Hazenstraat 14 Postadres Amsterdam Jac. van Lennepkade 540 telefoon: 06 53682370 info@tjallingbakker.nl 1053 MS Amsterdam www.tjallingbakker.nl Bevindingen onderzoek huisartsenpost november 2007 TjallingBakkerBV Oplossingen voor sociale en maatschappelijke vraagstukken Postbank BTW-nr KvK Amsterdam 8198711 817.42.745.B.01 341 12 139
R.T.Bakker Inhoudsopgave Inleiding 3 Monitorgroep 3 Deelvragen 3 Oriëntatie 4 Huisartsenpost en trends 4 Resultaten 5 Deelvraag 1, de kwaliteit van de huidige werkwijze 5 Conclusies deelvraag 1 6 Deelvraag 2 Service en dienstverlening. 7 Conclusie deelvraag 2 7 Commerciële post 8 Avondspreekuur 8 Vervoer 8 Opties 9 Informatie en communicatie 9 Eindconclusies 10 Kwaliteit 10 Lokale huisartsenpost en satellieten 10 Vervoer 10 Informatie 10 Bronnen 11 Bijlagen 11 HAP varianten 12 Gegevens HAPGR 16 Verslag werkbezoek Zaltbommel 21 2
Inleiding Sinds begin 2002 zijn Culemborgers voor de spoedeisende huisartsenzorg buiten kantooruren aangewezen op de huisartsenpost in Tiel ( HAPGR)1 Dit heeft van meet af aan geleid tot bezorgdheid en onvrede onder de bevolking. Met name de afstand tot de HAP en het slechte openbaar vervoer worden in dat verband genoemd zoals blijkt uit diverse enquêtes van politieke partijen en individuele personen. Ook uit een enquête die onder alle 75-plussers in Culemborg is gehouden blijkt dat zij de bereikbaarheid van de HAP als zorgelijk ervaren. De Gemeenteraad van Culemborg vindt een goede bereikbare (spoedeisende)huisartsenzorg, ook buiten de kantoor uren van groot belang Op basis van bovengenoemde signalen heeft de Gemeenteraad van Culemborg inmiddels unaniem te kennen gegeven van mening te zijn dat er een Culemborgse voorziening voor 24-uurs huisartsenzorg moet komen. Gemeente Culemborg heeft opdracht gegeven voor een onderzoek naar knelpunten in het huidige gebruik van de HAPGR en mogelijke oplossingen en alternatieven. Monitorgroep Om tot een goed vertrekpunt voor het onderzoek te komen en om ervoor te zorgen dat de uitkomsten over draagvlak kunnen beschikken, is een monitorgroep geformeerd bestaande uit: Gemeente Culemborg, opdrachtgever Menzis, financier van de HAPGR Zorgbelang Gelderland, vertegenwoordiger van het patiënten/consumentenbelang Huisartsenplatform Culemborg, deelnemers in HAPGR, uitvoerders van avond en weekend diensten HAPGR, de regionale organisatie voor avond en weekend diensten. Een vertegenwoordiger van de Raad De monitorgroep heeft de onderzoeksvragen geformuleerd en de resultaten beoordeeld. De groep is 4 maal bijeen geweest en heeft de eindconclusies uit dit rapport mede geformuleerd. Deelvragen De huisartsenpost is gevestigd in Tiel. Tiel bevindt zich op 20 kilometer afstand van Culemborg. Voor de inwoners van Culemborg is het vanzelfsprekend plezieriger als zij niet die 20 kilometer zouden hoeven af te leggen voor een bezoek aan de HAP. 1. De eerste vraag is echter of de huidige situering en werkwijze van de HAP risico s voor de bevolking met zich meebrengt. 2. Daarnaast is er de vraag naar service en toegankelijkheid. Is er een scenario denkbaar waardoor het bezwaar van de afstand wordt overbrugd. 1 Huisartsenpost Gelders Rivierenland HAPGR voor definitie spoedeisende hulp, zie website www.haptiel.nl 3
