Feesten 1
1 Hou jij van feesten? 1.1 Inleiding Op welke foto of bij welke prent, zou jij bij willen staan? Wat was het beste feest dat jij al meemaakte?...... Wat was het slechtste feest?...... Welke feesten zie je allemaal? Welke ken je niet? Schrijf hier alle feesten op die je kent! 2
Van welke feesten hou jij het meest?......... Welke feesten vind jij het minst leuk?......... Wat hoort er voor jou bij een feest? Schrijf het hier op! 3
1.2 Feesten in Vlaanderen België heeft tien wettelijke feestdagen. Als deze dagen niet in het weekend vallen, krijg je dus een dag vrijaf. Ken jij ze? 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 6)... 7)... 8)... 9)... 10)... Sommigen krijgen ook op deze feesten een dagje vrijaf: Allerzielen, 2 november Koningsdag, 15 november Tweede kerstdag, 26 december Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap, 11 juli Er zijn nog een heleboel feesten die wij vieren. Kruis aan welke jij ook viert. Driekoningen, 6 januari Valentijnsdag, 14 februari Moederdag, tweede zondag in mei (in Antwerpen op 15 augustus) Vaderdag, tweede zondag in juni Halloween, 31 oktober Sinterklaas, 6 december Oudejaarsavond, 31 december En dan zijn er ook nog de feesten die jij persoonlijk viert, bijvoorbeeld verjaardagen! 4
1.3 Jarig zijn 5
Hoe was het verjaardagsfeest van de neushoorn? Zoek een zin in het verhaal die weergeeft hoe het feest was. Rooms katholieke godsdienst 1 ste graad...... Aan welke verjaardagsfeest heb jij een mooie herinnering? Waarom?...... Naar welk verjaardagsfeest kijk jij het meest uit?.. Waarom?...... Wat moet je zeker doen als je zelf een verjaardagsfeest geeft?...... naar een verjaardagsfeest gaat?...... 6
1.4 My super sweet sixteen My Super Sweet 16 is een serie op MTV, waarin tieners die net 16 zijn geworden, grote feesten organiseren om hun verjaardag te vieren. In de Verenigde Staten vieren jongeren vaak uitbundig dat ze 16 jaar zijn geworden. Hierbij worden grote feesten georganiseerd. De ouders betalen alles. De kosten lopen vaak op tot honderdduizenden euro's. De zestienjarigen krijgen bijna altijd een auto cadeau van hun ouders. Alles kan en alles mag! Hoe zou jouw ideale verjaardagsfeest eruit zien?.............................. 7
2 De voorwaarden voor een echt feest Rooms katholieke godsdienst 1 ste graad Wat is voor jou een echt feest?...... Wanneer is een feest niet echt voor jou?...... Zijn er mensen die feesten niet leuk vinden? Wie? Waarom?...... 8
9
Met wie ben jij het eens? Ben de ouder Petra Nick de cartoon de reclame Met welke uitspraken ben jij het eens? Ik ben elk jaar blij dat de feestdagen voorbij zijn! Zonder muziek, drank en dans is het geen echt feest. Door al die reclame, gaat de bedoeling verloren. Ik vind cadeautjes krijgen leuk, maar het opruimen niet. Op een feest wordt het verleden vergeten. Feesten kan alleen met dure cadeaus en mooie kleding. Een feest is samen zijn met familie en vrienden. Zou jij je feest door een andere firma laten verzorgen? Waarom (niet)?...... Enkele bladzijden terug hebben we opgeschreven wat er bij een feest hoort. Een feest heeft een binnen en een buitenkant. Schrijf in de cirkel de binnenkant van een feest, schrijf rond de cirkel de buitenkant van feesten. 10
2.1 De binnen en buitenkant van een feest Schrijf de juiste term boven de juiste kolom. Rooms katholieke godsdienst 1 ste graad originele uitnodigingen vakantie of vrijaf versiering vieringen lekkere hapjes en drankjes muziek en dans make up mooie en leuke kleren een bezoek aan de kapper een verrassing cadeautjes stilstaan bij een nu moment je zet je beste beentje voor je bent vriendelijk iedereen hoort erbij er ontstaat energie zodat je in het dagelijkse leven weer alles aankan je batterij wordt opgeladen mensen houden van elkaar je komt dichter bij elkaar je bent verbonden met anderen Wat is er anders bij de binnenkant van een gelovig feest?...... Vul het kader aan BUITENKANT BINNENKANT Moederdag Allerheiligen Kerstmis Pasen Valentijn 11
3 Bronnen van feesten 3.1 Hoe denk jij over feesten? Kruis het goede antwoord aan. Soms zijn er meer antwoorden juist. 12
