Een reis door Duitsland Rondom ons heen hoorden we hoe mooi Duitsland is als watersportgebied. Dit jaar hebben we dat zelf ervaren gedurende een vier maanden durende reis. Waarom vier maanden en geen drie of twee? In de eerste plaats vanwege de forse afstand (ongeveer 2500 km) en in de tweede plaats om voldoende tijd te hebben om alles wat je onderweg tegen komt, in je op te kunnen nemen. Zo n reis moet je wel wat plannen. Doe je dat niet, dan is er een grote kans dat je eerder thuis bent of in tijdnood komt. Wij hebben een trajectenplan gemaakt per dag, waarbij de afstand in kilometers en het aantal sluizen bepalend was. Het heeft natuurlijk ook te maken hoeveel uren je per dag wilt varen. Wij hebben een maximum van zes uur per dag aangehouden waarbij we s morgens vertrekken om een uur of negen en uiterlijk om een uur of drie afmeren, maar ook met de nodige ligdagen er tussen. Met een lig dag bedoelen we natuurlijk een dag niet varen, maar dan ook wel wat gaan bekijken van de omgeving. Dat trajectenplan hebben we niet precies gevolgd, maar wel gebruikt als rode draad voor onze reis. De voorbereiding van dat trajectenplan hebben we gedaan aan de hand van waterkaarten (op papier), eerdere reisverslagen van bekenden en clubleden, etc. Bovendien hebben we bezienswaardigheden, die we onderweg tegenkwamen al zo goed mogelijk voorbereid uit gidsen en via internet. Op de kaart hierboven is in rood globaal onze route aangegeven. We vertrokken op zaterdag 26 april uit onze thuishaven in Waalwijk. De eerste trajectdagen waren voor ons bekend water. Andelse Maas, Merwedekanaal, Lek, Gelderse IJssel, Twenthekanaal, Kanaal de Haandrick. Het vorig jaar geopende Veenkanaal was nieuw voor ons. Samen met het Veenpark (zie foto) is dat zeer de moeite waard. Tegenover een gratis ligplaats aldaar staat de prijs Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 16 - okt. 2014
van 1,- voor 1 kw elektriciteit daarmee wel in schril contrast. Vlak voordat je Duitsland binnen gaat in het Haren-Rütenbrockkanal, staat er bijna op de grens een dieselpomp aan het water, die een grensstreekprijs hanteert. Voor 1,359 hebben we onze tank nog even gevuld. We zijn nog vroeg in het seizoen. In de haven van Haren is nog maar weinig te doen. Gelukkig dat het zonnetje schijnt, dan doet een terrasje in het stadje veel goeds. Via het Dortmund-Emskanal belanden we al snel op het Mittellandkanal. Dat kanaal is maar liefst 327 km lang met niettemin slechts drie sluizen. Sommigen vinden het een erg saai kanaal. Anderen, waaronder wij, vinden dat wel meevallen. We hebben charmantere stukken vaarweg meegemaakt, maar het Mittellandkanal gaat ook door verschillende landschapsgebieden en dat is best afwisselend. Je kunt goed overnachten aan aanlegplaatsen zonder voorzieningen langs het kanaal, maar er zijn ook jachthavens. De één wat beter dan de andere. Je passeert plaatsen als Hannover en Wolfsburg. Die laatste stad ademt alles wat Volkswagen is, uit. Een bezoek aan Autostadt, het belevingscentrum van VW, is dan ook zeer de moeite waard. Na Wolfsburg vaar je al snel het voormalige Oost-Duitsland binnen. Ondanks dat de grens al 25 jaar niet meer bestaat, is het verschil goed te zien. De omgeving is minder groen en er staan veel leegstaande grote gebouwen. In het Mittellandkanal liggen twee imposante aquaducten, één over de Weser en één over de Elbe. Na het aquaduct over de Elbe gaat het Mittellandkanal over in het Elbe-Havelkanal. De sluis die daar tussen zit, gaat maar liefst 19 m naar omlaag. Het Elbe-Havelkanal gaat over in de Havel. Hier kom je dus weer op een natuurlijke rivier. Dat vinden we veel gezelliger varen. Zo n rivier meandert door het landschap en de ongerepte stadjes die aan de oever liggen, maken het juist zo gezellig. In Havelberg draai