Controleprotocol 2015 voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente (Behorend bij raadsbesluit inzake vaststellen controleprotocol 2015; raadsvergadering 12 november 2015) 1. Inleiding Bij besluit van 19 april 2012 en 16 april 2015 heeft de gemeenteraad aan Deloitte opdracht verstrekt de accountantscontrole als bedoeld in art. 213 GW voor de gemeente uit te voeren. Ter voorbereiding en ondersteuning van de uitvoering van de accountantscontrole moet de gemeenteraad echter nog een aantal zaken nader regelen, hetgeen op hoofdlijnen in dit controleprotocol plaatsvindt. Het controleprotocol geeft de kaders aan waarbinnen de accountant de jaarrekeningcontrole uitvoert. De belangrijkste zaken die in het controleprotocol worden vastgelegd zijn de te hanteren goedkeuring- en rapporteringtoleranties en de reikwijdte van de rechtmatigheidcontrole. In tegenstelling tot de controleprotocollen van voorgaande jaren, die betrekking hadden op één jaar, heeft dit controleprotocol betrekking op de jaarrekening en het financiële beheer van twee jaren, namelijk 2015. Hiermee wordt aangesloten op de aanbesteding van de accountantsdiensten (2012 t/m 2014, inclusief de verlenging van het contract met 1 jaar) en de overeenkomst met de accountant. In het controleprotocol 2015 hebben zich ten opzichte van het controleprotocol 2013/2014 geen noemenswaardige wijzigingen voorgedaan. Object van controle is de jaarrekening 2015 van de gemeente. In voorgaande jaren werd het normenkader jaarlijks samen met het controleprotocol vastgesteld door de gemeenteraad. Omdat het controleprotocol nu voor meerdere jaren wordt vastgesteld en het normenkader jaarlijks moet worden geactualiseerd, zal het normenkader vanaf volgend jaar per brief ter kennisname aan uw raad worden aangeboden. Dit jaar is dit nog in de vorm van een bijlage bij het controleprotocol. Indien zich omstandigheden voordoen die daarvoor aanleiding geven (bijvoorbeeld een aanscherping van de goedkeuringstoleranties of een aanpassing van de kadernota), zal het controleprotocol tussentijds worden aangepast. Als dat niet het geval is, zal dit controleprotocol gelden tot en met de controle van de jaarrekening 2015. Met ingang van het verantwoordingsjaar 2006 wordt ten aanzien van de specifieke uitkering het principe Single information Single audit (SiSa) geïntroduceerd. De introductie hiervan heeft belangrijke gevolgen voor de wijze waarop gemeenten en gemeenschappelijke regelingen ontvangen gelden op basis van specifieke uitkeringen richting het rijk dienen te verantwoorden. 1.1 Doelstelling Dit controleprotocol heeft als doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van de accountantscontrole, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij verder te hanteren goedkeuring- en rapporteringtoleranties voor de controle van de jaarrekening 2015 van de gemeente. De raad kan de accountant alleen nadere aanwijzingen geven voor zover dit uitgaat boven de wettelijke minimumeisen. 1
1.2 Wettelijk kader De gemeentewet (GW), art. 213, schrijft voor dat de gemeenteraad één of meer accountants aanwijst als bedoeld in art. 393 eerste lid Boek 2 Burgerlijk Wetboek voor de controle van de in art. 197 GW bedoelde jaarrekening en het daarbij verstrekken van een controleverklaring en het uitbrengen van een verslag van bevindingen. In het kader van de opdrachtverstrekking aan de accountant kan de gemeenteraad nadere aanwijzingen geven voor te hanteren goedkeuring- en rapporteringtoleranties. De accountant mag verwachten dat de gemeente inzichtelijk maakt welke wet- en regelgeving van toepassing is. De gemeenteraad heeft op 28 april 2005 de verordening ex art. 213 GW voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente vastgesteld. 2. Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid en rechtmatigheid) Zoals in art. 213 GW is voorgeschreven zal de controle van de in art.197 Gemeentewet bedoelde jaarrekening uitgevoerd door de door de raad benoemde accountant gericht zijn op het afgeven van een oordeel over: - de getrouwe weergave van de in de jaarrekening gepresenteerde baten en lasten en de activa en passiva; - het rechtmatig tot stand komen van de baten en lasten en balansmutaties (in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder gemeentelijke verordeningen); - de inrichting van het financieel beheer en de financiële organisatie gericht op de vraag of deze een getrouwe en rechtmatige verantwoording mogelijk maken; - het in overeenstemming zijn van de door het college opgestelde jaarrekening met de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur te stellen regels bedoeld in artikel 186 Gemeentewet (Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten); - de verenigbaarheid van het jaarverslag met de jaarrekening. - de bijlage bij de jaarrekening met verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen, bedoeld in artikel 58a van het Besluit begroting en verantwoording. Bij de controle zullen de nadere regels die bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden gesteld op grond van artikel 213, lid 6 Gemeentewet (Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten), de Kadernota en adviezen van het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten alsmede de Richtlijnen voor de Accountantscontrole (NBA) bepalend zijn voor de uit te voeren werkzaamheden. Onder rechtmatigheid wordt begrepen de definitie volgens het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) dat de in de rekening verantwoorde lasten, baten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen, dat wil zeggen in overeenstemming zijn met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder gemeentelijke verordeningen. 3. Te hanteren goedkeuring- en rapporteringtoleranties De accountant richt de controle in op het ontdekken van belangrijke fouten en baseert zich daarbij op risico-analyse, vastgestelde toleranties en statische deelwaarnemingen en extrapolaties. De goedkeuringstolerantie is het bedrag dat de som van fouten in de jaarrekening of onzekerheden in de controle aangeeft, die in een jaarrekening maximaal mogen voorkomen, zonder dat de bruikbaarheid van de jaarrekening voor de oordeelsvorming door de gebruikers kan worden beïnvloed. De goedkeuringstolerantie is bepalend voor de oordeelsvorming, de strekking van de af te geven accountantsverklaring. 2
Naast de goedkeuringstoleranties wordt onderkend de rapporteringtolerantie. De raad kan de rapporteringtolerantie lager vaststellen dan de goedkeuringstolerantie. Hiermee wordt bereikt dat niet slechts de fouten en bevindingen worden gerapporteerd die direct gevolgen hebben voor de strekking van de accountantsverklaring, maar ook 'kleinere' fouten en onzekerheden. Overigens zal de accountant vanuit zijn natuurlijke adviesfunctie de kleinere fouten c.a. vaak toch al wel onder de aandacht brengen en indien relevant op basis daarvan aanbevelingen doen, bijvoorbeeld ter verbetering van de bedrijfsvoering. Voor het vaststellen van de goedkeuringstolerantie en de rapporteringtolerantie(s) is het goed uit te gaan van de landelijk aanvaarde normen. Goedkeuringstolerantie Goedkeurend Beperking Oordeelonthouding Fouten in de jaar- rekening (% lasten) Onzekerheden in de controle (% lasten) Afkeurend 1% >1%<3% - 3% 3% >3%<10% 10% - Op basis van de begroting 2015 van de gemeente betekenen bovengenoemde percentages dat een totaalbedrag aan fouten in de jaarrekening van circa 403.000 en een totaal van onzekerheden van circa 1.210.000 de goedkeurende strekking van de controleverklaring niet zullen aantasten. Voor de rapporteringtolerantie stelt de raad als maatstaf dat de accountant elke fout of onzekerheid 50.000 rapporteert. Specifieke uitkeringen In het Verslag van bevindingen neemt de accountant per specifieke uitkering fouten en onzekerheden, boven een vastgestelde financiële grens, op voor zover die niet door de gemeente of provincie