Soudal Window System SWS. EPB-normen... en de stoom komt je oren uit? www.soudal.com SOUDAL WINDOW SYSTEM

Vergelijkbare documenten
Soudal Window System

SWS. SOUDAL WINDOW SYSTEM. Soudal Window System. EPB-normen... en de stoom komt je oren uit?

Soudal Window System:

ons kenmerk Luchtdichtheid van raamaansluitingen in houtskeletbouw installatie met multiplex

SWS SOUDAL WINDOW SYSTEM

ons kenmerk

KOUDEBRUGGEN. hulpmiddelen om koudebruggen te begroten

Implementatie van bouwknopen in EPR

Duurzaamheid luchtdichte aansluiting van ramen

ons kenmerk Luchtdichtheid van raamaansluitingen in houtskeletbouw installatie met ankers

VERSLAG EPB-STUDIE. Bouwheer. Projectlocatie. Projectomschrijving. Ons dossiernummer. Datum. Stad Gent. Gent. Kinderdagverblijf De Bron

Luchtdichteidscafé 06 november 2014 HOOG PERFORMANTE VENSTERS EN HUN AANSLUITINGEN OP DE RUWBOUW BIËNNALE

Studiedag EPB passief 2015 CBB-H 30 mei 2013

Bouwknopen: deel van de thermische isolatie en luchtdichtheid van gebouwen. Studiedag Energie en Adviesplatform 27 maart F.

Duurzaam bouwen. Muren

Luchtdichtheid versus lekdichtheid akoestisch comfort

ons kenmerk

Bewust Duurzaam Bouwen. Deel 2: basisprincipes energiebewust bouwen

Verkrijgbaar met een druksterkte van 15 N/mm² en 25 N/mm²

Duurzaam bouwen. Muren

a. Profielenoverzicht

Buiten BOUWCONCEPT : BETONELEMENT MET BINNENISOLATIE. Sch.: 1/10 AANSLUITING GEVEL - VLOER OP VOLLE GROND DOORSNEDE DETAIL EPB-AANVAARD

XELLA Bouwknopen eenvoudig oplossen

GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap afdeling infrastructuur west Schoonmeersstraat 26, 9000 Gent t: f:

Betrouwbare brandvertragende doorvoeroplossingen

Vakkundig en luchtdicht plaatsen van ramen en deuren

Implementatie van bouwknopen in EPR

Het ABC van de energieprestatieregelgeving

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.8 Bouwknopen

BIJLAGE V : Behandeling van bouwknopen

Constructiedetails: Bouwknopen

De nieuwe norm NBN S : Gevelgeluidisolatie

Luchtdicht Bouwen in nieuwbouw en renovatie

Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details BOUWKNOPEN

Intelligent luchtdicht renoveren

gebouwschil 1 Bouwknopen: sluit isolatielagen rechtstreeks basisprincipe: garandeer de thermische snede

Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd

illbruck ME500 DuoFolie een stap verder in luchtdicht bouwen

EPB Bouwknopen. Inhoudsopgave

Het ENERGIEPRESTATIEPEIL (E-peil) en het ISOLATIEPEIL (K-peil) van gebouwen.

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 2.3 Bouwknopen

Overzicht module 5: transmissie

Bijlage VIII - Behandeling van bouwknopen

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 5 Bouwknopen

SWS SOUDAL WINDOW SYSTEM

HALFEN TEPLO SPOUWHAAK TEPLO 16 - BV GEVELS

Detailtekeningen WILLCO Isolatiesystemen

Thermische isolatie oplossingen. thermische isolatie. muur en vloer PUR / PIR. panelen TMS & SIS REVE

Project: Renovatie Dorpshuis - Hombeek

SWS SOUDAL WINDOW SYSTEM

Het hedendaagse platte dak

Duurzaam bouwen Isoleren en luchtdicht bouwen. Bouwknopen

Heeft luchtdicht bouwen wel zin? copyright: Innoceal bvba

Implementatie van bouwknopen in EPR

B-1342 Limelette, avenue P. Holoffe 21 B-1932 Sint-Stevens-Woluwe, Lozenberg 7 B-1000 Brussel, Lombardstraat 42 STUDIEVERSLAG

DL CHEMICALS DECO SNJF PARAFILL PARQUET EXTERIOR TRANSPARENT STRUCTURE

Vakkundig en luchtdicht plaatsen van ramen en deuren

Bij deze isolatietechniek wordt de isolatie aan de buitenzijde van de gevelmuren geplaatst. Op deze isolatie wordt een nieuwe afwerking geplaatst.

Hygrothermie van de woning - ventilatie. ir. Marcus Peeters, lector / onderzoeker pba Bouw Odisee AALST campus Dirk Martens

Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes

Doorontwikkeling Bouwtransparant (en in relatie tot Energielabel Nieuwbouw) Project dossier Energielabel Nieuwbouw voorbeeld: isolatie

Tremco illbruck NV/SA PRESENTATIE LUCHTDICHT BOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

Optimaal isoleren. Ontwerp slankere muren dankzij gedetailleerde U-waarde berekeningen

Versie 2. Aanvrager van de studie: NMC Gert-Noël-Straße B Eynatten BELGIË

TRISCO VERSIE 12.0W RAPPORT BOUWKNOOP

Brandwerend afdichten van voegen en doorvoeren

Luchtdichtheid, van het ontwerp tot op de werf

VERWERKINGS- VOORSCHRIFTEN

nano en R2 nano DE IDEALE OPLOSSING BIJ BOUWKNOPEN!

BELBLOCK betonmetselstenen & thermische isolatie samen wordt het goed

BRENG RUST EN COMFORT MET DEZE THERMISCHE EN AKOESTISCHE ISOLATIE

illbruck i3 systeem Eigenschappen Materialen Toepassings Zone i3 Externe Zone i3 Midden Zone i3 Interne Zone

Insulated Door Components. -poort U = Luchtdichtheid. typisch tot 22% beter isolerend

Aanvullend kan men gebruik maken van pro clima CONTEGA FC en PV voor de luchtdichte en gedefinieerde aansluiting en overgang van:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details. Leefmilieu Brussel WORKSHOP BOUWKNOPEN.

Technische tip: FERMACELL Vlieringvloerelement. FERMACELL Vlieringvloerelement. De meest efficiënte methode om energie te besparen

1. De warmtedoorgangscoëfficiënt volgens de methode CEN/TC 89 N 478 E: eis U-waarde: < 3,0 W/m 2 K (raamprofiel + glas)

WALL HORIZONTALE PLAATSING Montage van het systeem Onderstructuur Uitzettingsregels Afwerking

Plaisance 50. Ramen en Deuren. Sapa Building System

ES ELK ZIJN DAK CVBA DE BOOMGAARD Duowoningen

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

Berekeningsmodel voorbeeldwoning volgens EPB-software

Hygrothermisch ontwerp van buitenmuren

Figure 1 - Blower Door test in uitvoering EPB LIPA BVBA

LUCHTDICHTHEID Opfrissing & nieuwigheden. Invloed van de uitvoering op de duurzaamheid

INFOFICHE BOUWKNOPEN IN REKENING BRENGEN VAN DE BOUWKNOPEN IN HET KADER VAN DE NIEUWE EPB-WETGEVING

(Na-)isolatie van industriële gebouwen

Bijlage VIII - Behandeling van bouwknopen

Condensatie op mijn ramen

Unidek Aero. Engineered Timber Systems VERLAAG HET K- EN E-PEIL MET UNIDEK AERO DAKELEMENTEN. win 15 tot 22 e-punten!