Wat is het verschil tussen een burgerlijk en een godsdienstig jaar?......... 3.2 Soorten feesten Waarom vieren mensen feest? Zoek de oplossingen in het woordrooster R T K M O M S G B R L R K L K H K Q V K H I G G B R L R E E A T E T B D L Y L D Q V K E B E A T E T N A T E T N A A O U O A X C L T B IJ T IJ D S T I L S T A A N P K P N T X O S K H R T R K A P Q V K H M K M O M S G S P G L Y G G G A Z A X C L Y R B R L R E R D M E O U B E B Q V Q T X O U T A T E T N E E R D P K B IJ B X C X P Q V K H A H F H O Q V K E M O K H K T X T R X C L Y R IJ R IJ P X C L N R L L Y L G S G A A P L E Z I E R M A K E N T E O U O R D R T Q V K H IJ Q V K U S K A K H F R T K H R T E X C L Y N X C L Z D A Z E IJ R G G L Y G G N T X O U O T X O I F Q V N K A B E O U S A M E N A A N T A F E L X C Q A Z B IJ P K R T E Q V K K A Z R T K M T X X Q V K H M O G G T X C L A Z S G G Q V G S T X C L Y R L B E V T X O Q V P B E X C R D G T X O U T E B IJ R G S P X C O B IJ T X E E R G S P K H F K H I R D M T X M K H G S A E E R D M O IJ R L Y E E E R G S F L Y R D E H Q E E R L K H O U N Q V K R D G O U E E V K X A E T E L Y P K D X C L E E V P K Q V K A T E H H F O U M O E T X O A E V M O X C A Z G V K IJ R P K R L N G S P E H I R L T X Q V R Welke woorden heb je gevonden?......... 13
Je kunt feesten dus indelen volgens hoe je ze beleeft, maar je kunt feesten ook indelen op een andere manier. Zoek voor de volgende betekenis en voorbeelden een juiste naam. FEESTEN WAAROM VOORBEELDEN Belangrijke gebeurtenissen in een leven vieren. Historische figuren of gebeurtenissen worden herdacht. Belangrijke gebeurtenissen uit de godsdienst worden herdacht/gevierd. Feesten thuis zonder echte redenen. Ernstigere en plechtigere feesten die aan de basis van een land liggen. Plaatselijke feesten in een stad of dorp. Geboorte, huwelijk, begrafenissen 11 juli: de Vlaamse feestdag (herdenkt de Guldensporenslag in 1302) 6 januari: Driekoningen (de openbaring) Feestmaaltijden thuis, dans en muziekfeestjes, fuiven 21 juli: de Nationale feestdag (de eedaflegging) De carnavalstoet of kermis 14
3.3 Vroeger en nu In de oertijd werd er ook al feest gevierd! In de steentijd, rond 6500 voor Christus, leefden de mensen van de jacht. Aan het begin van het jachtseizoen, vierden ze feest! Ze vierden feest voor de goden en hoopten op een goede jacht. Jagers verkleedden zich met dierenhuiden en hoorns, en ze dansten om het geluk aan te trekken. Later toen de mensen op een vaste plaats bleven wonen, gingen ze ook aan landbouw doen. De jachtfeesten werden vervangen door oogstfeesten. Ze hoopten nu op goed weer en een goede oogst. Ze werden gevierd met muziek, dans en vreugdevuur. Oogstfeesten bestaan nu nog! Onze voorouders, de Kelten en de Germanen, vierden rond 400 voor Christus vier grote feesten. Dit waren de vier seizoensfeesten waarmee de overgang van het ene seizoen naar het andere gevierd werd. In de donkere wintermaanden was het leven heel hard. Logisch dus dat ze feest vierden als de zon terugkwam! De Kelten vereerden de zon als een god. Ze dansten en feestten om boze geesten af te schrikken. Ze vierden ook altijd feest met uitgebreide maaltijden, dans en vreugdevuren. Het winterfeest van de Kelten werd op de nacht van 31 oktober op 1 november gevierd. Ze noemden dit feest samhain. In elk huis werd een het licht gedoofd. De Kelten kwamen allemaal samen op een heilige plaats en vormden een cirkel. Als alle licht uit was, maakten de dorpshoofden nieuw vuur. Dit vuur droeg iedereen dan mee naar huis. Daarna volgde er een uitgebreide maaltijd. Alles moest s nachts gebeuren, want dan konden de geesten van hun voorouders meevieren. Hoe vierden ze vroeger feest? Onderlijn in de tekst oude gebruiken. 15
Welke feesten vieren wij met vuren?...... Vul het kruiswoordraadsel in 1. Het winterfeest van de Kelten. 2. In de oertijd vierden ze feest voor een goede 3. Onze voorouders. 4. Feest dat wij vieren op 1 november. 5. Wat vereerden de Kelten als god? 6. Het seizoen waarin alles donker is. 7. De Kelten vierden feest voor de vier 8. Deze vierden mee feest tijdens de nacht van samhain. 9. Onze voorouders. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Sommige christelijke feesten sluiten aan bij niet-christelijke feesten. Met welk christelijk feest heeft Halloween te maken?......... 16
