Geo- en Vastgoedinformatie en Advies Materiebeleid PPB-LV

Geo- en Vastgoedinformatie en Advies Materiebeleid PPB-LV Post/retouradres Postbus 9046, 7300 GH Apeldoorn Aan Alle KLIC-WIN betrokkenen Aanwezig 31 en 6 van het KLIC-WIN programma, te weten: KLIC-WIN Ministerie IenM Geonovum Kadaster Kadaster Kadaster Eric van Capelleveen Marjan Bevelander Paul Janssen Ad van Houtum Fuat Akdeniz Jeffrey Veerkamp In deze notitie zijn de benodigde aanpassingen als gevolg van de stuurgroepbijeenkomst van verwerkt. Verslag Bezoekadres Hofstraat 110, 7311 KZ Apeldoorn

2 van 10 1 Welkom Eric van Capelleveen (programmanager KLIC-WIN) heet iedereen om 10.00 uur welkom en stelt zich persoonlijk voor. De agenda wordt doorgenomen en naast Eric zal Ad van Houtum van het Kadaster en Paul Janssen van Geonovum aan het woord komen. Er zijn in totaal 31 aanwezig en 6 leden van het KLIC-WIN programma. 2 Doel bijeenkomst Eric van Capelleveen geeft aan dat de bijeenkomst specifiek is bedoeld voor serviceproviders van netbeheerders en softwareleveranciers voor grondroerders. Tijdens de bijeenkomst krijgt men informatie over de huidige stand van zaken en de ontwikkelingen rondom KLIC-WIN. Dit omdat de verwachting is dat serviceproviders én softwareleveranciers daarbij een belangrijke rol zal gaan vervullen. 3 Doel KLIC-WIN: uitgangspunten Ad van Houtum bespreekt de aanleiding en het doel van KLIC-WIN i.c.m. de uitgangspunten. Ad geeft als introductie in het kort aan wat de historie is van KLIC. Daarnaast wordt aangegeven dat uit de evaluatie van de WION gezegd kan worden dat de sector over het huidige Klic-Online over het algemeen tevreden is. Ondanks dit wordt er ook naar de toekomst gekeken en zo komt de Europese regelgeving INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe) samen met de WION (Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten). Niet elke netbeheerder is namelijk verplicht zich aan te sluiten aan INSPIRE (o.a. de telecomsector mag meedoen, maar is dit niet verplicht). Zodoende is KLIC-WIN ontstaan; W van WION en de IN van INSPIRE. Er is behoefte aan o.a. webservices, vectorbestanden, snelheid, actualiteit en kwaliteit. Dit met uiteraard het primaire doel: minder graafschade. Daarnaast wil de sector ook verder kijken en deze informatie gebruiken voor de openbare orde en veiligheid, ruimtelijke ordening (voor het verleggen, wijzigen), risicoregister gevaarlijke stoffen, COM147 1 (regeling kostenreductie breedband) en 3D registratie. Met al deze ontwikkelingen is Kadaster druk bezig. Dit samen met de KLIC-WIN partners. Hierin is Kadaster niet leidend. Het Kadaster maakt deel uit van de stuurgroep, dit samen met de belangrijkste spelers in het veld waaronder 2 ministeries, vertegenwoordigers van de grondroerders en netbeheerders. Met hen is ook een intentieverklaring gemaakt en ondertekend. Hiermee zijn we het KLIC-WIN traject ingegaan, is het programma gestart met fase 1 en 2 en binnenkort trachten zij deze fasen met de beslisnotitie af te ronden. Daarna kan het systeem worden ontwikkeld, gebouwd en geïmplementeerd. 1 2014/61/EU Maatregelen ter verlaging van de kosten van aanleg van elektronische communicatienetwerken met hoge snelheid.