Constructie BZL ENEMAN BENJAMIN

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 2.3 Bouwknopen

Thermische isolatie van bestaande platte daken

Algemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.

Doorgedreven schilrenovatie bij woningen: lager energieverbruik of verbetering van binnencomfort?

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Blowerdoor of luchtdichtheidsmeting!

Transcriptie:

www.soudal.com Soudal Window System EPB-normen... en de stoom komt je oren uit? Mitglied im Industrieverband Dichtstoe e.v.

E-peil -17 punten? biedt uitkomst! Wat? Soudal Window System. Een proessioneel venster- aansluitsysteem. Combinatie van meerdere producten die de adichting verzorgen tussen schrijnwerk en metselwerk. In nieuwbouw gaat het om een voeg van ±2 cm (zie ook Technische Voorlichting 188 van het WTCB), maar het systeem is uiteraard ook bruikbaar voor renovatie én voor alle types schrijnwerk: alu, hout en PVC. biedt ook oplossingen voor passiebouw (massie-passie ). Wie? Soudal is reeds jaren gekend als gerenommeerd abrikant van kwaliteitsproducten voor de bouw, en dit inzake isolatie en adichting. Vele van deze producten zijn azonderlijk gecertiiceerd en worden ook nu al succesvol ingezet voor het installeren van ramen en deuren. Soudal bundelde al zijn know-how inzake raamaansluitingen, en dit in samenwerking met vooraanstaande raamabrikanten en baksteenabrikanten. Meerdere combinaties werden getest door de Universiteit van Gent adhv volledige praktijkopstellingen en computersimulaties. Hoe? combineert op slimme wijze doorontwikkelde versies van gekende producten zoals: - PU-schuim: Flexioam (6 certiicaten waarvan 4 van het IFT), Soudaband Acryl - Mastieken: Acryrub, Soudaseal 215LM (ATG) - Lijmen: Soudaoil 330D en 360H... en nieuwe producten zoals -tape. Deze laatste is een speciaal ontwikkelde tape voor raamaansluitingen met zelklevende strips. Productkennis is dus al ruim voorhanden, een eenvoudige training in het gebruiksvriendelijke volstaat. Waarom? Met de EPB wetgeving (2002/91/EC) worden alle bouwdetails belangrijk, dus ook vensteraansluitingen. De eisen gesteld aan vensterinstallatie zijn nu duidelijk hoger. Wat baat het superisolerende muren, schrijnwerk en beglazing in een gebouw te voorzien als daartussen de isolatie onderbroken is o luchtlekken zorgen voor warmte-en energieverlies? Een zo goed mogelijke score in het Energie Prestatie Certiicaat (EPC) o bij de EPB-aangite is dan ook meer dan ooit gevraagd. Voordelen? Het is op verschillende parameters oicieel getest en dit op verschillende opstellingen. Indien juist geappliceerd, biedt onder meer: luchtdichtheid en dampdichtheid aan de binnenzijde, optimale thermische en akoestische isolatie in het midden, weer- en windbescherming aan de buitenzijde. is dus actie op 3 niveau s. En dit dus zowel voor aluminium, hout en PVC schrijnwerk in zowel een standaard- als een passiehuis opstelling. E80? Vana januari 2010 geldt in Vlaanderen de E80 norm voor private woongebouwen. Het maximum E-peil is dus met 20 punten verlaagd. Een van de goedkoopste manieren om het E-peil te verlagen, is de constructie te onderwerpen aan een Blower Door test en luchtdichtheid te bereiken. De raamaansluitingen zijn hierin cruciaal. kan hier dankzij de luchtdichtheid maar liest 10 E-punten winst opleveren! Koudebruggen? Vana de tweede helt van 2010 worden voor de E-peil berekening ook de koudebruggen in rekening gebracht. Niet EPB aanvaarde bouwknopen betekenen 10 extra E-punten. Met spaar je daarvan voor de raamaansluitingen 7 punten uit want alle aansluitdetails (boven, onder en beide zijkanten) zijn EPB aanvaard omdat: - ze voldoen aan de basisregel 2, o... - de berekende ψ-waarden onder de limietgrens (0,1 W/mK) liggen Waar verkrijgbaar? maakt deels gebruik van gekende producten, die dus reeds in de handel verkrijgbaar zijn en hun deugdelijkheid reeds hebben bewezen. De nieuwigheden zullen dankzij het uitgebreide distributienetwerk snel hun weg naar de eindgebruikers vinden. Onze Soudal medewerkers staan steeds paraat voor producttrainingen en demonstraties. Conclusie? is een raamaansluitsysteem, uiterst gebruiksvriendelijk, ontwikkeld in samenwerking met gekende marktspelers, getest door Ugent, geschikt voor metselwerk in spouwopstellingen (inclusie passiehuis), geschikt voor alle types schrijnwerk. Met kan u op zeer kostprijsvriendelijke wijze gemiddeld 17 E-punten besparen!

Voorbeeld van een aansluitingsdetail Meer aansluitingsdetails zijn beschikbaar in het -dossier. 80mm isolatie 12mm gipsleister Horizontale snede, awerking met pleister wapening pleister Soudaoil 330 D 20mm XPS met λ = 0.036W/mK Tape inside Acryrub 20mm lexioam met λ = 0.0345W/mK PE rugvulling Soudaseal 215 LM Schaal 1:5 0,76 si min 15,2 C 0,040 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, nadat de ankers aangebracht werden. Het aanbrengen van de tape kan desgewenst voor plaatsen van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - -tape toevouwen en met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen - In de hoeken Soudaoil 330D aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren - Desgewenst XPS plaatje bevestigen in de raamnis en het geheel bepleisteren mits voeg tussen schrijnwerk en pleister. - Deze voeg awerken met Acryrub zodat het pleisterwerk onder de bewegingen/trillingen niet gaat barsten! - Luchtdicht en EPB aanvaarde bouwknoop