Oriëntatie Teneinde een goed beeld te krijgen van de huidige praktijk en mogelijke verbeteringen is contact gezocht met de volgende partijen: HAPGR Zorgbelang Gelderland HAP Enschede HAP Groningen HAP Den Helder HAP Den Bosch STRM RAV Gelderland Menzis Van verschillende huisartsenposten en de zorgverzekeraar is documentatie opgevraagd en ontvangen. Verschillende posten zijn bezocht. Een delegatie van het Culemborgse huisartsenplatform heeft een werkbezoek afgelegd om zich te informeren over een satellietconstructie (bijlage 3) De Huisartsenpost en trends Het fenomeen huisartsenpost is enkele jaren geleden ontstaan. Tot die tijd werden avond nacht en weekend diensten (ANW) verzorgd door Huisartsengroepen (HAGRO s). Door de komst van een HAP wordt een veel groter gebied verzorgd, en kan worden volstaan met minder diensten per arts, terwijl wel de continuïteit wordt gewaarborgd. Dit betekent een verlichting van de huisartsen op wie, gezien alle ontwikkelingen in de zorg, een steeds groter beroep wordt gedaan. Daarbij speelt ook een rol dat jonge artsen het vak minder als roeping zien. Steeds meer kiezen artsen voor part time werken en loondienst juist vanwege de belasting en teneinde een privé leven te kunnen voeren. Huisartsenposten hebben zich ontwikkeld tot professionele organisaties. Vaak, zo ook in Tiel, wordt nauw samengewerkt met (de Eerste Hulp van) het ziekenhuis. Naar verwachting zullen huisartsenposten en Eerste Hulp steeds meer worden geïntegreerd. Ook is er samenwerking met de apotheek zodat patiënten direct beschikking kunnen krijgen over medicijnen. De tendens is er een naar schaalvergroting teneinde kwaliteit en continuïteit te kunnen waarborgen. De HAPGR is een middelgrote post. 4
Resultaten Deelvraag 1, de kwaliteit van de huidige werkwijze. Om hiervan een beeld te krijgen zijn er verschillende bronnen geraadpleegd: Aantal en aard van klachten m.b.t. de HAPGR Gegevens over calamiteiten Gegevens over aanrijtijden Rapporten inspectie Bij HAPGR zijn in 2006 15 klachten binnengekomen voor de klachtencommissie. 5 betroffen de attitude van de arts, 8 de behandeling door de arts en 2 het maken van een opname van het gesprek/dossier. Er waren geen klachten over de bereikbaarheid of over de bejegening door de assistente. Bij Zorgbelang Gelderland en bij zorgverzekeraar Menzis zijn geen klachten m.b.t. de HAPGR binnengekomen betreffende bereikbaarheid of toegankelijkheid. De HAPGR doet regelmatig tevredenheidsonderzoek. Actuele gegevens worden voor de zomer 2007 verwacht (bijlage 2) Er zijn geen gegevens over calamiteiten in het gebied ten gevolge van lange aanrijtijden of miscalculatie door de HAP. Er zijn geen gegevens over aanrijdtijden van de HAPGR. Er zijn wel gegevens over aanrijdtijden van de ambulancepost (RAV Gelderland Zuid). Hieruit blijkt dat in ca 12 % van het aantal ritten de aanrijdtijd wordt overschreden (van 15 minuten). De ambulancepost Culemborg heeft een overschrijding van 8,3%. De Inspectie heeft onlangs een vervolgonderzoek gedaan naar huisartsenposten. Het eerdere onderzoek van 2003 liet tal van zorgelijke punten zien. Anno 2006 is de situatie aanmerkelijk verbeterd: kinderziektes zijn overwonnen. Over het algemeen zijn huisartsenposten organisatorisch beter uitgekristalliseerd, verder geprofessionaliseerd, en is sprake van kwaliteitsverbetering. Niettemin ziet de Inspectie verbetermogelijkheden op de volgende punten: Telefonische bereikbaarheid Wachttijden Kwaliteit van de triage Toegankelijk medisch dossier Nabijheid van apotheek. Onlangs zijn de huisartsenposten ook onderwerp geweest in het VARA programma Kassa. Hier komt een minder gunstig beeld uit naar voren: Responstijd is soms lang (10% staat langer dan 5 minuten in de wacht) 33% is ontevreden over het telefonisch advies 32% vindt de afstand naar de post te groot 27% matig te spreken over deskundigheid aan de telefoon 29% voelt zich niet serieus genomen 19% moet langer dan 20 minuten wachten in de HAP NB zowel de bevindingen van de Inspectie, als die van Kassa, betreffen huisartsenposten in het algemeen, het gaat dus niet specifiek over HAPGR. 5
