Overgevoeligheid voor bijen- of wespengif Behandeltraject 1
Inleiding Allergie voor bijen- of wespengif Sommige mensen reageren uitzonderlijk heftig op een bijenof wespensteek. Zo n reactie duidt meestal op een allergie. Een dergelijke reactie kan pas ontstaan als de persoon al eens eerder in aanraking is geweest met het insectengif. Bij de eerste steek (die de persoon zich vaak niet eens herinnert) treedt meestal geen heftige reactie op. De allergie kan dan wel worden opgebouwd. Hierdoor kunnen er bij een volgende steek levensgevaarlijke situaties ontstaan. Dit kan zich uiten in rode bultjes over het hele lichaam die gepaard gaan met hevige jeuk, zwelling van ogen, lippen, en het halsgebied (soms onzichtbaar), moeilijkheden met spreken, slikken en ademhalen, misselijkheid, braken en buikpijn. In het ergste geval kan de bloeddruk sterk dalen en kunnen er hartritmestoornissen en bewustzijnsverlies ontstaan. Meestal treden deze reacties binnen een uur na een steek op. Behandeling Als iemand een dergelijke heftige reactie heeft vertoond, dient hij een noodset (Epipen) bij zich te gaan dragen. Daarmee kan hij of zij zichzelf bij een volgende insectensteek adrenaline toedienen. Dat is nodig om de reactie te verminderen. Een volgende stap is de behandeling met immunotherapie in de vorm van een hyposensibilisatiekuur. Hyposensibilisatie wil zeggen: door middel van injecties met gezuiverd bijen- of wespengif (in steeds hogere concentratie) het immuunsysteem laten wennen aan het gif zodat een dergelijke heftige reactie niet meer voorkomt. Deze behandeling beschermt doorgaans volledig tegen reacties na een insectensteek. Het traject van de behandeling duurt vijf tot zes jaar en bestaat uit verschillende stappen. In het vervolg van deze brochure kunt u hier meer over lezen. 2
Intakegesprek Het intakegesprek is een oriënterend gesprek van een patiënt met een arts om te bepalen of een behandeling nodig is. Dit gesprek vindt plaats op de polikliniek Interne Geneeskunde met mevrouw dr. R.J. Bosma. Als u in aanmerking komt voor behandeling van de bijen- of wespenallergie krijgt u een bloedonderzoek en een afspraak op de polikliniek Interne Geneeskunde om de uitslag van de allergietest en het vervolg van de behandeling met u te bespreken. Hyposensibilisatie op de Intensive Care Planning Nadat het bloedonderzoek gedaan is, komt u op een lijst te staan voor een dagopname op de Intensive Care. De secretaresse neemt telefonisch contact met u op om een opname met u te plannen. Of de opname daadwerkelijk doorgaat hangt af van het aantal beschikbare bedden op de Intensive Care. De behandeling vindt doorgaans op een dinsdag plaats. Opname Op de dag van opname belt u s morgens om 8.00 uur naar de Intensive Care afdeling om te horen of er plaats is en de behandeling definitief doorgaat. Dit kan via telefoonnummer 033-850 2141. U kunt zich dan om 10.00 uur melden bij de receptie van de Intensive Care, afdeling A2, locatie Amersfoort Lichtenberg. De verpleegkundige zal u aansluiten aan de bewakingsapparatuur. Deze apparatuur bewaakt uw hartritme en het zuurstofgehalte in het bloed. U krijgt een bloeddrukband om uw arm die elke vijf minuten automatisch uw bloeddruk meet. Uw temperatuur wordt gemeten met behulp van een oorthermometer. De verpleegkundige brengt een infuusnaald in. In geval van een allergische reactie kunnen dan meteen medicijnen worden toegediend. De internist doet een klein lichamelijk onderzoek: beluisteren van hart, longen en navragen van uw ziektegeschiedenis. 3
Behandeling U krijgt ieder half uur een onderhuidse injectie in het bovenbeen toegediend met verdund (gezuiverd) bijen- of wespengif. De eerste injectie is een tienmaal lagere dosering dan de dosering waarop u een allergische reactie vertoonde op de polikliniek dermatologie. Daarna wordt de sterkte van de injecties opgevoerd. Uiteindelijk bereikt u de dosering die voldoende bescherming biedt tegen een toekomstige insectensteek. Hiervoor zijn meestal zes tot acht injecties nodig. De verpleegkundige controleert regelmatig uw bloeddruk, de injectieplaatsen en of u last hebt van jeuk, benauwdheid, hoofdpijn of andere verschijnselen die kunnen wijzen op een reactie. Op de kamer liggen medicijnen klaar die onmiddellijk kunnen worden toegediend als er bij u een reactie zou optreden. Ook als er geen verpleegkundige in uw directe nabijheid is, wordt u in de gaten gehouden. De signalen van de bewakingsmonitor zijn namelijk ook bij de balie van de afdeling hoor- en zichtbaar. Ook krijgt u een alarm waarmee u de verpleegkundige kunt waarschuwen als u zich niet lekker voelt. Reactie Op de plaatsen van de injecties kan een lokale reactie ontstaan: roodheid, warmte, een harde schijf, lichte pijn. Dit gebeurt vooral bij de hogere doseringen en is onschuldig. Algemene reacties zijn: zwelling van mond, keel, wangen; slikklachten; jeuk; hoofdpijn of sufheid; moeite met ademhalen. Als zich een algemene reactie voordoet, dient de verpleegkundige u in overleg met de arts medicijnen tegen allergie toe. Het kan zijn dat u dan wat langer moet blijven. Na de injecties Na de laatste injectie blijft u nog een uur aan de bewakingsapparatuur. Daarna wordt u losgekoppeld maar blijft u nog twee uur in de wachtkamer van de Intensive Care, in verband met mogelijke late reacties. Als u tijdens de kuur een reactie vertoont, kan het zijn dat de arts besluit u langer te willen bewaken. U blijft dan een aantal uren langer of u wordt een nacht opgenomen. 4