4 Jezus parabel van het feest 4.1 Parabel van het feestmaal Rooms katholieke godsdienst 1 ste graad De eerste drie genodigden kunnen niet komen? Waarom niet? Wat vind je van hun excuses? Wie wordt er dan uitgenodigd? Waarom? Heb jij zoiets al meegemaakt? Of komt dit herkenbaar voor? Wat bedoelt Jezus met mijn maaltijd?...... 17
Welke excuses zou jij bedenken om niet naar een feest te hoeven gaan?...... 4.2 Het grote gastmaal van Willy Fries 18
Wat zie je Wat betekent het? Welke personen zie je? Wie zijn deze personen? 1. Personen Welke voorwerpen zie je? Wat is de betekenis van de voorwerpen? 2. Voorwerpen Hoe gedragen de personen zich? Hoe voelen de personen zich? 3. Houding en gebaren Wat zie je op de achtergrond? Wat is de betekenis van die elementen? (symbolische betekenis) 4. Achtergrond Wat is hetzelfde in Jezus parabel? Wordt er naar de bijbel verwezen? 5. Godsdienstige elementen 19
4.3 Hemel en hel Er was eens een jood, die heel zijn leven lang trouw was geweest aan de Thora. Hij had altijd goed geleefd en gedaan wat God hem vroeg. Hij had maar één wens: dat God hem tijdens zijn leven de hemel en de hel liet zien. Omdat hij zo goed geleefd had, stond God de wens toe. God nam hem mee en bracht hem in een heel grote zaal. Dit is de hel, zei God. De jood zag een grote zaal met tafels vol lekker eten. Er stonden prachtige bloemen in de zaal en alles was ontzettend mooi. Aan de tafel zaten allemaal mensen, maar de mensen hadden stijve armen en konden dus niets van het heerlijke eten binnen krijgen. De jood knikte en begreep het. Dit was de hel. Toen gingen ze naar de hemel Weer nam God hem mee en bracht hem in een heel grote zaal met tafels vol lekker eten. Ook hier stonden er prachtige bloemen en was alles ontzettend mooi. Aan deze tafel zaten ook allemaal mensen. En net als in de hel hadden ook deze mensen stijve armen. De jood begreep er niets van! Is dit nu de hemel? vroeg hij aan God, maar God zei, Stil maar, wacht even. Toen zag de jood dat de mensen met hun stijve armen het lekkere eten niet in hun eigen mond staken, maar wel in dat van hun overburen. Ze konden niet bij hun eigen mond komen, maar wel bij de overburen. Dat was de hemel. De mensen in de hel kwamen niet op het idee om elkaar te helpen, daarom zaten ze ook in de hel en hadden ze altijd honger. Maar in de hemel dachten de mensen niet aan zichzelf, maar aan de anderen. Daarom had je in de hemel nooit honger en was je in de hemel. De jood knikte. Hij begreep het. Vergelijk het verhaal met Jezus parabel. Hoe loopt het verhaal af?...... Hoe denk jij dat de hemel en hel eruit zien?...... Denk jij dat je beloond wordt voor je goede leven en gestraft voor je slechte daden?...... 20
5 De oorsprong van feesten Rooms katholieke godsdienst 1 ste graad Zoek in het hoofdstuk Vroeger en nu wat de oorsprong van een feest kan zijn?...... We gaan in verschillende godsdiensten kijken wat een oorsprong van feesten kan zijn. Welke godsdiensten ken je? En wat weet je er al over? 5.1 Lichtfeesten 5.1.1 Chanoeka Midden in de winter vieren de joden Chanoeka (spreek uit als: Ganoekaa). In het Hebreeuws betekent dit toewijding. Het feest staat ook wel bekend als het feest van de lichtjes. Het feest duurt acht dagen en wordt gevierd om het Chanoeka wonder te herdenken. Deze dag herdenken de Joden de herinwijding van de Tempel van Jeruzalem in 164 voor Christus. De tempel werd gebruikt door de Grieken, die een andere godsdienst hadden. Ze offerden varkens en plaatsen beelden van andere godsdienst in de kerk. Dat mocht helemaal niet volgens de joodse godsdienst! De Joden kwamen in opstand en na een bloederige strijd wonnen ze de tempel terug. Toen de Joden de Tempel binnenkwamen, zagen ze dat de Grieken alles vernield hadden! Om de tempel opnieuw in te wijden hadden ze ritueel gezuiverde olijfolie nodig om de Menora te laten branden. Maar er was nog maar net genoeg olie om de Menora één dag te laten branden. De Menora werd aangestoken en de Tempel werd heringewijd. Op een miraculeuze wijze bleef deze kleine