Conclusie deelvraag 1 Vergeleken met de oude toestand waarin huisartsengroepen verantwoordelijk waren voor de zorg buiten kantooruren, is de situatie geprofessionaliseerd en is geen sprake van grotere risico s voor de volksgezondheid Natuurlijk kan zorg altijd beter en de door de inspectie genoemde aanbevelingen zullen (gedeeltelijk) ook voor de HAPGR van toepassing zijn. HAPGR heeft aangegeven deze aanbevelingen al in haar beleid te hebben opgenomen, dan wel dit te zullen doen (bijlage 2). De resultaten van het programma Kassa laten zien dat de zorg formeel wel op orde kan zijn, maar dat de waardering van de cliënt daarmee niet hoeft te sporen. 6
Deelvraag 2 Service en dienstverlening. Culemborg heeft in de afgelopen jaren de zorg op afstand zien raken door het vertrek van het ziekenhuis en de situering van de HAP in Tiel. Momenteel wordt gesproken over het wijzigen van de standplaatsen van ambulances. Culemborgers maken zich zorgen over de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de zorg buiten kantoor uren en hechten aan voorzieningen in de buurt. Ofschoon genoemde regionalisatie geen risico s voor de bevolking hoeft in te houden, is uit het oogpunt van service en dienstverlening veel te zeggen voor lokale voorzieningen. Vandaar dat verschillende decentrale varianten zijn onderzocht (zie ook bijlage 1): 1. Een eigen HAP Culemborg. Geheel los van Tiel wordt een eigen HAP structuur gerealiseerd voor de 24 uurs zorg. 2. Satelliet Culemborg zwaar. Gebruik makend van de bestaande infrastructuur in Tiel wordt lokaal de 24 uurs zorg ingevuld (ANW) 3. Satelliet Culemborg light. Idem maar dan in Culemborg alleen beperkte diensten. 4. Avondspreekuren door de huisartsen ter plaatse. 5. Een commerciële post Conclusie deelvraag 2. Een eigen Culemborgse post laat een jaarlijks exploitatietekort zien van ruim 2 ton. Deze kosten staan tegenover een relatief beperkt gebruik in de avond en nacht. Totaal aantal contacten Huisartsenpost Tiel over December 2006 Totaal Culemborg % Aantal Inwoners 173.100 27.100 15,6 Advies assistente 1.503 226 15,0 Tel. Consult huisarts 366 62 16,9 Consult op de post 2.035 213 10,5 Visite 422 72 17,0 Totaal Contacten 4.326 573 13,2 consulten naar urgentie Urgentie Routine 1.038 105 10,1 Urgentie Dringend < 3uur 924 102 11,0 Urgentie Spoed < 1 uur 73 6 8,2 Urgentie Levensbedr. 0 0 0,0 2.035 213 10,5 bezoek Culemborgers aan de post maand per dag Consult Overdag (weekend en feestdagen) 112 9,3 Consult Avond 84 2,7 Consult Nacht 17 0,5 213 Uit de tabel valt op te maken dat het gemiddeld bezoek aan de HAP s avonds 2,7 is en s nachts 0,5. 7
Voor deze geringe toeloop moet een volledige bezetting worden gehandhaafd en daardoor neemt de belasting voor de huisartsen fors toe (521 diensturen i.p.v. 208.) Aangezien de huisartsen verder van mening zijn dat de HAPGR goed functioneert, zien zij geen reden om zo n lastenverzwaring op zich te nemen. Het opzetten van een post met andere artsen (waarnemers) vormt geen aantrekkelijk alternatief. Allereerst levert dit organisatorische problemen op: wie zou het moeten doen. Verder is continuïteit lastiger te garanderen als de post drijft op tijdelijke krachten en de markt voor waarnemers is kwetsbaar. Tenslotte heeft zo n post geen relatie met de plaatselijke zorgverleners en geen toegang tot patiëntdossiers. Een alternatief zou zijn, een satelliet van de HAPGR. Een satellietconstructie heeft als voordeel dat van de infrastructuur van de HAPGR gebruik gemaakt kan worden. Er zijn 2 varianten onderzocht, een lichte variant met alleen in het weekend een dienstverlening op locatie en een zware variant met ook dienstverlening in de avonduren. De lichte variant voegt weinig toe aan de bestaande werkwijze. De zware variant stuit eveneens op bezwaren. Ook hier is sprake van een taakverzwaring voor de huisartsen. Verder zijn patiënten s nachts nog steeds aangewezen