FLEXIFOAM 750 ml 12 / karton 117472 Schroedraad 5411183083745 118318 C&F 5411183086487 PE-VOEGVULLING (per m) ø m / karton 110307 zwart 6 1200 5411183022515 110308 10 1500 5411183021099 110309 13 750 5411183024731 ACRYRUB kokers 310 ml 15 / karton 102600 wit 5411183407459 102598 grijs 5411183001756 102601 zwart 5411183008984 102599 teak 5411183005303 ACRYRUB worsten 600 ml 12 / karton 102603 wit 5411183008960 102602 grijs 5411183019515 SOUDASEAL 215 LM kokers 290 ml 12 / karton 105023 betongrijs 5411183004108 105022 wit 5411183000612 107302 bruin 5411183027541 SOUDASEAL 215 LM worsten 600 ml 12 / karton 102291 wit 5411183013537 105089 donker beige 5411183013568 101010 betongrijs 5411183004092 106334 grijs 5411183009486 103911 zwart 5411183013551 106333 bruin 5411183009479 103011 natuursteen 5411183013575 110310 15 750 5411183024748 106783 20 500 5411183024908 110422 25 300 5411183025059 110423 30 250 5411183025202 PU-VOEGVULLING (per m) ø m / karton 110283 grijs 15 250 5411183024755 110284 20 200 5411183024915 110285 25 100 5411183025066 110286 30 100 5411183025219 110287 40 50 5411183022324 110288 50 50 5411183023376 Soudaoil 330D worsten 600 ml 12 / karton 120158 wit 541118309847 Soudaoil 360H worsten 600 ml 12 / karton 120157 grijs 5411183098930 Tape Inside rol 25m breedte 1 / karton 121334 70mm 5411183099210 121337 100mm 5411183099241 121336 150mm 5411183099234 103780 basaltgrijs 5411183013544 106771 middengrijs 117487 baksteen rood 5411183083783 SOUDASEAL 225 LM worsten 600 ml 12 / karton 118787 betongrijs 5411183088030 Tape Outside rol 25m breedte 1 / karton 121333 70mm 5411183099203 121332 100mm 5411183099197 121335 150mm 5411183099227 118771 basaltgrijs 5411183087972 118770 donkerbeige 5411183087965 118769 cementgrijs 5411183087958 Perectie in luchtdichte vensterinstallatie Soudal Window System lucht- en dampdicht weerbestendig duurzaam thermisch en akoestisch isolerend Uw verdeler: Soudal N.V. Everdongenlaan 18-20 B-2300 Turnhout België T.: +32 (0)14 42 42 31 F.: +32 (0)14 42 65 14 www.soudal.com FOLT707

EPBnormen Les normes PEB en de stoom komt je oren uit? la vapeur vous sort par les oreilles? Soudal Window System www.soudal.com

2

Soudal window system Inhoud Inleiding...4 Luchtdichtheid...6 Thermische Prestaties...8 Akoestische eigenschappen Flexioam...10 Uitvoeringsdetails: 1. Aluminium raamproielen 1.1. Standaard Omkasting 1.1.1. Horizontaal...13 1.1.2. Linteel...14 1.1.3. Tablet...15 1.2. Standaard Pleister 1.2.1. Horizontaal...16 1.2.2. Linteel...17 1.2.3. Tablet...18 1.3. Passie Pleister 1.3.1. Horizontaal...19 1.3.2. Linteel...20 1.3.3. Tablet...21 1.4. Passie Pleister Zonwering 1.4.1. Horizontaal...22 1.4.2. Linteel...23 1.4.3. Tablet...24 3. PCV raamproielen 3.1. Standaard Omkasting 3.1.1. Horizontaal...37 3.1.2. Linteel...38 3.1.3. Tablet...39 3.2. Standaard Pleister 3.2.1. Horizontaal...40 3.2.2. Linteel...41 3.2.3. Tablet...42 3.3. Passie Pleister 3.3.1. Horizontaal...43 3.3.2. Linteel...44 3.3.3. Tablet...45 3.4. Passie Pleister Zonwering 3.4.1. Horizontaal...46 3.4.2. Linteel...47 3.4.3. Tablet...48 2. Houten raamproielen 2.1. Standaard Omkasting 2.1.1. Horizontaal...25 2.1.2. Linteel...26 2.1.3. Tablet...27 2.2. Standaard Pleister 2.2.1. Horizontaal...28 2.2.2. Linteel...29 2.2.3. Tablet...30 2.3. Passie Pleister 2.3.1. Horizontaal...31 2.3.2. Linteel...32 2.3.3. Tablet...33 2.4. Passie Pleister Zonwering 2.4.1. Horizontaal...34 2.4.2. Linteel...35 2.4.3. Tablet...36 3

: FAQ E-peil -17 punten? biedt uitkomst! Wat? Soudal Window System. Een proessioneel venster- aansluitsysteem. Combinatie van meerdere producten die de adichting verzorgen tussen schrijnwerk en metselwerk. In nieuwbouw gaat het om een voeg van ±2 cm (zie ook Technische Voorlichting 188 van het WTCB), maar het systeem is uiteraard ook bruikbaar voor renovatie én voor alle types schrijnwerk: alu, hout en PVC. biedt ook oplossingen voor passiebouw (massie-passie). Wie? Soudal is reeds jaren gekend als gerenommeerd abrikant van kwaliteitsproducten voor de bouw, en dit inzake isolatie en adichting. Vele van deze producten zijn azonderlijk gecertiiceerd en worden ook nu al succesvol ingezet voor het installeren van ramen en deuren. Soudal bundelde al zijn know-how inzake raamaansluitingen, en dit in samenwerking met vooraanstaande raamabrikanten en baksteenabrikanten. Meerdere combinaties werden getest door de Universiteit van Gent adhv volledige praktijkopstellingen en computersimulaties. Hoe? combineert op slimme wijze doorontwikkelde versies van gekende producten zoals: - PU-schuim: Flexioam (6 certiicaten waarvan 4 van het IFT), Soudaband Acryl - Mastieken: Acryrub, Soudaseal 215LM (ATG) - Lijmen: Soudaoil 330D en 360H... en nieuwe producten zoals -tape. Deze laatste is een speciaal ontwikkelde tape voor raamaansluitingen met zelklevende strips. Productkennis is dus al ruim voorhanden, een eenvoudige training in het gebruiksvriendelijke volstaat. Waarom? Met de EPB wetgeving (2002/91/EC) worden alle bouwdetails belangrijk, dus ook vensteraansluitingen. De eisen gesteld aan vensterinstallatie zijn nu duidelijk hoger. Wat baat het superisolerende muren, schrijnwerk en beglazing in een gebouw te voorzien als daartussen de isolatie onderbroken is o luchtlekken zorgen voor warmte- en energieverlies? Een zo goed mogelijke score in het E-peil en het K-peil is meer dan ooit van belang. 4

