DTe Den Haag. Document Title

Vergelijkbare documenten
Verificatie van de investeringen van het 380kV traject Maasvlakte Westerlee

DTe Den Haag. Randstad 380. Gemaakt door : F. Kerkhof Gecontroleerd door : F.T.E. Wiegant Goedgekeurd door : F. Kerkhof

Projekt Aanmerkelijke Investeringen

Capaciteitsplan Elektriciteit

Westland Energie Infrastructuur b.v. DEFINITIEF

6. Netberekeningen, analyse, knelpunten en mogelijke maatregelen

PAGINA 188. Tabel 9-1: Overzicht planningssituaties regio Oost voor scenario BaU

Overview. HP - Horti Productie. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

Capaciteitsplan EWR Netbeheer B.V

Capaciteitsplan. ONS Netbeheer BV

Overview. Ingekomen facturen registratie. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

Praktijk studie Kop van Noord-Holland Martijn Bongaerts, Jos Poot, 10 april 2008

Analyse. Teksten op documenten. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

Overview. Beveiligde functies. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

Projekt Aanmerkelijke Investeringen

Detailed View. Transportplanning Inkoop. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

Rapport monitoring. Leveringszekerheid Inleiding. 2. Resultaten

Overview. Urenregistratie. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

150kV-lijn Eindhoven Noord-Eindhoven Oost

Overview. Zorgsector. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

CAPACITEITSPLAN NETBEHEER WEERT N.V.


Aanpassing btw per 1 oktober 2012 Microsoft Dynamics AX

Beschikbare aansluit- en transportcapaciteit

7 aug Snelstart document Thecus N2100 Y.E.S.box BlackIP Versie 1.0

150 kv-lijn Veenendaal II-Veenendaal I

Uitgevoerd in opdracht van. Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2013 Provincies

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad

Capaciteitsplan elektriciteit ENECO NetBeheer Weert B.V.

Activiteitenplan 380 kv hoogspanningsstation Vijfhuizen

Overview. Tableau Software. Microsoft Dynamics NAV dvision Automatiseringsbureau.

T-prognoses: nut en noodzaak

T-prognoses. nut en noodzaak

150/380kV-hoogspanningsstation Oostzaan

Kwaliteits- en Capaciteitsplan

Opvallend in deze figuur is het grote aantal bedrijven met een vergunning voor exact 340 stuks melkvee (200 melkkoeien en 140 stuks jongvee).

Handleiding Sonus Communicator voor Rion NL-22 - NL-32

Elektriciteit

Capaciteitsplan elektriciteit B.V. NetBeheer Zuid-Kennemerland

Ontsluitingskwaliteit openbaar vervoer voor woningen,

Hoe U een Windows 8 Ready website op het Start Scherm Pint. Stap voor stap voorbeeld

CO 2 -uitstootrapportage 2011

opgaven- en werkboek GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Henk Fuchs 1e druk

Ontwikkeling leerlingaantallen

Capaciteitsplan 2000 van het 150 kv-net in Zuid-Holland. in beheer bij ENECO Netbeheer BV en BV Transportnet Zuid-Holland

De Watersector Exportindex (WEX)

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek

RESULTAATGERELATEERDE

Release notes UNIT4 Multivers Online 8.0

Gebruikershandleiding Rapportages

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen

Bedrijfseconomie. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN. Tweede druk

Handleiding Eetmeter. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Eetmeter. februari 2007

Gebruikershandleiding Statistieken

CAPACITEITSPLAN ELEKTRICITEIT

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen (index: 2009 = 100) (index: 2014 = 100)

20 Transportbalans 06

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

De Watersector Exportindex (WEX)

Datum: 17 september Deelsessie: uur in de Calamiteitenzaal Doel: Beeldvorming/Oordeelvorming.

Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek

Marktverslag Week 4. Power NL. Power BE. Power DE. Gas TTF. Crude Oil. Coal. Emissierechten. Weer & temperatuur. Macro economisch. Bullish.

Onderzoek als project

Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal. Juni 2016

Belastingwetgeving 2015

GEBRUIKERSHANDLEIDING

Afschaffen vrije keuze zorgverlener: wat vindt de burger?

KCD Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014

Mededeling aan het AB

Meldregeling. Vastgesteld in het InAdmin RiskCo bestuur op 30 oktober Geldig tot 31 december Meldregeling Pagina 1 van 7

Privacy Verklaring. Vereniging voor toezichthouders in onderwijsinstellingen en kinderopvang

ERIC RASSIN. Daarom. De psychologie van oorzaak en gevolg in 20 raadsels SCRIPTUM

Release notes Unit4 Multivers API 1.8.2

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care

Installatiehandleiding. Installatiehandleiding voor de ODBC-driver

Special huurprijzen winkelmarkt

Demo applicatie. Functionele Beschrijving SPITS

High Level Business Case Energiecoöperatie

Grafentheorie voor bouwkundigen

Handleiding cliënt Online Samenwerken 2.0

Stijging werkloosheid vlakt af door terugtrekken jongeren

Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2004.

