jaarverslag 2009 van stichting hulp oost-europa

09 jaarverslag 2009 van stichting hulp oost-europa

Omzien naar elkaar: op ogenblikken van vreugde, maar ook als zorgen en verdriet hun sporen trekken Colofon Uitgave Stichting Hulp Oost-Europa, Barneveld Fotografie Stichting Hulp Oost-Europa www.folkertrinkema.com Vormgeving Frivista - (y)our mission, Amersfoort Druk Drukkerij De Bunschoter, Bunschoten-Spakenburg Oplage 1.000 stuks Het gebruik van teksten uit deze uitgave is toegestaan. Maar dan wel met vermelding van de bron. Stichting Hulp Oost-Europa juni 2010

Inhoudelijk verslag 2009 Inhoudsopgave Inhoudelijk verslag 2009 Voorwoord 5 1. Activiteiten stichting Hulp Oost-Europa 6 2. Organisatie 27 3. Beleid 30 4. Publiciteit, fondsenwerving en voorlichting 32 5. Vooruitblik 2010 34 6. Raad van Toezicht 35 7. Verantwoordingsverklaring 36 Bijlage: Vrijwilligers en medewerkers 37 Financieel verslag 2009 40 Staat van baten en lasten 40 Balans 42 Begroting 2010 43 Accountantsverklaring 46 4

Voorwoord Oost-Europa stond in 2009 volop in de belangstelling. 20 jaar na de Wende is in vele media de balans opgemaakt. Vrijheid is het sleutelwoord dat dan veel genoemd wordt. Vrijheid kennen we in vele gradaties. 1989 bracht in Oost-Europa meer vrijheid. Voor sommigen was net iets meer vrijheid al een reuzensprong. 1 Vrijheid is een geladen woord, een woord waar we gevoel bij hebben, een begrip dat we beleven. Welke waardering we aan het woord vrijheid geven hangt samen met die beleving. Dat is nog iets anders dan het gevoel de norm te laten zijn bij de waardering van vrijheid. Het meest positieve gevolg van de revolutie is dat er nu godsdienstvrijheid is. Voor 1989 geloofde niemand dat de roep om godsdienstvrijheid zou leiden tot de val van het totalitaire regime. Toen de protesten op straat in Boekarest en in andere steden aan de gang waren, wendden mensen zich in het gebed tot God. Als er iets is dat wij kunnen leren in de ontmoeting met onze broeders en zusters in Oost-Europa dan is het wel de (her)waardering van het begrip vrijheid. 2 Ontmoeting is een belangrijk kernwoord in ons werk. In het afgelopen jaar zijn er vele ontmoetingen geweest. Ongetwijfeld zal het gesprek over het begrip vrijheid in relatie tot 20 jaar Wende in veel ontmoetingen een rol gespeeld hebben. Waar de Geest des Heeren is, is vrijheid. Vrijheid geeft verantwoordelijkheid. De Heilige Geest maakt mensen vrij en wil ook leiden bij het invulling geven aan verantwoordelijkheid. Waarbij mensen niet worden uitgeschakeld maar juist ingeschakeld. Een van de doelstellingen van onze stichting is juist ook om mensen in te schakelen om invulling te geven aan hun verantwoordelijkheid. Een jaarverslag is een verantwoordingsdocument. We willen aan u laten zien hoe wij onze taak in 2009 hebben uitgevoerd. Hoe wij omgegaan zijn met de middelen die u ons gaf. Wij zien met dankbaarheid terug op wat we allemaal hebben kunnen doen. Op deze plaats willen we deze dank een adres geven. Wij danken God voor wat Hij ons gaf. We danken medewerkers en vrijwilligers van de stichting voor hun inzet. We danken gevers voor hun steun en betrokkenheid. We spreken de wens uit dat ons werk ook in 2010 goede voortgang mag hebben. U als lezer van ons jaarverslag wensen we toe dat het kennisnemen van ons jaarverslag bijdraagt aan uw betrokkenheid bij het werk van onze stichting. J. Braaksma, Voorzitter 1 Aldus de titel van een boek van de Tsjechische predikant Milos Rechjrt (Vught, 2009) 2 Ian Botgros, president van de BER, in een gesprek met het Ref. dagblad. d.d. 3-11-2009 Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 5

Activiteiten stichting 1.Hulp Oost-Europa Inleiding projecten Stichting Hulp Oost-Europa richt zich op hulp en ondersteuning van kerkelijke gemeenten om hun opdracht als kerk of gemeente uit te voeren. Daarbij is van belang dat onze stichting geen eigenaar van projecten is, maar dat we in gezamenlijke verantwoordelijkheid vorm geven aan de opdracht die de gemeente heeft. Dit uitgangspunt stimuleert plaatselijke gemeenten initiatieven te ontplooien voor evangelisatie en diaconaat. 6 Werkgebied Ons werkgebied is wat betreft het aantal landen niet uitgebreid. Contacten met gemeenten zijn bijvoorbeeld in Polen, Hongarije, Roemenië en Bosnië wel toegenomen. Contacten zijn van belang om informatie te krijgen over de situatie in de respectievelijke landen waar gewerkt wordt. Contacten spelen ook een belangrijke rol in de uitvoering van dat deel van de doelstelling die spreekt over wederkerigheid. Bemoediging is in veel gevallen tweerichting verkeer. Contacten In het Hongaarstalige deel van Midden- en Oost-Europa is er contact met de Magyarországi Református Egyház, dat is de Hongaars Hervormde kerk. Deze volkskerk werd in 1920 bij de verdeling van Groot-Hongarije eveneens opgedeeld over de betreffende landen: Slowakije, Oekraïne, Roemenië, Servië en Kroatië. Voor de leesbaarheid wordt in het verslag de landtoevoeging bij Hongaars Hervormd gebruikt, om aan te geven in welk land het contact wordt onderhouden. Bij genoemde contacten is het van belang te vermelden dat er in de Hongaarssprekende gebieden wel contacten zijn met de bisschoppen, maar de uitvoering van projecten wordt in de meeste gevallen gedaan door de contacten op het grondvlak en een eventuele financiële bijdrage wordt ter plaatse wordt afgeleverd en gecontroleerd. Dit traject is alleen mogelijk door de inzet van veel vrijwilligers die richting Oost-Europa reizen. In het oosten van Roemenië lopen de contacten en projecten via de Biserica Evanghelica Romana (BER). In Polen onderhouden we de kerkelijke contacten via de Evangelische Christelijke Kerk (Kościół Ewange-licznych ChrześcSijan). Naast de Hongaarse contacten in Kroatië hebben we daar ook contacten met een baptistengemeente in het Noordwesten. In Bosnië onderhouden we ook contacten via een baptistengemeente in Sarajevo en de daaraan gelieerde organisatie Moj Bliznji, een diaconale organisatie die onder dezelfde naam zowel in Kroatië als in Bosnië betrokken is bij de uitvoering van het winterhulpprogramma. Financiële crisis Tijdens de beleidsbijeenkomst gaf een gastspreker, die werkzaam was bij het Clingendael Instituut, aan dat de landen in Midden- en Oost-Europa door de wereldwijde financiële crisis tot een economisch peil van tien jaar geleden teruggebracht waren. Dat heeft grote gevolgen voor de regeringen in de betreffende landen. Gevreesd wordt dat de sociale programma s voor de maatschappelijk zwakkeren sterk getroffen zullen worden. De