4 Voorgenomen keuzes KLIC-WIN 3 van 10 Eric neemt de aanwezigen mee met de voorlopige voorgenomen keuzes KLIC-WIN. Dit o.b.v. de inhoud van de beslisnotitie. 15 componenten zal Eric toelichten. De tekst van dit verslag is illustratief. Maatgevend is de tekst van de beslisnotitie KLIC-WIN zoals deze naar verwachting op wordt aangenomen. Deze tekst is opgenomen in de sheets die verstrekt gaan worden. Vraag: Wat houdt de voorgenomen keuzes genoemd in de beslisnotitie? Antwoord: De stuurgroep dient nog een besluit te nemen en keuzes definitief te maken vanuit de beslisnotitie. De verwachting is dat dit wordt doorgevoerd. Het zit in de afrondende fase en dit is ook de reden dat dit het eerste moment is dat het programma KLIC-WIN de informeert middels de voorlichtingsbijeenkomst. Op is de volgende stuurgroep KLIC-WIN. Component 1: Informatiemodel Geonovum zal in opdracht van het programma KLIC WIN met een nieuw informatiemodel (werktitel IMKL 2015) komen. De verwachting hierin is dat de netbeheerders geen tot zeer beperkte wijzigingen in hun data(structuur) hoeven door te voeren. Een vertaler kan hun data in IMKL 2015 vorm zetten. 5 Toelichting proces realisatie IMKL 2015 Paul Janssen van Geonovum was tijdens het ontstaan van de WION betrokken bij het vastleggen van de IMKL (Informatiemodel Kabels en Leidingen) en is nu betrokken bij het nieuwe IMKL, voorlopig onder de noemer IMKL 2015. Het INSPIRE US model is al vastgesteld, de WION (huidige IMKL) dient hierop aan te sluiten. Dit gebeurt samen met een werkgroep waar de stakeholders bij betrokken zijn. Hierin is een conceptversie opgesteld (hierin is nog niet de COM147, het stedelijk watermodel opgenomen en 3D registratie opgenomen. Dit gaat nog wel gebeuren). De werkgroep is nog erg aan het brainstormen en beseft dat het complex is. Er wordt o.a. gesproken over de optionele zaken, diepte informatie, datumstempel en hoe om te gaan met de huidige, bekende annotatie. Paul toont een voorbeeld van de Belgische applicatie KLIP (Kabel en Leiding Informatie Portaal voor Vlaanderen). Hierin is zichtbaar dat het geen PNG is, maar vector (via XML dataverkeer). De objecten zijn klikbaar waardoor je meer detailinformatie kunt tonen. Er wordt een omslag gemaakt van modelleren en denken in kaarten naar modelleren in productmodellen waarmee geanalyseerd én gevisualiseerd kan worden.

4 van 10 Vraag: Komt er een geheel nieuwe basis voor het XML dataverkeer wat we gaan uitleveren? Antwoord: Het wordt XML/GML (open standaard) berichtenverkeer waarbij het complementair is. Vraag: Worden alle huisaansluitingen uitgesloten met het aanleveren van alle geodata? Antwoord: Nee, als je ze hebt gevectoriseerd passen ze in het model. Als je alleen de huisaansluitingen als schetsen hebt, passen ze als PDF. En zo kunnen ze ook als detailkaarten aangeboden worden. N.B. op termijn wordt vectoriseren van huisaansluitingen waarschijnlijk wel de opgave Vraag: Zijn de betrokken in de keuze van IMKL 2015? Antwoord: De werkgroep zal met een conceptmodel komen waarbij ongetwijfeld het gesprek wordt aangegaan met de. Vraag: Zal er ook geclipt worden? Antwoord: Het clippen heeft betrekking op de graafpolygoon en dit heeft geen betrekking op het informatiemodel. De graafpolygoon is onderdeel van de implementatie van de gewenste functionaliteit. Dit zal dus in een later stadium aan de orde komen. 