Vooronderzoek nabehandeling bij freesia (/212) Projectnummer 14263-33 NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERMENIGVULDIGD DOOR MIDDEL VAN DRUK OF OP WELKE ANDERE WIJZE OOK, ZONDER SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN PRONK CONSULTANCY www.pronkconsultancy.nl 1/9
Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Doel van de nabehandelingsproef... 4 2.1 Huidige nabehandelingsmethode (14oC)... 4 2.2 Andere nabehandelingsmethode (16oC)... 4 3. Teelt en resultaten... 3.1 Groeigegevens... 3.1.1 Planthoogte... 7 3.1.2 Plantbreedte... 7 3.1.3 Oogstgegevens... 7 4. Conclusie en aanbevelingen... 9 www.pronkconsultancy.nl 2/9
1. Inleiding Voor de winterbloei is het belangrijk dat de teeltduur verkort kan worden. Dit kan leiden tot energiebesparing. Bij de freesia wordt na de preparatie van de knollen geplant in de vollegrond. Nu kan na de preparatie een gedeelte van de kasfase in de de cel plaatsvinden. Dit is het nabehandelen van de knol. Echter is de praktijk huiverig om dit te doen. Vooral naar de winterbloei is in het verleden dit niet goed uitgepakt. De nabehandeling ging vooral ten koste van de productie en takkwaliteit. Echter is de teeltwijze de afgelopen paar jaar veranderd. Dit kan invloed hebben op de nabehandeling en dus de uiteindelijke productie en kwaliteit. De nabehandeling werd vroeger gedaan door de knollen een bepaalde tijd bij 14 oc te bewaren. Maximaal was dit over het algemeen 14 dagen. De vraag is nu of er niet afgeweken moet worden van de temperatuur en ook de tijdsduur. Voor een indicatie is vooral gekeken naar de temperatuur van de nabehandelingen. Dit idee komt voort uit de veranderende teeltwijze in de kas. Er wordt tijdens de start en knopsturing beduidend andere temperaturen aangehouden dan voor een aantal jaren terug. www.pronkconsultancy.nl 3/9
2. Doel van de nabehandelingsproef Het doel van de nabehandelingsproef is met de volgende vragen samen te vatten: 1) Kan de periode van planten tot bloei verkort worden? 2) Is het mogelijk dat de productie niet minder wordt en de kwaliteit behouden blijft? 3) Welke invloed heeft een andere nabehandelingstemperatuur? 2.1 Huidige nabehandelingsmethode (14oC) De standaard nabehandelingsmethode bestaat al jaren uit het geven van een 14 oc behandeling. Dit varieert van een periode van enkele dagen tot 12 a 14 dagen. Na deze periode wordt er geplant. In het verleden werd dan geacht om de grondtemperatuur van het medium na het planten direct ook naar ongeveer de gelijke waarde te brengen. Dit werd dan een medium temperatuur van rond de 1oC. Bij duimgevoelige soorten was het af te raden om de nabehandeling en teeltwijze uit te voeren. Het probleem van duimen werd verergerd. Bij een aantal andere rassen werd een vermindering van productie geconstateerd bij voorgenoemde methode. Al met al niet wenselijk. Wel was het voordeel dat de planten sneller tot bloei konden komen. 2.2 Andere nabehandelingsmethode (16oC) De andere nabehandelingsmethode bestaat niet uit het behandelen van de knollen met 14 oc maar met 16oC. De reden hierachter is dat als freesia s in de praktijk met een wat hogere grondtemperatuur de knop aanleggen, de kwaliteit en de productie kan toenemen. Voor de proef is gekozen voor het ras Purple Rain. Dit ras reageert normaal erg negatief op de 14 oc nabehandeling. www.pronkconsultancy.nl 4/9
3. Teelt en resultaten Voor de proef is gebruik gemaakt van een teeltbedrijf waar knollen werden geplant op de normale wijze zonder nabehandeling (direct uit de preparatie planten) en 2 verschillende nabehandelingstrajecten van 14 dagen. 1 hiervan is 14 oc de ander 16oC. Het ras Purple Rain is geplant op 1/9/212 en de eerste oogst van het vergelijkingsvak was 23/1/212. 3.1 Groeigegevens Tijdens de groei zijn de gegeven bij het vergelijkingsvak bij gehouden. Hierbij is gekeken naar de plant- en knolontwikkeling. Tijdens het onderzoek moesten hiervoor planten uitelkaar gehaald worden. Bij de nabehandelingsvakken zijn de planten niet uitelkaar gehaald tijdens de teelt. Dit is gedaan om zoveel mogelijk planten te hebben om te oogsten en hierdoor meer betrouwbaarheid te kunnen krijgen over het geoogst product (aantal stelen, gewicht). Datum 1-9- 22-9- Teeltgegvens Purple Rain Plantdatum 1/9/ vergelijkingsvak Planthoogtbreedte bladeren hoogte gewicht gewicht Plant- aantal Knop- Plant- Tot steel- aantal haken 29-9- 16,9 4 3,2 6-1- 18, 4 4,9 14-1- 37 2,2 4,2 7,6 2-1- 44 3,6 6,3 9 27-1- 68,6 8,7 1,1 Knolgewicht 3-11- 7, 9 1,8 11,8, 1-11- 96 7 9, 3 6 1,1 17-11- 93 6, 9 8 42,7 1, 24-11- 93 6, 1 12 43,7 1,2 1,4 1-12- 96 6 1 14 47,8 1,6 4 1,8 7-12- 14 7,2 1 47 4 12,2 4 1-12- 119 7,8 11 7 77,9 32, 22-12- 9 8 11 84 8,3 37,9 4,2-1-212 82 7, 11 12 83, 38,7 4,7 11-1-212 86 7 11 12 97 66,3 6,8 www.pronkconsultancy.nl /9