: FAQ Voordelen? Het is op verschillende parameters oicieel getest en dit op verschillende opstellingen. Indien juist geappliceerd, biedt onder meer: luchtdichtheid en dampdichtheid aan de binnenzijde, optimale thermische en akoestische isolatie in het midden, weer- en windbescherming aan de buitenzijde. is dus actie op 3 niveau s. En dit dus zowel voor aluminium, hout en PVC schrijnwerk in zowel een standaard- als een passiehuis opstelling. E80? Vana januari 2010 geldt in Vlaanderen de E80 norm voor private woongebouwen. Het maximum E-peil is dus met 20 punten verlaagd. Een van de goedkoopste manieren om het E-peil te verlagen, is de constructie in hoge mate luchtdicht te maken en te onderwerpen aan een blower door test. De raamaansluitingen zijn hierin cruciaal. kan hier dankzij de luchtdichtheid bijdragen in gemiddeld 10 E-punten winst (bv Q50-waarde van 4 m³/hm² ipv 12 m³/hm²)! Koudebruggen? Vana januari 2011 worden voor de E-peil berekening ook de koudebruggen in rekening gebracht. Niet EPB aanvaarde bouwknopen betekenen een toeslag van 10 K-punten (doorgerekend in het E-peil). helpt je daarvan 7 punten uit te sparen want alle aansluitdetails (boven, onder en beide zijkanten) zijn EPB aanvaarde bouwknopen omdat de berekende ψ-waarden onder de voor raamaansluitingen vastgelegde limietgrens (0,10 W/m.K) liggen. Waar verkrijgbaar? maakt deels gebruik van gekende producten, die dus reeds in de handel verkrijbaar zijn en hun deugdelijkheid reeds hebben bewezen. De nieuwigheden zullen dankzij het uitgebreide distributienetwerk snel hun weg naar de eindgebruikers vinden. Onze Soudal medewerkers staan steeds paraat voor producttrainingen en demonstraties. Conclusie? is een raamaansluitsysteem, uiterst gebruiksvriendelijk, ontwikkeld in samenwerking met gekende marktspelers, getest door UGent, geschikt voor nieuwbouw (inclusie massie passie ) en renovatie, geschikt voor alle types schrijnwerk. helpt u op zeer kostprijsvriendelijke wijze 17 E-punten te besparen! 5

LUCHTDICHTHEID Luchtdichtheid Naarmate woningen beter geïsoleerd worden neemt het belang van ventilatie toe in de energieverliezen. Een deel van die verliezen is akomstig van iniltratie en exiltratie van lucht door materialen en openingen in de gebouwhuid. Om die verliezen te beperken street men een goede luchtdichtheid na van de gebouwschil, bovendien zal dit het risico op schade en tochtverschijnselen verminderen. Wat? De luchtdichtheid van gebouwen wordt gemeten aan de hand van een pressurisatieproe o blowerdoor-proe volgens EN 13829. Tijdens de proe wordt met een ventilator een drukverschil van 50 Pa tussen binnen en buiten gecreëerd, en meet men het debiet dat de ventilator bij dat drukverschil door de gebouwhuid blaast. De luchtdichtheid van een gebouw kan op twee manieren uitgedrukt worden: de n50-waarde en de q50-waarde. n 50 = V 50 Vn [ h 1 V ] q 50 = 50 At [ m / h / m ] De n50-waarde is de verhouding van de gemeten debiet bij 50Pa tot het netto binnenvolume van het gebouw. De q50-waarde is de verhouding van het debiet bij 50Pa tot de totale gebouwschiloppervlakte. Het totale lekdebiet dat gemeten wordt is dus akomstig van volgende lekken: - wanden, vloeren en daken - aansluitingen van vloeren, wanden en daken - schrijnwerkaansluitingen - leidingdoorvoeren - schrijnwerk, poorten - Deze studie heet twee doelstellingen: - het belang van schrijnwerkaansluitingen bepalen op de totale luchtdichtheid. - de luchtdichtheid meten van een aantal schrijnwerkaansluitingen aan de hand van ISO 6589. Belang In de EPB-regelgeving wordt veel belang gehecht aan luchtdichtheid van gebouwen: op onderstaande iguur wordt het eect van luchtdichtheid op het E-peil aangeduid (bron: www.energiesparen.be). Een luchtdichte woning die wordt doorgemeten krijgt dus al snel een bonus van 10 E-peil punten. Een studie van 9 verschillende schattingsmethodes van luchtdichtheid toont een grote variatie in luchtdichtheid van schrijnwerkaansluitingen. Deze varieert van 0.01 m³/h/m (AIVC) tot 10.2 m³/h/m (ASHRAE), een actor 1000 verschil. 6

LUCHTDICHTHEID Resultaten In het labo testcentrum voor gevelelementen van Universiteit Gent werd de luchtdichtheid gemeten van 4 schrijnwerkaansluitingen volgens ISO 6589. De luchtdichtheid is gemeten volgens de procedure voorgeschreven in de norm op een gekalibreerde testbank. De opstelling bestaat uit een stuk spouwmuur van 2.10m breed en 1.90m hoog met daarin een raam gemonteerd van 1.23m breed en 1.48m hoog. Tijdens de luchtdichtheidsproe is het gemeten debiet Qtot samengesteld uit verschillende componenten: Q tot = Q testkast + Q aansluiting + Q wand + Q schrijnwerk [ m / h.m] Het debiet door de testkast wordt bij elke opstelling apart gemeten, en ook het lekdebiet door het schrijnwerk werd bij elke opstelling bepaald. Door die debieten van het totaal gemeten debiet a te trekken resteert het netto lekverlies door het stuk wand en de schrijnwerkaansluiting. Het lekverlies door een bepleisterde wand bedraagt volgens metingen van het Institut Wohnen und Umwelt 0.05m³/h.m². In de opstelling bedraagt de oppevlakte van de bepleisterde wand 2.17m², bij 50Pa dus verantwoordelijk voor 0.1m³/h. De schrijnwerkaansluiting op zich bestaat uit 5.42m lineaire voeg + 4 hoeken, maar toch zullen de resultaten per meter voeg uitgedrukt worden. De grootte van het raam is gebaseerd op de meest courante ameting voor draaikipramen in de markt. Andere types ramen zijn normaal groter en zullen per lopende meter aansluiting minder hoeken bevatten: daarom is het conservatie en veilig om de resultaten van de metingen toe te passen op andere raamaansluitingen. De speciicaties van de azonderlijke opstellingen zijn opgenomen in de iches in bijlage. De resultaten van de verschillende opstellingen zijn opgenomen in onderstaande tabel. Debiet bij 50 Pa [m³/h/m] onderdruk abs. Fout overdruk abs. Fout Standaard leeg 31,89 0,65 (omkasting) opgevuld met Flexioam 0,23 0,03 0,45 0,02 opgevuld met Flexioam + Acryrub -0,01 0,02 0,05 0,02 Passie opgevuld met Flexioam 0,06 0,04 0,04 0,04 Productreerenties Soudal Flexioam Elastisch PU-schuim met optimale thermische prestaties, blauwe kleur. - Rapport IFT (105 33428), luchtdichtheid gemeten volgens EN12114 in navolging van DIN18542:1999-01. a < 0,1 m³ / [h.m. (dapa)2/3. Meetdruk van 50 tot 1000 Pa. Voegbreedte 20mm, voegdiepte 60mm. Indien deze voegdimensies voor de volledige raamomtrek gerespecteerd worden en met Flexioam gevuld zijn, is dus de luchtdichtheid gegarandeerd. - Rapport IFT (105 35276), elasticiteit gemeten op 9000 cycli (3000 in 3 richtingen), voegdimensie 20 mm, beweging van 2,5 mm (12,5%) elke minuut. Geen zichtbare schade Acryrub Hoogwaardige en optimaal verwerkbare acrylaatkit voor extra luchtdichte adichting aan de binnenzijde bij gebruik van omkasting (zonder pleister). Uitstekend overschilderbaar. 7