6 Vervolg: voorgenomen keuzes KLIC-WIN Na de toelichting van Paul Janssen van Geonovum vervolgt Eric zijn verhaal m.b.t. de 15 componenten uit de beslisnotitie. Component 2: Gegevenslevering Dit zal voor de grondroerder plaatsvinden via webservices WFS (vector) en WMS (raster), atom-feed (nieuwe variant van RSS-feed) en het berichtenverkeer netbeheerders via dezelfde webservices. Voor de huisaansluitingen geldt dat ze conditioneel zijn en via vector of via raster worden aangeboden. Vraag: Je noemt zowel WFS als WMS. Het doel is om in vector aan te leveren. Is de rasteropname een escape voor de telecomsector die geen verplichting heeft met INSPIRE? Antwoord: De INSPIRE richtlijn schrijft voor dat je ook in WMS moet kunnen aanleveren. Later zullen de uitzonderingen worden toegelicht waar je enkel met WMS kan aanleveren. Dit heeft met de wet- en regelgeving te maken. Component 3: Omvang levering Van de 3 bekende Klic-meldingen blijft de omvang hetzelfde. De INSPIRE melding zal gelijk zijn aan die van een Orientatieverzoek (2500 meter bij 2500 meter). Hierin wordt wel een beperking (25 datapakketten) opgenomen v.w.b. tracémeldingen. Dit komt o.a. door de performance en snelheid van leveren.

5 van 10 Vraag: Is er al een PoC (Proof of Concept) gedaan over hoeveel data over één lijn kan gaan in de KLIC-WIN omgeving? Antwoord: Nee, er is binnen KLIC WIN geen PoC gedaan. Er is hier al wel door IT-architecten naar gekeken en er zijn geen signalen dat het onmogelijk is. Voor INSPIRE geldt een Quality of Service (QoS) regime en dat dient wel gehaald te worden. Component 4: Gegevens vorm De geografische netdata dient altijd in vectorvorm (behoudens uitzonderingen) te zijn overeenkomstig met het IMKL 2015 model. 3D opname zal optioneel worden. Voor de Eis Voorzorgsmaatregeling geldt dat dit direct wordt meegestuurd in een vooralsnog niet bewerkbare PDF. Component 5: Leverkwaliteit De netdata mag niet ouder zijn dan werkdagen 30 dagen, net zoals met het huidige KLIC. Component 6: Leveruitzonderingen De afspraken m.b.t. de Veiligheidsgebieden (zoals Schiphol) wijzigen niet. Het ministerie IenM heeft vrijwel alle netbeheerders aangemerkt als INSPIRE-plichtig. Netbeheerders die niet verbonden zijn aan publieke netten zijn uitgezonderd van INSPIRE. Zij mogen wel meedoen, maar zijn dus niet aangemerkt door het Ministerie. Dit zijn dus enkel de netbeheerders die geen publiek net beheert. Component 7: Soorten leveringen De 3 bekende Klic-meldingen Graafmelding, Calamiteitenmelding en Orientatieverzoek (omvang blijft hetzelfde) plus een INSPIRE raadpleging. In technische zin worden deze leveringen opgesplitst in 2 soorten. De één is een INSPIRE raadpleging (kan incompleet zijn qua netdata doordat bijvoorbeeld een telecomnet ontbreekt) of een Orientatieverzoek. De Graaf- en Calamiteitenmelding blijven onveranderd. Juridisch wijzigt hier niets, wel wordt de leversnelheid anders. Vraag: Mag een niet INSPRE plichtige netbeheerder nog qua data in PNG aanleveren? Antwoord: Nee, enkel in vector. De WION zal hierop aangepast worden. Zij maken bij KLIC-WIN beiden gebruik van het informatiemodel IMKL 2015. Component 8: Attenderen Er zal bij een Orientatieverzoek én een INSPIRE raadpleging een attendering worden bijgevoegd dat je enkel mechanisch mag gaan graven bij een Graaf- of Calamiteitenmelding.