hoeveelheid olie acht dagen lang branden, tot er nieuwe olie geperst en gezuiverd kon worden. Om deze reden steken joden elke dag van Chanoeka een extra kaars aan. De chanoeka kandelaar krijgt een belangrijke plaats in huis. Elke avond van Chanoeka wordt er een kaars aangestoken tot ze alle acht branden. Er worden verder veel zegens en liederen gezongen. Er zijn ook gerechten voor Chanoeka. De bekendste gerechten zijn latkes, dit lijken aardappelpannenkoekjes, en soefganiot, dit zijn oliebollen gevuld met jam. Deze lekkernijen worden speciaal met Chanoeka gegeten omdat ze in olie bereid worden, als herinnering aan het wonder van de olie. Het is een opgewekt feest met veel licht, gezelschapsspelletjes, snoep, lekker eten, geld voor de armen en geschenken voor elkaar. 21
Waarom is Chanoeka een lichtfeest?...... Waarom vieren de Joden dit feest? Tijd anders (beleven) Plezier maken Dankbaar zijn Iets gedenken Samen (aan) tafel Praten (met) vrienden Dansen (op) muziek Welk soort feest is dit? Cultuurfeest Herdenkingsfeest Godsdienstig feest Privéfeest Nationaal feest Stadsfeest Chanoeka wordt de laatste jaren veel minder gevierd, omdat er een christelijk feest is dat wel een beetje op Chanoeka lijkt? Welk feest en waarom kan je het vergelijken?......... 22
5.1.2 Divali Het Divalifeest is één van de grote feesten bij de hindoes. Divali betekent rij lichtjes en wordt in de donkerste periode van het jaar gevierd: eind oktober, begin november. Het feest wordt vooral thuis gevierd. De huizen worden met slingers en bloemen versierd. En de tempels krijgen lichtversiering. s Avonds steken ze in alle kamers lichtjes aan. En vertellen ze verschillende Divaliverhalen over goed en kwaad. Hindoes hopen dat Laksmi, de godin van het geluk, hen dan zal bezoeken. In de tempeldienst vertelt men verhalen over Laksmi. Verder gaat men met familie en vrienden feest vieren aan een gezellige, feestelijke tafel. En in veel dorpen en steden is er vuurwerk. Hindoes sturen naar aanleiding van dit feest wenskaarten vol geluk naar vrienden en familie. Wanneer en waarom sturen wij wenskaarten? Wat zie je op de volgende prenten? 1. 2. 3. 5.1.3 Vesak In mei op een avond als het volle maan is, vieren veel boeddhisten de geboorte, de verlichting en de dood van Boeddha. Dat is Vesak of Boeddha-dag. Het is het meest opgewekte boeddhistische feest van het jaar. De huizen krijgen een schoonmaakbeurt en worden met bloemen versierd. De Boeddhabeelden in de tempel worden opgepoetst. Het grootste Boeddhabeeld wordt buiten gezet, besprenkeld met lekker parfum en met lichtjes versierd. Gelovigen lopen er met lampen of kaarsen omheen. Het woord Boeddha betekent verlichte, want hij had de weg gevonden om verlost te worden uit het lijden van het dagelijkse leven, en om gelukkig te worden. 23
Bij welke feesten krijgen onze huizen een poetsbeurt? Waarom doet men dat?...... Hoe kun je volgens Boeddha gelukkig leven? Vind jij dat ook? Wat vind jij het meest opgewekte christelijke feest? 5.1.4 Mawlid Op de dertiende dag van de derde maand op de islamitische kalender is het geboortefeest van Mohammed. Mohammed is de profeet die tijdens zijn leven een openbaring heeft ontvangen van Allah. Dit alles heeft hij opgeschreven in de Koran en zijn de fundamenten van de Islam. De moslims vieren deze dag een feest met veel licht, muziek, optochten en gebeden. Want Mohammed heeft hen richtlijnen gegeven en het licht gebracht. 5.1.5 Kerstmis Schrijf rond de kerstman zoveel mogelijk woorden die je doen denken aan Kerstmis. 24
Lees de volgende teksten over de oorsprong van Kerstmis. Kruis aan of ze waar of niet waar zijn. 1. Jezus geboorte Met Kerstmis wordt door christenen de geboorte van Jezus Christus gevierd. De evangeliën van Lucas en Matteüs beschrijven de geboorte van Jezus. Vooral Lucas geeft brede aandacht aan de geboorte van Jezus in Bethlehem. Hij beschouwt Jezus als de ware zon van de gerechtigheid en schrijft in Lc 1,78 79: Zo toont zich rondom ons het licht uit de hoogte, het zal schijnen voor wie in de duisternis zit en in de schaduw van de dood, het zal onze voeten naar de weg van de vrede leiden. Het verhaal over de geboorte van Jezus ken je waarschijnlijk al. 2. Christus mis Het woord 'Kerstmis' betekent eigenlijk 'Christus mis'. Kerst omdat dit feest gewijd is aan de geboorte van de christus (de gezalfde). De mis verwijst naar de eucharistieviering. 