Wereldreizen en ruimte voor exotische verwekkers op de IC? Leo Pors, Coördinator infectiepreventie Rivas Zorggroep Topics, 8 december 2016
Wereld wordt steeds kleiner We reizen veel, ver en niet altijd goed voorbereid.
Last minute -reizen
Risico s: Geen tijd meer voor juiste vaccinaties Geen tijd meer voor juiste profylaxe medicatie Niet altijd op de hoogte van inheemse ziekten Niet altijd op de hoogte van besmettingswegen
Ziekteverwekkers profiteren! Laten meestal geen enkele kans liggen
Omgeven door een onzichtbare wereld Veelal merken we er niets van
Verschillende verwekkers van infecties: Bacteriën Virussen Protozoa Schimmels Etc.
Ubiquitair Deze ruimte Op ons In ons
Om overal aanwezig te zijn veel exemplaren nodig Vereist een snelle en effectieve voortplanting
Geen probleem: Bacteriën doen het onder ideale omstandigheden elke 20 minuten
Bacteriën Zelfstandig levende organismen Verzorgen eigen voortplanting Verzorgen eigen stofwisseling
Infectie meestal te bestrijden met antibiotica Deze grijpen o.a. aan op: - Stofwisseling van de bacterie - Voorplanting van de bacterie
Virussen Definitie: Smetstof van sub-microscopische afmetingen die voor de voortplanting en stofwisseling gebruik maakt van een stofwisselende gastheercel
Doet niets zelf en leeft ten koste van een ander: Intracellulaire parasiet
Virusinfectie niet te bestrijden met antibiotica: - Geen eigen stofwisseling - Geen eigen voortplanting Virusinfecties kunnen we in het beste geval alleen remmen.
Veel (voor de Westerling) nieuwe en bedreigende ziekten Verwekkers veelal virussen
Virale hemorragische koorts Marburgvirus Lassa virus Ebola virus Etc.
Ebola Nu (nog) Afrikaans probleem met uitbraak in: Liberia Sierra Leone Nigeria Rond de 28646 besmettingen, waarvan 11323 patiënten zijn overleden
Ebola virus: Incubatietijd 2-21 dagen Koorts, vermoeidheid, spierpijn, algehele malaise Bloedingen, zowel subcutaan als inwendig, maar ook uit oren, ogen, neus en mond.
Ebola: Mortaliteit kan bij sommige Ebola stammen oplopen tot 80-90 %
Besmetting: Via besmette lichaamssappen zoals bloed, slijm, semen etc. Contact met apen en/of knaagdieren in een gebied waar Ebola heerst, Bezoeken van begrafenissen in Ebolagebied Eten of bereiden van Bush-meat in een gebied waar Ebola heerst.
Isolatie: Strikte isolatie in een gesluisde kamer met onderdruk Zeer specifieke persoonlijke beschermingsmiddelen Opname en presentatie bij voorkeur in één van de in Nederland hiervoor aangewezen centra. Ieder ziekenhuis moet wèl voorbereid zijn op een confrontatie met een Ebola verdachte patiënt
Risico op besmetting op de werkvloer: Niet onmogelijk Vereist juiste middelen Vereist grote discipline Vereist grote vaardigheid, dus training
MERS-CoV Middle East Respiratory Syndrome Eerste casus in 2012 in Saoedie Arabië
In 2012 uitbraken in: -Midden Oosten -Zuid Korea Virus circuleert nog steeds in Midden Oosten
Acute luchtweginfectie Viraal door Coronavirus Komt ook voor bij kamelen en dromedarissen Zieke dieren kunnen de mens besmetten
Verloop: Incubatietijd 2-14 dagen Koorts, hoesten, kortademigheid Soms diaree en braken Complicaties zijn longontsteking en nierfalen Mortaliteit bij symptomatische patiënten rond 30%
Besmettelijkheid Mens naar mens overdracht vindt ZELDEN plaats ALS het gebeurt is dit meestal in een ziekenhuis
Wat zijn de risico s? Besmettingsrisico voor reiziger is klein Geen negatief reisadvies In geval van onderliggend lijden wordt geadviseerd vooraf met huisarts te overleggen over een reis naar Midden- Oosten Advies om reis uit te stellen aan zwangeren en mensen <12 en > 65 jaar
Waar moet je op letten: Goede handhygiëne Vermijd contact met dieren (kameel en dromedaris) en zieke mensen Eet en drink geen rauwe dierlijke producten Bij terugkeer uit Midden-Oosten en klachten tijdens of <2 weken na de reis: neem contact op met huisarts
Extra risico: Hadj in Mekka In 2017 van 29 augustus t/m 1 september Grote concentratie van mensen Alert op besmettingen met MERS bij Mekkagangers
Situatie wereldwijd Tot september 2016 zijn 1800 patiënten gemeld met een laboratorium-bevestigde infectie Hiervan zijn 640 patiënten overleden.
Nederlandse situatie: In 2014 voor zover bekend 2 patiënten Hadden recent Midden-Oosten bezocht Bij alle gevallen wereldwijd lijkt er een band te bestaan met het Midden-Oosten
Nederlandse situatie: In 2013 besloten dat het een A-ziekte is DUS: Bij vermoeden- of vaststellen van de ziekte moet onmiddellijk de GGD gewaarschuwd worden.
