorte, door naturalisatie, door huwelijk, uit keuze.). 2. 18 jaar zijn op de dag van de verkiezingen. 3. Ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van een Belgische gemeente. Voorwaarden om te gaan stemmen voor het Vlaams Parlement. 1. Belg zijn (De manier waarop de Belgische nationaliteit werd verworven heeft geen belang. Men kan Belg zijn van geboorte, door naturalisatie, door huwelijk, uit keuze). 2. 18 jaar zijn op de dag van de verkiezingen. 3. Ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van een Belgische gemeente. 1
Voorwaarden om te gaan stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Voor de Belgische burgers Een burger van Belgische nationaliteit mag gaan stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen op voorwaarde: Dat hij/zij 18 jaar of meer is de dag van de verkiezingen Dat hij/zij ingeschreven is in het bevolkingsregister van de gemeente Voor de burgers uit een Europees land De Europese vreemdelingen mogen gaan stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen op voorwaarde dat ze zich inschrijven in het bevolkingsregister van de gemeente waar zij wonen. Zij hebben dan opkomstplicht en hebben actief en passief stemrecht d.w.z. dat zij ook kandidaat mogen zijn. Voor de burgers uit een niet-europees land Een vreemdeling afkomstig uit een niet-europees land mag gaan stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen op voorwaarde dat hij/zij: 5 jaar ononderbroken een woonplaats heeft in ons land zich gaat inschrijven in het bevolkingsregister van zijn/haar gemeente een verklaring ondertekent dat hij/zij de Belgische grondwet respecteert en de Verklaring van de rechten van de Mens. Deze burgers hebben dan opkomstplicht en passief stemrecht: dat betekent dat zij geen kandidaat kunnen zijn. Wie mag niet gaan stemmen in België? Wie veroordeeld is tot een criminele straf (doodstraf, dwangarbeid, hechtenis of opsluiting) is definitief uitgesloten van het kiesrecht. Wie geschorst is, kan tijdelijk zijn kiesrecht verliezen. Geschorste zijn mensen: met een veroordeling tot gevangenisstraf van ten minste 4 maanden (behalve in geval van inbreuk op artikels 419 en 420 van het Strafwetboek i.v.m. onvrijwillige slagen en verwondingen) die onbekwaam verklaard worden (o.a. mentaal gestoorden of mensen die het statuut hebben van verlengde minderjarigheid) 2
Kunnen deze mensen stemmen op het niveau van de gemeente? Kunnen zij stemmen op het Federaal niveau? Naam, leeftijd,, nationaliteit Gemeenteraads- Federale verkiezingen Indien ja, zijn er voorwaarden? verkiezingen Indien ja, zijn er voorwaarden? Elodie Ouedraogo ( 1981 in Burkina Faso) Belgische topatlete exsprintster Kris Pickaerts ( 1977) Yves Van Linhout ( 1972) Belg- BV Uit Man bijt hond. Annalisa Giannella ( 1949) Italiaanse, woont en werkt in Brussel Cheikhou Kouyaté ( 1989) Senegalees- voetballer bij Anderlecht
Kunnen deze mensen stemmen op het niveau van de regio s? Kunnen zij stemmen op het Europees niveau? Naam, leeftijd,, nationaliteit Regionale verkiezingen Indien ja, zijn er voorwaarden? Europese verkiezingen Indien ja, zijn er voorwaarden? Marc Dutroux ( 1956) Belg- veroordeeld tot levenslang. Annalisa Giannella ( 1949) Italiaanse, woont en werkt in Brussel Veli Yuksel ( 1967 in Turkije) Belg- exjournalist bij VRT 1
