Veding Dit beleid is gebaseerd p het vrbeeld vedingsbeleid vr de kinderpvang van het vedingscentrum. Inhud Algemeen Geznd vedingsaanbd Vaste en rustige eetmmenten Allergieën en individuele afspraken Traktaties en feestje Vedingsaanbd vr kinderen tt 1 jaar Drinken Eten Vedingsaanbd vr kinderen van 1 tt 4 jaar Algemene uitgangspunten Gemiddelde heveelheden Vedingsaanbd vr kinderen van 4 tt 13 jaar Algemene uitgangspunten Gemiddelde heveelheden 1 van 11
Algemeen Geznd vedingsaanbd Dit vedingsbeleid is gebaseerd p de richtlijnen Schijf van Vijf van het Vedingscentrum. Wij vinden het belangrijk m kinderen geznde veding te bieden en z psitief bij te dragen aan hun ntwikkeling. Wij bieden daarm vrnamelijk prducten aan uit de Schijf van Vijf: Geznd eten met de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken, met in elk vak andere type prducten. De prducten die in Schijf van Vijf staan zijn vlgens de laatste wetenschappelijke inzichten ged vr je lichaam. Als je eet vlgens de Schijf van Vijf krijg je daarnaast vldende mineralen, vitamines, eiwitten, klhydraten, vetten en vezels binnen. Het vedingscentrum adviseert m elke dag een bepaalde heveelheid te eten uit elk vak. Die aanbevlen heveelheden zijn per leeftijd en geslacht verschillend, mdat de ene persn nu eenmaal iets meer ndig heeft dan de ander. Daarnaast geeft het Vedingscentrum het advies m binnen de verschillende vakken te variëren. Niet in de Schijf van Vijf: niet ndig f minder geznd Niet in de Schijf van Vijf staan prducten: met te veel zut, suiker, transvet f verzadigd vet f te weinig vezels. Denk aan rmbter, vet vlees, vlle zuivelprducten, gezuten nten, witbrd en witte pasta. met negatieve gezndheidseffecten als je er veel van neemt. Bijvrbeeld vleeswaren, bewerkt vlees en dranken met veel suiker, zals frisdrank en sap. 2 van 11
die niet bijdragen aan een geznde veding, zals kek en snep. De prducten buiten de Schijf van Vijf verschillen sterk van elkaar. Er zijn daarm 2 categrieën bedacht: de dagkeuze en de weekkeuze. Een dagkeuze is iets kleins: een klein kekje, wat vleeswaren f jam p brd, een waterijsje, een stukje chclade f een eetlepel tmatenketchup (bijv. bij de tsti). Een weekkeuze is wat grter: een crissant, een stuk taart, een zakje chips, een glas frisdrank, chcpasta p brd. Kinderen jnger dan 4 jaar hebben weinig ruimte vr dagkeuzes en helemaal geen ruimte vr weekkeuzes. Oudere kinderen mgen 3 tt 5 keer per dag iets kleins. (denk bij 5 keer bijvrbeeld aan tieners in de grei). Oudere kinderen mgen maximaal drie keer per week iets grts, een weekkeuze. Dag en weekkeuzes p nze vestigingen Wij bieden p nze vestigingen alleen dagkeuzes aan. Weekkeuzes zijn geen nderdeel van ns aanbd. In de tabellen vr de verschillende leeftijden is ns aanbd verder uitgewerkt. Wij leren kinderen waarm geznd eten belangrijk is, dr hierver te praten met de kinderen. We leggen uit waarm bepaalde prducten beter met mate gegeten kunnen wrden en dat het ged is gevarieerd te eten. Vaste en rustige eetmmenten Wij hanteren vaste eettijden. Dit zrgt vr een herkenbaar ritme en dat levert de kinderen rust p. We eten samen aan tafel, zwel tussen de middag als bij het eten van een tussendrtje. Dit zrgt vr duidelijke eetmmenten. We eten niet alleen samen, maar praten met elkaar en luisteren naar elkaar. Op deze manier is het eten niet alleen erg gezellig, maar leren de kinderen k van elkaar. Bijvrbeeld