Medicatie Het betreft een virale aandoening, dus antibiotica hebben geen effect Wel enkele virusremmers die in de laboratorium-setting effect lijken te hebben. Nu nog niets voorhanden
Risico op besmetting op de werkvloer: Gering, maar mogelijk Strikte isolatie Mens mens overdracht zelden beschreven
Zika virus Naam komt van Zika oerwoud in Oeganda Daar eerste bekende casus
Sinds mei 2015 epidemie die begon in oerwoud in Brazilië Snelle verspreiding over verschillende landen in Zuid- en Midden Amerika
Intussen in gordel over de hele wereld
Zika en zwangerschap In november 2015 aanwijzingen dat een infectie met Zika tijdens zwangerschap schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind. Steeds meer bewijzen.
Besmetting: Gelekoorts- of Denquemug (Aedis aegypti) Voedt zich met bloed Steekt van zonsopkomst tot zonsondergang
Preventie: Beschermende kleding (lange mouwen en lange broek) Smeer met muggen werend middel Slaap onder klamboe of in een muggenvrije ruimte
Sexuele overdracht is (sporadisch) beschreven - Virus aangetoond in semen - Kans op besmetting erg klein - Condoomgebruik door mannen tot 2 maanden na terugkeer uit risicogebied
Na besmetting niet altijd verschijnselen - Slechts 1 op de 5 mensen krijgt klachten - Meestal 3-12 dagen na muggenbeet - Veelal herstel na 1 week zonder problemen
Mogelijke symptomen: Acute, meestal niet hoge, koorts Niet etterige oogontsteking Spier- en gewrichtspijn (handen, voeten) Rash vanuit gezicht naar hele lichaam Soms hoofdpijn, buikpijn diarree
Problematiek tijdens zwangerschap: Microcefalie Komt in Nederland 250 300 maal per jaar voor. Oorzaak: toxische stoffen tijdens zwangerschap zoals veroorzaakt door roken en alcoholgebruik, ondervoeding en infecties
Microcefalie
Ook microcefalie door Zikainfectie Sinds november 2015 sterke verhoging van microcefalie in Brazilië Intussen consensus dat Zika infectie de meest waarschijnlijke oorzaak hiervan is.
Risico op besmetting op de werkvloer: In Nederland geen risico..
Chikungunya Makonde: Dat wat krom buigt 1955 in Tanzania eerste geval beschreven
Veroorzaker is een alfa-virus Vector: muggen (Aedis aegypti en Aedis albopictus) Steken overdag
Ziekteverschijnselen: De incubatieperiode: 2-10 dagen (gemiddeld 3). Daarna: plotseling opkomende hoge koorts ernstige spier- en gewrichtspijn hoofdpijn lichtschuwheid huiduitslag (rash) die enkele weken tot maanden kan aanhouden.
Acute symptomen verdwijnen meestal na enkele weken Gewrichtsklachten houden maanden tot jaren aan.
Komt voor in: Afrika Zuidoost-Azië India Filippijnen Amerika Delen van Europa.
Preventie: Beschermende kleding (lange mouwen en lange broek) Smeer met muggen werend middel Slaap onder klamboe of in een muggenvrije ruimte
Risico op besmetting op de werkvloer: In Nederland (nog) geen risico
Dengue of Knokkelkoorts Net als Ebola een hemorragische koorts (DHF)
In tropen jaarlijks 50-100 miljoen infecties Ongeveer 500.000 van hen ontwikkelen DHF Levensbedreigend! Ongeveer 22.000 sterfgevallen, vooral kinderen
Ziekteverschijnselen: Incubatieperiode 3-14 dagen (meestal 3-7) Ongeveer 80% van de geïnfecteerde personen heeft GEEN symptomen Koorts, hoofdpijn (achter de ogen), spier- en gewrichtspijn en huiduitslag komt bij ongeveer 15% van hen voor De overige 5% heeft een ernstiger verloop
Ernstig beloop: Hemorragische koorts Dengue shock syndroom Zonder behandeling levensbedreigend in 10% van de gevallen Met behandeling overlijdt toch nog 1%
Veroorzaker is het Denguevirus Vector: muggen (Aedis aegypti en Aedis albopictus) Steken overdag
Komt voor in: Zuidoost-Azië Midden Amerika Zuid Amerika Australië Afrika Pacifische eilanden Delen van Europa.
Preventie: Beschermende kleding (lange mouwen en lange broek) Smeer met muggen werend middel Slaap onder klamboe of in een muggenvrije ruimte
Risico op besmetting op de werkvloer: In Nederland (nog) geen risico
Maar.: Laten we door al deze virale narigheid de problemen met de bacteriën niet vergeten
Groot probleem: infecties met resistente microorganismen Introductie door: Reisgedrag Antibioticagebruik bij mensen Antibioticagebruik bij dieren
In Mediterrane landen antibiotica gemakkelijk verkrijgbaar Gevolg: Werkt resistentie in de hand
Hoe doen wij het in Nederland met de antibioticaverstrekking?
Antibioticagebruik bij mensen
Antibioticagebruik bij dieren
Steeds vaker: ESBL Beta lactamase Oxa 48 NDM-1 VIM TIM
Daarom: Terughoudend antibioticabeleid nodig Internationale consensus hierover Niet langer antibiotica geven dan noodzakelijk Belangrijke taak voor A-teams in ziekenhuizen
EN: voorkom introductie in ziekenhuizen Bevraging aan de poort Inventarisatiekweken bij langdurig verblijf op IC
Conclusie: Meeste nieuwe infectieziekten nog niet in West Europa Rukken wèl op door klimaatverandering Kans op besmetting tijdens werk klein, m.u.v. Ebola Praktijk-training bij Ebola erg belangrijk Voorkomen van ontstaan van resistente bacteriestammen en verspreiding hiervan is een must