berichten die ontvangen zijn in het afgelopen jaar bevestigen die vrees. Verstrekte steun en subsidies De besteding in het kader van de doelstelling voor de diverse projectsoorten is grafisch weergegeven in tabel 1. Winterhulp Het winterhulpprogramma is een relatief groot jaarlijks terugkerend project. Het wordt in alle landen uitgevoerd. De distributie ter plaatse wordt gedaan via plaatselijke kerkelijke gemeenten of christelijke organisaties. De doelgroep zijn personen die door de stijgende prijzen in de wintermaanden in financiële problemen komen. De bijdrage wordt in naturae gedistribueerd: voedselpakketten, medicijnen, brandhout en dergelijke. Kinder- en jeugd (zomer)kampen De kampen worden veelal in de zomer georganiseerd. Ze zijn van groot belang voor toerusting van kinderen en jongeren van de gemeenten. De uitvoering van dit project ligt bij de respectievelijke landencoördinatoren. Transporten Er blijft vraag naar tweedehandskleding en andere spullen om naar het werkgebied te versturen. Transporten per land Hongarije 23.340 Oekraïne 75.065 Servië 20.218 Roemenië 7.530 Diverse landen 3.538 129.690 Besteding naar doelstelling 2009 (in euro s) Besteding naar regio s 2009 (in euro s) Materiële projecten Diaconale projecten Zorgprojecten Toerustings- 117.885 projecten Renovatie/ nieuwbouw VakantiePlus Onderwijsprojecten 126.987 Lectuurprojecten Agrarische projecten 57.252 174.574 28.996 9.196 29.954 267.094 249.376 Roemenië Oekraïne Balkan Hongarije Polen Slowakije Diverse landen 33.368 37.884 31.373 91.390 155.449 255.042 456.807 Land/projectsoort Roemenië Oekraïne Balkan Hongarije Polen Slowakije Diverse landen Totalen Materiëleprojecten 38.564 112.887 41.012 45.023 10.017 12.754 6.836 267.094 Diaconale projecten 155.400 27.300 30.535 7.839 9.532 18.614 156 249.376 Zorgprojecten 78.811 76.962 3.300 14.750 750 0 0 174.574 Toerustingsprojecten 79.534 10.779 12.400 6.205 13.085 0 4.985 126.987 Renovatie/nieuwbouw 56.100 3.189 45.386 8.210 3.000 2.000 0 117.885 VakantiePlus 32.423 0 18.311 6.517 0 0 0 57.252 Onderwijsprojecten 4.553 23.395 2.005 0 0 0 0 29.954 Lectuurprojecten 2.225 530 2.500 2.845 1.500 0 19.396 28.996 Agrarische projecten 9.196 0 0 9.196 456.807 255.042 155.449 91.390 37.884 33.368 31.373 1.061.314 Het verslag vervolgt met een beschrijving per land over de uitvoering van projecten. Afsluitend een verslag van de landoverstijgende bestuurscommissies: commissie Lectuur, Vorming en Toerusting, commissie Onderwijs en de Jongerencommissie. Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 7

8

Een van de doelstellingen van onze stichting is juist ook om mensen in te schakelen om invulling te geven aan hun verantwoordelijkheid Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 9

Balkan Bosnië, Kroatië en Servië Algemeen Spanning was er in Bosnië in 2009 tijdens de wisseling van de macht. Al vanaf 1995 is er nog steeds geen zelfstandige regering. Het rouleren van de macht tussen de Bosniërs, Serviërs en Kroaten levert weinig daadkracht op. Tekenend voor het land is de uitspraak van een hoge politiefunctionaris: Georganiseerde criminaliteit is altijd verbonden met de regering. Het nieuws rond Servië werd in het verslagjaar bepaald door de toenadering tot de Europese Unie. 10 Positieve ontwikkelingen Bosnië en Kroatië Ondanks grote druk door negatieve ontwikkelingen (politiek en economisch) zien we een sterke gedrevenheid bij de leiding van de diverse gemeenten. Servië In 2009 zijn nieuwe contacten gelegd tussen Nederlandse gemeenten en/ of werkgroepen en/of projecten in Servië. Dat is voor de kleine, arme gemeenten een grote bemoediging: hun broeders en zusters in het geloof denken aan hen en ondersteunen hen. Die bemoediging is wederzijds: Nederlanders ervaren hoe het is te leven onder moeilijke omstandigheden (sociaal en economisch) en toch te blijven vertrouwen op God. Door de aandacht die HOE schenkt aan gehandicaptenzorg, begint ook de kerk haar verantwoordelijkheid te nemen. Dit geldt helaas nog niet voor het werken onder de Roma. Zij zijn als groep buiten maatschappij en kerk geplaatst. Punten van zorg Bosnië De politieke onmacht is overal voelbaar in het land maar de onderlaag van de bevolking lijdt hier het meest onder omdat de prijzen blijven stijgen en de werkloosheid toeneemt. Servië De leefomstandigheden blijven problematisch en ook hier hebben de zwakke groepen in de samenleving daar het meest van te lijden. Ouderen hebben vaak geen pensioen en er is dus geen geld voor eten, verwarming en medische hulp. Gehandicaptenzorg is minimaal. Grote instellingen zijn een vergaarbak voor mensen met allerlei soorten handicaps. De gebouwen zijn slecht en er is te weinig personeel. Veel bewoners krijgen nooit bezoek, want het is een schande als je een gehandicapt kind hebt! Het werk onder de Roma is helaas geen aandachtspunt. Zij zijn als groep buiten de maatschappij en de kerk geplaatst. Veel gemeentezaaltjes moeten gerenoveerd worden. Door oorlogen en instabiliteit is er niets aan gedaan. Spaargelden zijn verdampt. Vooral enkele gemeenten ten noorden van Belgrado hebben het moeilijk met hun gebouwen. Het predikantentekort is daar het meest voelbaar. Auto- en reiskosten vormen voor predikanten een hoge kostenpost. Een auto is noodzakelijk om de ver uit elkaar liggende diasporagemeenten te kunnen bezoeken, zoals bijvoorbeeld het geval is bij ds. Halas Bela die dagelijks vele tientallen kilometers moet reizen in het gebied waarvoor hij verantwoordelijk is. Openbaar vervoer is er niet altijd of is zeer beperkt. Stand van de projecten Winterhulp In de drie landen wordt diaconale winterhulp gegeven: voedsel en brandstof. In Servië zorgt de Hervormde Kerk voor de uitvoering en in Bosnië doet een christelijke diaconale organisatie dat. In Kroatië verzorgt een Baptistengemeente de hulp en heeft als doelgroep de Roma. Servië Contacten in relatie tot projecten Een jongerengroep uit Hervormd Leerdam zamelde geld in, kocht een huis voor een jonge Roma-evangelist en zijn gezin en bouwde er in de zomervakantie een kerkzaaltje aan. Een werkgroep uit Oldebroek zorgde voor diaconale ondersteuning in Feketic. De werkgroep Harderwijk/Hierden werkte voor het vierde jaar aan de renovatie van het ontmoetingscentrum van de Hervormde Kerk in Vojvodina in Feketic. Jongeren uit Huizen en Harderwijk hielpen bij de renovatie van het dagverblijf voor gehandicapten in Feketic. Een werkgroep uit Zwolle bezocht deze plaats ter voorbereiding op een werkvakantie in 2010. Nederlandse groepen bezochten ook het tehuis voor gehandicapten in Stara Moravica waar ondanks beperkte middelen heel liefdevol met de bewoners omgegaan wordt. Elke groep verzorgde er creatieve workshops; de bewoners genoten.