Intake Formulier Opleidingen

Van aardgas naar methanol

Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek

Leeswijzer Tarievencode Elektriciteit

SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel

Communicatieplan Versie: 6.0 Datum: 18 mei 2017

CAPACITEITSPLAN

Dynamic and Stochastic Planning Problems with Online Decision Making A Novel Class of Models. Maria Lucia Arnoldina Gerarda Cremers

Bouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst Welling, Derk Theodoor

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Prognose aantal leerlingen (index: 2011 = 100) (index: 2016 = 100)

De basis van het Boekhouden

Projectdocument. PQR scope 3 emissieinventarisatie. Betreft: Bij: Versie: 2.0 Datum: 7 mei 2018 Referentienummer: CO2-prestatieladder eis 4.A.

Regionale arbeidsmarktprognose

150kV-hoogspanningsstation Boxtel

Capaciteitsplan ENET

Beheren van middelen in Web- Planboard

Transcriptie:

DTe Den Haag Document Title Document Subtitle / Volume Name Beoordeling deelproject 380 kv Diemen-Oostzaan-Beverwijk Project Nr. : 63881-00 Document Nr. : 63881-00-2300-06-001 Revisie : B Rev.omschrijving : Eindrapport Gemaakt door : F. Kerkhof Gecontroleerd door : E. Goudappel/F.T.E. Wiegant Goedgekeurd door : F.P.J.M. Kerkhof Datum : 17 juli 2003 Submitted by: Jacobs Consultancy Nederland B.V. Plesmanlaan 100, 2332 CB Leiden P.O. Box 141, 2300 AC Leiden The Netherlands Tel +31.71.582.7111 Fax +31.71.582.7050 A Subsidiary of Jacobs Engineering Group Inc. Trade register: Rijnland 28092274 Whilst every effort has been made to ensure that the information contained herein is correct, Jacobs Consultancy Nederland B.V. and any of its affiliated companies, hereafter refered to as "Jacobs", makes no representation or warranty, whether oral, written or implied, as to the accuracy, completeness or correctness of the information contained herein. Any person, entity or third party using information contained herein or relying thereon does so at its own risk and does hereby release Jacobs from any liability that may be incurred as a result. All rights reserved. No part of this document may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form, or by any means, without the prior written permission of Jacobs.

8) Het bespreken van het concept rapport (in presentatievorm) met TenneT (in aanwezigheid van DTe) ter verificatie van feitelijke getallen 9) Het uitbrengen van een concept eindrapport aan DTe 10) Bespreken concept eindrapport met DTe 11) Uitgave eindrapport aan DTe 2.6 INFORMATIEVERSTREKKING Naast de informatie zoals beschikbaar in de achterliggende bronnen zoals vermeld in hoofdstuk 6 is via een informatie vraag, antwoord en discussieprocedure specifieke informatie van TenneT verkregen (bron 12). Deze informatie is verwerkt in dit rapport. Daarnaast is TenneT op 3 juli 2003 middels een presentatie en hand-out geïnformeerd over de voorlopige conclusies en heeft in discussie en via e-mail gereageerd op de conclusies. Jacobs Consultancy meent dat TenneT vlot en coöperatief heeft meegewerkt aan het verstrekken van aan TenneT beschikbare projectinformatie. Dit geldt met name voor de informatie rondom de nadere omschrijving van het project en de achterliggende begrotingsopbouw. De informatie omtrent de bestudeerde alternatieven was echter summier en informatie omtrent de feitelijke hoogste belasting en de feitelijke uitwisseling, in ongestoord bedrijf ten tijde van de hoogste belasting, kon niet door TenneT worden verstrekt binnen de onderzoeksperiode. 2.7 PROJECTTEAM De aangeboden werkzaamheden zijn uitgevoerd door het volgende projectteam: Projectleiding/coördinatie Electrical specialist Hoofd begrotingsafdeling Bas Kerkhof / Jos Sentjens Erik Wiegant Nico Langendijk 2.8 VERTROUWLIJKHEID Jacobs Consultancy heeft deze opdracht uitgevoerd onder strikt vertrouwen en slechts gerapporteerd aan DTe. Wij gaan ervan uit dat alle informatie die wij van DTe hebben ontvangen voor dit doel gebruikt mag worden. Nieuwe informatie vanuit TenneT werd alleen via DTe verstrekt zodat duidelijk is dat de uiteindelijke bronnen welke Jacobs Consultancy gebruikt heeft volledig bij DTe en TenneT bekend zijn. Project Nr. : 63881-00 Blad 8 van 32