B wie kan er verkozen worden in België? Wie kan er zich kandidaat stellen bij de verschillende verkiezingen? Voorwaarden om verkozen te worden bij de Federale verkiezingen. Om verkozen te worden tot volksvertegenwoordiger of senator, moet je Belg zijn door geboorte, naturalisatie of huwelijk. 21 jaar zijn Gedomicilieerd zijn in België. Dat toon je aan door ingeschreven te zijn in het bevolkingsregister van je gemeente. Burgerlijke en politieke rechten hebben en zich niet in een geval van uitsluiting of schorsing van die rechten bevinden (bv. Gevangenisstraf of verlengde minderjarigheid bij mentaal gehandicapten.) Voorwaarden om verkozen te worden bij de regionale verkiezingen. Om verkozen te worden tot Vlaams volksvertegenwoordiger, moet je Belg zijn door geboorte, naturalisatie of huwelijk. 18 jaar zijn Gedomicilieerd zijn in een gemeente die zich in de regio van de verkiezingen bevindt. Dat toon je aan door ingeschreven te zijn in het bevolkingsregister van die gemeente. Burgerlijke en politieke rechten hebben en zich niet in een geval van uitsluiting of schorsing van die rechten bevinden (bv. Gevangenisstraf of verlengde minderjarigheid bij mentaal gehandicapten.) Voorwaarden om verkozen te worden bij de gemeenteraadsverkiezingen. Om verkozen te worden tot gemeenteraadslid, moet je Belg zijn op het ogenblik van de kandidatuurstelling of inwoner zijn van een land dat deel uitmaakt van de Europese Unie 18 jaar zijn
Gedomicilieerd zijn in de gemeente van de verkiezingen. Dat toon je aan door ingeschreven te zijn in het bevolkingsregister van die gemeente. Burgerlijke en politieke rechten hebben. Inwoners van landen die niet behoren tot de EU, kunnen geen kandidaat zijn, ook al zijn ze geregistreerd als kiezer. Voorwaarden om verkozen te worden bij de Europese verkiezingen. Inwoner zijn van een land dat deel uitmaakt van de Europese Unie In België moet je 21 jaar zijn. In andere landen van de EU is dat tussen de 18 jaar en 25 jaar. Burgerlijke en politieke rechten hebben. 1
Mogen deze mensen zich kandidaat stellen? Op welke voorwaarden? Naam, nationaliteit leeftijd,, Gemeente raadsverkiezin gen Indien ja, zijn er voorwaarden? Federale verkiezingen Indien ja, zijn er voorwaarden? Elodie Ouedraogo ( 1981 in Burkina Faso) Belgische topatlete exsprintster Kris Picka erts ( 197 7) en Yves Van Linhout ( 1972) Belg- BV Uit Man bijt hond. Annalisa ( 1949) Giannella Italiaanse, woont en werkt in Brussel Cheikhou Kouyaté ( 1989) Senegalees- voetballer bij Anderlecht
Naam, nationaliteit leeftijd,, Region ale verkiez ingen Indien ja, zijn er voorwaarden? Europes e verkiezi ngen Indien ja, zijn er voorwaarden? Marc Dutroux ( 1956) Belgveroordeeld tot levenslang. Annalisa Giannella ( 1949) Italiaanse, woont en werkt in Brussel Veli Yuksel VRT ( 1967 in Turkije) Belgex-journalist bij 1
Noteer hieronder de vragen die jullie zullen stellen. Enkele suggesties: - stemrecht/opkomstplicht/stemplicht? - voorwaarden om te gaan stemmen? blijven? veranderen? - Voorwaarden om kandidaat te zijn? blijven? veranderen - Uitbreiding van stemrecht? - Welke elementen bepalen jullie keuze bij verkiezingen? 1. 2. 3. 4. 5. 2
3. HET MAKEN VAN DE AFFICHE. Kom samen met de actualiteitsgroep De actualiteitsgroep stelt de voorbereide vragen aan de historische groep De historische groep vertelt zijn samenvattingen aan de actualiteitsgroep Samen beslissen jullie welke elementen er op jullie affiche komen -.. -. - - -. -. -... -. -. Het maken van de affiche - bekijk de grootte van de affiche (vraag aan de verantwoordelijke van de groep) - maak eerst een kladversie van de affiche - denk aan de kijkers: ze moeten er iets uit leren! Uit jullie affiche moeten ze kunnen afleiden hoe het stemrecht geëvolueerd is vanaf 1830 tot nu. - Werk met blikvangers: wat volgens jullie het belangrijkste is, valt het meest op in jullie affiche. Voorstellen van de affiche - Beslis wat jullie zullen vertellen tijdens de voorstelling. (gebruik daarvoor de tabel op de volgende pagina). - Duid één of meer woordvoerders aan. - Leg aan de klas uit hoe jullie je onderzoek gevoerd hebben en wat jullie conclusies zijn aan de hand van de affiche. - Vraag aan de medeleerlingen wat hun mening is over het stemrecht: nodig? Zinvol of niet? Waarom? - Als het mogelijk was om een vervolg op die taak te maken, wat zouden jullie dan verder willen uitdiepen? 3
Kladversie van jullie affiche 4
Presentatie van de affiche Uitgewerkt thema commentaar 5