Dagopvang Feketic Al vijf jaar ondersteunt HOE een dagopvang in Feketic voor vooral gehandicapte jeugd. Er werden diverse renovaties uitgevoerd. Dankzij een bus kunnen meerdere gehandicapten gebruik maken van deze voorziening. HOE voorziet in tijdelijke ondersteuning. De organisaties zelf moeten aan middelen voor de eploitatie zien te komen. Hun creativiteit hierbij is verrassend. Transporten Werkgroepen uit Harderwijk-Hierden en Leerdam verzorgen jaarlijks enkele transporten met kleding en andere goederen. De vraag naar tweedehands goederen vanuit Servië blijft. Het is geweldig te zien hoe in deze gemeenten gewerkt wordt om de kleding op orde te krijgen. Toerusting Stichting HOE ondersteunt evangelisatiewerk onder kinderen en jongeren, ook tijdens zomerkampen. De jeugd is immers de toekomst van de kerk?! Een conferentie voor alle predikanten werd door HOE gefaciliteerd. Ontmoeting en bemoediging vanuit de Bijbel stonden centraal. Ook een vakantieweek voor gehandicapten kon gerealiseerd worden. Onderwijs De enige christelijke kleuterschool in Pacir kon met steun van HOE blijven functioneren. Materieel project HOE is terughoudend met de aanschaf van auto s. Eén predikant werd geholpen met de aankoop van een tweedehands auto. Vooruitkijken Betrokkenheid bij het stichten van een nieuwe gemeente is nieuw voor HOE. Bekeken wordt welke rol we hierin kunnen spelen. Prioriteiten voor de komende jaren: toerusting van predikanten en gemeenteleden, steun voor evangelisatiewerk onder kinderen en jongeren, gehandicaptenzorg en het bereiken van de Roma. Diaconale zorg is de komende jaren zeker nog nodig. Projectbestedingen Balkan (in euro s) Materiële projecten Diaconale projecten Zorgprojecten Toerustingsprojecten Renovatie/ nieuwbouw VakantiePlus Onderwijs- 45.386 projecten Lectuurprojecten 18.311 12.400 2.005 2.500 3.300 41.012 30.535 Servië Gehandicapten worden weggehouden van de buitenwereld Papp Juliánna, directrice dagopvang gehandicapten in Feketic (Servië): De gedachte dat het gehandicapt zijn van een kind de schuld van de moeder is, is een wijdverbreid misverstand in Servië. Ik kom deze verhalen vaak tegen als ik de mensen bezoek. Mannen verwijten hun vrouw dat ze een losbandig leven leiden en daarom een gehandicapt kind hebben gekregen. Het gebeurt ook vaak dat de man om deze reden scheidt. We komen veel gebroken gezinnen tegen. Ook worden gehandicapten vaak na de geboorte weggehouden van de buitenwereld. Mensen mogen niet weten dat hun kind niet normaal is. We hebben nu zo n 120 jongeren die geregeld naar het dagopvangcentrum komen. Toch zijn er nog steeds mensen in deze omgeving die weten dat dit centrum er is, maar hun gehandicapt kind niet aanmelden. Ze schamen zich. Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 11

Hongarije Algemeen Hongarije, sinds juni 2004 lid van de EU, en met een oppervlakte van twee en een kwart maal Nederland, heeft 10,5 miljoen inwoners. Daarvan bestaat 2% (210.000) uit Roma. De bevolking is met 54 % overwegend Rooms Katholiek; 19 % behoort tot de reformatorische kerken. Er is in grote delen van het land veel armoede en grote werkloosheid. Vooral in het noordoosten, oosten en zuidoosten van Hongarije is de werkloosheid groot. Dat is mede het gevolg van de economische crisis in Europa. 12 Positieve ontwikkeling Als positieve ontwikkeling in het verslagjaar kan worden genoemd dat met een Hongaars transportbedrijf goede afspraken gemaakt konden worden voor het transport van goederen. Daardoor bedragen de transportkosten nu ongeveer de helft van de bedragen die oorspronkelijk voor vanuit Nederland georganiseerde transporten werden uitgegeven. Zorgwekkende ontwikkeling De economische recessie treft Hongarije zeer sterk. De regering heeft een beleid ontwikkeld waardoor de overheidssubsidies aan kerkelijke instellingen en christelijke organisaties sterk ingekrompen zijn. Kerkelijke gemeenten en daardoor ook predikanten ontvangen weinig tot geen financiële middelen. De armoede, en daardoor de strijd om het bestaan, is ook voor christenen sterk toegenomen. Stand van de projecten Geen van de projecten was op de een of andere manier bijzonder in het oog springend. Alle projecten waren van belang en noodzakelijk. Op één project na zijn ze volgens de planning uitgevoerd. Het niet uitgevoerde project betreft een verzorgingshuis voor ouderen. Het moest in verband met het ontbreken van goedkeuring door de staat uitgesteld worden. Individuele hulp Financiële hulp is verleend aan 24 personen/gezinnen. De hulp betrof het beschikbaar stellen van geld voor de aanschaf van noodzakelijke medicijnen, een bijdrage in de verwarmingskosten, voedselhulp en het sturen van tweedehands kleding. Transporten In het verslagjaar zijn drie transporten georganiseerd naar acht adressen: een daklozencentrum, scholen voor onderwijs aan Roma, kerkelijke gemeenten, stichtingen voor mensen met een verstandelijke en lichamelijke beperking en een opvanghuis voor ongehuwde moeders met kinderen. De vervoerde goederen: Bijbels, tweedehands kleding, schoolmeubelen, incontinentiematrassen, tilliften, computers, tafels en stoelen voor woonruimten in instellingen en kerkelijke dienstencentra, orgels, baby- en kindermateriaal, rolstoelen en rollators. Evangelisatiezomerkampen Ook in 2009 zijn door onze stichting zomerkampen financieel gesteund. Meer dan zeshonderd kinderen namen deel aan de zomerkampen. Renovatie en nieuwbouw In een tehuis voor gehandicapten hebben twee bouwploegen uit Nederland badkamers, toilet- en wasruimten volledig gerenoveerd. Ze deden dit werk geheel op vrijwillige basis. Een gemeente ontving financiële en materiële ondersteuning voor het afbouwen van het dienstencentrum anne gemeentezaal. Zorgprojecten Voor tehuizen ten behoeve van kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking zijn werkvakanties voor jongeren georganiseerd. Ze hielpen bij het schilderen en opknappen van de tehuizen en het terrein, en ze waren actief bij de activiteiten voor en met de bewoners. De financiële situatie van het kinderziekenhuis Bethesda in Budapest is zeer zorgelijk. Bethesda is een christelijk ziekenhuis en landelijk gespecialiseerd als brandwondencentrum. Onze stichting gaf in 2009 diaconale ondersteuning voor de kinderen en hun ouders, zoals bijvoorbeeld geld voor de etra aanschaf van medicijnen en voor reis- en verblijfkosten. Ook zijn er contacten met een verzorgingshuis in Mosdós in het Zuiden van Hongarije voor ouderen.