3. ACHTERGROND INFORMATIE 3.1 WAAROM IS UITWISSELING TUSSEN HET 380 KV NET EN HET REGIONALE 150 KV NET NOODZAKELIJK? In een sterk versimpelde benadering kan het 380 kv net gezien worden als slagader voor de toevoer van elektriciteit aan diverse regio s. Binnen deze regio s wordt ook elektriciteit opgewekt en verbruikt. Het verschil tussen vraag en aanbod binnen de regio wordt via het 380 kv net gebalanceerd. E.e.a. is voor Nederland versimpeld weergegeven in Figuur 1. T G O G Gebruiker O Opwekker T Transformator Figuur 1 Versimpelde weergave uitwisselingsproblematiek In dit figuur zijn de blauwe stippen de gebruikers (G) (achterliggende distributienetten), zijn de zwarte blokjes opwekeenheden (O) en is het rode rondje het transformator station (T), welke de verbinding legt tussen het 380 kv net en het meer regionale blauwe 150 kv net. De gebruikers nemen in een fluctuerend patroon over de dag en over de seizoenen elektriciteit. Bepalend voor het ontwerp is de maximale piekvraag van de som van de gebruikers in een regio. Een typisch patroon voor de totale Nederlandse vraag naar elektriciteit over de dag staat weergegeven in Figuur 2 (Bron 11). Project Nr. : 63881-00 Blad 9 van 32

Figuur 2 Hoogste belasting in Nederland Ten tijde van de piekvraag zal ook binnen de regio elektriciteit worden opgewekt door de opgestelde eenheden. De balans van de noodzakelijke uitwisseling tussen het landelijk net en de regio kan in de volgende formule worden weergegeven. U G P (1) waarin: U = Uitwisseling 380 kv naar 150 kv via transformator station T G = Som van de gebruikers P = Som van de opwekkers (= som van het regionaal opgewekt vermogen) Bij de opwekkers geldt dat niet het gehele opgesteld vermogen in de piek ook daadwerkelijk het opgesteld vermogen levert. Wij gebruiken als maat hiervoor de piekbenuttingsgraad pb. P pb OV (2) waarin pb = Benuttingsgraad in de piek OV = Regionaal opgesteld vermogen Project Nr. : 63881-00 Blad 10 van 32

Combinatie van vergelijking (1) en (2) levert U G pb* OV Deze formule beschrijft de benodigde uitwisseling tijdens de hoogste belasting tussen landelijk net en de regio. Voor de berekening van de feitelijke uitwisseling wordt een toeslag voor netverliezen van ca. 2% van het piekverbruik bijgeteld. Bij het ontwerp van het net en de transformator stations spelen voorspellingen omtrent verbruikerspieken en benutting van opgewekt vermogen een belangrijke rol. Daarnaast wordt vanuit oogpunt van leveringszekerheid rekening gehouden met onderhoud en storingen. E.e.a. wordt zo vertaald dat indien in normaal bedrijf de levering gewaarborgd wordt door n-componenten, de levering ook verzekerd is tijdens onderhoud van een component (n-1) en gelijktijdig falen van een tweede component (n-2). E.e.a. betekent dat de werkelijk opgestelde transformator capaciteit en transport capaciteit veel hoger is dan het actuele verbruik. Gangbaar is uit te gaan van het n-2 principe. De kans dat hier bovenop een derde gebeurtenis wordt gestapeld, is dermate klein dat onnodig hoge kosten dienen te worden gemaakt teneinde de gevolgen van deze kleine faalkans te voorkomen of op te vangen. 3.2 WAT IS VOOR NEDERLAND DE SITUATIE, NU EN IN DE TOEKOMST? Het is duidelijk dat de prognose omtrent de toekomstige uitwisselingsbehoefte omringd is met onzekerheden in vraag, maar ook in de benutting van lokaal opgesteld vermogen. Toch moet gezien de duur van het plannings- en realiseringsproces tijdig een besluit worden genomen omtrent de noodzaak van een uitbreiding in capaciteit. TenneT maakt hiertoe scenario s en beschrijft haar plannen in de tweejaarlijks uit te geven capaciteitsplannen. In dit rapport is gebruik gemaakt van gegevens uit de capaciteitsplannen 2001-2007 (A, Bron 16) en de meer recentere 2003-2009 (B, Bron 17). In de capaciteitsplannen worden ook data per regio gegeven en is daarmee een vergelijking ( interne benchmark ) per regio mogelijk. Onderstaande Figuur 3 geeft de TenneT prognose voor het opgesteld vermogen (OV), het ingezet vermogen in de piek (P), de piekvraag van de gebruikers in de winter (G) en de resulterende uitwisseling met het buitenland (U). In dit rapport wordt nu verder uitgegaan van de meest recente TenneT en NWN prognoses. Jacobs Consultancy concludeert dat deze prognose voor de hoogste belasting verlaagd is in de opvolgende capaciteitsplannen. Een verklaring hiervoor is de niet gerealiseerde groei in de ICT-sector. Project Nr. : 63881-00 Blad 11 van 32