Koudebruggen & thermische prestatie Koudebruggen & thermische prestatie Lineaire koudebruggen vormen een belangrijk onderdeel van de totale warmteverliezen in gebouwen. De berekening van de warmteverliezen ter plaatse van bouwknopen is een correctie voor de vereenvoudigde tweedimensionale vereenvoudiging op basis van buitenametingen (NBN B 62-002, transmissiereerentiedocument) en is sterk ahankelijk van de geometrie. Op 23 oktober 2009 heet de Vlaamse Regering principieel een besluitswijziging goedgekeurd om eisen op te leggen aan de implementatie van koudebruggen in gebouwen. Pas na advies van de SERV, Mina-raad en Raad van State kan het besluit deinitie goedgekeurd worden: de nieuwe rekenmethode zal van kracht worden in het eerste semester van 2010. Waarom? Meestal wordt gebruik gemaakt van numerieke berekeningsmethodes voor twee- o drie-dimensionaal warmtetransport om de thermische prestaties van bouwdetails te analyseren. Aan de hand van die berekeningen kunnen twee criteria geëvalueerd worden: - Temperatuursactor [-] - Lineaire warmtedoorgangscoëiciënt Ψ [W/m.K] Temperatuursactor De temperatuuractor is een indicator voor de laagste binnenoppervlaktetemperatuur θsi ter plaatse van het detail. Dit is in eite een dimensieloze temperatuur die de binnenoppervlaktetemperatuur onahankelijk van de exacte randvoorwaarden beschrijt, met een waarde tussen 0 en 1. De bouwdetaillering moet er voor zorgen dat het risico op lokale schimmelontwikkeling en oppervlaktecondensatie aan het binnenoppervlak beperkt is. In België leggen de Technische Voorlichtingen vast dat de dimensieloze minimumtemperatuur op elk punt van het binnenoppervlak groter moet zijn dan 0.7 (WTCB 1984). Voor details ter plaatse van buitenschrijnwerk is dit echter van ondergeschikt belang omdat de oppervlaktetemperatuur vooral bepaald wordt door de prestaties van het schrijnwerk. Lineaire warmtedoorgangscoëiciënt De invloed van twee-dimensionaal warmtetransport wordt gegeven door de lineaire warmtedoorgangscoëiciënt Ψ (in W/m/K). De Ψ-waarde geet aan hoe groot het extra warmteverlies per lopende meter detail en per graad temperatuurverschil is in vergelijking met een één-dimensionale reerentie, waarbij het werkelijk detail voorgesteld wordt door een aaneenschakeling van vlakke delen met gekend oppervlak A en gekende U-waarde. Belangrijk hierbij is de aspraak over de 1-dimensionale reerentie en over de deinitie van de ametingen van een bouwdeel (aan binnen- o buitenzijde gemeten). Conventioneel berekent men in ons land de lineaire warmtedoorgangscoëiciënt uitgaande van de buitenwerks gemeten oppervlakken. De Ψ-waarde van een detail moet met zorg geïnterpreteerd worden. Een bouwknoop met een grotere Ψ-waarde dan een andere knoop is niet noodzakelijk minder goed ontworpen. De Ψ-waarde moet op basis van de deinitie geïnterpreteerd worden als een correctieactor op de 1D-transmissieverliezen, waarbij zowel geometrische aspecten, als invloed van 2D- en 3D-warmtetransport een rol spelen. Implementatie in EPB Het Vlaams Energie Agentschap heet een toelichtingsdocument gepubliceerd over de behandeling van bouwknopen in de EPB. Er zijn drie mogelijkheden om bouwknopen in rekening te brengen bij de EPB-berekening: - Optie A: gedetailleerde berekening van alle bouwknopen - Optie B: gebruik van EPB-aanvaarde bouwknopen - Optie C: oraitaire toeslag Bij optie C wordt er geen aandacht besteed aan de details, maar komt er een oraitaire toeslag van 10 punten op het K-peil. Bij optie A moet elk detail apart berekend en ingegeven worden, wat het meest correct is, maar behoorlijk wat werkt vraagt. De meest voor de hand liggende manier om bouwknopen in rekening te brengen is optie B. Als in een gebouw enkel EPB-aanvaarde bouwknopen voorkomen is er een toeslag van 3 punten op het K-peil. Er zijn twee mogelijkheden opdat een bouwknoop EPB-aanvaard is: - de bouwknoop voldoet aan één van de basisregels voor een koudebrugarm detail (zie toelichtingsdocument bouwknopen). - de bouwknoop voldoet aan de van toepassing zijnde grenswaarde voor de lineaire warmtedoorgangscoëiciënt. Voor raam- en deuraansluitingen bedraagt dit 0.10W/m.K. 8