Winterhulp Drie gemeenten kregen een bijdrage in de verwarmingskosten, een gemeente ontving etra winterhulp in de vorm van voedselpakketten. Aan Oltalom, die vier scholen voor Romakinderen heeft gesticht, is een ruime gift gegeven voor voedselhulp en schoenen. Dankzij de gift konden de kinderen van deze scholen ruim drie maanden voorzien worden van eten en drinken. Veel kinderen verblijven op het terrein van de scholen. Tot slot We hebben binnen de grenzen van onze mogelijkheden veel hulp kunnen bieden. Maar we realiseren ons terdege dat de door ons verstrekte hulp slechts een `beker koud water` was en niet meer. Maar niettemin was deze hulpverlening nodig en zinvol. Projectbestedingen Hongarije (in euro s) Materiële projecten Diaconale projecten 6.517 Zorgprojecten 8.210 Toerustingsprojecten Renovatie/ 6.205 nieuwbouw VakantiePlus Lectuurprojecten 14.750 7.839 2.845 45.023 Hongarije De almachtige God heeft naar mij omgezien Ds. Szücs László is gemeentepredikant in Kisvárda (Hongarije). Hij ontving in 2009 zogenaamd stille hulp na een zwaar ongeval. Mijn operatie in het ziekenhuis duurde 9,5 uur. Ik herinner me niets meer daarvan, maar via mijn kinderen ben ik dat te weten gekomen. Toen ik dit alles hoorde, klonk er een stem in mij: Ieder mens met zoveel botbreuken zou zijn gestorven. Maar de almachtige God heeft jouw beschermd. Hij heeft je het leven teruggegeven. De almachtige God heeft naar mij omgezien, vanaf de botsing tot nu toe, vol ontferming. Deze geloofsgedachte heeft mijn hart versterkt en ik kon het gebeuren aanvaarden. Oekraïne Algemeen De recessie in 2009 heeft de economische ontwikkeling in Oekraïne fors op achterstand gezet. In 2007 en 2008 leek er sprake te zijn van een begin van economische groei en toenemende werkgelegenheid, maar daar kwam in 2009 een abrupt eind aan. Vele ontslagen volgden. De werkloosheid groeit in veel plaatsen weer naar de 70% en de armoede neemt toe. Velen zitten aan de rand van of onder het bestaansminimum. In deze economische malaise is er geen ruimte voor verbetering van voorzieningen voor de gezondheidszorg, onderwijs, wegenstelsel, afwatering, riolering of zuiver drinkwater. En onze hulp brengt voor sommigen heel beperkt enige verlichting. Wat goed ging Toch zijn er gelukkig altijd mensen die mogelijkheden zien en een warm hart hebben. We zien dit in het kindertehuis waar dagelijks zo n vijftig mensen zich inzetten voor de verzorging van de kinderen. Andere enthousiaste mensen vinden we in Romaschooltjes: lokale christenen die voor een kleine vergoeding het voorbereidend onderwijs verzorgen, soms samen met vrijwilligers uit andere landen. Ook de zomerkampen voor Romakinderen waren dit jaar een groot succes. Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 13

14 Met die plaatselijke werkers is intussen een vertrouwensband gegroeid zodat we elkaar tot steun en bemoediging kunnen zijn. Ook als het met het werk soms niet gaat zoals we zouden willen. Wat minder ging Graag hadden we meer willen investeren in de vorming van Romakader, maar dat was helaas niet mogelijk. De werkloosheid onder de Roma is zo groot, dat het niet mogelijk bleek enkele mensen te bevoorrechten door hen een opleiding te geven. Het kwam in 2009 ook niet tot een grote aanpak van het TBC-onderzoek en de bestrijding van deze ziekte onder de Roma. Zo n project zal deel moeten uitmaken van een omvattend gezondheidsonderzoek en daarvoor hebben wij geen mogelijkheden. Het geld wordt herbestemd. Stand van de projecten Kindertehuis de Barmhartige Samaritaan Kenmerkend voor onze veranderde betrokkenheid bij dit project is dat we in 2009 in onze relatie met het nieuwe bestuur van het Kindertehuis qua inhoud meer op afstand zijn gekomen en een meer adviserende rol zijn gaan vervullen. De contacten waren positief. Het overleg was vooral gericht op de zorg rond de 73 meisjes. Zij krijgen verzorging, warmte en liefde. Door een kleine uitstroom wegens huwelijk en vertrek kwamen er nieuwe kleine bewoners bij. Van de oudste groep meisjes zijn er inmiddels drie afgestudeerd aan het gymnasium en zij volgen nu een HBO-opleiding. Onze financiële betrokkenheid is gebaseerd op de bijdrage van Nederlandse adoptieouders. Mieke de Boer onderhoudt de contacten tussen hen en de stichting. De staat draagt nauwelijks bij vanwege het christelijk karaker van het huis en de middelen van de kerk zijn zeer beperkt. Als bron van inkomsten wordt het aanbieden van een goed verzorgd, betaald onderkomen in het gastenverblijf aan gasten en groepen steeds belangrijker. Roma-onderwijs Het Roma-onderwijs wordt steeds meer gestructureerd. Dat wordt door lokale overheden opgemerkt en gewaardeerd, maar (nog) niet gesubsidieerd. Doel van dit onderwijs nu vooral gericht op alfabetisering en aanpassing van het gedrag is: Romakinderen de mogelijkheid geven om vanuit de kampsituatie de overgang te maken naar de staatsschool. Voor negen schooltjes is nu een structuur aanwezig voor die brugfunctie naar de echte school. We werken samen met vijfentwintig juffen en meesters, die de kinderen dagelijks vertellen van de liefde van Christus, ze orde en hygiëne bijbrengen en de basis leggen voor lezen en schrijven. De kinderen krijgen op school ook een maaltijd. Aan het begin van het schooljaar kwamen er 270 kinderen regelmatig op school. In Gát werd de Romaschool uitgebreid met twee klassen en ook het dak van de kerk/school werd vernieuwd. Dat kon met bijdragen van de Hervormde Zondagsscholenbond (uitbreiding) en de Firma Boot (vernieuwing dak). Diaconale hulp Winterhulp en medische zorg Met de distributie van meer dan duizend voedselpakketten, brandhout, medicijnen, enz. kreeg een aantal mensen dat in zeer grote, schrijnende armoede leeft een steuntje in de rug en een teken van meeleven. Incidenteel werd bijgedragen aan enkele kostbare operaties en werden jonge levens gered; bij sommige bijzondere ziektegevallen konden de noodzakelijke medicijnen worden verstrekt. Materiële hulp Twee kerkelijke gemeenten kregen in 2009 een stimuleringsbijdrage voor de renovatie van hun kerk. Het Kindertehuis kreeg dankzij de rommelmarkt in Goedereede een nieuwe broodauto voor de bakkerij. Nog regelmatig worden zeer diverse hulpgoederen naar Oekraïne getransporteerd waarmee projecten ondersteund kunnen worden. Landbouwmachines, consumptiegoederen en schoolmaterialen vinden hun bestemming, maar ook tweedehands kleding is nog steeds welkom. Projectbestedingen Oekraïne (in euro s) Materiële projecten 23.395 530 Diaconale projecten 3.189 Zorgprojecten 10.779 Toerustingsprojecten Renovatie/ nieuwbouw Onderwijsprojecten 76.962 Lectuurprojecten Oekraïne Bidden en zingen van Jezus 27.300 112.887 Het deed me wat toen ik de kinderen daar zag bidden en zingen van Jezus. Ze waren schoon, hadden hun handen gewassen, zaten op een stoeltje en bleven daar ook zitten, ze luisterden, er was orde, ze waren bezig met voorbereidend schrijven, kleuren, puzzelen en ze aten hun soep met een lepel uit één kom. Dat hadden ze allemaal geleerd op school. Ook dat en hoe ze het toilet moeten gebruiken en ze moeten luisteren naar de leerkracht. In alle klassen waar we geweest zijn was een liefdevolle en goede sfeer. Dit in tegenstelling tot de kampen waar de kinderen vaak op straat leven, zich vervelen en verwilderen. (Impressie Oekraïnereis van Gera Geluk, secretaris HOE).