Overzicht voor Nederland Nederland TenneT capaciteitsplan 2003-2009 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2003 2006 2009 Opgesteld MW Ingezet MW Piekvraag MW Uitwisseling MW Figuur 3 Vermogensvraag, inzet en uitwisseling voor geheel Nederland Uit de figuur kan teruggerekend worden wat de centrale benuttingsgraad (pb) is tijdens de winterpiek, nl. de ratio P/OV. Dit is: Benuttingsgraad van het opgestelde landelijke vermogen (pb) 2003 66% 2006 71% 2009 78% Eenzelfde beschouwing kan worden gemaakt per regio. In elke regio wordt de winterpiek geraamd en wordt een inschatting gemaakt van beschikbaar opgesteld vermogen. Het verschil wordt via transformatoren uitgewisseld met het 380 kv net of in Friesland, Groningen en Drenthe, via het 220 kv net. Voor een overzicht van de gegevens per regio zie Figuur 4. Figuur 4 geeft de benodigde uitwisseling en de totaal opgestelde regionale transformator capaciteit in de twee opvolgende capaciteitsplannen, voor de jaren 2004 en 2003 (capaciteitsplan B, 2003-2009). Hierbij gelden de volgende regio s: 1 Essent Netwerk Noord 2 Continuon Netbeheer (Friesland) 3 Continuon Netbeheer (Flevoland, Gelderland en Utrecht) Project Nr. : 63881-00 Blad 12 van 32

4 Noord-West Net 5 Transportnet Zuid-Holland 6 Delta Netwerk 7 Essent Netwerk Zuid (Brabant) 8 Essent Netwerk Zuid (Limburg) Voor deze rapportage is regio 4, Noord-West-Net van belang. Terwijl in de meeste regio s transformator capaciteit en uitwisseling min of meer constant zijn, zijn er in het gebied Noord-West-Nederland twee ontwikkelingen gaande: een gedaalde prognose van de uitwisseling tijdens de hoogste belasting een stijging van de transformator capaciteit van 1850 MVA tot 3850 MVA Uitwisseling en Trafocapaciteit per regio 5000 4000 Vergelijking Uitwisseling en Transformatorcapaciteit in de twee opvolgende capaciteitsplannen MW/MVA 3000 2000 1000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 A 2004 A Transf B 2003 B Transf -1000-2000 Regio indicator Figuur 4 Uitwisseling en transformator capaciteit Als benchmark per regio voeren wij nu hier de verhouding transformator capaciteit/piekuitwisseling in. Deze ratio staat wederom voor de twee capaciteitsplannen weergegeven in Figuur 5. Project Nr. : 63881-00 Blad 13 van 32

Verhouding Trafo capaciteit en uitwisseling in 8 regio s in twee opvolgende capaciteitsplannen Verhouding Transformator Capaciteit / Uitwisseling 6 5 4 NWN Limburg 3 2 Ratio A 2004 Ratio B 2003 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Regio Indicator Figuur 5 Verhouding trafo capaciteit en uitwisseling Ratio A 2004 = Capaciteitsplan 2001-2007; prognose voor het jaar 2004 Ratio B 2003 = Capaciteitsplan 2003-2009; prognose voor het jaar 2003 De grafiek toont de ratio transformatorcapaciteit gedeeld door uitwisselingsbehoefte van de twee opvolgende TenneT capaciteitsplannen in twee opvolgende jaren. Hiermee wordt het mogelijk de wisseling in de ratio, en daarmee in prognoses, zichtbaar te maken. Voor alle regio s, met twee uitzonderingen, beweegt deze ratio voor het capaciteitsplan 2003-2009 voor het jaar 2003, zich tussen 1,5 en 2,5. De uitzondering is de regio NWN en Limburg. Voor NWN stijgt de ratio van 1.5 naar 5 door het effect van de aangenomen transformator capaciteit van 1850 naar 3850 MVA in combinatie met een gedaalde piek prognose. Voor Essent Netwerk Zuid (Limburg) is de hoge ratio ons inziens als volgt te verklaren: Het opgestelde regionale vermogen in Limburg is opgebouwd uit: Eenheid Opgesteld vermogen (MWe) Claus B 640 Buggenum 253 Swentibold 231 Sappi 65 Totaal 1189 Project Nr. : 63881-00 Blad 14 van 32