3. Donkere dagen De geboorte van Jezus brengt volgens het evangelie het licht van de wereld. Omdat we niet weten wanneer Jezus precies geboren is, vieren we de geboorte van Jezus op 25 december. Dit is vier dagen na de kortste (en donkerste) dag van het jaar. Vanaf 21 december worden de dagen alsmaar langer en komt het licht terug. 4. Germaanse Joelfeest Het Germaanse winterfeest is duizenden jaren ouder dan Kerstmis. Tijdens dit feest vierden de Germanen dat de zon, het licht, terug kwam. Daarom was het Joelfeest altijd op de kortste (en donkerste) dag van het jaar. Die dag staat de zon zo laag dat je maar enkele uren daglicht hebt op het noordelijke halfrond. WAAR NIET WAAR Ze voerden een aantal rituelen uit om het leven opnieuw op te wekken. Er werd goed gegeten en gedronken, er werden verhalen verteld, liedjes gezongen en offers gebracht aan goden. Er werden ook vreugdevuren aangestoken als symbool voor de terugkeer van de zon en haar warmte. Toen de Romeinen het christendom overnamen, riep Paus Julius I in de 4 de eeuw 25 december uit tot de geboortedag van Jezus. 5. Romeinse datum Ook de Romeinen kende een lichtfeest ter ere van een zonnegod en dit ging altijd door op 25 december, enkel dagen na de kortste en donkerste dag van het jaar. De Romeinen geloofde dat de onoverwinnelijke zon de dagen na de kortste dag opnieuw geboren werd. Dit volgde altijd met een spetterend feest op 25 december. De Romeinen hebben de christelijke godsdienst rond de 5 de eeuw opgenomen en geïntegreerd in hun jaartelling. Wat wist je nog niet? Wat vind je interessant om te weten en waarom? 25
Verbind de volgende gebruiken van Kerstmis met hun oorsprong. Er kunnen meerdere gebruiken dezelfde oorsprong hebben. 1. Een kerstboom 2. De lichtversiering In Europa is Sinterklaas het feest van de geschenken. Dit is meegenomen door emigranten naar Amerika. In Amerika werd Sinterklaas Santa Claus. De Kerstman heeft ongeveer dezelfde gebruiken als Sinterklaas, zoals cadeautjes geven, een lange baard en een rood pak, maar hij heeft geen enkele religieuze betekenis meer. 3. De kerstbollen 4. De os en de ezel 5. De kerststal De kersttijd wordt afgesloten op 6 januari met het feest van Driekoningen of het feest van de openbaring. Op deze dag volgden de koningen van de omringende landen de ster die boven de kerststal fonkelde. Ze ontdekte Jezus. Hij werd gedoopt en geopenbaard tot de enige ware koning van het volk. De ster die de koningen de weg wees, maakt nog altijd deel uit van een kerstgebruik. 6. Lekker eten 7. Music for life, Welzijnszorg en alle andere liefdadigheidsactie s die in december doorgaan Kerstmis begint eigenlijk met een voorbereidingstijd: de advent. De actie Welzijnszorg roep de christenen dan op om het licht van Jezus aan elkaar door te geven. De kerststal is een idee van Franciscus van Assisi die in 1223. Hij haalde dit uit het evangelie van Lucas, waarin staat dat Jezus in een kribbe gelegd werd, omdat er geen plaats was in de herberg. Een kribbe is een ander voor een voederbak en staat dus meestal in een stal. De aanwezigheid van de os en de ezel in de stal heeft geen bijbelse oorsprong. Ze werden erbij geplaatst omwille van de zin uit het Oude Testament waar de profeet Jesaja zegt: De os en de ezel kennen beter hun Meester dan Israël. 8. De ster op de kerstboom 9. De Kerstman Tijdens WO I leerden ze in onze streken de kerstboom kennen. Dennenbomen en hulst werden in huis gehaald, omdat ze groen blijven in wintermaanden. De kerstbollen die we in onze bomen hangen, verwijzen naar appelen. Dit verwijst de boom van Adam en Eva in het Aards Paradijs. Maar dit zijn ook vruchten van de laatste oogst en staan symbool voor vruchtbaarheid. 10. Cadeautjes Van de Germanen hebben we een heleboel gebruiken overgenomen zoals de lichtversiering, eten, drinken, verhalen en liedjes vertellen, enz. Wat vind jij het mooiste gebruik bij Kerstmis? Waarom? Waarom is Kerstmis voor jou belangrijk? Wat is de kerstboodschap volgens de katholieke godsdienst? 26