Polen Positieve samenwerking De contacten met het bestuur van de Evangelisch Christelijke Kerk in Polen (Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Rzeczypospolitej Polskiej) verlopen goed. In 2009 hebben delegaties van de kerk en van Stichting Hulp Oost-Europa uitgebreid overlegd over allerlei samenwerkingsaspecten. Meer dan voorheen coördineert de landelijke kerk onze hulpverlening (met name op het gebied van winterhulp, lectuur en bijbelstudies), zodat die beter verdeeld wordt over de gemeenten. Ook is er directe steun voor projecten en dat wordt erg gewaardeerd. Positief is de vraag naar bijbelstudies en financiële steun voor lectuurverspreiding: hieruit blijkt honger naar het Evangelie. En positief is dat ook kinderen en jongeren volop participeren in de gemeenten. Zorgen zijn er ook De gevolgen van de economische crisis komen in Polen hard aan. De werkloosheid groeit en de bestedingsruimte is kleiner geworden. Jongeren zijn in vergelijking met de communistische periode, minder bereid als voorganger een gemeente te dienen. Gemeenten hebben meestal weinig mogelijkheden om voorgangers in hun levensonderhoud te ondersteunen. In kleine gemeenten hebben voorgangers veelal ook een parttime baan. Jongeren willen een redelijk inkomen, gerelateerd aan een fulltime baan. Daardoor is de opvolging van voorgangers soms nu al een probleem en gevreesd wordt dat dit ernstiger wordt. In het oog springende projecten Vertaling van bijbelstudies In 2009 is flink gewerkt aan de vertaling van een serie bijbelstudies met inleiding van ds. A.J. van den Herik. De serie is in Nederland vertaald in het Engels en in Polen uit het Engels in het Pools. Voor een vertaling uit het Nederlands in het Pools konden we niemand vinden met affiniteit voor het geloof. In 2010 worden de bijbelstudies gebundeld in een boekje ten behoeve van de gemeenten. De kerkleiding waardeert dit project zeer. Wellicht geven we er een vervolg aan. Voice of the Gospel In 2009 is ondersteuning van Voice of the Gospel sterker geaccentueerd. Deze organisatie werkt met grote inzet en bereikt heel veel Polen met radio- en tv-uitzendingen. Ook richt zij zich op hulp aan gedetineerden en verslaafden en werkt preventief onder jongeren in verband met drugs en drank. HOE besloot tot meer steun, omdat door de crisis alle financiële hulp uit de VS (65 % van haar inkomen) volledig is afgebouwd. Ook in het werkplan 2010 heeft dit project een prominentere plaatst gekregen. Andere projecten Kerkbouw De gemeente van Grodzisk heeft financiële steun gekregen voor aanpassing van haar gebouw. De gemeente van Torun kreeg van HOE en van de hervormde gemeente van Barendrecht in 2009 financiële hulp bij de renovatie van haar kerk. De gemeente van Piotrków Trybunalski krijgt van de hervormde gemeente van Barendrecht financiële steun voor de afwerking van haar kerkelijk centrum. Arka 1 en 2 Twee oude projecten waarbij we nog altijd volop betrokken zijn. In Arka 1 worden ter toerusting allerlei zomeren winteractiviteiten gehouden. Vooral de jongerenkampen zijn populair en belangrijk voor jonge protestantse christenen, die altijd een heel kleine minderheid vormen in een rooms-katholieke omgeving. Dit vraagt van hen een bewuste, principiële positiebepaling. In centrum Arka 2 in Warschau worden allerlei activiteiten georganiseerd die vooral gericht zijn op kinderen en minderbedeelden. De activiteiten zijn steeds gekoppeld aan evangelisatiewerk. De plaatselijke gemeente Gethsemané organiseert veel activiteiten rond Arka 2, waar een betaalde kracht in dienst is. Met een kleine maandelijkse bijdrage wordt dit werk gestimuleerd. De hervormde gemeenten van Oene en Wapenveld blijven zich, samen met HOE, inspannen voor ondersteuning van deze projecten. Magazine Voor toerusting en informatievoorziening van de kerkleden geeft de KECh viermaal per jaar een magazine uit. We hebben in 2009 weer een van de nummers bekostigd. Zomerkampwerk Veel meer dan voorheen is in het verslagjaar het kampwerk ondersteund: vooral tentevangelisatie en zomerkampen, georganiseerd door Voice of the Gospel en enkele gemeenten. Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 15