Het transformator vermogen in de regio is 1850 MVA en de piekvraag prognose is voor 2003 364 MW. De verhouding 1850 t.o.v. 364 is de factor 5 welke ook in figuur 6 weergegeven is. Bij uitval van Claus B daalt het beschikbaar opgesteld vermogen in de regio met 640 MW en stijgt de uitwisseling van 364 in één keer naar bijna 1000 MWe en is de ratio in dat geval nog 1,85 en dan in lijn met de overige regio s. Voor NWN geldt in analogie het volgende: Eenheid Opgesteld vermogen Opmerking Hemweg-7 590 Gas-combi Hemweg-8 591 Kolen Velsen-24 456 HO-gas Velsen-25 457 HO-gas Diemen 250 Gas WKC Corus WKC IJmond 125 Gas WKC Purmerend 68 Aardgas AEB (AVI West) 41 Afval Opgesteld regionaal vermogen >40 MW 2578 MW De eenheden Velsen-24 en 25 worden naar ons inzicht complementair gebruikt, één van de eenheden staat stand-by, als reserve voor de ander. Dit leidt tot het verlagen van het opgesteld vermogen van 2578 tot een feitelijk beschikbaar vermogen van 2120 MW. De uitwisselingsprognose voor NWN is 720 MVA (Bron 18). Bij de aangenomen groei van transformator capaciteit voor het jaar 2003 van 1850 naar 3850 MVA stijgt de ratio transformator uitwisseling van ca. 1,5 tot 5. Mocht nu de grootste productie eenheid niet beschikbaar zijn, dan stijgt de uitwisseling van 720 naar 1310 MW en daalt de ratio van 5.4 naar 2.9, nog steeds hoger dan de andere regio s. Jacobs Consultancy concludeert dat de voorgestelde uitbreiding van de transformator capaciteit in de regio NWN niet alleen gebaseerd kan worden op stijging van de piekvraag van de regio NWN maar mogelijk ook ingegeven is door de op lange termijn door TenneT noodzakelijk geachte ringsluitingen in Noord- Holland en in Zuid-Holland. De beoordeling van deze lange termijn noodzaak vormt echter geen deel van deze studie, welke alleen het deelproject D-O-B beoordeelt. Project Nr. : 63881-00 Blad 15 van 32

4. RESULTATEN EN DISCUSSIE 4.1 IS DE NOODZAAK VAN HET DEELPROJECT IN VOLDOENDE MATE AANGETOOND? 4.1.1 Prognose en feitelijke hoogste belasting De prognose voor de piekvraag in Noord-Holland, zoals weergegeven in de TenneT capaciteitsplannen voor het scenario import 1500, variant NoodWestNet-1, staat weergegeven in Figuur 6. De figuur toont dat de prognose van de piekvraag naar elektriciteit in het capaciteitsplan 2003-2009 t.o.v. het capaciteitsplan 2001-2007 aanzienlijk is verlaagd. Er is in feite sprake van een prognose waarbij een aanzienlijke verschuiving in de tijd optreedt. Zo laat de grafiek zien dat de prognose voor de hoogste belasting in het jaar 2001 uit het eerste plan, in het opvolgende plan optreedt in 2006, een verschuiving van 5 jaar en een vergelijkbare verschuiving van 6 jaar voor het verbruik van 2600 MWe voor het jaar 2003 welke in het opvolgende plan pas voorzien is voor het jaar 2009. Prognose en realisering van de piekvraag Piekvraag Noord-West Net Vermogen in MWe 3000 2900 2800 2700 2600 2500 2400 2300 2200 2100 2000 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Jaar CapPlan 2001-2007 CapPlan 2003-2009 Figuur 6 Prognose en realisering van de piekvraag Het was de opzet van Jacobs Consultancy de prognoses van de vraag te vergelijken met de feitelijke uitwisselingen, ten tijde van de optredende winterbelasting in de relevante regio. Project Nr. : 63881-00 Blad 16 van 32

Daartoe is dan ook aan TenneT verzocht om deze waardes ter beschikking te stellen. Volgens TenneT was deze informatie ten tijde van ons onderzoek niet beschikbaar en is een vergelijking tussen prognoses en realisatie niet goed mogelijk. 4.1.2 Prognoses en feitelijke uitwisseling De prognoses voor de feitelijke uitwisseling staan weergegeven in Figuur 7. Figuur 7 toont de prognoses voor uitwisseling voor de twee opvolgende capaciteisplannen. In lijn met de daling van de piekvraag is ook de prognose voor de uitwisseling bijgesteld. Prognose en feitelijke uitwisseling 380/150 kv Uitwisseling Uitwisseling in MW 1500 1400 1300 1200 1100 1000 8 jaar 900 800 700 600 500 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Jaar CapPlan 2001-2007 CapPlan 2003-2009 Checkpoint Figuur 7 Prognose en feitelijke uitwisseling Onderstaande tabel geeft de TenneT prognose voor de inzet van regionaal productievermogen in de NWN regio. Ingezet productievermogen in de regio NWN tijdens de hoogste winterbelasting in scenario NWN-1 Jaar Cap. plan 2001-2007 Cap. plan 2003-2009 2001 1450 2002 2003 1610 2004 1450 2005 2006 1610 Project Nr. : 63881-00 Blad 17 van 32