zijn of kunnen worden gecorrigeerd. Ten opzichte van bovenstaande rapporteringtolerantie, zijn voor de specifieke uitkeringen aparte bedragen opgenomen. Deze financiële grens is per specifieke uitkering: a) 10.000 indien de lasten kleiner dan of gelijk aan 100.000 zijn; b) 10% indien de lasten groter dan 100.000 en kleiner dan of gelijk aan 1.000.000 zijn; c) 100.000 indien de lasten groter dan 1.000.000 zijn. 4. Reikwijdte accountantscontrole rechtmatigheidtoetsing De accountantscontrole op rechtmatigheid voor het kalenderjaar 2015 is limitatief gericht op: 4.1 de naleving van wettelijke kaders, zoals die in de kolom Wetgeving extern van het normenkader van de rechtmatigheidcontrole is opgenomen (bijlage 1 van dit protocol). Dit uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of kunnen betreffen; 4.2 de naleving van de volgende kaders: o de begroting o de kadernota o financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet; o de controleverordening ex artikel 213 Gemeentewet; 3
en de overige kaders zoals opgenomen in de kolom Regelgeving intern van de Het normenkader voor de rechtmatigheidcontrole (bijlage 1 van dit protocol). Dit laatste voor zover van toepassing en uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of kunnen betreffen. Ten aanzien van de gemeentelijke verordeningen worden uitsluitend financiële consequenties verbonden aan die bepalingen, die hoogte, duur en object/doelgroep van financiële beheershandelingen betreffen. In verband hiermee vindt voor de interne regelgeving uitsluitend een toets plaats naar de hoogte, duur en object/doelgroep van financiële beheershandelingen. Indien en voor zover bij de accountantscontrole materiële financiële onrechtmatige handelingen worden geconstateerd worden deze in de rapportage en oordeelsweging uitsluitend betrokken indien en voor zover het door de raad of hogere overheden vastgestelde regels betreft. Met andere woorden: interne regels van college naar ambtelijke organisatie c.q. collegebesluiten vallen daar buiten. Uitzondering hierop vormen aanbestedings- en subsidieregels en mandaat- en delegatiebepalingen voor zover van belang voor de getrouwheidscontrole door de accountant. Voorts kunnen interne regels wel relevant zijn voor de nadere vaststelling van de invulling van hogere besluiten, maar deze regels zijn op zich geen object van onderzoek. Het is (over het algemeen) aan het college om een oordeel te vellen over de geconstateerde afwijkingen van lagere interne regels. 5. Communicatie en periodiek overleg In de verordening ex artikel 213 Gemeentewet is in artikel 4, lid 3, de volgende zinsnede opgenomen: Ter bevordering van een efficiënte en doeltreffende accountantscontrole vindt periodiek (afstemmings)overleg plaats tussen de accountant en (een vertegenwoordiger uit) de raad, (een vertegenwoordiger van) de rekenkamer(functie), de portefeuillehouder Financiën, de gemeentesecretaris, de (concern-)controller en het hoofd Financiën. In artikel 2 lid 4 en artikel 7 lid 4 van deze controleverordening: zijn ook nog de communicatiemomenten benoemd tussen de raad en de accountant. In artikel 2 betreft het de communicatie voorafgaand aan de accountantscontrole van een boekjaar en in artikel 7 de communicatie tussen de accountant en de raad na afloop van de jaarrekeningcontrole. In hoofdstuk 7 is het communicatietraject nader uitgewerkt. 4