Winterhulp Polen maakt weliswaar deel uit van de EU, maar niettemin zitten grote groepen mensen financieel diep in de problemen. Hierbij gaat het vooral om ouderen, zieken en alleenstaande moeders met kinderen. Enkele gemeenten met goedlopende projecten op dit gebied kregen rechtstreekse steun. Ook worden via de kerkleiding bedragen beschikbaar gesteld aan gemeenten; die kunnen dan in schrijnende situaties hulp bieden. De winter van 2009-2010 was heel streng. Door de hoge verwarmingskosten raakten vooral minder welgestelde mensen in financiële problemen. Polen Via de media Polen confronteren met het evangelie van Jezus Christus Projectbestedingen Polen (in euro s) Materiële projecten Diaconale projecten Zorgprojecten Toerustingsprojecten Renovatie/ nieuwbouw Lectuurprojecten 13.085 3.000 1.500 750 10.017 9.532 Het werk van Voice of the Gospel in Polen wordt door de stichting ondersteund. Henryk Dedo is directeur van Voice of the Gospel in Polen. Hij raakt er niet over uitgepraat. Met veel enthousiasme vertelt hij over het werk dat hij, samen met vele vrijwilligers en enkele medewerkers vanuit de Poolse hoofdstad Warschau doet. Voice of the Gospel is een interkerkelijke christelijke non-profit ministerie opgericht door de Poolse protestantse kerken en de christelijke radio-organisatie Good News Broadcasting. We willen door onze uitzendingen via radio en tv mensen confronteren met het evangelie van Jezus Christus. Roemenië 16 Ontwikkeling De plastic generatie. Zo noemt een jonge Roemeense haar generatie. Een generatie van goedkope namaak, om maar méé te kunnen doen. Een generatie die vooruitgrijpt om slechts te kunnen consumeren, maar visie mist voor de toekomst. Beeld van een natie in een overgangssituatie. Regeringen en bestuurders missen ook visie; niemand weet waar het naartoe moet. Dat werkt verlammend. Hetzelfde geldt ook voor de kerk. Mensen die wel visie en een strategie hebben, worden vaak niet geloofd of gevolgd. Hoe verder? Wij geloven met vele broeders en zusters in Roemenië dat onze Heere de gemeenten en de kerk van binnenuit zal bouwen, op grond van Zijn Woord en met middelen die de Heilige Geest geeft. Dat spoor willen we volgen in ons werk. Ook in 2009 voltrok het werk zich langs lijnen van geleidelijkheid: geen breuk met het verleden, maar een langzame groei naar andere doelen. Toerusting wordt specifiek en concreter ingezet, het streven blijft gericht op koppeling van immateriële en materiële doelen. De armoede is, versterkt en verbreed door de recessie, groot, ook al ontwikkelt de economie zich. De werkloosheid verdubbelde bijna in 2009. In arme gebieden tot meer dan 20 procent. De inflatie was met 4,3 procent de hoogste van alle EU-landen, de corruptie is het hoogst binnen de EU en het land staat daarmee wereldwijd op de 78ste plaats. De gezondheidszorg staat van de 33 Europese landen op de 32ste plaats en dus bijna helemaal onderaan!

De Hongaars Hervormde Kerk heeft moeite met eenheid en visie. Initiatieven moeten van onderop komen; daar zijn we graag bij betrokken. De Biserica Evanghelica Romana (BER) ontwikkelde zich verder, ook met kerkbouw voor jonge gemeenten. Bij meer bedrijfsmatige projecten, waarvan we de opstart stimuleren maar daarna op afstand volgen, is er soms zorg over de rentabiliteit. Dat is nu het geval met enkele agrarische projecten. Deze zorg maakt ons voorzichtig bij voorstellen voor eventueel nieuwe projecten. Toerusting is in Roemenië West en Roemenië Midden van groot belang. Dat effectueren we niet in euro s maar in contacten; we werken aan structurele inbedding. In Roemenië Oost, steunden we in 2009 onverminderd het diaconale en missionaire werk. Niet alleen onze stichting werkt in Roemenië, er zijn ook contacten met landelijke werkgroepen. We kunnen daar projecten inbrengen en werkgroepen helpen in hun ontwikkeling en motivatie. Zomerkampen, projectreizen en transport Ook in 2009 ondersteunden we de zomerkampen van Ludus, CE Oradea, Bucin, Ineu, Bonus Pastor, Ostrovul Corbui en Albesti. Vanuit Cluj werd een gehandicaptenkamp georganiseerd. Dankzij die steun konden met name kinderen uit achterstandssituaties genieten van een evangelisatieweek. In het verslagjaar zijn zes projectreizen gemaakt. Op die manier werken we eraan de voortgang van de projecten te bewaken, de contactpersonen en projectleiders toe te rusten en nieuwe ontwikkelingen te volgen. In 2009 werd één transport naar Roemenië West ondersteund. Projectbestedingen Roemenië (in euro s) Materiële projecten 2.225 4.553 Diaconale projecten 32.423 Zorgprojecten Toerustings- 56.100 projecten Renovatie/ nieuwbouw VakantiePlus Onderwijsprojecten Lectuurprojecten 79.534 Agrarische projecten 78.811 9.196 38.564 155.400 Roemenië West Positieve ontwikkelingen Verschillende Hongaars Hervormde predikanten krijgen belangstelling voor de zigeuners. De groeiende interesse gaat vooral uit naar naschoolse opvang voor zigeunerkinderen, die zo in de toekomst een betere kans krijgen. Door hen hoopt men ook de ouders te bereiken. Presbyters kunnen hun taak niet goed vervullen, signaleren predikanten. Er is behoefte aan een cursus om ze in de eigen gemeente te trainen. Steeds meer gemeenten krijgen oog voor diaconaat en gaan diaconaal aan de slag. Zorgelijke ontwikkelingen Veel mensen zijn door de recessie werkloos geworden. De situatie van mensen aan de rand van de samenleving wordt nog uitzichtslozer. De traditionele band met de kerk brokkelt af door afnemende interesse in het geloof in God en betrokkenheid bij de kerk. Wat anders was dan gepland Iermata Neagra, landbouwproject Het landbouwbedrijf is losgemaakt van de kerk. Het doel, steun voor diaconale activiteiten, is nog hetzelfde. De organisatie is meer een publieke organisatie geworden en daarom is de steun beëindigd. Vaida, gaarkeukenproject Wisseling van predikanten en een initiatief van de burgelijke gemeente voor bejaardentehuis zorgt voor een enigszins andere bestemming van het gebouw. De plannen zijn vertraagd. Er werd geen geld overgemaakt. Vaida, Pro Life project Gezinsomstandigheden verhinderen de start. Chet, regionale 7toerusting presbyters De predikanten vinden het zelfstandig ontwikkelen van de etra presbytertraining moeilijk. Gezinsomstandigheden spelen ook een rol. Dorolt, landbouwproject Samenwerking met twee andere dorpen mislukt. Vertraagde ontwikkeling van het project door miscommunicatie van verwachtingen tussen Dorolt en de Nederlandse werkgroep. Niet geplande projecten Dorolt Afbouw gemeentezaal, 1500,-. De bouw werd door de Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 17