je de Elbe op. De waterstand op die rivier wisselt sterk en is afhankelijk van de hoeveelheid bovenwater. Toen wij de Elbe afgingen, was het op de grens. We volgenden de bakens precies, maar af en toe stond je hart stil wanneer de dieptemeter bijna niets aangaf. Na 80 km Elbe kom je bij Dömitz op de Müritz-Elde Wasserstrasse. Men zegt dat dit het mooiste vaarwater van Europa is. We spreken het niet tegen, het is inderdaad idyllisch. Een fraaie afwisseling van het landschap, leuke dorpjes aan het water, keurige haventjes, het water is kraakhelder en kanalen wisselen af met meren. Vanaf de Müritz-Elde Wasserstrasse kan je links en rechts uitstapjes maken, maar je moet steeds weer naar dit vaarwater terug. Eén uitstapje is naar Schwerin. Een prachtige stad met veel gerestaureerde panden, een prachtig slot met veel bladgoud. We hebben hier bijzonder genoten! Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 17 - okt. 2014
In die stad Schwerin hebben we onze reis ruim een week onderbroken en zijn met een huurauto naar huis geweest. We mochten dankbaar gebruik maken van de ligplaats van clubgenoten Detlef en Ellen van de Thús. De Müritz-Elde Wasserstrasse komt vanuit de Müritzsee, het hoogst gelegen punt van deze vaarweg en tevens het grootste meer van Duitsland. Het is een flinke plas water, je hebt er uren varen voor nodig om het over te steken. De weersomstandigheden moeten voor dit meer dan ook goed in de gaten worden gehouden. Steden die je aan dit meer niet mag missen, zijn Waren en Röbel. Verderop komen we nog meer verrassende plaatsen tegen. Zo lagen we in Mirow aan een steiger in de slotgracht. Vanaf de Müritzsee zakken we langzaamaan richting Berlijn. Vanaf hier heet het de Müritz-Havel Wasserstrasse. Ook hier zijn weer vele uitstapjes links en rechts mogelijk. We hebben ze niet allemaal gedaan. Eén, die we wel bevaren hebben is naar Neustrelitz. Een gezellige stad, waar op dat moment de stadsfeesten zijn. Leuke kramen en stalletjes, veel muziek, en ook overheden als brandweer, politie en defensie laten zich hier van hun beste kant zien. We maakten zelfs deel uit van een uitzending van de NDR. We werden geïnterviewd en kwamen in de uitzending. Een andere leuke plaats is Templin. Een stad met een bijzonder fraaie stadsmuur. We troffen daar net de wekelijkse markt en dat is natuurlijk erg gezellig. Neuruppin hebben we laten zitten, omdat voor het Rupppiner Kanal maar 90 cm water wordt aangegeven. Anderen zeggen dat het wel te bevaren is met een meter diepgang zoals wij, maar wij wilden het risico niet nemen. Wel hebben we een bijzondere uitstap gemaakt in oostelijke richting. We zijn het Finow kanaal afgevaren met 13 handbediende sluisjes. Overigens is de diepgang in dit kanaal ook niet om over naar huis te schrijven. De wierpot moest elke dag worden schoongemaakt. Zelfs moesten we één keer tijdens het varen overschakelen op de tweede wierpot. We hebben overnacht in Oderberg, 5 km van de Poolse grens. Via het Hebewerk van Niederfinow in het Oder-Havelkanal zijn we weer teruggevaren richting Berlijn. Die scheepslift uit 1937 brengt je in enkele minuten 38 m omhoog. Dat is spectaculair om mee te maken. Op weg naar Berlijn hebben we nog overnacht in Oranienburg en Spandau. In Oranienburg is de slottuin een absolute aanrader. Prachtig, een heel afwisselende begroeiing, prachtig onderhouden en bij elk onderdeel was een spreuk van Herman van Veen opgehangen, vanzelfsprekend in het Duits. In Spandau zijn we ook een dag extra gebleven omdat je van daar zo geweldig mooi kunt fietsen, maar ook omdat het een heerlijk knus verenigingshaventje was. Daarna kwamen we in Berlijn. We zijn dwars door de stad gevaren over de Spree. Je komt ogen en oren te kort. Je wilt niets missen van het prachtige zicht vanaf het water op de vele indrukwekkende oude gebouwen, afgewisseld door supermoderne. De rondvaartboten hebben voorrang en dat willen ze weten ook. Er wordt van alles geroepen over de marifoon, maar hun dialect is niet te verstaan. Bovendien noemen ze namen van bruggen om hun Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 18 - okt. 2014