op de HAPGR met nadelen van afstand en vervoer. Tenslotte blijkt uit gegevens van HAPGR dat de vraag vanuit Culemborg in de avonduren beperkt is (zie tabel) en dat dit het positioneren van menskracht in Culemborg niet rechtvaardigt. Commerciële post Culemborg Door een van de leden van de monitorgroep is de suggestie gedaan om ook de mogelijkheid van een commerciële post te onderzoeken voor het geval de gesprekken met HAP Tiel en de Culemborgse artsen geen resultaat opleveren. In het verleden zijn er ook contacten geweest met een firma die dit zou kunnen verzorgen. Met deze firma is contact opgenomen. Gebleken is dat deze firma zich bezig houdt met het opzetten van gezondheidscentra en HOEDEN (huisartsen onder een dak) en in dat verband het gebouw beheer regelt. Zij noemen dat een huisartsenpost. Zij hebben geen aanbod voor een post zoals bedoeld in dit onderzoek, namelijk voor de avond nacht en weekend diensten. Avondspreekuur In verband met het HAP vraagstuk wordt ook de mogelijkheid van een avondspreekuur genoemd. Het is goed denkbaar dat dit in een behoefte voorziet. Echter het is aan de lokale huisartsen om eventueel zo n aanbod in de markt te zetten. Feitelijk zal het een verschuiving van activiteiten betekenen. Mensen die anders overdag zouden komen, komen nu s avonds. Ongeacht deze avondspreekuren is een volledige ANW dekking noodzakelijk, tenzij alle patiënten in het gebied toegang hebben tot een avondspreekuur. Dit is op korte termijn onhaalbaar. Vervoer Vastgesteld moet worden dat lokale varianten van de huisartsenpost niet haalbaar zijn. Dan rijst de vraag of er andere mogelijkheden zijn om aan de gevoelens van de Culemborgse bevolking tegemoet te komen. Als mensen een beroep doen op de HAP, wordt een inschatting gemaakt van de urgentie. Variërend van zeer urgent tot, kan morgen naar de eigen huisarts. Naargelang de analyse wordt zorg ingezet: Ambulance Spoedvisite Visite binnen 3 uur 8
Patiënt komt zelf naar de post. Voor deze laatste groep is een goede bereikbaarheid van de HAP buiten kantooruren essentieel. Het is van belang om op te merken dat het niet om levensbedreigende situaties gaat, maar dat wel contact met de HAP gewenst is. Mensen die niet over een eigen auto beschikken zijn aangewezen op openbaar vervoer en taxi. Openbaar vervoer stopt na middernacht. Er zijn s nachts wel taxi s oproepbaar: Taxibedrijf Voet Taxibedrijf de Jong Hiervoor wordt een chauffeur gewekt. De kosten van de rit uit en thuis bedragen 60 tot 80 euro, inclusief wachten in Tiel. Van taxi s wordt weinig gebruik gemaakt, Voet rijdt 1 maal per 2 maanden en de Jong 4 keer per jaar. Het is voorstelbaar dat het taxi tarief voor mensen, die kennelijk geen auto hebben, een bezwaar vormt. Opties HAP Tiel regelt in deze gevallen een visite aan huis. In de praktijk gaat de HAP hier ook al coulant mee om, het is echter niet geformaliseerd. Aan de telefoon wordt een inschatting gemaakt of de beller werkelijk niet naar de HAP kan komen. Subsidie op taxikosten. De Gemeente draagt bij aan de kosten. Hiervoor zijn in de praktijk verschillende varianten. De patiënt dient achteraf een aanvraag in, of het taxibedrijf stuurt de rekening naar de Gemeente. E.e.a. is afhankelijk van de vraag of de Gemeente de rit volledig en voor iedereen wil vergoeden. Gezien het geringe beroep dat nu op nachtelijke ritten wordt gedaan, lijkt het weinig zinvol hiervoor een ingewikkelde systematiek op te tuigen, zoals een inkomenstoets. Bij gratis taxivervoer is er het risico van aanzuigende werking. Anderzijds is het moeilijk voorstelbaar dat veel mensen die een auto voor de deur hebben, s nachts de voorkeur geven aan een taxi om naar de HAP te komen. Bij volledig subsidiëren van de taxikosten zullen de kosten voor