kerkelijke gemeente met eigen middelen gefinancierd, maar er was geen geld voor de afbouw, waardoor het gemeentewerk niet kon worden opgestart. Stand van de projecten Thuiszorg Oradea Met een verpleegkundige bezochten we in 2009 een bejaarde vrouw die door de thuiszorgorganisatie werd verzorgd. We zijn getroffen door de christelijke naastenliefde waarmee de vrouw werd verzorgd, waarbij de geestelijke zorg centraal stond. Daklozen Oradea, Ecclesia Mater Geld voor voedsel en opvang van vijftig daklozen. In de winter is ook voedsel uitgedeeld aan daklozen op straat. Een donateur financiert een recyclingproject t.b.v. resocialisatie daklozen. Misca Samuelhuis Kinderinternaat met boerderij als inkomstenbron kreeg geld voor een melkkoelcontainer. De melk kan rechtstreeks aan de consument in de stad geleverd worden tegen een betere melkprijs. Salatig, alcoholistenopvang Per alcoholist in de opvang wordt 50,- bijgedragen. De predikantsvrouw volgt een bijbelschool om beter toegerust te zijn voor de opvang en behandeling van alcoholisten. Oradea, Agnulli Dei gezinnen Vijftien arme gezinnen krijgen elke maand 10,- voor levensmiddelen. Winterhulp Roemenie-West In totaal is in 2008/2009 16.000,- beschikbaar gesteld voor negen gemeenten/projecten. Twee gemeenten kregen uit andere specifiek gegeven diaconale gelden 1900,- voor winterhulp. In deze winter zijn in totaal 472 gezinnen/personen geholpen. Ze kregen voedselpakketten, maaltijden, brandhout en/of medicijnen en soms noodhulp. Er waren geen problemen. In één gemeente wordt het werk overgenomen door een lokale werkgroep. Dat proberen we ook met een andere gemeente, die voor het eerst meedeed. Ook voor de kerkenraad was het een eerste stap in het groeien in diaconaat. Studentenhulp Studium Academicum Jaarlijkse krijgen circa 25 studenten een beurs van 10,- tot 20,- per maand. Dat maakt net het verschil tussen doorgaan of stoppen met de studie. De helft van de studenten wordt door ons geholpen. 18 Zauan, ontbijt op school Etra sandwich voor dertig kinderen. Oradea, ziekenhuispastoraat Vijf predikanten doen pastoraal werk in ziekenhuizen. HOE geeft geld voor traktaten en Bijbels die ze kunnen weggeven. In het kinderziekenhuis in Oradea wordt een bijbeluur georganiseerd, waarvoor HOE het materiaal financierde. Misca, zomerkampen Jannemarie Breen en Marjet van den Brink werken als vrijwilligers in Misca in het kader van een diaconaal jaar. Ze zamelden geld in voor het kindertehuis en het zomerkamp. Oradea, thuiszorg CE-huis Vijfentwintig mensen krijgen thuiszorg, waarvoor jaarlijks per persoon 100,- wordt gegeven. Uileacu de Beius, landbouw Er is 750,- verstrekt voor aankoop van vervangende machines van het kerkelijk loonwerkbedrijf. Dat is minder dan verwacht; we zijn blij dat het bedrijf zichzelf kan redden Ondersteuning ds. Ary Laszlo Financiële steun van mensen uit Middelharnis en omgeving. Roemenië West De ouderlingen gingen nadenken over hulp aan de naaste Wout van de Water, projectleider Roemenië West: We hebben in Doba (Roemenië) een gesprek met ds. Mészáro Mihály en vier ouderlingen. Tijdens een eerder bezoek gaf ds. Mihály aan dat er veel armoede was in het dorp. Er ontstaat een discussie over wie is arm. Dit is geen gemakkelijk onderwerp. In onze westerse ogen zijn eigenlijk alle gemeenteleden arm. Na een lang gesprek komt men tot de conclusie dat er twintig arme mensen zijn. Het knappe van de predikant is dat hij zijn presbyters laat discussiëren en beslissen. Hij geeft niet zijn persoonlijke visie. Misschien wel begrijpelijk omdat hijzelf ook één van de armen is van het dorp. Hij heeft al 4 maanden geen salaris van de gemeente gehad. We verlieten de pastorie met een dankbaar gevoel. De ouderlingen gingen nadenken over de hulp aan hun naaste en wie de hulp het hardst nodig heeft.

Roemenië Midden Positieve initiatieven, moeilijke situatie Er verbetert veel in Roemenië Midden, maar niet voor iedereen in gelijke mate. Er zijn goede initiatieven en buitenlandse investeringen, mede onder invloed van de EU, maar er is ook grote armoede door stijgende kosten en achterblijvende inkomens. Steeds meer mensen raken onder de armoedegrens. Vooral de zwakkeren in de samenleving (ouderen, (wees)kinderen, daklozen, alleenstaanden in het algemeen) lijden onder deze situatie. Naast acute hulp zoals maaltijdprojecten en winterhulp is een structurele, meerjarenaanpak nodig. Die streven we na, ook met al langer bestaande projecten zoals verslaafdenhulp door Bonus Pastor en gevangeniswerk van Prison Fellowship. Hun hulp is gericht op de lange termijn, zodat mensen weer toekomstperspectief krijgen. In 2009 was vooral de verdergaande professionalisering van Bonus Pastor opvallend. Er was in 2009 meer (internationale) samenwerking met professionele organisaties en een verdere structurering van de interne bedrijfsvoering. Opvallend in Roemenië Midden is ook de in aantal en omvang afnemende projecten voor materiële hulp. Er was in een gemeentecentrum een traplift voor gehandicapten voorzien, maar dit project ging niet door omdat er een andere oplossing gevonden is. In Zsobok werd wel met 7.500,- geholpen bij de aanschaf van een combine. Geen zuivere materiële steun overigens, maar een investering om de landerijen beter te kunnen bewerken. Met de opbrengst wordt het kindertehuis - onder de bezielende leiding van prof. Molnar Janos - ondersteund. Verslaafdenzorg De verslaafdenzorg via Bonus Pastor (steun: 6.000,-) kan ook gerekend worden tot diaconale projecten. Stichting HOE verleende ook in 2009 steun aan programma s om mensen van hun verslaving af te helpen. Zo nodig wordt ook hun familie ondersteund. Voorlichting is belangrijk. Hulpverlening zwangeren Voorlichting is ook belangrijk bij stichting MaMo in Odorheiu-Secuiesc. Onder leiding van ds. Bereckzki Zsolt probeert men jonge zwangere vrouwen van abortus te weerhouden. De stichting MaMo geeft enige toerusting en voorlichting aan medewerkers, belangstellenden, op scholen en via een website (bijdrage 1.000,-). Toerusting gevangeniswerk Ook binnen het gevangeniswerk van Constantin Asavoaie bij Prison Fellowship in Cluj neemt toerusting een belangrijke plaats in (bijdrage 1.400,-). Winterhulp Roemenie Midden Er was 16.000,- beschikbaar voor acht gemeenten/organisaties. Er zijn 160 gezinnen/personen geholpen met voedsel en medicijnen en soms werd (in de steden) een energienota betaald. Geld wordt niet gegeven. Zeven van onze contacten bij deze hulpverlening zijn bezocht. Sommige worden steeds professioneler in hun aanpak van diaconale hulp. Maar keuzes maken blijft moeilijk; de armoede is veel groter dan onze hulp lenigen kan. Stand van de projecten Kostenstijgingen en bewuste keuzes zorgden in 2009 in Roemenië Midden voor een verdere concentratie van projecten; het aantal wordt kleiner maar het gemiddelde projectbedrag stijgt. De volgende projecten werden in 2009 gesteund: Elles en Erica Het project van de Nederlandse vrouwen Elles en Erica in Iasi, een kindertehuis met vijf gehandicapte meisjes, wordt al jaren door HOE gesteund met 13.600,-. De Hervormde gemeente van Barneveld ondersteunt dit project. Zorgproject Het zorgproject ouderenhulp in Cluj werd geholpen met 1000,-. Maaltijden Diaconale steun in de vorm van warme maaltijden werd verleend via de stichting Talentom, uitgaande van het Theologisch Instituut in Cluj. Daarvoor werd 2500,- beschikbaar gesteld. Roemenië Midden Dat meisje staat positief in het leven Martin de Graaf, projectleider Roemenië Midden: We ontmoetten in Ozd (Roemenië) een klein meisje. Ze sprak ons tot onze verrassing aan in goed Engels. Dit blijkt zij geleerd te hebben van de leeftijdgenoten van een Canadese familie die in Ozd bij het verslaafdenafkickcentrum een boerderij runde. Dit dappere meisje is aangeraakt door het westen en staat positief in het leven. Zelfs haar manier van negeren van haar pijnlijke knie en de wijze waarop zij met volwassen mensen omgaat, maakt indruk. Zomaar een ontmoeting. Wat voor mogelijkheden zal zij krijgen in zo n afgelegen dorp als Ozd? Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa 19