5.1.6 Besluit Wat hebben alle feesten met elkaar gemeen? Wat is er verschillend? Stel dat je een joodse vriend hebt die zegt: Chanoeka en Kerstmis zijn alle twee in december. Laten we deze feesten bij elkaar gaan vieren om elkaars feesten beter te leren kennen. Vind je dit een goed voorstel? Waarom?......... Licht is een symbool van bij Chanoeka:... bij Divali:... bij Mawlid:... bij Vesak:... Verbind het juiste lichtfeest met het volk dat de godsdienst beleeft. 1. Divali A Moslims 2. Vesak B Christenen 3. Mawlid C Joden 4. Kerstmis D Hindoes 5. Chanoeka E Boeddhisten Wat betekent licht voor jou? Wanneer vindt jij licht belangrijk en wat doet het met jou?......... 27
5.2 Vasten Wat is vasten?...... Wanneer vasten mensen?...... Kan iedereen vasten? Wanneer niet?...... 5.2.1 Carnaval Carnaval is een uitbundig feest. Het is van oorsprong een katholiek feest dat gevierd wordt in de drie dagen voor Aswoensdag. Van Aswoensdag tot en met Pasen is de vastentijd van 40 dagen. Vroeger was carnaval een eetfeest, omdat het de laatste mogelijkheid was om je buik rond te eten voor de vasten. Het woord carnaval komt van de woorden carno vivale en betekent Vaarwel vlees. Carnaval bestond al langer dan het christelijke feest. Het is waarschijnlijk een vermenging van het Romeinse Lentefeest en een Germaans offerfeest. Er is in meerdere godsdiensten uitbundige vreugde bij het begin van de lente, want de koude wintermaanden zijn achter de rug! Maar carnaval verwijst ook naar een middeleeuws narrenfeest dat de christenen vierden. Priesters en rijke burgers liepen met masker door de straten. Ze zongen liederen en maakten grapjes over God en de wereld. Deze dag werd met alle wetten en personen gelachen. De dagelijkse orde werd flink op zijn kop gezet en de kleine man kreeg deze dag het woord. Dit deed men om de armere bevolking tevreden te houden. Want mensen die gelukkig zijn, klagen niet. 28
Zag jij al een carnavalstoet? Hoe was dat? Waarom betekent carnaval vlees opruimen of wegnemen? Welke datum is carnaval? Waarom vieren mensen carnaval?......... 5.2.2 Aswoensdag en Goede vrijdag Sinds eeuwen wordt aan christenen gevraagd om in 40 dagen voor Pasen sober te leven en te vasten. Vroeger betekende dat: één keer per dag voluit eten en op woensdag en vrijdag geen vlees eten. Kinderen deden mee op hun manier: geen snoep tot Pasen. Nu zijn er nog maar twee vastendagen voor christenen: Aswoensdag en Goede Vrijdag. Op Aswoensdag is er een viering in de kerk waar de priester een askruisje op je voorhoofd zet. Hierbij zegt hij: Gedenk dat je van stof bent en tot stof zult terugkeren. Dit is een oproep om van je leven iets méér, iets waardevol, te maken. De uitbundigheid van carnaval maakt nu plaats voor ernst. De klemtoon ligt nu op bezinning en delen. Ze vragen zich af: Wat is belangrijk in mijn leven? Wat wil God van mij? Leef ik zoals Jezus het wilt? Christenen willen deze veertigdagentijd sober leven en alles delen met de armen. Door minder te eten, kun je voelen hoe het is om arm te zijn en hou je iets over voor degene die het minder hebben. Zo willen christenen naar Pasen toe groeien en betere, nieuwere mensen worden. Carnavalstoeten gaan tegenwoordig tijdens de hele vasten door. Wat vind je daarvan? Wat is de bedoeling van de veertigdagentijd voor de christenen nu?...... De actie Broederlijk Delen helpt de christenen om te leven volgens het evangelie. Hoe? Wat was het thema van Broederlijk Delen dit jaar? Omschrijf kort het thema....... 29