Ingezet productievermogen in de regio NWN tijdens de hoogste winterbelasting in scenario NWN-1 2007 1450 2008 2009 1610 De tabel toont dat naast een daling in de piekvraag ook wordt uitgegaan van een verhoging van het beschikbare vermogen in de regio van 1450 naar 1610 MW. De TenneT prognose voor de noodzakelijke uitwisseling is daarmee nog verder in de tijd verschoven. Zo zal de prognose van uitwisseling van ca. 1000 MW verschuiven van 2001 naar ca. 2009, een uitstel van ca. 9 jaar. Dit wordt bevestigd in de TenneT notitie, welke gedurende de onderzoeksperiode op verzoek van DTe is opgesteld. De getallen uit het TenneT capaciteitsplan 2003-2009 komen overeen met de prognoses van NWN voor de invoeding te Diemen op 150 kv (Bron 18). Een mogelijk aanknopingspunt geeft de belasting van het transformator station Diemen op 10 december 2002 ten tijde van het landelijk gezien hoogste belastingspunt van 15.046 MW. Ten tijde van die landelijke piekvraag was de uitwisseling te Diemen 673 MW. Dit punt is als checkpunt aangegeven voor de feitelijke uitwisseling te Diemen. Hier lijkt de prognose en feitelijke uitwisseling goed op elkaar aan te sluiten. Ook op dit punt is aan TenneT gevraagd om feitelijke uitwisselingen tijdens de optredende winterbelasting, maar hierop is binnen de onderzoeksperiode geen antwoord verkregen. In dit rapport wordt nu verder uitgegaan van de meest recente TenneT prognose voor de benodigde uitwisseling tijdens ongestoord bedrijf op het moment van de hoogste belasting. 4.1.3 Inzet productiemiddelen In onze beschouwing gaan we uit van de meest recente prognose van TenneT en NWN voor de optredende winterbelasting en de uitwisseling en rekenen terug naar benutting van het opgesteld vermogen in de regio (zie achtergrond info). E.e.a. volgt hieronder in tabelvorm: Jaar Wintervraag Benodigde Regionaal vermogen Gebruik (MW) uitwisseling (MVA) Beschikbaar (MWe) Benut (MWe) opgesteld vermogen 2003 2330 720 2120 1610 76% 2006 2489 879 2120 1610 76% 2009 2612 1002 2120 1610 76% Project Nr. : 63881-00 Blad 18 van 32

De tabel toont dat uitgegaan wordt van een stijging in die piekvraag met zo n 12% over een periode van 6 jaar en gelijkblijvende inzet van regionale productie middelen. Dit getal kan vergeleken worden met het landelijke beeld dat beschreven is in hoofdstuk 3 en waar de benuttingsgraad oploopt van 66% in 2003 naar 78% in 2009. Bij een piek inzet van 1610 MW is dan de regionale benutting 76%, hetgeen in lijn is met het door TenneT veronderstelde landelijke beeld. Het inzetten van 1610 MW van de beschikbare 2110 is naar de mening van Jacobs Consultancy een redelijke inschatting. Op basis van voorgaande concludeert Jacobs Consultancy dat: de prognoses voor de benodigde uitwisseling recent sterk zijn verlaagd; de nu gehanteerde prognoses ons inziens alleszins redelijk zijn en waarschijnlijk een graduele extrapolatie van de gerealiseerde uitwisselingen zijn. 4.1.4 Beoordeling van betoogde te hoge belastingsgraad De huidige uitwisselingscapaciteit in Diemen is 1850 MW. Bij de beoordeling door TenneT tegen de netcode criteria wordt o.a. uitgegaan van 1 transformator in storing en uitval van één productie eenheid van 650 MW. In de recente TenneT notitie (Bron 13.1) geeft grafiek 1 de resultaten van load flow berekeningen uitgedrukt als belastingsgraad van de transformatoren. Hieronder volgt een reconstructie van deze belastingsgraad gegevens. Jaar Uitwisseling 1) Capaciteit 2) Belastingsgraad 3) 2003 1416 1350 105% 2006 1578 1350 117% 2009 1705 1350 126% 1) Uitwisseling tijdens de uitval van een productie eenheid van 650 MWe 2) Capaciteit tijdens uitval van één 500 MVA transformator 3) Uitwisseling gedeeld door capaciteit Volgens de systematiek waarbij één transformator en één productie eenheid uit bedrijf is, berekenen wij nu een overbelasting in Diemen met ca. 17% in 2006 en 26% in 2009. TenneT toont in haar grafieken eenzelfde overbelasting. Geconcludeerd wordt dat er na 2006 behoefte is aan extra uitwisselingscapaciteit, bijvoorbeeld door het plaatsen van een vijfde transformator te Diemen. Zoals TenneT ook aangeeft, biedt deze oplossing in principe een oplossing voor het scenario variant NWN-1 en net niet voor de variant NWN-3. Project Nr. : 63881-00 Blad 19 van 32