de manier waarp je een vrk vasthudt f he je zelf je bterham kunt smeren. We nemen rustig de tijd m te eten en zrgen vr een fijne sfeer, maar we tafelen niet te lang. Onze pedaggisch medewerkers geven het gede vrbeeld aan tafel. Zij eten samen met de kinderen, ze begeleiden bij de maaltijd en eten hetzelfde als de kinderen. Onze pedaggisch medewerkers bepalen wanneer het kind eet. Het kind bepaalt uit een geznd vedingsaanbd wat het eet en heveel het daarvan eet. Wij dringen geen eten p. We stimuleren de kinderen uiteraard wel m datgene wat wrdt aangebden p te eten f p te drinken. Als we ns zrgen maken ver heveel een kind eet f drinkt dan bespreken we dit met de uders en maken indien ndig hier aanvullende afspraken ver. We geven kinderen de gelegenheid zveel mgelijk zelfstandig te eten, zelf hun beleg te kiezen en als het even kan zelf hun bterham klaar te maken. Dat stimuleert hun zelfstandigheid, vergrt hun zelfvertruwen en bevrdert het plezier in de maaltijd. We remmen het eten vr de gezelligheid wanneer er met veel kinderen aan tafel gegeten wrdt. Eventueel stellen we daarm een maximum in (in verleg met de uders) van bijvrbeeld 3 bterhammen. Wanneer een kind zijn/haar maaltijd niet wil peten, bieden we het kind tussentijds niet iets anders aan m daarmee de gemiste maaltijd te kunnen cmpenseren. Anders huden we het slechte eetpatrn namelijk in stand. Het kind met leren m de aangebden hfdmaaltijden p te eten, als het dr de dag heen geen hnger wil hebben. 3 van 11
Risic s van verslikken en verstikken Wij zijn alert p de risic s van verslikken en verstikken en bieden veding aan die passend is bij het ntwikkelingsniveau van het kind. Dit gaat altijd in verleg met uders. Vr de kinderen tt 4 jaar wrden.a. sneptmaatjes en druiven in de lengterichting drgesneden. Allergieën en individuele afspraken Wij huden uiteraard rekening met allergieën van kinderen. Er kunnen k individuele afspraken wrden gemaakt betreffende het vlgen van het vedingsbeleid. Bijvrbeeld bij een dieet f een bepaalde (gelfs)vertuiging. Prductaanbd Wij hebben standaardprducten, die zijn afgestemd p het advies van het Vedingscentrum, waarmee nze medewerkers een gevarieerd aanbd vr de kinderen kunnen realiseren. Uiteraard wrdt er met de uders afgestemd welke prducten een kind aangebden krijgt. Wil een uder zijn kind andere (dieet)prducten geven dan wij in ns assrtiment hebben pgenmen dan kan dat, maar dan met de uder dit zelf aanleveren. Deze prducten dienen wel binnen ns geznde vedingsbeleid te passen. Wij vergeden de prducten die uders zelf meenemen niet Traktaties en feestjes Een verjaardag betekent feest en bij een verjaardag kmt vaak een traktatie kijken. Er kan zwel een niet-eetbare traktatie als een eetbare traktatie wrden aangebden. Wij vinden het belangrijk dat de eetbare traktaties z geznd mgelijk zijn. We vragen uders dan k m traktaties z klein mgelijk te huden en niet te calrierijk te maken. Ouders kunnen de richtlijnen trakteren van het Vedingscentrum raadplegen. Vr traktatie-ideeën adviseren wij de traktaties p de website www.vedingscentrum.nl/trakteren, het bek Feest! 