Component 9: AAA regime (Authenticatie, Autorisatie en Accounting) Datum 6 van 10 Toegang tot het KLIC-WIN portaal geschiedt altijd na identificatie, autorisatie en betaling. Dit o.a. omwille de veiligheid. Component 10: Tarief Het tarief zal voornemens per melding hetzelfde zijn als nu (peildatum 2014). Dit blijft feitelijk hetzelfde als nu met het WION systeem Klic-Online. Dit tarief wordt vastgesteld door het Ministerie op voordracht van het Kadaster. Component 11: Zichtbaarheid belang Met de in gebruikname van vectorbestanden wordt het straks voor bijvoorbeeld een belang met thema buisleiding gevaarlijke inhoud mogelijk om op een bepaald zoomniveau extra informatie mee te geven. Daarnaast kan dit ook worden aangeduid met een bepaalde strook (buisleidingstrook) over het betreffende belang. Onnodige betrokkenheid kan zo worden voorkomen bij het intekenen van een graafgebied bij het doen van een Graaf- of Calamiteitenmelding. Component 12: Proces logistiek Voor netbeheerders die gebruik gaan maken van de centrale voorziening zal in het geval van Eis Voorzorgsmaatregel dit direct voor de grondroerder als voor de netbeheerders kenbaar/zichtbaar worden gemaakt. In het geval van de decentrale voorziening weet de netbeheerder dit op de nu al bekende manier hoe dit ook wordt toegepast met de WION. Component 13: Doorlevering RRGS Dit component is niet besproken. RRGS staat voor Register risicosituaties gevaarlijke stoffen en zal later in het KLIC-WIN traject ter sprake komen. Component 14: Leversnelheid De streefleversnelheid voor een WION melding is geformuleerd als binnen 15 minuten. De wettelijke WION norm van 1 werkdag blijft overminderd van kracht. We streven naar een beschikbaarheid van 95%. INSPIRE leveringen vallen binnen het QoS regime van INSPIRE. Een paar voorbeelden hiervan: binnen 3 seconden reactie als je een zoekdienst uitvoert, binnen 5 seconden als je een raadpleeg/view doet, een download moet binnen 10 seconden zijn gestart. Hiernaast gelden ook nog eisen v.w.b. transmissiesnelheid. Te vinden op de website van Geonovum. INSPIRE kent een beschikbaarheidseis van 99% op jaarbasis.

7 van 10 Vraag: Als je op één moment een tracémelding voor Orientatieverzoek doet, wanneer dient er dan aangeleverd te zijn? Antwoord: Voor elke specifieke melding geldt een streeflevertijd van 15 minuten na het aanvraag verzoek. De wettelijke norm van 1 werkdag na aanvraag blijft van kracht. Vraag: Als de netbeheerder voor centrale opslag kiest. Heeft het Kadaster dan de uitdaging om te voldoen aan de QoS? Antwoord: Ja, dit is correct. Dan is dit de uitdaging van het Kadaster, maar met andere landelijke voorzieningen al ervaring opgebouwd. Vraag: Moet een niet publieke netbeheerder zich wel houden aan het QoS? (INSPIRE resp WION) Antwoord: Niet relevant als ze ervoor kiezen voor de centrale opslag bij het Kadaster. De INSPIRE-plichtige netbeheerder die voor decentrale opslag kiest, dient zich wel aan deze QoS te houden. Of diens provider. Vraag: Als je als netbeheerder de data bij via de centrale opslag van het Kadaster opslaat, kan je dan verder niets doen aan de QoS? Antwoord: Klopt, dan zal er een afspraak (dienstverleningsovereenkomst) gemaakt dienen te worden over de QoS tussen Kadaster en de betreffende netbeheerder. Voor de QoS zullen uitzonderingen zijn v.w.b. de 99% gevallen (denk aan storingen). Component 15: Werking systeem Het voorstel is het dat een hybride systeem zal worden, waarbij de