Praktische zaken De dag van opname kunt u thuis gewoon ontbijten. Omdat u op bed zit en de injecties in de bovenbenen gegeven worden is het handig dat u kleding draagt die lekker zit en waarbij de bovenbenen gemakkelijk bereikbaar zijn. Neemt u iets mee om de dag door te komen, zoals iets te lezen of een puzzelboekje. U mag ook iemand meenemen om u gezelschap te houden. Tijdens de behandeling mag u gewoon eten en drinken. Tussen de middag krijgt u een broodmaaltijd geserveerd. Na de opname dient u zelf voor vervoer te zorgen, het is niet raadzaam zelf auto te rijden. Ontslag en medicatie Voor ontslag verwijdert de verpleegkundige de infuusnaald. U krijgt een afspraak mee voor een vervolginjectie op de afdeling meervoudige dagbehandeling. U krijgt twee soorten medicijnen mee: vier zakjes Ascal 300 mg en zes tabletten Tavegil 1 mg. Ascal is bedoeld om de locale reactie op de injectieplaatsen te onderdrukken. U kunt s avonds twee zakjes opgelost in water nemen en na zes uur of de volgende ochtend zonodig nogmaals twee zakjes. Een koud washandje of een Coldpack op de injectieplaatsen kunnen ook verlichting geven. De Tavegil werkt tegen de allergische reactie. U kunt zonodig één à twee tabletten per keer nemen, tot maximaal zes tabletten per dag. Mocht u toch klachten houden neemt u dan contact op met de (dienstdoende) huisarts of Intensive Care afdeling. Na de behandeling op de Intensive Care bent u in de regel beschermd tegen een insectensteek. U hoeft de noodset (Epipen) niet meer bij u te dragen. Sommige patiënten kiezen ervoor om dat nog wel te doen, omdat ze zich dan veiliger voelen. 5
Vervolgbehandeling op de afdeling Meervoudige Dagbehandeling Na de opname op de Intensive Care komt u één week later op de Meervoudige Dagbehandeling E1, locatie Lichtenberg voor de eerste vervolginjectie. Drie weken later krijgt u de volgende. Daarna krijgt u elke zes weken een injectie gedurende twee jaar. Na twee jaar worden de injecties om de acht weken gegeven. Het eerste jaar van de vervolginjecties blijft u twee uur op de afdeling. Na één jaar nog één uur. De reden hiervan is om eventuele reacties te observeren. Zwelling, roodheid, pijn, jeuk of een grieperig gevoel kunnen reacties zijn. Ook kan de lichaamstemperatuur stijgen. Een Coldpack (een kunststof zakje met daarin een gel dat wordt gekoeld in de vriezer) kan verlichting geven bij zwelling en jeuk op de injectieplaats. U kunt hier de verpleegkundige om vragen. U mag zich voor iedere vervolginjectie melden op de afdeling Meervoudige Dagbehandeling E1. Wilt u uw ponsplaatje en uw geldige identiteitsbewijs meenemen? De doktersassistente zal u een stoel aanbieden. U kunt gebruik maken van de koffie/ theekar in de gang. Neemt u gerust wat te lezen/ puzzelen mee. U kunt ook een koptelefoon krijgen om naar de radio te luisteren. Een vervolgafspraak kunt u met de doktersassistente maken aan het loket. U kunt wel eerder dan zes weken een afspraak maken, niet later. De injecties worden maandag tot en met donderdag gegeven vanaf 14.00 uur. Als de middag echt een probleem voor u is, overlegt u dan met de dokterassistente. De injectie kan bij sommige patiënten aanleiding geven tot een tijdelijke, lichte vermoeidheid. Mocht zich dit voordoen dan kunt u beter niet zelf naar huis rijden. Als u thuis nog een reactie bemerkt, geeft u dit door bij de eerstvolgende injectie. Neemt u bij ernstige bijwerkingen contact op met de huisarts of mevrouw dr. R.J. Bosma via telefoonnummer 033-850 5050. 6
Mocht u op de dag dat u een afspraak hebt voor een injectie ziek of verhinderd zijn, informeert u dan de Meervoudige Dagbehandeling. Dit kan via het algemene telefoonnummer 033-850 5050. Waarschuwing Het gebruik van bètablokkers wordt sterk ontraden. Bètablokkers zijn geneesmiddelen die gebruikt worden bij de behandeling van hoge bloeddruk of hartklachten. Tot slot Telefonische bereikbaarheid Intensive Care (in spoedgeval) 033-850 2141 Met vragen kunt u zich wenden tot de poli-assistente van mevrouw dr. R.J. Bosma, polikliniek Interne Geneeskunde, via het algemene telefoonnummer 033-850 5050. Voor het maken van afspraken of het doorgeven van wijzigingen, kunt u bellen via het afsprakennummer 033-850 6070. Vraagt u ook hier naar de betreffende afdeling. Ook als u klachten hebt of u suggesties voor het verbeteren van de patiëntenzorg horen wij dit graag. 22534_ic_jun10 7