Koudebruggen & thermische prestatie Resultaten Er werden berekeningen gedaan voor een aantal aansluitingen van spouwmuren op buitenschrijnwerk: enerzijds voor een standaard spouwmuur (gevelsteen, 3cm spouw, 8cm isolatie, snelbouwsteen, pleister), anderzijds voor een spouwmuur voor een passiehuis (opbouw is identiek, maar met 20cm isolatie). Voor de standaard spouwmuur zijn twee oplossingen bekeken: - houten omkasting als binnenawerking - awerking met pleister tot tegen het raam Voor de passieopbouw is enkel de oplossing met pleister geanalyseerd, maar dit voor een opbouw met en zonder zonwering aan het raam. Voor elke situatie is gekeken naar de thermische prestaties in de horizontale snede, en in de verticale snede zowel bovenaan (linteel) als onderaan (tablet). In onderstaande tabel zijn de resultaten van de verschillende simulaties verzameld. Meer inormatie over de berekeningsmethode en aannames is terug te vinden in bijlage 1. Ψ [W/mK] [-] Horizontaal Standaard omkasting + Flexioam 0.040 0.75 Standaard pleister + Flexioam 0.040 0.76 Passie pleister + Flexioam 0.092 0.77 Passie (met zonwering) pleister + Flexioam 0.094 0.77 Vericaal - Linteel Standaard omkasting + Flexioam 0.054 0.75 Standaard pleister + Flexioam 0.055 0.76 Passie pleister + Flexioam 0.098 0.78 Passie (met zonwering) pleister + Flexioam 0.128 0.76 Vericaal - Dorpel Standaard omkasting + Flexioam 0.020 0.77 Standaard pleister + Flexioam 0.015 0.76 Passie pleister + Flexioam 0.050 0.76 Passie (met zonwering) pleister + Flexioam 0.048 0.76 Beperking EPB max. 0.100 Beperking WTCB (TV 153, 1984) min. 0.7 In deze tabel zijn alle resultaten die voldoen aan de grenswaarde volgens de richtlijnen voor koudebruggen in het vet aangeduid. Concreet voldoen alle details behalve de bouwknoop ter plaatse van het linteel in een passieconstructie met zonwering. Daarbij valt echter op te merken dat dit sterk ahankelijk is van de thermische prestatie van het type zonwering. Alle details die voldoen aan de grenswaarde worden erkend als EPB-aanvaarde bouwknopen. Bij de EPB-aangite moeten deze details dus niet apart ingegeven worden (noch lengte, noch Ψ-waarde), en dient men enkel aan te tonen dat het uitgevoerde detail in overeenstemming is met de hier berekende bouwknopen. Productreerenties Voor een volledig detail van alle raamaansluitingen azonderlijk zie azonderlijk iches (alu-hout-pvc). Flexioam Elastisch PU-schuim met duurzame thermische prestaties, blauwe kleur. - Rapport MPA Hannover (070598.1), warmtegeleidingscoëicient gemeten volgens DIN52612. λ=0.0345 W/(mK) - Rapport IFT (105 35276), elasticiteit gemeten op 9000 cycli (3000 in 3 richtingen), voegdimensie 20 mm, beweging van 2,5 mm (12,5%) elke minuut. Geen zichtbare schade 9

- Akoestisch 10

- Akoestisch 11

12

1ALU 1. STANDAARD omkasting 1.1. horizontaal 80mm isolatie Acryrub 20mm Flexioam met λ = 0.0345W/mK PE rugvulling Soudaseal 215 LM Aluminium Datum: 23/11/2010 SO-ALU-H Standaard omkasting - Horizontale snede 0,75 si min 15,0 C 0,040 W/mK - In een eerste stap de aansluiting tussen schrijnwerk en metselwerk vullen met Flexioam. Let daarbij op het correct en ononderbroken aanbrengen van het schuim ter hoogte van de raamankers. Licht bevochtigen met bv een plantenspuit voor het aanbrengen van het PU-schuim verbetert de elastische en thermische eigenschappen van het schuim na uitharding aanzienlijk! - Een volledige luchtdichtheid kan bereikt worden indien ook de omkasting wordt gevuld met Flexioam. Aan te brengen na het plaatsen van de nisbekleding. Daarbij goed opletten ter hoogte van de klossen, die bij voorkeur klein worden gehouden. Na eventueel asnijden van het schuim, omslag van de omkasting aanbrengen. - Aansluiting tussen omkasting en schrijnwerk akitten met Acryrub, een overschilderbare plasto-elastische en luchtdichte voegkit. - Op deze manier is de aansluiting ook een EPB-aanvaarde bouwknoop. 13

1ALU 1. STANDAARD omkasting 1.2. linteel 80mm isolatie 80mm isolatie met λ = λ muurisolatie waterkerende laag metselwerkondersteuning PE-rugvulling open stootvoeg Soudaseal 215 LM Acryrub 20mm Flexioam met l = 0.0345 W/mK Aluminium Datum: 23/11/2010 SO-ALU-L Standaard omkasting - Linteel 0,75 si min 15,0 C 0,054 W/mK - In een eerste stap de aansluiting tussen schrijnwerk en metselwerk vullen met Flexioam. Let daarbij op het correct en ononderbroken aanbrengen van het schuim ter hoogte van de raamankers. Licht bevochtigen met bv een plantenspuit voor het aanbrengen van het PU-schuim verbetert de elastische en thermische eigenschappen van het schuim na uitharding aanzienlijk! - Een volledige luchtdichtheid kan bereikt worden indien ook de omkasting wordt gevuld met Flexioam. Aan te brengen na het plaatsen van de nisbekleding. Daarbij goed opletten ter hoogte van de klossen, die bij voorkeur klein worden gehouden. Na eventueel asnijden van het schuim, omslag van de omkasting aanbrengen. - Aansluiting tussen omkasting en schrijnwerk akitten met Acryrub, een overschilderbare plasto-elastische en luchtdichte voegkit. - Op deze manier is de aansluiting ook een EPB-aanvaarde bouwknoop. 14

1ALU 1. STANDAARD omkasting 1.3. tablet Acryrub PE-rugvulling 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Acryrub 80mm isolatie Aluminium Datum: 23/11/2010 SO-ALU-T Standaard omkasting - Tablet 0,77 si min 15,4 C 0,020 W/mK - In een eerste stap de aansluiting tussen schrijnwerk en metselwerk vullen met Flexioam. Let daarbij op het correct en ononderbroken aanbrengen van het schuim ter hoogte van de raamankers. Licht bevochtigen met bv een plantenspuit voor het aanbrengen van het PU-schuim verbetert de elastische en thermische eigenschappen van het schuim na uitharding aanzienlijk! - Beperkte ruimte onder tablet zoveel mogelijk uitvullen met Flexioam voor een betere thermische prestatie. - Acryrub ter hoogte van aansluiting tablet-schrijnwerk én aansluiting tabletmetselwerk zorgt voor een luchtdichte awerking. - EPB-aanvaarde bouwknoop 15

1ALU 2. STANDAARD PLEISTER 2.1. horizontaal 80mm isolatie wapening pleister Soudaoil 360H / 330D 20mm XPS met λ = 0.036W/mK Tape Inside Acryrub 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK PE rugvulling Soudaseal 215 LM Aluminium Datum: 23/11/2010 SP-ALU-H Standaard pleister -Horizontale snede 0,76 si min 15,2 C 0,040 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, vóór het aanbrengen van de raamankers. Het aanbrengen van de tape dient te gebeuren voor plaatsing van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - Soudaoil 330D o 360H aanbrengen voor het volvlaks verlijmen van de tape - -tape met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen, en in de lijm drukken (aanrollen). - In de hoeken Soudaoil 330D o 360H aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren. Overlap in de tape eveneens verlijmen. - Desgewenst XPS plaatje bevestigen in de raamnis en het geheel bepleisteren mits voeg tussen schrijnwerk en pleister. - Deze voeg awerken met Acryrub zodat het pleisterwerk onder de bewegingen/trillingen niet gaat barsten! - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 16