46 traktaties vr schl f thuis van het Vedingscentrum en de traktaties met fruit en/f grente van de website www.gezndtrakteren.nl. Bij speciale gelegenheden wijken we zeer incidenteel van het vedingsbeleid af. Wij prberen de heveelheid suiker, zut en verzadigd vet die kinderen dan binnenkrijgen vr zver mgelijk te beperken. Vedingsaanbd vr kinderen tt 1 jaar Baby s hebben een eigen vedingsschema. Wij hanteren nderstaande aandachtspunten vr hun veding. Drinken Melk: Met de uders is besprken f hun kind brstveding f flesveding krijgt. De afgeklfde brstveding leveren uders vldende gekeld f ingevrren (in kleine prties) af p het kinderdagverblijf. Vrzien van sticker met naam en datum. Ouders die afgeklfde brstveding van thuis meenemen, geven we tijdens de intake de Brief brstveding uders mee. Vr kinderen die flesveding krijgen hebben wij standaard zuigelingen veding van de merken Nutriln en Her in ns aanbd. Willen uders een andere flesveding vr hun kind, dan zullen zij deze zelf mee meten geven.* Wij geven kinderen van 6 tt en met 12 maanden Nutriln 2 en Her 2. Deze zijn, cnfrm de richtlijnen van het vedingscentrum, k geschikt vr kinderen tt en met 12 maanden. Zie vr meer infrmatie k de uitleg ver (peuter)melk nder het aanbd vanaf 1 jaar. 4 van 11
Ouders leveren geen klaargemaakte flesveding aan. Tijdens het verver, k in een keltas, kan de flesveding namelijk niet vldende kud wrden bewaard. Vanaf de leeftijd van 6 maanden tt 12 maanden krijgt een kind brstveding f pvlgmelk. Het kind krijgt ng geen gewne melk tt hij 12 maanden is. Daarin zit te weinig ijzer en gede vetten en teveel eiwit. Wij vinden het belangrijk m een kind veel aandacht te geven wanneer het de fles krijgt. Lichamelijk cntact is heel belangrijk vr een kind. We nemen het kind tijdens het geven van de fles daarm p scht. We veden k afwisselend p de linker- en rechterarm, mdat dit beter is vr de ntwikkeling van een kind. * In Nederland is in de wetgeving (Warenwet) vastgelegd wat er in vlledige zuigelingenveding met zitten. Het maakt dus niet uit welk merk je kiest f he duur het prduct is. Merken lijken tch te verschillen als je naar de ingrediënten kijkt. Dat kmt mdat fabrikanten ng extra stfjes in de kunstveding mógen den, naast de verplichte stffen. Ok de extra stfjes die er in mgen zijn vastgelegd in de wet. Deze stfjes zijn dus niet slecht vr een kind. Maar de Eurpese autriteit vr vedselveiligheid (EFSA) geeft aan dat ze k niets tevegen aan de gezndheid van kinderen. Ander drinken: Eten Naast brstveding f pvlgmelk krijgen kinderen water f lauwe (vruchten)thee znder suiker. We zrgen ervr dat de thee vldende is afgekeld f mengen de thee met kud water. Wij bieden geen limnadesirp f diksap aan. Limnadesirp en diksap bevatten veel calrieën en suikers en dit vergrt de kans p vergewicht en tandbederf. Bij vrkeur gaat het kind vanaf 8 maanden efenen met het drinken uit een (plastic) beker. Dat is beter vr de mndmtriek dan een beker met een tuit. Een kind heft bij ns de beker niet helemaal leeg te drinken. Als een kind de beker niet leegdrinkt, (Eerste) hapjes: heeft hij simpelweg geen drst. We starten met het geven van eerste hapjes in verleg met de uders. Vlgens de richtlijn Veding en eetgedrag vr de Jeugdgezndheidszrg is dit tussen 4 en 6 maanden en geven we een paar lepeltjes per efenmment. We beginnen met de zgenaamde efenhapjes, waarbij het eten fijngeprakt is. Zdra kinderen hapjes krijgen, laten we ze de mndmtriek efenen met een (ndiep, plastic) lepeltje. Wij geven in het begin stukjes lichtbruin brd en pap van rijsteblem. De darmen van een kind wennen z rustig aan vezels in de veding. Als dat ged gaat, dan stappen we geleidelijk ver p