netbeheerder kan kiezen om hun data centraal op te slaan of decentraal. Beiden vormen worden ondersteund. De brondata van de netbeheerder blijft te allen tijde bij de netbeheerder en er komt een kopie in het KLIC-WIN portaal voor het geval er wordt gekozen voor de centrale opslag. Vraag: Blijft de 30 dagen actualiteit van de netdata bij centrale opslag dan gelden? Antwoord: Ja, dit blijft de verantwoordelijkheid van de netbeheerder. Voor deelname aan de centrale opslag geldt dat de mutaties binnen 1 dag moeten synchroniseren (binnen de eerder genoemde actualiteit van 30 dagen). Verder dienen zij te moeten anticiperen op de IMKL 2015 en een luister/monitorfunctie te hebben. Vraag: Zijn hier (gebruik KLIC-WIN portaal) ook kosten mee gemoeid specifiek voor de netbeheerder? Antwoord: Voor alsnog zal dit passen in het huidige KLIC-tarief waar de grondroerder voor betaalt. Voor INSPIRE plichtigen geldt dat zij moeten anticiperen op de QoS van het INSPIRE regime. Vraag: Zijn de INSPIRE reactietijden realistisch? Antwoord: Er zal ongetwijfeld over nagedacht zijn, maar wij hebben ook zo onze vragen gesteld. Dit is voor nu wat wij kunnen melden. Meer informatie op de website van EU INSPIRE JRC.

8 van 10 Vraag: Geldt de INSPIRE plicht sinds 2020? Antwoord: Nee, dit geldt al vanaf 3 december 2013 voor levering AS-IS. We zijn te laat, maar het valt nu nog te beargumenteren door het ministerie. Voor levering AS-TO-BE geldt 1 januari 2020. Wij Gaan nu direct voor de AS-TO-BE variant. Vraag: Is een ander land binnen Europa al klaar voor INSPIRE? Antwoord: Nee, er zijn wel projecten gaande. In bijvoorbeeld Zuid-Duitsland en Vlaanderen (van het voorbeeld van KLIP). 7 Voorgestelde realisatieperiode Eric vertelt over de voorgestelde realisatieperiode van KLIC-WIN. Zoals er nu (11-09-2014) naar wordt gekeken, wil het programma het transitiemoment plaats laten vinden op 1 januari 2016. In het 4 e kwartaal van 2014 wordt naar verwachting IMKL 2015 afgerond. Verder zal er een schaduwperiode volgen waarbij WION en KLIC-WIN beiden draaien. Dit staat gepland voor 1 juli 2015. Het is een ambitieuze planning zonder enige rek. De Stuurgroep heeft besloten de realisatiedatum te verschuiven naar 1 januari 2017 gelet op alle op- en aanmerkingen die vanuit het actorenveld zijn binnegekomen. 8 Vragenronde Vraag: Dient IMKL 2015 ook geakkordeerd te worden door de EU? Antwoord: Nee, het informatiemodel van INSPIRE (Europese gedeelte) is al vastgelegd, maar WION (Nederlandse wetgeving) kan nog wel aangepast worden en review opgeleverd worden. Vraag: Een schaduwperiode van 6 maanden. Wanneer start dit? Antwoord: De ambitie is om 1 juli 2015 hiermee te starten. Dit antwoord is achterhaald. Er kan nu uitgegaan worden van 1 maart 2016. Vraag: Hoe staat het met berichtenverkeer, de nu bekende BMKL? Loopt dit geen vertraging op voor netbeheerders bijvoorbeeld gemeentes? Antwoord: Dit dienen we nog af te stemmen met de stuurgroep. Eén van de betrokkenen is de GPKL (Gemeentelijk Platform Kabels & Leidingen). Dit wordt met hen besproken. Vraag: Hoe dient de schaduwperiode ingevuld te worden. Op 2 manieren aanleveren? Antwoord: Hier kan nog geen uitspraak over worden gedaan. Dit dient nog te worden ingevuld. Vraag: Is het jullie voorkeur dat netbeheerders zoveel mogelijk kiest voor centrale opslag? Antwoord: Ja, gezien de QoS m.b.t. de levertijden wordt dit wel geprefereerd. Dit is in lijn met de INSPIRE richtlijnen en INSPIRE- filosofie.