1ALU 2. STANDAARD PLEISTER 2.2. linteel 80mm isolatie 80mm isolatie met λ = λ muurisolatie waterkerende laag metselwerkondersteuning 20mm Flexioam met l = 0.0345 W/mK PE-rugvulling open stootvoeg Soudaseal 215 LM wapening pleister Soudaoil 360H / 330D Tape Inside 20mm XPS met λ = 0.036W/mK Acryrub Aluminium Datum: 23/11/2010 SP-ALU-L Standaard pleister - Linteel 0,76 si min 15,2 C 0,055 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, vóór het aanbrengen van de raamankers. Het aanbrengen van de tape dient te gebeuren voor plaatsing van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - Soudaoil 330D o 360H aanbrengen voor het volvlaks verlijmen van de tape - -tape met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen, en in de lijm drukken (aanrollen). - In de hoeken Soudaoil 330D o 360H aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren. Overlap in de tape eveneens verlijmen. - Desgewenst XPS plaatje bevestigen in de raamnis en het geheel bepleisteren mits voeg tussen schrijnwerk en pleister. - Deze voeg awerken met Acryrub zodat het pleisterwerk onder de bewegingen/trillingen niet gaat barsten! - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 17

1ALU 2. STANDAARD PLEISTER 2.3. tablet Acryrub PE-rugvulling 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Acryrub Soudaoil 360H / 330D Tape Inside Aluminium Datum: 23/11/2010 80mm isolatie SP-ALU-T Standaard pleister -Tablet 0,76 si min 15,2 C 0,015 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, vóór het aanbrengen van de raamankers. Het aanbrengen van de tape dient te gebeuren voor plaatsing van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - Soudaoil 330D o 360H aanbrengen voor het volvlaks verlijmen van de tape - -tape met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen, en in de lijm drukken (aanrollen). - In de hoeken Soudaoil 330D o 360H aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren. Overlap in de tape eveneens verlijmen. - Acryrub ter hoogte van aansluiting tablet-schrijnwerk én tablet-metselwerk zorgt voor een luchtdichte awerking. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 18

1ALU 3. Passie PLEISTER 3.1. horizontaal 200mm isolatie Soudaoil 360H / 330D 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK wapening pleister Tape Inside Acryrub Soudaoil 360H PE rugvulling Soudaseal 215 LM Aluminium Datum: 23/11/2010 PP-ALU-H Departement Passie pleister - Horizontale snede 0,77 si min 15,5 C 0,092 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het bepleisteren van de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 19

1ALU 3. Passie PLEISTER 3.2. linteel 200mm isolatie 200mm isolatie met λ = λmuurisolatie waterkerende laag metselwerkondersteuning PE-rugvulling open stootvoeg 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Soudaoil 360H/330D wapening pleister Soudaseal 215 LM Tape Inside Acryrub Soudaoil 360H Aluminium Datum: 23/11/2010 PP-ALU-L Passie pleister - Linteel 0,78 si min 15,5 C 0,098 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het bepleisteren van de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 20

1ALU 3. Passie PLEISTER 3.3. tablet 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Soudaband Acryl T80 Acryrub PE-rugvulling Soudaoil 360H Acryrub Tape Inside Soudaoil 360H / 330D 200mm isolatie Aluminium Datum: 23/11/2010 PP-ALU-T Departement Passie pleister - Tablet 0,76 si min 15,2 C 0,050 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het plaatsen van het tablet op de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop. 21

1ALU 4. passie PLEISTER zonwering 4.1. horizontaal 200mm isolatie Soudaoil 360H / 330D 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK wapening pleister Tape Inside Acryrub Soudaoil 360H PE rugvulling Soudaseal 215 LM Aluminium Datum: 23/11/2010 PZ-ALU-H Passie pleister met zonnewering - Horizontale snede 0,77 si min 15,4 C 0,094 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het bepleisteren van de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 22

1ALU 4. passie PLEISTER zonwering 4.2. linteel 200mm isolatie 200mm isolatie met λ = λ muurisolatie waterkerende laag PE-rugvulling 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Soudaoil 360H / 330D open stootvoeg wapening pleister Soudaseal 215 LM Tape Inside Acryrub Soudaoil 360H Aluminium Datum: 23/11/2010 PZ-ALU-L Passie pleister met zonnewering - Linteel 0,76 si min 15,2 C 0,128 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het bepleisteren van de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdicht 23

1ALU 4. passie PLEISTER zonwering 4.3. tablet 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Soudaband Acryl T80 Acryrub PE-rugvulling Acryrub Soudaoil 360H Tape Inside Soudaoil 360H / 330D Aluminium Datum: 23/11/2010 200mm isolatie PZ-ALU-T Passie pleister met zonnewering - Tablet 0,76 si min 15,2 C 0,048 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het plaatsen van het tablet op de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 24

2hout 1. STANDAARD omkasting 1.1. horizontaal 80mm isolatie Acryrub 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK PE rugvulling Soudaseal 215 LM Hout Datum: 23/11/2010 SO-HOUT-H Standaard omkasting - Horizontale snede 0,75 si min 15,0 C 0,040 W/mK - In een eerste stap de aansluiting tussen schrijnwerk en metselwerk vullen met Flexioam. Let daarbij op het correct en ononderbroken aanbrengen van het schuim ter hoogte van de raamankers. Licht bevochtigen met bv een plantenspuit voor het aanbrengen van het PU-schuim verbetert de elastische en thermische eigenschappen van het schuim na uitharding aanzienlijk! - Een volledige luchtdichtheid kan bereikt worden indien ook de omkasting wordt gevuld met Flexioam. Aan te brengen na het plaatsen van de nisbekleding. Daarbij goed opletten ter hoogte van de klossen, die bij voorkeur klein worden gehouden. Na eventueel asnijden van het schuim, omslag van de omkasting aanbrengen. - Aansluiting tussen omkasting en schrijnwerk akitten met Acryrub, een overschilderbare plasto-elastische en luchtdichte voegkit. - Op deze manier is de aansluiting ook een EPB-aanvaarde bouwknoop. 25

2hout 1. STANDAARD omkasting 1.2. linteel 80mm isolatie 80mm isolatie met λ = λ muurisolatie waterkerende laag metselwerkondersteuning PE-rugvulling open stootvoeg Soudaseal 215 LM Acryrub 20mm Flexioam met l = 0.0345 W/mK Hout Datum: 23/11/2010 SO-HOUT-L Standaard omkasting - Linteel 0,75 si min 15,0 C 0,054 W/mK - In een eerste stap de aansluiting tussen schrijnwerk en metselwerk vullen met Flexioam. Let daarbij op het correct en ononderbroken aanbrengen van het schuim ter hoogte van de raamankers. Licht bevochtigen met bv een plantenspuit voor het aanbrengen van het PU-schuim verbetert de elastische en thermische eigenschappen van het schuim na uitharding aanzienlijk! - Een volledige luchtdichtheid kan bereikt worden indien ook de omkasting wordt gevuld met Flexioam. Aan te brengen na het plaatsen van de nisbekleding. Daarbij goed opletten ter hoogte van de klossen, die bij voorkeur klein worden gehouden. Na eventueel asnijden van het schuim, omslag van de omkasting aanbrengen. - Aansluiting tussen omkasting en schrijnwerk akitten met Acryrub, een overschilderbare plasto-elastische en luchtdichte voegkit. - Op deze manier is de aansluiting ook een EPB-aanvaarde bouwknoop. 26