locatie aan te geven, maar wij hebben die niet kunnen ontdekken. De brugnamen werden op onze kaart niet vermeld en ook niet op de bruggen. Kortom, het was een soort dobbelsteen gooien. Het was spannend, maar we hadden het niet willen missen. Eén nacht hebben we bij het Charlottenschloss aan een graskantje gelegen, dat is overigens prima te doen, en drie nachten in een jachthaven in Treptow. Van hieruit was het een half uurtje fietsen naar het centrum. Dat gaat uitstekend via fietspaden. We hebben genoten in Berlijn. We blijken wel wat beperkt te zijn wat betreft het bezoeken van musea, e.d. omdat we onze Moppie bij ons hebben. Maar er blijft toch wel genoeg te zien. Na Berlijn zijn we aan de zuidoostkant door een deel van het merengebied gevaren. Heel afwisselend en met een prachtige natuur. We hadden weer terug kunnen varen via de Spree dwars door Berlijn, maar we hebben toch maar het Teltowkanal genomen, ten zuiden van Berlijn. Potsdam was onze volgende bestemming. Na wat heen en weer varen kregen we van de havenmeester een prima plaats in de stadshaven. Onder de bomen, want het was warm genoeg, het was dik in de 30. Ondanks de warmte hebben we ons prima vermaakt in Potsdam. Het Parc Sanssouci is geweldig fraai. Een prachtig uitgestrekt park met diverse paleizen en andere gebouwen, die grotendeels gerestaureerd zijn. Onze fietsen kwamen ook hier prima van pas. We zijn al zo n beetje begonnen aan de thuisreis. Het verste punt hebben we inmiddels achter ons gelaten. Via een paar fraaie meren kwamen we in Brandenburg. Die stad is overigens geen aanrader. Vanaf hier belanden we weer op het traject dat we ook op de heenreis hebben gevaren. Via een overnachting in Genthin en een idyllisch haventje in het Neugripper Altkanal kwamen we weer op het Mittelandkanal. Van hieruit volgden we dit kanaal weer over een afstand van 250 km tot Minden. We hebben een aantal dezelfde haventjes gekozen voor overnachting, zoals Haldensleben, Wolfsburg en Braunschweig. Dan weet je hoe de hazen lopen en hoef je niet alles weer uit te vinden. Overigens kregen we in Haldensleben bezoek van onze nieuwe clubleden Johannes en Christina (zie p. 25). Hun schip is in aanbouw bij Brandsma. Het was gezellig ze te ontmoeten. In Wolfsburg hebben we getracht de lekkage van onze boiler te stelpen. Om spullen hiervoor te krijgen werd Hans van de ene naar de andere winkel gestuurd. Twee politieagenten die ook in die winkel stonden, hadden medelijden met hem. Vervolgens namen ze hem mee in de politiewagen om de nodige spullen te vergaren. De haven van Hannover, waar we op de heenreis lagen, hebben we bewust overgeslagen. In plaats daarvan hebben we Seelze gekozen, even voorbij Hannover. Heerlijk zwemwater en dat was nodig, want de thermometer wees 38. Bovendien was er een eenvoudig restaurantje en daar hebben we met deze hitte dankbaar gebruik van gemaakt. In Minden hebben we het Mittelllandkanal verlaten om naar de Weser te gaan. We zakken bijna 14 m in de zgn. Schachtsleuse en dan zitten we weer op een echte rivier. Dat betekent dat je zo n 3 à 4 km sneller gaat met de stroom mee. We hebben overnacht in Nienburg. De Weser lijkt heel veel op onze Gelderse IJssel. De rivier kronkelt door het landschap en ook de oevers lijken veel op die van de Gelderse IJssel. In Nienburg ontmoetten we Karel en Adriana uit Lisse. Dat klikte en we Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 19 - okt. 2014