de Gemeente liggen tussen de 5000 en 10.000 euro. Aanbeveling: maak gratis taxivervoer mogelijk als experiment voor een jaar. Mocht het aantal ritten abrupt toenemen, dan kan bij evaluatie worden bekeken of bijstelling nodig is. Informatie en communicatie De indruk bestaat dat de Culemborgse bevolking niet altijd even goed op de hoogte is van de werkwijze van HAPGR, bijvoorbeeld wat de criteria zijn voor een visite aan huis, en welk telefoonnummer gebeld moet worden voor welke calamiteit. Dit draagt bij aan een gevoel van onveiligheid. Het verdient aanbeveling dat HAPGR en calamiteitendiensten in samenwerking met de afdeling voorlichting van de Gemeente nog een grondige informatieronde in Culemborg organiseren. Daarbij kan tevens worden gewezen op de verschillende manieren om klachten in te dienen. Hierdoor ontstaat op termijn een betere beeld van de waardering van de werkwijze en het soort problemen dat mensen ervaren. Ook kan het periodieke tevredenheidonderzoek van HAPGR zo worden ingericht dat meer informatie beschikbaar komt met betrekking tot de ervaringen van de Culemborgse bevolking. 9
Eindconclusies Kwaliteit De huidige dienstverlening van de HAPGR brengt geen onaanvaardbare risico s voor de Culemborgse bevolking met zich mee. Er zijn geen gronden om te twijfelen aan de kwaliteit van de dienstverlening van HAPGR, bovendien werkt HAPGR aan voortdurende kwaliteitsverbetering zoals blijkt uit bijlage 2. Lokale huisartsenpost en satellieten Het vormen van een eigen voorziening, al of niet in samenwerking met HAPGR, voor Culemborg is in een aantal varianten bekeken en blijkt momenteel onhaalbaar vanwege te weinig draagvlak en/of te hoge kosten, of omdat het een verslechtering van de kwaliteit en continuïteit betekent. Vervoer Voorgesteld wordt om voor de groep Culemborgers die niet over eigen vervoer beschikt een tegemoetkoming in de taxikosten te regelen. Informatie Het verdient aanbeveling om in samenwerking tussen HAPGR en Gemeente Culemborg de informatievoorziening rond de werkwijze van HAPGR en hoe te handelen bij calamiteiten, op te waarderen. Te denken valt aan een kleine checklist die bij de telefoon kan worden bewaard, voorlichtingsbijeenkomsten voor bevolkingsgroepen (bijvoorbeeld ouderen) en regelmatige berichtgeving in de lokale media. HAPGR heeft zich hiertoe reeds bereid verklaard. Verder verdient het aanbeveling om optimaal gebruik te maken van informatie uit klachtenregelingen en tevredenheidonderzoek. 10
Bronnen Huisartsenposten in Nederland, nieuwe structuren met veel kinderziekten, Inspectie Volksgezondheid, 2004 Contacten huisartsenpost Tiel, HAPGR, 2006 Documentatie satellietpost Haaksbergen, HAP Enschede, 2006 Kwaliteit huisartsenposten verbeterd sinds 2003, Inspectie Volksgezondheid, 2006 Overzicht klachten HAPGR, 2006 Raamovereenkomst medisch handelen, samenwerkingsverband voor transmurale zorg in het rivierengebied. Protocol samenwerking HAP en CPA, HAPGR, 2005 Jaarverslag 2005 HAP Gelders Rivierenland, HAPGR, 2005 Geanonimiseerde gegevens van 3 huisartsenposten, Menzis Bevindingen VARA programma Kassa. Bijlagen 1. HAP varianten 2. Gegevens HAPGR 3. Verslag werkbezoek Zaltbommel 11
Bijlage 1. HAP varianten De volgende varianten zijn doorgerekend: Variant 1, een eigen HAP Culemborg Variant 2, een zware satelliet Variant 3, een lichte satelliet Om een grondslag te creëren voor de berekeningen zijn de gegevens van 3 bestaande huisartsenposten gebruikt, twee posten met een verzorgingsgebied van 260.000 inwoners, en een kleinere post met 173.000 inwoners. Bij de posten zijn respectievelijk 116, 110 en 80 artsen aangesloten. Hap 1 Hap 2 Hap 3 artsen 116 110 80 inwoners 261.000 261.000 173.000 De posten regelen de bezetting in de avonden, nachten en