2hout 1. STANDAARD omkasting 1.3. tablet Acryrub PE-rugvulling 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Acryrub Hout Datum: 23/11/2010 80mm isolatie SO-HOUT-T Standaard omkasting - Tablet 0,77 si min 15,4 C 0,020 W/mK - In een eerste stap de aansluiting tussen schrijnwerk en metselwerk vullen met Flexioam. Let daarbij op het correct en ononderbroken aanbrengen van het schuim ter hoogte van de raamankers. Licht bevochtigen met bv een plantenspuit voor het aanbrengen van het PU-schuim verbetert de elastische en thermische eigenschappen van het schuim na uitharding aanzienlijk! - Beperkte ruimte onder tablet zoveel mogelijk uitvullen met Flexioam voor een betere thermische prestatie. - Acryrub ter hoogte van aansluiting tablet-schrijnwerk én aansluiting tabletmetselwerk zorgt voor een luchtdichte awerking. - EPB-aanvaarde bouwknoop 27

2hout 2. STANDAARD PLEISTER 2.1. horizontaal 80mm isolatie wapening pleister Soudaoil 360H / 330D Tape Inside Acryrub 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK PE rugvulling Soudaseal 215 LM Hout Datum: 23/11/2010 SP-HOUT-H Standaard pleister - Horizontale snede 0,76 si min 15,2 C 0,040 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, vóór het aanbrengen van de raamankers. Het aanbrengen van de tape dient te gebeuren voor plaatsing van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - Soudaoil 330D o 360H aanbrengen voor het volvlaks verlijmen van de tape - -tape met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen, en in de lijm drukken (aanrollen). - In de hoeken Soudaoil 330D o 360H aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren. Overlap in de tape eveneens verlijmen. - Desgewenst XPS plaatje bevestigen in de raamnis en het geheel bepleisteren mits voeg tussen schrijnwerk en pleister. - Deze voeg awerken met Acryrub zodat het pleisterwerk onder de bewegingen/trillingen niet gaat barsten! - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 28

2hout 2. STANDAARD PLEISTER 2.2. linteel 80mm isolatie 80mm isolatie met λ = λmuurisolatie waterkerende laag metselwerkondersteuning 20mm Flexioam met l = 0.0345 W/mK PE-rugvulling open stootvoeg Soudaseal 215 LM wapening pleister Soudaoil 360H / 330D Tape Inside 20mm XPS met λ = 0.036W/mK Acryrub Hout Datum: 23/11/2010 SP-HOUT-L Standaard pleister - Linteel 0,76 si min 15,2 C 0,055 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, vóór het aanbrengen van de raamankers. Het aanbrengen van de tape dient te gebeuren voor plaatsing van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - Soudaoil 330D o 360H aanbrengen voor het volvlaks verlijmen van de tape - -tape met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen, en in de lijm drukken (aanrollen). - In de hoeken Soudaoil 330D o 360H aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren. Overlap in de tape eveneens verlijmen. - Desgewenst XPS plaatje bevestigen in de raamnis en het geheel bepleisteren mits voeg tussen schrijnwerk en pleister. - Deze voeg awerken met Acryrub zodat het pleisterwerk onder de bewegingen/trillingen niet gaat barsten! - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 29

2hout 2. STANDAARD PLEISTER 2.3. tablet Acryrub PE-rugvulling 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK Acryrub Soudaoil 360H / 330D Tape Inside Hout Datum: 23/11/2010 80mm isolatie SP-HOUT-T Standaard pleister - Tablet 0,76 si min 15,2 C 0,015 W/mK - -tape aanbrengen aan het schrijnwerk, vóór het aanbrengen van de raamankers. Het aanbrengen van de tape dient te gebeuren voor plaatsing van het schrijnwerk. Gebruik daartoe de transparante kleestrip en breng aan op de zijkant (vóór het anker) o op de voorkant van het venster. Voor de overgang in de hoeken, de tape met enkele centimeters overlap samenknijpen. - Na plaatsen van het schrijnwerk, aansluitvoeg opschuimen met Flexioam. Voldoende bevochtigen, voeg voor 2/3 vullen. De -tape dient bij het schuimen als extra ascherming voor het schrijnwerk. - Soudaoil 330D o 360H aanbrengen voor het volvlaks verlijmen van de tape - -tape met de butyl (grijze) kleestrip op het metselwerk aanbrengen, en in de lijm drukken (aanrollen). - In de hoeken Soudaoil 330D o 360H aanbrengen om de tape extra te verkleven en de luchtdichtheid te verzekeren. Overlap in de tape eveneens verlijmen. - Acryrub ter hoogte van aansluiting tablet-schrijnwerk én tablet-metselwerk zorgt voor een luchtdichte awerking. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop. 30

2hout 3. Passie PLEISTER 3.1. horizontaal 200mm isolatie Soudaoil 360H / 330D 20mm Flexioam met λ = 0.0345 W/mK wapening pleister Tape Inside Acryrub Soudaoil 360H PE rugvulling Soudaseal 215 LM Hout Datum: 23/11/2010 PP-HOUT-H Passie pleister - Horizontale snede 0,77 si min 15,5 C 0,092 W/mK - Betroen is een (massie) passieopstelling met minimum 2 isolatieplaten. Voor optimale thermische prestaties verdient het ten zeerste aanbeveling de beide platen in verband te plaatsen, zodat het schrijnwerk achter slag komt te staan, niet tov het buitenspouwblad, maar tov de buitenste isolatieplaat. - Raamkader is voorzien van een multiplex omkasting. Voor een luchtdichte adichting tussen beiden Soudaoil 360H gebruiken. Dit is een hybride, elastische adichtingskit, vrij van water en siliconen. - Na plaatsing van het schrijnwerk aansluiting met isolatie en metselwerk volledig vullen met Flexioam, elastisch PU-schuim (bevochtigen!). Extra opletten ter hoogte van de klossen, die best zo klein mogelijk worden gehouden, dat de schuimlaag niet onderbroken is. Indien nodig het verlengslangetje op het schuimpistool monteren (ivm diepte van de voeg). De luchtdichtheid is hiermee reeds een eit. - Asluiten aansluiting met Tape Inside na het eventuele wegsnijden van schuimoverschot: doorzichtige kleestrip op de omkasting kleven, butylkleestrip op het metselwerk aanbrengen. In de hoeken insnijding maken en extra strookje kleven. Als extra adichting kan Soudaoil 330D o 360H gebruikt worden. Met het aanbrengen van de -tape is de raamaansluiting ook dampdicht. - Bij het bepleisteren van de omkasting voeg laten met het schrijnwerk, die nadien opgevuld wordt met Acryrub. - Luchtdichte en EPB aanvaarde bouwknoop 31