Variant Noord-West Net-3 volgens capaciteitsplan 2003-2009 Deze variant NWN-3 gaat ten opzichte van variant 1 voor de periode vanaf 2006 uit van een afname van de belastingsgroei en een extra uitbreiding van geïnstalleerd windvermogen. Beide veranderingen leiden per saldo tot een belasting in het 150 kv net die in 2009 circa 50 MW lager is dan in variant 1. Van de beschikbare productiemiddelen is verondersteld dat vanaf 2006 tevens de kolengestookte eenheid Hemweg-8 niet meer wordt ingezet. Dit zou dan in totaal een additionele uitwisseling vereisen t.o.v. variant NWN-1 van 600 MW. Gezien de kleine overschrijding in dit scenario NWN-3, namelijk 115% t.o.v. 110% toelaatbaar en het o.i. ook nog onzekere element dat Hemweg-8 uit bedrijf zou zijn, concludeert Jacobs Consultancy dat in principe het plaatsen van één transformator van 500 MVA te Diemen de capaciteitsproblemen voor de aansluiting TenneT/NWN binnen de periode 2003-2009 waarborgt. 4.1.5 Beoordeling van de afvoercapaciteit uit Diemen Hieronder volgt een opsomming van de 150 kv verbindingen vanuit Diemen met bestemming en totaal capaciteit: Graveland 480 MVA Amstelveen 500 MVA Venserweg 432 MVA Hemweg 1000 MVA Oterleek/Wijdewormer 720 MVA Totaal 3132 MVA De totale beschikbaarheid vanuit Diemen is dus o.i. 3132 MVA en lijkt o.i. voldoende om de uitwisseling te borgen. Toch betoogt TenneT: Uitbreiding in het bestaande station Diemen is geen optie omdat daarmee een concentratie ontstaat op een lokatie waardoor vanuit deze lokatie weer de benodigde 150 kv transport capaciteit beschikbaar moet zijn. Jacobs heeft TenneT gevraagd aan te geven wat de basis is voor het impliciet verondersteld gebrek aan afvoer capaciteit in Diemen. Hierop is binnen de onderzoeksperiode geen antwoord verkregen. Anders dan TenneT, concludeert Jacobs Consultancy dat plaatsing van één 500 MVA transformator te Diemen geen problemen bij de 150 kv afvoer capaciteit zou moeten leveren. Project Nr. : 63881-00 Blad 20 van 32

Tijdens de toelichtende discussie bij de presentatie van de onderzoeksresultaten aan TenneT op donderdag 3 juli jl. en middels een e-mail, heeft TenneT hier aanvullend op gereageerd (Bron 20). In haar reactie stelt TenneT dat niet alleen de transportcapaciteit van het 150 kv net bij Diemen telt, maar ook de capaciteit van de achterliggende NWN stations en distributienetten. Deze absorptiecapaciteit van de achterliggende NWN infrastructuur zou onvoldoende zijn. Verwezen werd o.a. ook naar het (vertrouwelijke) NWN masterplan 2001 (Bron 21). Context Masterplan 150 kv net Noord-Holland Het masterplan geeft in de probleemstelling via figuur 1 de 150 kv afvoerlijnen vanaf Diemen. Optelling van de weergegeven capaciteit geeft 3200 MVA voor de situatie 150 kv net 2000 en bevestigt daarmee de hierboven vermelde capaciteit. Bij het bespreken van de aankoppeling 380 kv in paragraaf 3.2 van dit masterplan wordt wel uitgegaan van het op 380 kv brengen van de verbinding Diemen- Oostzaan. Door deze veronderstelling vermindert de kv afvoercapaciteit vanuit Diemen met 1000 MVA. Indien een vijfde trafo te Diemen wordt geplaatst is het op 380 kv brengen echter nog niet nodig en blijft de afvoercapaciteit te Diemen ca. 3200 MVA. O.i. geeft het masterplan verder geen argumenten waarom deze capaciteit in die situatie onvoldoende zou zijn. Jacobs Consultancy concludeert dat het genoemde gebrek aan 150 kv afvoercapaciteit binnen de haar ter beschikking gestelde informatie door TenneT onvoldoende is aangetoond en dat nadere validatie van dit argument wordt aanbevolen, bijvoorbeeld middels load flow berekeningen. 4.1.6 Domino theorie Volgens TenneT is uitbreiding te Diemen ongewenst. Dit is een cruciaal punt aangezien het nu voorgestelde project in feite staat of valt met het feit dat de benodigde uitbreiding volgens TenneT niet in Diemen kan plaatsvinden. Het verplaatsen van deze noodzakelijk geachte uitbreiding met 500 MVA leidt via een domino theorie tot het nu voorgestelde project met een totaal uitbreiding met 2000 MVA. Project Nr. : 63881-00 Blad 21 van 32