vlkrenbrd f pap van vlkrenmeel. Smmige vedingsmiddelen kunnen bij kinderen een allergische reactie verrzaken. Daarm geven we alleen vedingsmiddelen na afstemming met uders In verleg met de uders gaan we na de leeftijd van 6 maanden de melkvedingen steeds meer vervangen en gaat het kind steeds meer echte maaltijden eten. Het fruit dat we als efenhapje tussendr geven is vers gepureerd. We bieden bij dit fruithapje ng geen cmbinaties van verschillende srten fruit aan. Het kind leert dan eerst wennen aan de lsse smaken. Z leert hij die beter herkennen en waarderen en dat is beter vr zijn smaakntwikkeling. Naarmate het kind beter kan happen, zal het stukjes vers fruit en grente krijgen. Aan een zachte smaak went een kind makkelijker. Het fruit waarmee we beginnen is bijvrbeeld peer, appel, banaan, melen en perzik. Vanaf 7 maanden kan er een (bruine) brdkrst aan het kind wrden gegeven. Z kan het kind leren kauwen (hiervr heeft het ng geen tanden f kiezen ndig). Ok wrdt z de mndmtriek geefend. 5 van 11
Brdbeleg: We besmeren het brd altijd met een beetje zachte margarine uit een kuipje, hierin zitten veel nverzadigde (gede) vetten. Meer beleg dan margarine heft niet. Gebruiken we tch meer beleg, dan kiezen we vr beleg uit de tabel p pagina 8. Wij geven kinderen tt en met 12 maanden geen hning. Hning kan besmet zijn met een bacterie waar jnge kinderen erg ziek van kunnen wrden. 6 van 11
Vedingsaanbd vr kinderen vanaf 1 jaar Algemene uitgangspunten Wij hanteren nderstaande algemene uitgangspunten: Water: Wij geven de kinderen water (met eventueel bijvrbeeld een schijfje sinaasappel f ander fruit f grente). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee znder suiker aan. Wij bieden geen limnadesirp f (dik)sap aan. Limnadesirp en (dik)sap bevatten veel calrieën en suikers en dit vergrt de kans p vergewicht en tandbederf. Melk: Speciale peuter- en pvlgmelk bevat vaak meer calrieën dan gewne melkprducten. Geznde kinderen hebben de extra tegevegde vitamines en mineralen uit de peuter- en pvlgmelk niet ndig. Wij geven daarm gewne halfvlle melk. Dit is geznder en geeft een minder verzadigd gevel waardr het eten van nrmale vaste veding wrdt gestimuleerd. Thee: In gewne en grene thee zit cafeïne. Een teveel aan cafeïne is niet ged vr de ntwikkeling van het zenuwstelsel van een kind. We geven de kinderen daarm niet te vaak thee. Wanneer we wel thee aanbieden zrgen we ervr dat de thee slap is f lengen het aan met water. In kruidenthee zals kamille en muntthee zit geen cafeïne. Wij geven geen anijs- en venkelthee. Daarin zit de stf estrgl die mgelijk schadelijk kan zijn. Smeersel: Kinderen tt 4 jaar kunnen het beste margarine eten. In margarine zitten vral gede vetten, die kinderen in hun eerste levensjaren hard ndig hebben. Vral Schijf van Vijf beleg: Als brdbeleg bieden wij vral Schijf van Vijf prducten. (zie de verzichtstabel p bladzijde 8) Daarnaast bieden we een paar prducten vr p brd aan die niet in de Schijf van Vijf staan en vallen nder dagkeuzes. Wij zrgen ervr dat het beleg mager is en niet teveel calrieën en ngeznde vetten bevat. Ok letten we p de heveelheid suiker en zut. Prducten die vallen nder weekkeuzes bieden we niet aan. Wij beleggen bterhammen dun en snijden de krstjes niet weg. Brdkrstjes zijn juist ged m te leren kauwen. Geen gewne kaas en smeerkaas: Wij bieden geen gewne kaas (48+) en smeerkaas aan. Hier zit namelijk veel vet en zut in. Als alternatief geven we (light) zuivelspread f hüttenkäse. Als dagkeuze is er 30+ kaas beschikbaar. Geen (smeer)leverwrst: Wij bieden geen (smeer)leverwrst aan. In (smeer)leverwrst zit namelijk veel vitamine A. Het kan schadelijk zijn als een kind structureel teveel vitamine A binnenkrijgt. Aangezien het kind thuis al (smeer)leverwrst zu kunnen krijgen, bieden wij uit vrzrg geen (smeer)leverwrst aan. 7 van 11