zijn enkele dagen gezamenlijk opgevaren. Vlak voor Bremen komen we via de laatste sluis op getijdewater. Bremen is een verrassing. Zo op het oog lijkt het een doorsnee Duitse stad, maar niets is minder waar. Het heeft een geweldig mooi centrum, een fraai historische binnenstad en veel levendigheid aan de waterkant. We vertrokken al voor 8 uur s morgens uit Bremen om met het tij mee te varen. In Oldenburg hebben we met een gezamenlijk etentje afscheid genomen van Karel en Adriana. We waren eigenlijk niet van plan om het Elisabetfehnkanal op te gaan maar om rechtstreeks naar Leer te varen en daarmee Papenburg over te slaan, maar we hebben het toch gedaan. Van die verandering hebben we achteraf geen spijt gehad. Het Elisabetfehnkanal is werkelijk idyllisch. Dwars door een prachtige natuur in een kanaal met vier handbediende sluisjes en acht klapbruggen. Bovendien is het een heerlijk fietsgebied. De diepgang in het kanaal was zo beperkt, dat het af en toe ploegen was. Na het kanaal zijn we enkele kilometers verder gevaren naar Barssel. Met de hitte van de afgelopen tijd, is het schoonhouden van de boot wat in het gedrang gekomen. We zijn een extra dag in Barssel gebleven om die schade in te halen. Van Barssel zijn we met het tij meegevaren naar Leer. Probeer dat niet tegen het tij in te doen, want dat is een verloren strijd. Leer is de moeite waard. Een leuke oude binnenstad, een gezellig centrum en we troffen het dat het juist markt was. We kregen complimenten voor onze boot. Men dacht dat het een nieuwe was. Dan heeft de schoonmaakbeurt toch geholpen! Wederom met het tij mee naar Emden. Halverwege zijn we binnendoor via het Ems-Seitenkanaal gevaren. Daar hoef je geen spijt van te hebben, want het is net de Vecht. Je kijkt zo bij de mensen binnen. Emden is, net als Leer een gezellig stadje. En.. er is een geweldige viskraam. Het gebakken visje smolt werkelijk op de tong! We hebben in de omgeving van Emden heerlijk langs de kust gefietst. Vervolgens hebben we de dag daarna onze plaats in de binnenhaven verruild voor een plaats in de buitenhaven. We waren een beetje bang gemaakt, dat er nogal wachttijd kan zijn bij het schutten in de grote zeesluis. We waren bezorgd dat we daardoor het tij zouden missen. Dat viel achteraf allemaal mee. Het is overigens wel spectaculair om in de buitenhaven tussen de zeeschepen te liggen. De oversteek over de Dollard hadden we ons grootser voorgesteld. Goed, we hadden het weer mee, Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 20 - okt. 2014
wellicht dat het daarom wat minder spectaculair was. Het was wel een groot water en het was prima betond. Met 1½ uur varen waren we al bij de sluis in Delfzijl. Daarna nog enkele uren varen naar Groningen. We hebben dus weer Nederlands water onder onze boot! Dat is een vreemd gevoel na ruim drie maanden. Het vervolg van onze reis is gegaan van Groningen naar Assen. Daar hebben we enkele vrienden ontmoet, gezamenlijk gefietst, bijgepraat en gegeten. Van Assen naar Meppel haal je niet in één dag. Niet vanwege de afstand, maar het gaat gewoon langzaam op de Drentse Hoofdvaart. Vandaar dat we een tussenstop hebben gemaakt in Dieverbrug. Daar kan je overigens heel goed en voordelig tanken bij het Shell station aldaar, die heeft een afleverzuil aan het water staan. In Meppel zijn we door de stadssluis gegaan om dat het te druk was in de buitenhaven. In de stadshaven is het nog wel zo goed en gezellig liggen. Een aanrader! Ank wilde graag het verbouwde museum in Zwolle bezoeken. We hebben daarvoor een kleine omweg gemaakt. De verbouwing van het museum De Fundatie is heel spectaculair met een eivormige koepel op het dak. De expositie sprak ons wat minder aan. Het kan ook zijn dat onze kennis van kunst daarvoor te beperkt is. Van Zwolle naar de Roggebotsluis. Direct na de sluis