Deze is hieronder grafisch weergegeven en beschreven. uitwisselingscapaciteit met NWN moet uitgebreid worden met 500MVA HET DOMINO EFFECT 500MVA Transformator plaatsen in Diemen alternatief 1 500MVA Transformator plaatsen in Oostzaan plus lijnverzwaring 1 x D_O 2 x 500MVA Transformatoren plaatsen in Oostzaan plus lijnverzwaring 2 x D_O af te voeren vermogen te groot in Diemen bron 13.1 pag 3 alinea 3 voldoet niet aan de netcode + overbelasting alternatief 2 bron 13.1 pag 4 alinea 2 overbelasting door outage van Hemweg en netcode 3 x 500MVA Transformatoren plaatsen in Oostzaan plus alternatief 3 lijnverzwaring 2 x D_O bron 13.1 pag 4 bullet 2 Hemweg 150kV uitbreiding niet mogelijk 3 x 500MVA Transformatoren plaatsen in Oostzaan plus lijnverzwaring 2 x D_O 1 x 500MVA Transformator plaatsen in Beverwijk plus lijnverzwaring 1 x O_B onderwerp Figuur 8 Domino TenneT (van 500 MVA naar 2000 MVA) Beschrijving van de TenneT Domino theorie De redenering start met de conclusie dat de uitwisseling met NWN moet worden uitgebreid met 500 MVA en het plaatsen ervan in Diemen (Alternatief 1). Als het af te voeren vermogen te Diemen daarmee te hoog zou worden of andere redenen uitbreiding te Diemen ongewenst maken, is plaatsing op een andere lokatie, in dit geval Oostzaan, noodzakelijk. Plaatsing van één transformator te Oostzaan kan, volgens TenneT, leiden tot overbelasting onder netcode voorwaarden en daarmee ontstaat Alternatief 2, plaatsing van twee transformatoren te Oostzaan. Als hier bovenop overbelasting optreedt door uitval van Hemweg 8 en van één van beide transformatoren, terwijl Hemweg 7 ook al buiten bedrijf was verondersteld, is plaatsing van een derde trafo te Oostzaan (Alternatief 3) noodzakelijk geworden. Project Nr. : 63881-00 Blad 22 van 32

6. BRONNEN 1. DTe, conceptbesluit nr. 100939. 2. TenneT, DTe, e-mail wisseling analyse NCW Diemen Beverwijk, April 2003. 3. TenneT, DTe e-mail wisseling planning Diemen-Oostzaan-Beverwijk, April 2003. 4. TenneT, Antwoorden inzake Diemen-Oostzaan-Beverwijk, T. Wildeboer, 3 april 2003. 5. DTe, e-mail Diemen-Oostzaan-Beverwijk, P. Raats, 28 maart 2003. 6. DTe, document 100939/4, Samenvatting gegevens m.b.t. uitzonderlijke en aanmerkelijke investeringen en 7 bijlagen; twee samengevoegde TenneT brieven met kenmerk MR03-087 en MR03-86. 7. TenneT, presentatie (13 sheets), Randstad 380. 8. TenneT, brief aan DTe, Voorstel artikel 40.2, kenmerk MR02-448, 11 september 2002. 9. DTe, Haalbaarheidsstudie Randstad 380. Projectteam Randstad 380 IF-PRO 02-0864-V2.0, 19 december 2002. 10. DTe, Memo erkenning noodzaak aanmerkelijk investering TenneT, Paul Raats, 24 maart 2002. 11. TenneT, Transport balans 2002. 12. Jacobs Consultancy/TenneT, Vragen, antwoorden en reacties, 13 juni 2003. 13. TenneT, Aanvullende informatie. 13.1 Johan Schuld, Aanvullende Nut en Noodzaak van de uitbreiding met de 380 kv stations Oostzaan en Beverwijk, 23 juni 2003. 13.2 Spreadsheet met gedetailleerde begroting. 14. TenneT, Project opdracht Oostzaan-Beverwijk, IF-PRO 01-0539, 28 mei 2001. 15. TenneT, Notitie: Noodzaak tot versterking van de netten van Noord-West net en TenneT ten behoeve van de bedrijfszekerheid van de Noord-Hollandse regio, RvC 2001-074 bijlage 1, 29 augustus 2001. 16. TenneT, Capaciteitsplan 2001-2007, november 2000. 17. TenneT, Capaciteitsplant 2003-2009, november 2002. 18. NWN, Capaciteitsplan Noord-West Net N.V. 2003-2009, 28 november 2002. 19. TenneT, Wandkaart Nederlands hoogspanningsnet, 1 januari 2002. 20. TenneT, Reactie op presentatie Jacobs, e-mail C. Meeuwis aan DTe, e-mail 3 juli 2003. 21. Masterplan 150 kv-net Noord-Holland, 4 mei 2001. Project Nr. : 63881-00 Blad 29 van 32

BIJLAGEN 1 t/m 7 Project Nr. : 63881-00 Blad 32 van 32