Geen rauw vlees: Wij geven kinderen geen prducten van rauw vlees, zals filet américain, ssenwrst, carpacci f niet-drbakken tartaar. Wij geven k geen rauwe f vrverpakte gerkte vis. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. Ntenpasta f pindakaas znder suiker en zut: Als er een kind met een ernstige allergie vr pinda s f nten in de grep zit, maken we hier specifieke afspraken ver. Vedingsaanbd Vr kinderen vanaf 1 jaar hebben wij het nderstaande vedingsaanbd. Uitgangspunt hierbij is dat er vrnamelijk Schijf van Vijf prducten wrden aangebden. Kinderen jnger dan 4 jaar hebben weinig ruimte vr dagkeuzes. Alleen vr p brd bieden we een paar prducten buiten de Schijf van Vijf aan (alleen dagkeuzes). Wij bieden geen weekkeuzes aan. Kinderen jnger dan 4 jaar hebben geen ruimte vr weekkeuzes. Drinken Water (kraanwater); (Vruchten)thee znder suiker; Halfvlle melk en karnemelk. Brd en beleg Schijf van Vijf prducten Vlkrenbrd f bruinbrd; Zachte margarine (seizens)fruit, geprakt f in kleine stukjes, zals banaan, appel, aardbei; (seizens)grente, zals tmaat, wrteltjes en kmkmmer, in schijfjes/ f in de lengterichting gesneden stukjes f een grentespread znder zut en suiker; (light)zuivelspread, hüttenkäse; Hummus <0,5gr zut per 100 gram; Ei; Ntenpasta f pindakaas znder zut en suiker Dagkeuzes, hiervan bieden we er maximaal 3 tegelijk bij een brdmaaltijd aan (Halva)jam; Appelstrp; Kmkmmersalade; 30+kaas Minder vette en minder zute vleeswaren zals kipfilet, ham, bterhamwrst, kalkenfilet. Tussendr in de chtend en in de middag (Seizens)fruit, zals stukjes appel, peer, banaan, kiwi, druiven, melen, aardbei, mandarijn ; (Seizens)grente*, zals stukjes wrteltjes, kmkmmer, paprika, sneptmaatjes; Rzijntjes, Sepstengels, Vlkren knäckebröd envlkren krentenbrd Gemiddelde heveelheden Onderstaande tabel geeft de gemiddelde dagveding van kinderen per leeftijdsgrep weer. Dit is de dagveding die kinderen ndig hebben m alle vedingsstffen binnen te krijgen. Dit is inclusief het eten en drinken dat kinderen s mrgens en s avnds thuis krijgen. De heveelheden zijn gemiddeldes en 8 van 11
dienen als richtlijn vr pedaggisch medewerkers en uders. De heveelheden passen wij aan p de beheften van elk kind. Prduct gram grente 50-100 prties fruit 1,5 bruine f vlkren bterhammen 2-3 pscheplepels vlkren graanprducten 1-2 f aardappelen prties vis, peulvruchten f vlees* 1 gram ngezuten nten 15 prties zuivel 2 gram kaas - gram smeer- en bereidingsvetten 30 liter vcht 1 1-3 jaar jngen en meisje * Binnen dit vak met er elke week gevarieerd wrden met: 50 gram vis, 0,5 pscheplepels peulvruchten, max. 250 gram vlees en 1-2 eieren. Vedingsaanbd vr kinderen van 4 tt 13 jaar Algemene uitgangspunten Wij hanteren nderstaande algemene uitgangspunten: Wij geven water: Wij geven de kinderen water (met eventueel bijvrbeeld een schijfje sinaasappel f andere fruit f grente). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee znder suiker aan. Wij bieden geen limnadesirp f diksap aan. Limnadesirp en diksap bevatten veel calrieën en suikers en dit vergrt de kans p vergewicht en tandbederf. Geen rauw vlees: Wij geven kinderen geen prducten van rauw vlees, zals filet américain, ssenwrst, carpacci f niet-drbakken tartaar. Wij geven k geen rauwe f vrverpakte gerkte vis. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. Ntenpasta f pindakaas znder suiker en zut: Als er een kind met een ernstige allergie vr pinda s f nten p de bs is, maken we hier specifieke afspraken ver. 9 van 11
Vedingsaanbd Vr kinderen vanaf 4 jaar hebben wij het nderstaande vedingsaanbd. Uitgangspunt hierbij is dat er vrnamelijk Schijf van Vijf prducten wrden aangebden. Vr p brd bieden we een paar prducten buiten de Schijf van Vijf aan (alleen dagkeuzes). Kinderen van 4-8 jaar kunnen maximaal 1 keer brdbeleg kiezen dat buiten de Schijf van Vijf valt. Vr kinderen vanaf 9 jaar is dit maximaal 2 keer. Drinken Water (kraanwater); (Vruchten)thee znder suiker; Halfvlle melk, karnemelk f magere yghurtdrank znder tegevegde suikers. Tussendr in de chtend en in de middag (na schl) (Seizens)fruit, zals appel, peer, banaan, kiwi, druiven, melen, aardbei, mandarijn; (Seizens)grente*, zals wrteltjes, kmkmmer, paprika, sneptmaatjes; 1 vlkren bterham; 1 stuks vlkren knäckebröd, vlkren krentenbrd, vlkren mueslibrd, mueslibl, rggebrd; Een handje gedrgd fruit, zals rzijnen. Af en te (bijvrbeeld in de vakanties) bieden we een klein tussendrtje buiten de Schijf van Vijf aan: een klein kekje (biscuitje, speculaasje etc); een paar (suikervrije) snepjes; een handje ppcrn f chips; een waterijsje. Wij bieden geen grte tussendrtjes buiten de Schijf (weekkeuzes) aan, zals grte keken, cake, zakje chips f rmijs. Brd en beleg Schijf van Vijf prducten Vlkrenbrd; Zachte margarine f halvarine; (seizens)fruit zals banaan, appel, aardbei; (seizens)grente*, zals tmaat, wrteltjes en kmkmmer f een grentespread znder zut en suiker; (light) zuivelspread, hüttenkäse, 20+ f 30+ smeerkaas, verse geitenkaas, 30+ kaas; Hummus <0,5gr zut per 100 gram; Ei; Ntenpasta f pindakaas znder suiker en zut Dagkeuzes, hiervan bieden we er maximaal 3 tegelijk bij een brdmaaltijd aan (Halva)jam; Vruchtenhagel; Appelstrp; Kmkmmersalade; Minder vette en minder zute vleeswaren zals kipfilet, ham, bterhamwrst, kalkenfilet. 10 van 11
Gemiddelde heveelheden Onderstaande tabel geeft de gemiddelde dagveding van kinderen per leeftijdsgrep weer. Dit is de dagveding die kinderen ndig hebben m alle vedingsstffen binnen te krijgen. Dit is inclusief het eten en drinken dat kinderen de rest van de dag p schl en thuis krijgen. De heveelheden zijn gemiddeldes en dienen als richtlijn vr pedaggisch medewerkers en uders. De heveelheden passen wij aan p de beheften van elk kind. Prducten 4-8 jaar 9-13 jaar jngen en meisje jngen meisje gram grente 100-150 150-200 150-200 prties fruit 1,5 2 2 bruine f vlkren bterhammen 2-4 5-6 4-5 pscheplepels vlkren 2-3 4-5 3-5 graanprducten f aardappelen prties vis, peulvruchten f vlees* 1 1 1 gram ngezuten nten 15 25 25 prties zuivel 2 3 3 gram kaas 20 20 20 gram smeer- en bereidingsvetten 30 45 45 liter vcht 1-1,5 1-1,5 1-1,5 * Binnen dit vak met er elke week gevarieerd wrden met: Prducten 4-8 jaar 9-13 jaar jngen en meisje jngen meisje gram vis 50-60 100 100 pscheplepels peulvruchten 1-2 2 2 gram vlees max. 250 max. Max. 500 500 eieren 2-3 2-3 2-3 11 van 11