6. Rapportering accountant Tijdens en na afronding van de controlewerkzaamheden rapporteert de accountant hierna in het kort weergegeven als volgt: Interim-controle In de tweede helft van het jaar wordt door de accountant een zogenaamde interimcontrole uitgevoerd. De bevindingen van deze controle worden vastgelegd in een management letter, die wordt verstrekt aan het College van Burgemeester en Wethouders. Bestuurlijk relevante zaken worden op grond van de overeengekomen rapportage wensen - ook aan de gemeenteraad gerapporteerd. Verslag van bevindingen Na het afsluiten van het boekjaar voert de accountant de jaarrekeningcontrole uit. De resultaten van deze controle legt de accountant vast in het verslag van bevindingen. In het verslag van bevindingen wordt gerapporteerd over de opzet en uitvoering van het financiële beheer en of de beheersorganisatie een getrouw en rechtmatig financieel beheer en een rechtmatige verantwoording daarover waarborgt. Dit verslag van bevindingen wordt uitgebracht aan de gemeenteraad (in afschrift aan het College van Burgemeester en Wethouders). Uitgangspunten voor de rapportagevorm Gesignaleerde onrechtmatigheden worden toegelicht gespecificeerd naar de aard van het criterium (begrotingscriterium, voorwaardencriterium, etc.). Fouten of onzekerheden die de rapporteringtolerantie, zoals genoemd in dit controleprotocol, overschrijden, worden weergegeven in een apart overzicht bij het verslag van bevindingen. De accountant rapporteert ook over eventuele bevindingen met betrekking tot de betrouwbaarheid en de continuïteit van de door de gemeente gehanteerde geautomatiseerde informatieverzorging. Controleverklaring In de controleverklaring wordt op een gestandaardiseerde wijze, zoals wettelijk voorgeschreven, de uitkomst van de accountantscontrole weergegeven, zowel ten aanzien van de getrouwheid als de rechtmatigheid, uitmondend in een oordeel over de jaarrekening. Deze controleverklaring is bestemd voor de gemeenteraad, zodat deze de door het College van Burgemeester en Wethouders opgestelde jaarrekening kan vaststellen. 5
7. Communicatie en periodiek overleg Onderstaand is de overlegstructuur in een communicatiematrix vastgelegd. Uit oogpunt van doelmatigheid heeft het de voorkeur zoveel mogelijk gesprekken te combineren. In het kader van het bestuurlijk overleg en de rapportage kunnen de volgende contacten tussen de accountant en het bestuur en management als regel van toepassing zijn. Audit-commissie Griffier Adjunct-directeur/ (concern) controller Financieel management Afdelingen/ diensten Portefeuillehouder Financiën en gemeentesecretaris College van burgemeester en wethouders en gemeenteraad Aantal per jaar Indien van toepassing Indien van toepassing Periodiek Minimaal drie Indien van toepassing Drie Indien van toepassing Toelichting De gemeenteraad is opdrachtgever van de accountant. De audit-commissie is het aanspreekpunt voor de accountant voor de opdrachtformulering. Met de auditcommissie zal voorafgaand aan de controle een overleg plaatsvinden om te komen tot een afstemming inzake de nadere invulling van de controle-opdracht. Daarnaast zullen de bevindingen van de eindejaarscontrole (op basis van het concept en definitief rapport van bevindingen) worden besproken in de audit-commissie. Met de griffier vindt overleg plaats over de opdrachtverstrekking (ook als lid van de audit commissie) informeel voortgangsoverleg naar behoefte. De adjunctdirecteur en (concern)controller zijn voor de accountant belangrijke gesprekspartners binnen de gemeentelijke organisatie. Bijeenkomsten: pre-audit gesprek, de bespreking van de bevindingen van interim-controle (op basis van de concept managementletter) en de eindejaarscontrole (op basis van het concept rapport van bevindingen). Het financieel management is voor de accountant het eerste aanspreekpunt. Er zijn drie natuurlijke momenten: het pre-audit gesprek, de bespreking van de interimcontrole en van de eindejaarscontrole. Daarnaast kan naar behoefte worden gekozen voor tussentijdse voortgangsgesprekken. Binnen de afdelingen/ diensten zal, in het kader van onze controle, nader overleg van toepassing kunnen zijn met de directeuren/ hoofden en verantwoordelijken voor de relevante primaire processen. Pre-auditgesprek, bespreking bevindingen interimcontrole en eindejaarscontrole. Op verzoek zal de accountant verschijnen in de vergaderingen van college en gemeenteraad. 6