weekenden. Afhankelijk van de omvang van het gebied en de relatieve drukte worden meerdere artsen ingezet. Hap 1 Hap 2 Hap 3 bezetting avond 4 5 3 nacht 2 3 2 weekend 5 7 4 feestdagen 5 7 4 Deze bezetting en het aantal aangesloten artsen leidt tot een hoeveelheid benodigde uren per jaar en tot het aantal diensten per arts. Hap 1 Hap 2 Hap 3 diensturen per arts 178 245 203 ANW uren 20.600 26.926 16.250 achterwacht 6.435 2.325 820 Vervolgens zijn de exploitatiecijfers van de posten vergeleken. Hap 1 Hap 2 Hap 3 totaal lasten 2.609.000 3.001.765 2.033.000 opbrengsten 3.393.000 3.393.000 2.249.000 saldo 784.000 391.235 216.000 12
Met behulp van deze gegevens is een gemiddelde berekend. kengetallen hap 1 hap 2 hap 3 gemiddeld per 100000 artsen 116 110 80 102 44 inwoners 261.000 261.000 173.000 231.667 100.000 bezetting avond 4 5 3 4 2 nacht 2 3 2 2 1 weekend 5 7 4 5 2 feestdagen 5 7 4 5 2 diensturen per arts 178 245 203 208 208 ANW uren 20.600 26.926 16.250 21.259 9.176 achterwacht 6.435 2.325 820 3.193 1.378 totaal lasten 2.609.000 3.001.765 2.033.000 2.547.922 1.099.821 Inkomsten 3.393.000 3.393.000 2.249.000 3.011.667 1.299.998 saldo 784.000 391.235 216.000 463.745 200.177 Variant 1, een eigen HAP Culemborg Culemborg telt 27000 inwoners. Het verzorgingsgebied van de HAPGR is 172.000 inwoners. Het moge duidelijk zijn dat de exploitatie van een eigen HAP op een betrekkelijk kleine schaal relatief kostbaar is. Tal van kosten zullen ongeacht de schaal toch gemaakt moeten worden. kengetallen per 100000 hap culemborg artsen 44 12 inwoners 100.000 27.000 bezetting avond 2 1 nacht 1 1 weekend 2 1 feestdagen 2 1 diensturen per arts 208 521 ANW uren 9.176 6250 achterwacht 1.378 totaal lasten 1.099.821 567.923 inkomsten 1.299.998 351.000 saldo 200.177-216.923 Omdat met een beperkt aantal artsen (12) toch een minimale bezetting van 1 arts op alle momenten moet worden gerealiseerd, stijgt het aantal diensturen per arts van 208 naar 521. De HAP Culemborg zou een jaarlijks verlies van ruim 200.000 euro leiden. 13
Variant 2, een zware satelliet. In deze variant wordt volledig van de beschikbare infrastructuur in Tiel gebruik gemaakt. Al het telefoonverkeer komt binnen zoals dat nu ook het geval is. Er is een lokale bezetting in de avonduren en in de weekenden overdag. kengetallen per 100000 Zware satelliet artsen 44 12 inwoners 100.000 27.000 bezetting avond 2 1 nacht 1 weekend 2 1 feestdagen 2 1 diensturen per arts 208 278 ANW uren 9.176 3.330 achterwacht 1.378 totaal lasten 1.099.821 202.500 Inkomsten 1.299.998 saldo 200.177-202.500 NB, 278 diensturen naast de diensten die voor HAPGR gedaan moeten worden Deze variant leidt eveneens tot een verlies van ruim 200.000 euro. Variant 3, een lichte satelliet. Deze variant is ook ingebed in de HAPGR, en in dit geval worden ook de avonddiensten regionaal geregeld. Alleen overdag in het weekend is er lokale huisartsen dienstverlening. kengetallen per 100000 Lichte satelliet artsen 44 12 inwoners 100.000 27.000 bezetting avond 2 nacht 1 weekend 2 1 feestdagen 2 1 diensturen per arts 208 95 ANW uren 9.176 1.140 achterwacht 1.378 totaal lasten 1.099.821 89.000 inkomsten 1.299.998 saldo 200.177-89.000 14
NB, 95 diensturen naast de diensturen die voor de HAPGR gedaan moeten worden. Exploitatie Huisartsenposten hebben een aparte financieringsstructuur. De post mag nooit meer kosten dan ca 13 euro per inwoner. Gedeclareerd worden consulten, verrichtingen, visites tegen tarieven die jaarlijks kunnen worden bijgesteld. Als de post met haar oude tarieven tot een winst komt, dan wordt dit het volgend jaar gecompenseerd door lagere tarieven. Per saldo wordt dus geen winst gemaakt (en ook geen verlies, als het maximum van 13 euro pp maar niet wordt overschreden). Sinds