9 van 10 Vraag: Wat gebeurt er met de Klic-viewer van het Kadaster? Antwoord: Het Kadaster hoopt dat de markt dit oppakt en aan zal gaan bieden. In het beginstadium van de WION was dit niet het geval en zodoende heeft Kadaster destijds de Klic-viewer ontworpen. Dit heeft m.b.t. KLIC-WIN niet de voorkeur van het Kadaster. Vraag: Kan er een planning komen voor de gehele doorlooptijd m.b.t. het programma KLIC-WIN? Antwoord: Ja, die zal er komen en indien beschikbaar wordt dit via de KLIC-WIN webpagina op Kadaster.nl gepubliceerd. Vraag: Kan de gegeven presentatie worden doorgestuurd aan de aanwezigen? Antwoord: Zodra de beslisnotitie is besproken en de presentatie kan worden gepubliceerd, zal er een e-mail volgen naar de aanwezigen. Daarnaast wordt de presentatie op de KLIC-WIN webpagina 2 op Kadaster.nl gepubliceerd. Dit zal rond 20 september zijn. Aanleiding hiervoor is namelijk dat op 18 september de stuurgroep bijeenkomt m.b.t. beslisnotitie. Vraag: Is er al nagedacht in welke vorm er aangeleverd dient te worden indien wordt gekozen voor de centrale opslag? Is dit op basis van de huidige systematiek? Antwoord: Er zijn meerdere ideeën de revue gepasseerd, maar er ligt nog geen besluit. Het Kadaster heeft ervaring met andere Landelijke Voorzieningen, te weten met BAG en Ruimtelijkeplannen.nl. Dit zal nog met de betrokkenen worden besproken. Vraag: Komt er een toegang op de centrale database voor grondroerders om te zien waar alle KLIC-WIN meldingen zichtbaar zijn? Antwoord: Dit zit niet in het huidige KLIC-WIN systeem, maar dit kan in het vervolgtraject wel aan de kaart worden gesteld. Er loopt op dit moment een initiatief binnen het Kadaster om dit te voorzien voor o.a. de toezichthouder en de gemeentes. Vraag: Wordt de bouw van KLIC-WIN uitbesteed? Antwoord: Hier is nog geen besluit overgenomen. Vraag: Is de planning realistisch? Antwoord: Zonder tegenslagen en extra functionaliteiten denkt KLIC-WIN dat dit haalbaar zou kunnen zijn, maar het is ambitieus. Gegeven de op- en aanmerkingen uit het actorenveld, zal de streefimplementatiedatum verschoven worden naar 1 januari 2017. Vraag: Hoe wordt de exacte ligging aangegeven o.b.v. IMKL 2015? Antwoord: Er wordt nu in de werkgroep gediscussieerd over de nauwkeurigheid i.c.m. de legging. De wens is om dit uit de coördinaten te halen of dat dit schematisch kan worden aangegeven samen met een annotatie. Let wel legging en geen ligging! 2 http://www.kadaster.nl/klic-win

10 van 10 9 Werkafspraken vervolg Nadat het beslisdocument door de stuurgroep is geakkordeerd, zal er met de sector gecommuniceerd worden. Het programma KLIC-WIN zal vervolgens met de belanghebbenden verder gaan met het vormgeven en bouwen van het informatiesysteem en schakelen wanneer nodig met de sector. De twijfels die er zijn v.w.b. de realisatietermijn wordt kenbaar gemaakt bij de stuurgroep. Deze hebben geleid tot bijstelling naar 1 januari 2017. 10 Sluiting Eric sluit om 12.15 uur de voorlichtingsbijeenkomst en bedankt een ieder voor zijn of haar aanwezigheid.