Bijlage: Inventarisatie wet- en regelgeving in het kader van de rechtmatigheidcontrole bij gemeenten In het navolgende overzicht is een inventarisatie gegeven van de in het kader van de rechtmatigheidcontrole bij gemeenten relevante algemene wet- en regelgeving. Dit overzicht moet als volgt worden gelezen: Het geheel in van wet- en regelgeving is onderverdeeld naar programma s (zoals opgenomen in de begroting). Vervolgens is in de eerste kolom een onderverdeling gemaakt naar een specifieke activiteit of naar een deelprogramma. In de kolom wetgeving extern wordt de te toetsen algemene wet- en regelgeving aangegeven die direct een relatie heeft met het financieel beheer en de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente. In de kolom regelgeving intern wordt de interne wet- en regelgeving opgesomd die direct een relatie heeft met het financieel beheer en de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente. 7
Bijlage; inventarisatie wet- en regelgeving in het kader van de rechtmatigheidscontrole (normenkader 2015) Programma 0. Algemeen bestuur Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Regelgeving intern Bestuursorganen * Gemeentewet * Verordening op fractieondersteuning Bestuurlijke samenwerking * Algemene wet bestuursrecht * Delegatiebesluit * Wet dualisering gemeentebestuur Bestuursondersteuning * Wet openbaarheid bestuur * Organisatieverordening * Verordening op de * Algemene wet bestuursrecht fractieondersteuning Inkopen en contractbeheer * EU-aanbestedingsregels * Mandateren en budgetteren * Aanbestedingswet Rechtsbescherming * Algemene wet bestuursrecht * Verordening commissie bezwaarschriften Burgerlijke stand en afgifte documenten Personeel en personeelszaken GemCC * Wet gemeentelijke basisadministratie (GBA) * Verordening Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens * Burgerlijk wetboek * Verordening leges * Gemeentewet * Wet rechten burgerlijke stand * Ambtenarenwet * Regeling voor het fractieassistentschap * Fiscale wetgeving * Verordening op fractieondersteuning * Sociale verzekeringswetten * Organisatieverordening * CAR/UWO * Verordening onkostenvergoeding wethouders * Wet Normering Topinkomens * Verordening geldelijke voorzieningen raads- en commissieleden * Bezolderingsregeling * Consignatieregeling gemeente * Overeenkomst reiskosten * Uitkerings- en pensioenverordening wethouders * Vakantie- en werktijdenregeling * Gemeenschappelijke regeling GemCC Programma 1. Openbare orde en veiligheid Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Regelgeving intern Openbare orde en veiligheid * Gemeentewet * Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Programma 2. Verkeer, vervoer en waterstaat Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Wegen, straten, pleinen en verkeer * Wegenverkeerswet 1994 * Besluit administratieve bepalingen wegverkeer * Brede doeluitkering Regelgeving intern * Beleidskader openbare ruimte Programma 3. Economische zaken Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Regelgeving intern * Verordening stimulering detailhandel 8
Programma 4. Onderwijs Specifieke activiteit/ Onderwijs/ Onderwijshuisvesting Leerplicht/ Onderwijsachterstandenbeleid Wetgeving extern Regelgeving intern * Verordening materiële financiële gelijkstelling onderwijs gemeente * Wet primair onderwijs * Wet op basiseducatie * Huisvestingsprogramma * Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente * GOA * Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid gemeente * OALT * Wet op voortgezet onderwijs * Wet op hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek * Wet educatie- en beroepsonderwijs * Leerplichtwet * Wet Onderwijsachterdandenbeleid * RMC-wet Leerlingenvervoer Volwasseneneducatie * Wet op primair onderwijs * Wet op het voortgezet onderwijs * Wet op expertise centra * Wet educatie en beroepsonderwijs * Verordening leerlingenvervoer gemeente Programma 5. Cultuur en recreatie Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Regelgeving intern Cultuur * Mediawet * Lesgeldverordening IVAK * Wet op specifiek cultuurbeleid * Algemene subsidieverordening Sport * Verordening sportsubsidies gemeente Programma 6. Sociale voorzieningen en Maatschappelijke dienstverlening Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Regelgeving intern Zorg voor nieuwkomers en oudkomers * Vreemdelingenwet * Boeteverordening Wet inburgering nieuwkomers * Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) * Besluit inburgering nieuwkomers * Wet Inburgering (WI) * Verordening wet inburgering * ROA/VVTV * Besluit inburgering oudkomers * Regeling inbudgering oudkomers * Regeling opvang asielzoekers Welzijn * Welzijnswet * Wet basisvoorziening kinderopvang * Verordening Wet Kinderopvang gemeente * Algemene subsidieverordening * Wet Maatschappelijke Werk en Bijstand/Decentralisa Ondersteuning * Wet Werk en Bijstand (incl. IOAZ/IOAW) * Verordening adviesraad gehandicaptenbeleid gemeente * Verordening langdurigheidstoeslag * Participatiewet * Verordening WMO * Gemeenschappelijke regeling ISD * Wet jeugdzorg Noordoost * BBZ * Verordening jeugdhulp 9
Programma 7. Volksgezondheid en milieu Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Regelgeving intern Riolering * Gemeentewet * Verordening rioolrecht * Waterplan DAL-W2 * Nota reserves en voorzieningen; tariefegalisatie rioolrecht Afvalstoffenverwijdering * Gemeentewet * Afvalstoffenverordening * Verordening afvalstoffenheffing Lijkbezorging * Wet op de lijkbezorging * Verordening lijkbezorgingsrechten * Gemeentewet Programma 8. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Specifieke activiteit/ Wetgeving extern Stedelijke vernieuwing * Wet ISV * Wet Stedelijk Vernieuwing * Besluit verantwoording stedelijke vernieuwing Regelgeving intern Ruimtelijke ordening Bouwtoezicht / Volkshuisvesting Grondexploitaties Woonschepen * Wet op de ruimtelijke ordening * Procedureverordening planschadevergoeding * Exploitatieverordening gemeente * Bouwverordening * Woningwet * Legesverordening * Wet op de ruimtelijke ordening * Subsidieverordening particuliere * Bouwbesluit 2003 woningverbetering * Procedureregeling * Huurwet planschadevergoeding * Gemeenschappelijke * Algemene wet bestuursrecht werkorganisatie VTH-DEAL * Gemeenschappelijke regeling RUD * Huursubsidiewet Groningen * Huurprijzenwet woonruimte * Huisvestingswet * Vangnetregeling huursubsidie * Besluit woninggebonden subsidies * Exploitatieverordening gemeente * Wet op de ruimtelijke ordening * Besluit op de ruimtelijke * Vastgestelde exploitatieopzetten ordening * Verordening liggeld woonschepen * Woonschepenverordening 10
Programma 9. Financiering en algemene dekkingsmiddelen Specifieke activiteit/ Wetgeving extern OZB * Wet Waardering Onroerende Zaken Regelgeving intern * Verordening onroerende zaakbelastingen * Gemeentewet * Verordening commissie bezwaarschriften * Invorderingswet * Beleid tav OZB-aanslagen sportverenigingen Beleggingen en deelnemingen / Treasurybeheer Algemeen financieel middelenbeheer * Wet financiering decentrale overheden (FIDO) * Verordening ex art. 212 GW; Financiële verordening * Gemeentewet * Nota reserves en voorzieningen * Treasurystatuut * Verordening ex art. 212 GW; * Grondwet Financiële verordening * Verordening ex art. 213 GW; * Burgerlijk Wetboek Controleverordening * Fiscale wetgeving * Verordening ex art. 213a GW; (omzetbelasting en BTW Onderzoek doelmatigheid en Compensatiefonds) doeltreffendheid * Besluit, Begroten en * Nota afschrijvingsbeleid Verantwoorden * Wet gemeenschappelijke * Verordening leges regelingen * Algemene Wet Bestuursrecht * Mandateren en budgetteren * Financiële verhoudingswet * Kadernota * Gemeentewet * Nota lokale heffingen * Wet financiering decentrale * Delegatiebesluit overheden * Circulaires gemeentefonds * Begroting * Wet reviltaisering generiek * Benoeming accountantskantoor toezicht Deloitte * Wet HOF * Nota reserves en voorzieningen Waardering Onroerende Zaken Wet WOZ * Uitvoeringsregelingen inzake Wet WOZ 11