kort mogen de huisartsenposten een reserve van 10% van de omzet opbouwen, de z.n. RAK. Mogelijk dat de tekorten in de satellietvarianten deels gedekt kunnen worden uit de ruimte binnen het tarief van HAPGR. Voorlopige Conclusies Een eigen huisartsenpost in Culemborg vraagt een jaarlijkse bijdrage in het tekort van ruim 2 ton. Verder kan deze optie op weinig draagvlak rekenen onder de betrokken artsen vanwege de werkdruk toename en tast het de economische basis van de HAPGR aan. Het zoeken naar een combinatie met de HAPGR verdient dan ook verre de voorkeur. Op deze manier wordt de HAPGR niet ondergraven en wordt juist optimaal gebruik gemaakt van de beschikbare infrastructuur. Tevens kan qua exploitatie veel synergie worden bereikt en kan het maximale worden gehaald uit de beschikbare middelen. Er zijn 2 varianten onderzocht die gebaseerd zijn op samenwerking met de HAPGR. De minimumvariant behelst een spreekuur op locatie in de weekenden. Het is de vraag of dit nu zoveel toevoegt ten opzichte van de huidige werkwijze. De zwaardere variant biedt wat dat betreft meer perspectief. In dit geval worden de diensten geheel op locatie verricht, behalve de nachtdiensten. Een groot bezwaar blijft, namelijk dat als de patiënt s nachts de post wil bezoeken, hij vervoer moet hebben en moet reizen. 15
Bijlage 2. Gegevens HAPGR Visie (toekomstvisie huisartsenposten in Nederland. afd. huisartsenposten LHV) a. De behoefte van de patiënt staat centraal. De kwaliteitskenmerken van de ANW-zorg zijn beschikbaarheid, bereikbaarheid, goede en persoonsgerichte zorg. b. Beschikbaarheid en bereikbaarheid van de huisartsgeneeskunde voor spoedeisende vragen en acute zorg 7 maal 24 uur staat voorop. c. ANW-zorg als onderdeel van de reguliere huisartsgeneeskunde en huisartsenzorg; de inzet en betrokkenheid van huisartsen is voor de kwaliteit van de zorg cruciaal. d. De huisartsenpost ontwikkelt zich tot een vitale schakel in een aangesloten keten voor spoedeisende, acute zorg. Er komt een nauwe samenwerking en heldere afbakening met andere voorzieningen in de acute keten. e. De deskundigheid, de infrastructuur en de faciliteiten van de huisartsenpost is breder inzetbaar dan alleen voor de ANW-zorg. Ze zullen een belangrijke rol spelen in de vernieuwing en versterking van de eerstelijnszorg. f. De ontwikkeling van het stelsel van de huisartsenposten en de acute zorg als geheel is regionaal maatwerk op basis van duidelijke landelijke kaders voor kwaliteit en financiering. Patiënten Het aantal patiënten van de Huisartsenpost Gelders Rivierenland is 173000. De patiëntenpopulatie bestaat voor 26% uit patiënten uit Tiel, 41% van de patiënten is afkomstig van verstedelijkt platteland (Culemborg en Geldermalsen) en 33% van het platteland. Sinds 2006 wordt bij alle contacten de urgentie vermeld. In 2006 werden de volgende urgenties toegewezen: U1 106 = 0,3% U2 2099 = 4,8% U3 11406 =26,5% U4 29436 =68,4% Resultaten tevredenheidsonderzoek 16
Klachtenregeling patiënten Er is een klachtenregeling voor patiënten. De patiënten kunnen hun klacht over medisch handelen, bejegening door arts of assistente, of over ruimtelijke of technische voorzieningen, schriftelijk melden aan de klachtenbemiddeling-kwaliteitscommissie van de huisartsenpost. Door de commissie wordt door middel van uitleg, advies of bemiddeling getracht overeenstemming of een passende oplossing te vinden. Alle huisartsen en de huisartenpost zijn aangesloten bij de Stichting Klachtenregeling huisartsenzorg Zuid-Nederland. Waarneemberichten Elke deelnemende huisarts krijgt s morgens bericht door middel van een fax, of een e-mail bericht (Edifact) met de rapportage van het waarneembericht. De faxberichten worden om 05.00 uur verzonden en de Edifact- berichten om 07.30 uur. Bericht van overlijden wordt door de assistente handmatig gefaxed naar de eigen huisarts. 17