Roemenië Oost komt er dagelijks bijeen! De kerk is uitgebreid dankzij giften van andere BER-kerken uit omliggende plaatsen. 20 Positieve ontwikkelingen Tijdens de laatste herverkiezing van de heer Botgros als president van de BER-kerk is, in overleg met de broederraad (21 broeders van de kerk), besloten om in een plan te definiëren waar de BER-kerk voor staat. Deze doelstellingen zijn vastgelegd en worden tijdens de vergaderingen van de broederraad puntsgewijs verder besproken. Daarna zal dit verder worden uitgewerkt en doorgevoerd binnen alle BER-kerken. Die ontwikkeling verheugde ons bijzonder. Een tweede positieve ontwikkeling is het sterk evangeliserende karakter van de kerken. Zo worden er jaarlijks vanuit de kerken diverse evangelisatieacties gehouden. Niet minder positief is het gegeven dat de tentevangelisatie campagnes een grote aantrekkingkracht hebben op de omgeving en een signaal blijkt te zijn voor het opstarten van nieuwe gemeenten. En tenslotte: de bouw van het bejaardentehuis Avondrust is afgerond en wordt inmiddels geheel bewoond. Zorgelijke ontwikkelingen Zorgen zijn er ook, bijvoorbeeld met betrekking tot de strijd om de eenheid binnen de kerk. Vooral de jongere generatie is op zoek naar een positie binnen de kerken. De BER-kerk is weliswaar traditioneel te noemen, maar staat wel open voor veranderingen. Maar die dienen wel in overeenstemming te zijn met de Schrift. Deze situatie zorgt voor spanningen tussen de oudere traditionele generatie en de nieuwe jongere generatie. De economische crisis tenslotte heeft heel veel mensen werkloos gemaakt. Niet gepland maar wel gedaan Project Otniël Een onverwachte eenmalige gift van ruim 10.000,- maakte het mogelijk bij te dragen in het levensonderhoud van twaalf weeskinderen. Behalve voor hun levensonderhoud is het geld ook gebruikt voor medicijnen en de kosten voor het vervoer van de kinderen. In het oog springende projecten Uitbreiding Albesti Het afgelopen jaar is het gebouw in Albesti uitgebreid met een grote zaal voor ontspanning tijdens de zomerkampen en het geven van cursussen. Als stichting hebben we kunnen bijdragen aan de afbouw van deze zaal. Uitbreiding kerk in zigeunerdorp Dankzij een steeds toenemende belangstelling voor het evangelie werd in een Romadorp de kerk te klein. Men Bijbelschool Er wordt nagedacht over het opzetten van een bijbelschool. Gevangenisevangelisatie Dit is een project dat steeds meer aandacht behoeft en vraagt. Behalve het evangeliseren in gevangenissen is ook nazorg erg belangrijk. Hiervoor zijn financiële middelen nodig. Stand van de projecten Kerkbouw Aan de voortzetting van de bouw van twee kerken (Galati en in Slobozia) konden we dit jaar 33.600,- bijdragen. De bouw van deze kerken zal naar verwachting in 2010 worden afgerond. Activiteiten Albesti In Albesti worden jaarlijks zomerkampen georganiseerd voor honderden kinderen die anders niet op vakantie kunnen. Het gebouw dat voor de vakanties gebruikt wordt, wordt ook benut voor meerdaagse toerustingcursussen voor evangelisten. Adoptiekinderen, gezinnen en evangelisten Dankzij onze trouwe achterban konden we in 2009 ongeveer zeventig gezinnen en tien evangelisten financieel steunen. Hierdoor werd metterdaad een helpende hand geboden. Ook de continuïteit van het kindertehuis Jozef met zestien kinderen kon met hulp van onze achterban weer ondersteund worden. Ondersteuning evangelisatiewerk Oltenia In het verslagjaar heeft dit werk een onverwachte wending gekregen door de ernstige ziekte van Gerrit Steenbergen. In 2009 is er door Gerrit en zijn twee evangelisten veel werk verzet, zowel bij de opbouw van gemeenten als het werk onder gedetineerden door middel van gevangenisevangelisatie. De onzekerheid waarin Gerrit en zijn gezin nu verkeren, maakt het moeilijk om aan te geven hoe de nabije toekomst eruit zal zien. Het werk wordt zo goed mogelijk voortgezet door de zoon van Gerrit Steenbergen en de BER-evangelisten. Straatkinderentehuis De Goede Herder Het project De Goede Herder (straatkinderen in Boekarest) is in 2009 in goed overleg ondergebracht bij Asociatia Betania in Bacau. André Muit die daar de leiding heeft, kan met zijn Roemeense ervaring dit project beter begeleiden. Steun voor gezin Elena R Een speciale sponsor steunt het gezin van Elena R. etra, zodat het de armoede te boven kan komen. Noodsituatie opgelost In 2009 is 3.000,- beschikbaar gesteld voor een familie in