5.2.3 Jom Kippoer en de Negende van Av Wat weet je al over het Jodendom? De joden hebben een andere kalender dan wij. Verbind de begrippen met de juiste verklaring. Rooms katholieke godsdienst 1 ste graad A De joden hebben een maankalender met 12 maanden. 1. Lengte jaar B De dagen zijn afwisselend 29 of 30 dagen lang, want de omloop van de maan duurt 29,5 dagen. Iedere joodse maand begint en 2. Extra maand eindigt dus met een nieuwe maan. 3. Begin jaartelling C 12 maanmaanden tellen 354 dagen. Ons zonnejaar telt er 365. Er is dus een tekort van 11 dagen. De maanden van de joden vallen dus 4. Lengte maanden altijd ongeveer samen met onze maanden 5. Maan of zonkalender D De joodse feestdagen zijn seizoensgebonden. Om te voorkomen dat de feestdagen verschuiven, wordt zeven keer in de 19 jaar een maand toegevoegd. Dit is vergelijkbaar met een schrikkeljaar. E De joodse jaartelling rekent vanaf de schepping van de wereld In de Tenach staat dat dat in 3761 voor Christus was. Lees de tekst: De belangrijkste vastendag is de Grote Verzoendag of Jom Kippoer op 10 Tisjiri. Voor deze vastendag zijn er tien dagen van bezinning. Deze bezinningsperiode begint op het joodse Nieuwjaar, Rosj Hasjana (1 Tisjiri). Op de vooravond van Jom Kippoer eet de familie samen. Dan wordt een grote kaars aangestoken die 24 uur blijft branden. Gedurende die tijd eten of drinken zij niets. De kaars is ook een symbool voor de overleden mensen die dan ook herdacht worden. De hele dag gaan de joden naar de synagoge om te bidden en zich met God en elkaar te verzoenen. Door te vasten drukken zijn hun spijt uit over hun zonden. De 9 de van de maand Av is een tweede belangrijke vastendag: de Negende van Av. Het is vooral en dag van rouw. Dan gedenken de joden de grote rampen die hen in de loop van de geschiedenis troffen. Zij gedenken vooral de vernietiging van de grote tempel in 70 na Christus. 30
Waarom vasten de joden?......... Waarom branden de joden een kaars? Wat is het verband tussen de tempel en het vasten? Welke grote rampen zijn de joden overkomen? Welke problemen hebben zijn vandaag de dag nog? 5.2.4 De ramadan Wat vind je van de gedichten? Ken je mensen die moslim zijn? Wat weet je al over de islam? De moslims hebben een andere kalender dan wij. Verbind de begrippen met de juiste verklaring. A De maanden zijn dus afwisselend 29 of 30 dagen lang. 1. Lengte jaar 2. Maan of zonkalender B Als de moslims af en toe een dertiende maand zouden invoeren, zou een jaar ongeveer even lang duren als het onze. Maar de koran verbiedt een extra maand. De maanden zijn dus altijd in een ander seizoen. 3. Extra maand C De islamitische jaartelling begint met de verhuizing van Mohammed van Mekka naar de stad Medina op 16 juli 622 na 4. Lengte maanden Christus. 5. Begin jaartelling D Een islamitisch jaar is 12 maanden, maar wel elf dagen korter dan een christelijk jaar. E Moslims hebben een maankalender. Elke maand begint als er een nieuwe maan is. 31
Wat is het heilige boek van de islam, waarvan zij geloven dat Allah de tekst doorgaf via de aartsengel Gabriël aan Mohammed de profeet? De Thora Veda s De Bijbel Boeddhistische geschriften De Koran De Tenach Hoeveel moslims zijn er wereldwijd? Er zijn momenteel 6,8 miljard mensen op aarde. 17 % van de wereldbevolking (ongeveer 1,1 miljard) 8 % van de wereldbevolking (ongeveer 500 miljoen) 29 % van de wereldbevolking (ongeveer 2 miljard) De islam heeft vijf belangrijke pijlers of zuilen. Ken je ze? o... o... o... o... o... Lees de tekst: In het gezin van Youssef en Salyha verloopt het gezinsleven in de ramadan helemaal anders. Tijdens de ramadan staan ze samen om vijf uur s morgens op voor het ontbijt. Want tussen zonsopgang en zonsondergang eten en drinken zij helemaal niets. s Avonds, als de zon is ondergegaan, is er dan een uitgebreide maaltijd om het gemis aan eten aan te vullen en om samen te zijn met de hele familie. Het is 9 de maand in de islamitische kalender. Het is een maand waarin mensen extra verdraagzaam, toegeeflijk en vrijgevig zijn. Een maand waarin de eenheid en samenhorigheid centraal staan. In veel Islamitische landen en ook hier, is het gebruikelijk om in deze periode de familie en vriendschapsbanden te versterken. Maar het is ook een maand om aan Allah dankbaarheid te tonen voor alles wat men bezit. De vasten houdt in dat veel moslims niet eten, drinken, roken en dat ze zich onthouden van geslachtsgemeenschap. Daarnaast zijn ook het kwaadspreken en vloeken niet toegestaan. 32