is een jachthaven. Daar kunnen we kort over zijn. We raden deze jachthaven aan niemand aan. Mooie locatie, maar voor de rest is alles slecht. Bovendien kost een kw elektriciteit maar liefst 1,25. De volgende stop was Harderwijk, direct voorbij het Dolfinarium. We waren er om 12 uur, maar er was geen plaats meer vrij. De havenmeester klaagde dat gasten niet waren vertrokken vanwege de harde wind. Met wat overredingskracht kregen we toch nog een plekje toegewezen. We hebben genoten van Harderwijk en we hebben s avonds natuurlijk heerlijk vis gegeten. Voor de volgende dag was de windverwachting op de Wadden windkracht 8 en op de randmeren 6 tot 7. Dat heeft ons doen besluiten om door Flevoland te varen en niet via de Randmeren. Die vaarweg kan onze boot echter maar net aan. De doorvaarhoogte is beperkt tot 2,50 m, de breedte van de sluis in Almere is 4,00 m. Onze boot is 2,40 m hoog en 3,96 m breed! De dag erna is de wind wat gaan liggen. Zonder veel golfslag zijn we dan ook in Weesp aangekomen. De volgende dag zijn we via het Amsterdam-Rijnkanaal naar Vianen gevaren. Het Amsterdam-Rijnkanaal is en blijft een klotsbak die, ondanks dat, goed bevaarbaar is. Gewoon goed je eigen kantje houden en je marifoon uitluisteren. In Vianen kregen we onze kleindochter als verstekeling aan boord. Heel gezellig dat ze de laatste twee dagen van onze vakantie is meegevaren. In Arkel is onze Moppie nog even naar de kapper geweest. Toen hadden we nog maar een uurtje of vier varen nodig om naar Waalwijk te komen. En daarmee eindigt een reis van vier maanden! Heeft deze reis gebracht wat wij ervan verwachtten? Zonder meer ja. We hebben een prachtige reis gemaakt, zeker nadat we het Mittellandkanal verlaten hadden. Het merengebied in Meckelenburg- Vorpommern is werkelijk idyllisch. Het is niet zo dat we volgend jaar weer naar Duitsland willen gaan. Duitsland is goed georganiseerd en iedereen loopt in de pas. Niemand zal b.v. door een rood-groen licht varen, de snelheid ernstig overtreden, of zijn vuilnis ongesorteerd storten. De afzuigstations voor vuil water worden hier duidelijk meer gebruikt dan in Nederland. Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 21 - okt. 2014
Frankrijk daarentegen is wat rommeliger en dat vinden we wat charmanter. Dat wil zeker niet zeggen dat we nooit meer in Duitsland komen. We houden nu eenmaal van afwisseling. Nog een paar kengetallen: - gemiddeld brandstofverbruik van 3,8 liter per uur - wij betaalden gemiddeld 1,41 per liter voor diesel. We hebben veel met een jerrycan gehaald bij wegstations die dicht aan het water lagen. Aan de waterkant werden prijzen tot 1,79 per liter gevraagd - we betaalden gemiddeld 13,50 per nacht in een jachthaven. Dit is incl. gebruik van elektriciteit en drinkwater, veelal via muntautomaten Wat wetenswaardigheden: - het schutten van sluizen gaat heel rustig in Duitsland. Het verval varieerde op onze reis van 1 tot 19 m. Je moet je wel vroegtijdig aanmelden. We hebben geen voordringers meegemaakt. Het aantal verhaalpotten in sluizen is beperkt. Vaak kan je maar aanleggen aan één punt, maar omdat het allemaal rustig gaat, is dit geen probleem - drinkwater is regelmatig wat moeilijker in te nemen. Vaak is er maar één tappunt in de hele haven. En dan staat er nog bij vermeld dat het geen drinkwater is. Dat wordt alleen maar gedaan om elke claim uit te sluiten - Duitsers varen veelal in kleinere boten. Wees er daarom attent op of je met een wat grotere boot welkom bent als gast in een jachthaven - reserveren in jachthavens is niet nodig, wanneer je een beetje bijtijds arriveert. Wij zijn nergens weggestuurd om reden dat de haven vol zou liggen - WiFi is zeer schaars in Duitse jachthavens Ank en Hans Naerebout, LIS (advertentie) Brandsma Vlet Clubblad 15-1 - 22 - okt. 2014