www.pronkconsultancy.nl 6/9 Teeltgegevens Purple Rain (vergelijking) 1 1 2 2 3 3 4 4 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 11 11 12 12 1-9- 22-9- 29-9- 6-1- 14-1- 2-1- 27-1- 3-11- 1-11- 17-11- 24-11- 1-12- 7-12- 1-12- 22-12- -1-212 11-1- 212, 1 1, 2 2, 3 3, 4 4,, 6 6, 7 7, 8 8, 9 9, 1 1, 11 11, 12 planthoogte knophoogte Plantgewicht Tot steelgewicht plantbreedte aantal bladeren aantal haken Knolgewicht Teeltgegevens Purple Rain 14oC nabehandeld 1 1 2 2 3 3 4 4 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1-9- 22-9- 29-9- 6-1- 14-1- 2-1- 27-1- 3-11- 1-11- 17-11- 24-11- 1-12- 7-12- 1-12- 22-12- -1-212, 1 1, 2 2, 3 3, 4 4,, 6 6, 7 7, 8 8, 9 9, 1 1, 11 11, 12 planthoogte plantbreedte knophoogte aantal bladeren
Teeltgegevens Purple Rain 16oC nabehandeld 1 9 9 8 8 7 7 6 6 4 4 3 3 2 2 1 1 1-9- 22-9- 29-9- 6-1- 14-1- 2-1- 27-1- 3-11- 1-11- 17-11- 24-11- 1-12- 7-12- 1-12- 22-12- -1-212 12 11, 11 1, 1 9, 9 8, 8 7, 7 6, 6, 4, 4 3, 3 2, 2 1, 1, planthoogte plantbreedte knophoogte aantal bladeren Plantgewicht 3.1.1 Planthoogte Tijdens de teelt zal de plant groter worden, echter kan de plant soms te groot worden, waardoor minder licht tussen het gewas komt. Als het gewas hoger wordt dan +/- 1 m, zal er gemaaid worden. Dit verklaart waarom het gewas in lengte plots kan afnemen. 3.1.2 Plantbreedte De plantbreedte is wat lastig te bepalen bij de freesia. De plant groeit in een v vorm. De breedte wordt bepaald halverwege de plant. Naarmate de planting in de begin fase warmer wordt opgeteeld (hogere grondtemperatuur), wordt de plant over het algemeen ook breder. Brede planten zijn wenselijk voor het beter opvangen van het licht. 3.1.3 Oogstgegevens Zowel de 14 als 16 oc nabehandeling was de eerste oogst op 14/1/212 (121 dagen van planten tot oogst. De oogstduur was 44 dagen. Dit resulteerde in een teeltduur van 16 dagen. Beide nabehandelingen waren de haken zwaarder en gelijkmatiger dan het vergelijkingsvak. Opvallend was dat de 16oC behandeling weer zwaarder was dan de 14 oc behandeling. Het gemiddeld hoofdtakken gewicht bij het vergelijkingsvak was 2,6 gram, voor de 14 en 16oC nabehandeling was dit respectievelijk 22,4 en 23 gram. www.pronkconsultancy.nl 7/9
Het haakgewicht was bij de 16oC behandeling 2 gram hoger dan bij het vergelijkingsvak. Voor de 14 oc behandeling was dit 1 gram. De eerste oogst in het vergelijkingsvak was op 23/1/212 ( 13 dagen van planten tot oogst) De oogstduur hiervan was 43 dagen, dit resulteerde in een teeltduur van 173 dagen. www.pronkconsultancy.nl 8/9
4. Conclusie en aanbevelingen Op basis van de indicatieproef kan gezegd worden dat de nabehandelingen een positief effect hebben, echter zal meer onderzoek duidelijk moeten maken hoe dit effect te verbeteren is. Het effect moet waarschijnlijk toegeschreven worden aan de start methode van het hele plantvak. Door de nabehandeling is de knopaanleg waarschijnlijk al eerder gestart en heeft juist de hogere starttemperaturen van tegenwoordig kunnen zorgen voor de zwaardere haakaanleg. Dit heeft te maken met de gewijzigde start methode tov voorgaande jaren. Voorheen werd na een nabehandeling de grondtemperatuur altijd direct omlaag gehaald met de gedachte dat anders de nabehandeling geen effect zou hebben. Uit de indicatieproef blijkt dat de nabehandeling effect heeft ook als de starttemperatuur hoog is. Duidelijkheid moet komen wanneer de knopvorming precies plaatsvind en hoe snel dit gaat. De knopaanleg gaat sneller als de praktijk verwacht. Dit geeft mogelijkheden ter verbetering van de teeltmethoden voor de freesia. www.pronkconsultancy.nl 9/9