Assistente: werkwijze en protocollen voor triage (beoordeling op noodzaak en spoed) Voor de triage, wordt gebruik gemaakt van de NHG-telefoonwijzer. De assistente handelt waar mogelijk vragen zelfstandig af, door het geven van uitleg en voorlichting, door gerust te stellen en/of zelfhulpadviezen, of door receptuur voor te stellen. Alle niet urgente zorgvragen worden naar de eigen huisarts terug verwezen of er wordt een zelfzorg- advies gegeven. Alle adviezen die de assistentes geven worden vast gelegd in de SOEP en worden gefiatteerd door de dienstdoende arts. Als een assistente tijdens een gesprek, wil overleggen met de arts dan is dit te allen tijde mogelijk. In 2006 is d.m.v. scholing veel aandacht besteed aan werken volgens de NHG-telefoonwijzer. Dit scholingprogramma is opgesteld door de NHG. Veel aandacht is er besteed aan gesprekstechnieken, triage (de hulpvraag), en alarmsituaties (U1-U2). Een evaluatie-onderzoek naar het gebruik van de Telefoonwijzer heeft uitgewezen dat de assistentes goed in staat zijn om routineklachten te onderscheiden van klachten die meer spoed behoeven. Procedures voor alarmsituaties, afspraken/afstemmingen met 112-meldingen Er is een protocol opgesteld voor alarmsituaties. De assistentes zijn hier goed in getraind, d.m.v. nascholingen. Tijdens het jaarlijks functionerings/beoordelingsgesprek wordt d.m.v. beluisteren van opgenomen telefoongesprekken de assistenten getoetst op de juiste beoordeling van spoed. Twee maal per jaar volgen de assistentes een verplichte nascholing reanimatie met gebruik van AED en zuurstof, verzorgd door een ambulance- verpleegkundige. De auto s van de huisartsenpost rijden niet met zwaailicht. Alle U1 meldingen, waarbij sprake is van een levensbedreigende situatie, worden na overleg met de coördinerende postarts, direct doorgegeven aan de centrale van de ambulancedienst. Ook bij een U2- melding, als blijkt dat de visite auto(s) niet binnen de gestelde tijd aanwezig kan zijn, vindt er overleg met de ambulancedienst plaats. Het is mogelijk dat de ambulancedienst de huisartsenpost inroept bij een capaciteitstekort of als er bij een 112-melding ook een huisarts ter plekke moet zijn (b.v. bij een reanimatie). Regelmatig vindt er overleg plaats waarin beide partijen (RAV en HAP) participeren. Sinds 2005 is er een samenwerkingsprotocol met de ambulancedienst, over hoe te handelen bij een vermoeden van een CVA of infarct. Klachtenregistratie Totaal aantal klachten 2006 15 (=100%) Totaal aantal bijeenkomsten Kwaliteits-/klachtencommissie 4 Aard van de klacht: Aantal: Behandeld door: Voor beide partijen naar tevredenheid behandeld: Attitude/werkwijze arts 5 Betreffende artsen (1 wrn) 4 ja 1 geen reactie 33,33% van het totaal aantal klachten Behandeld door externe Klachtencommissie Attitude assistente - - - - Medisch advies/ handelen arts Medisch advies/ handelen assistente Afluisteren geluidsband/dossier Telefonische bereikbaarheid Post geen klachten 8 Betreffende artsen (2 wrn s) ja 53,33% van het totaal aantal klachten - - - - geen klachten n.v.t. n.v.t. 2 KK-commissie 1 ja 1 in beh. ex. cie. 13,34% van het totaal aantal klachten - - - - 18
Bereikbaarheid Post Rekening consult/visites geen klachten - - - -. geen klachten - - - - geen klachten Contacten met de post Het totaal aantal contacten bij de Huisartsenpost Tiel in 2006 was 43047 (2005 /40116). Deze contacten zijn op te delen in vier oproeptypes: advies door de doktersassistente 11770(=29.34%), telefonisch consult door de huisarts 4723(=11.77), een consult 19529(=48.68%) en visites 4093(=10.21%). 19
20
Bijlage 3 verslag werkbezoek Zaltbommel 21
22
23
24