Wat vinden moslims belangrijk in de ramadan? Hoe lang duurt de ramadan?... Wie moet/kan er niet meevasten, denk je? Zwangere vrouwen, mensen die op reis zijn, zieken en kleine kinderen; Soldaten in oorlogstijd, vrouwen die hun maandstonden hebben en oudere mensen; Alle bovengenoemde. Hoe denk jij over de ramadan van de moslims? Ik heb er respect voor; Ik denk dat het moeilijke is; Ik zou er niet aan meedoen; Ik denk dat het een goed gevoel geeft; Ik denk dat je je dan heel verbonden voelt met andere moslims;.. Boven de poolcirkel wordt het in de zomer nooit donker. Daar schijnt de zon altijd. Kunnen de moslims daar dan niet eten? 5.2.5 Het Suikerfeest Na de Ramadan volgt het Suikerfeest. Op de laatste dag van de ramadanmaand bij zonsondergang begint dit feest! Het Suikerfeest is een groot familie en vriendenfeest dat drie dagen blijft duren. Kinderen krijgen snoep en geschenken, en hun handen worden soms met henna versierd. s Morgens na het Suikerfeest trekken de moslims naar de moskee waar ze Allah gaan danken voor de kracht om elke dag te kunnen vasten. Ze wensen elkaar ook proficiat. 33
Zoek tegen volgende les op welke dag de ramadan begint en eindigt, en ook op welke dag het Suikerfeest dus begint. Zoek dit voor 2009, 2010 en 2011....... 5.2.6 Besluit Welke gelijkenis vind je in het vasten van de christenen, joden en moslims?............ Kruis aan wat jou het meeste aanspreekt: De vasten bij de christenen De vasten bij de moslims De vasten bij de joden Verbind de vastendag met de juiste godsdienst. Er kunnen meerder oplossingen juist zijn. 1. De veertigdagentijd 2. Het Suikerfeest Het jodendom 3. Goede Vrijdag 4. De Negende van Av De islam 5. Aswoensdag 6. De ramadan Het christendom 7. Jom Kippoer 34
5.3 Andere feesten Er zijn nog zoveel meer feesten in de verschillende godsdiensten. Misschien ken jij ze wel en kan je ze bij de juiste oorsprong en juiste godsdienst plaatsen? Probeer het eens! GODSDIENST FEEST OORSPRONG 1. Pesach 2. Zondag Christenen 3. Asjoera Vernieuwingsfeesten 4. Rosj Hasjana 5. Pasen Jodendom 6. Loofhuttenfeest of Soekot Om te rusten 7. Vrijdag 8. Offerfeest Islam 9. Sabbat Herdenkingsfeesten 10. Wekenfeest of Sjawoeot Los het kruiswoordraadsel in en zoek het letterwoord: 1. De tijd tussen Aswoensdag en Pasen. 2. Het lichtfeest van de joden. Het woord betekent toewijding. 3. De voorbereidingstijd van Kerstmis. Een tijd van bezinning. 4. De godin van het geluk bij de hindoes. 5. De vastenmaand van de moslims. 6. Het lichtfeest van de hindoes. 7. Der vernietiging van dit gebouw herdenken de joden tijdens de Negende van Av. 8. Van dit woord is carnaval afgeleid. Het betekent het vlees opruimen of wegnemen. 9. Het niet meer eten en drinken voor een bepaalde periode om godsdienstige of fysieke redenen. 10. Dit bereik je als je leeft als een goede boeddhist. 11. Een joods feest op 10 Tisjiri, om te bezinnen en te vasten. 12. Een lekkernij die joden eten tijdens Chanoeka. Het lijken wel oliebollen die gevuld zijn met jam. 13. Het lichtfeest van de boeddhisten. 14. Kerstmis heeft heel veel gebruiken ontleend van een Romeins Lentefeest en van een Germaans? 15. De negenarmige kandelaar die de joden tijdens Chanoeka gebruiken. 16. Dit sturen de hindoes naar elkaar tijdens hun lichtfeest. 17. Ons lichtfeest waarbij we de geboorte van Jezus vieren. 18. Joodse aardappelpannenkoekjes. 19. Een Germaans feest waarvan wij vele gebruiken hebben ontleend. 20. Hierop is de kalender van de joden en de moslims gebaseerd. 35
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Wat is het woord dat je hebt gevonden?. 36
Vul op de verschillende kalenders de feesten aan die je hebt geleerd: o De joodse kalender Nisan maart/april 15 Pesach Ijar april/mei Sivan mei/juni 6 Wekenfeest of Sjawoeot Tammoez juni/juli Av juli/augustus 9 Eloel Tisjri Chesjwan augustus/september september/oktober oktober/november 1 Rosj Hasjana 10.. 15 Loofhuttenfeest of Soekot 23 Simcha Thora Kislev november/december 25 Tevet december/januari Sjevat januari/februari Adar februari/maart 14 Poerim of het Lotenfeest Adar II maart (schrikkelmaand) 37
o De islamitische kalender 1. Moeharram 1 Nieuwjaar 10 Asjoera 2. Safar 3. Rabi I 12 4. Rabi II 5. Jumad 6. Jumad II 7. Rajab 27 Hemelvaart van Mohammed 8. Shaban 9. Ramadan 1 29.. 27 Nacht van de beslissing 10. Shawwal 1.. 11. Djoe al ka dah 12. Djoe al dhjia 10 Offerfeest 38