Voorwoord. Veel leesplezier! René Berendsen

Voorwoord Het vorige voorwoord bleek achteraf het laatste voorwoord van onze gewaardeerde hoofdredacteur Frans Kwik te zijn. Zijn enthousiasme en energie hebben ertoe geleid dat er weer een blad is voor het Sint Jozefhuis en Missiehuis Vrijland. Daarvoor zullen we hem altijd dankbaar blijven. Elke keer als we in de redactieraad zitten, denken we een beetje aan Frans en hoe hij het graag gezien had. Verderop in deze Tamboer vindt u natuurlijk een In memoriam. Door het overlijden van Frans Kwik, is het hoofdredacteurschap overgegaan naar Piet Korse. Fijn dat hij deze belangrijke taak op zich wil nemen! De aanjaagfunctie die Frans had (mensen vragen om een stukje te schrijven of anderszins bij te dragen aan de Tamboer) wordt overgenomen door Karel v.d. Horst. Dat hij maar een goede aanjager mag blijken! Dit is het eerste combinatienummer van de Tamboer. De zomereditie is helaas niet gelukt op tijd en daarom is dit een zomer/herfstnummer. Wederom boordevol leuke wetenswaardigheden, mooie verhalen, foto s en natuurlijk wist-u-datjes. Voor elk wat wils zou ik zeggen. Zoals Frans Kwik in de vorige Tamboer al had aangegeven, blijft het de bedoeling van de redactie om 4 maal per jaar een blad uit te brengen. Vandaar alvast een oproep voor de winter editie. Heb je een leuk, interessant verhaal of foto met verhaal? Geef het aan ons door. Beter te veel dan te weinig kopij. Veel leesplezier! René Berendsen 1

TER NAGEDACHTENIS AAN FRANS KWIK Joost Beemster heeft mij verteld, dat de cliëntenraad indertijd een uitgave van de Vrijlander heeft verzorgd, maar dat de raad de uitgave van een huisblad niet als één van haar vaste taken beschouwde. De cliëntenraad heeft dat ook bekend gemaakt aan de bewoners tijdens een algemene vergadering. Ze stond wel achter de uitgave van een huisblad voor Vrijland en vroeg in diezelfde bijeenkomst of er bewoners waren die die taak op zich wilden nemen. Frans Kwik en Henk Morsink hadden zich al langer sterk gemaakt voor een herstart van de Vrijlander. Zij boden aan een poging daartoe te ondernemen. Hun voorstel was om ook het Sint Jozefhuis erbij te betrekken. Omdat Henk Morsink al gauw ernstig ziek werd, kwamen vanaf het begin de werkzaamheden op Frans Kwik neer. Met de voortvarendheid Frans eigen kreeg hij in een mum van tijd een serie artikelen bij elkaar, geschreven door bewoners van Vrijland en het Sint Jozefhuis. Genoeg om een uitgave van de Vrijlander te vullen. Op zijn eigen enthousiaste manier kreeg hij een redactie bij elkaar door de schrijvers van de artikelen bijeen te roepen. Dat was in ieder geval de manier waardoor ik in de redactie kwam! Het doel van die bijeenkomst was om met de ingebrachte artikelen een eerste nieuwe Vrijlander samen te stellen. Direct kwam de vraag naar voren of de Vrijlander, nu die ook bedoeld was voor de bewoners van het Sint Jozefhuis, niet een andere naam moest krijgen. De bewoners werden gevraagd een naam in te sturen en daaruit kwam de naam Tamtam naar boven. Maar omdat die naam zo sterk naar Afrika neigde en lang niet alle bewoners in Afrika gewerkt hebben, besloot de redactie tot De Tamboer. Frans werd hoofdredacteur. Met alle energie, die hij in zich had, heeft hij zich daarvoor ingezet. De eerste uitgave van De Tamboer verscheen dan ook al rap. Frans heeft veel bewoners aangesproken om iets te schrijven wat in De Tamboer gepubliceerd kon worden. Ik persoonlijk had de ervaring dat hij zo terloops kwam informeren hoe het met mijn artikel stond. Ik weet ook dat hij een bewoner die zei dat hij geen verhaal kon schrijven, zo aanmoedigde het te proberen, dat er een story te voorschijn kwam die klonk als een klok. En natuurlijk zat die schrijver ook meteen in de redactie! Omdat Frans steeds ernstiger ziek werd, moest hij deze taak opgeven. Na zijn overlijden vond men kant en klare artikelen, waarmee mogelijkerwijs een hele Tamboer, deze Tamboer dus, gevuld kon worden. Ze waren of door hem geschreven of hem aangereikt, en dan door hem, waar nodig, helemaal getypt of gecorrigeerd.. Toen de redactie samenkwam om de inhoud en de volgorde van de nieuwe Tamboer te bepalen, en men de taken daartoe wilde verdelen onder de leden van de redactie, bleek dat voor de eerste Tamboer Frans uiteindelijk de verantwoording van alle taken in zekere mate op zich had genomen. Frans was een allrounder. Of het nu ging om liturgie, om zingen of om schrijven: hij stond zijn mannetje. Zijn inzet voor de Tamboer was kort maar krachtig en intens. In deze Tamboer, die in vele opzichten nog van zijn hand komt, past een woord van dank aan Frans Kwik voor zijn pogingen om de oude Vrijlander om te zetten in de nieuwe Tamboer. Frans, bedankt voor alles! Jij bent nu Tamboer bij God! Theo Beemster B E D A N K T 2

MUSEUM PLUS BUS door Frans Kwik Dinsdag 4 juni kwam de Museum Plus Bus een achttiental kunstliefhebbers, die zich opgegeven hadden, met hun begeleiders bij Vrijland ophalen. Het zou een uitstapje zijn waar ons geduld op de proef gesteld en onze historische kennis getest zou worden. Geduld bij het instappen, geduld bij het nemen van de bocht bij het Sint Jozefhuis, voor- en achteruit rijden, stenen verleggen, het was centimeterwerk. Geduld bij Felixoord, waar we een vijftal bewoners en hun begeleiders moesten ophalen. De hefplank voor de rolstoelen en rollators deed het niet meer. Gelukkig hadden ze op Felixoord ook een technische dienst zoals bij Vrijland. Na een kwartier konden de laatsten instappen. Met een half uurtje vertraging reden we naar het Valkhofmuseum in Nijmegen. Daar werden we in drie groepen verdeeld: rood, wit en blauw, ieder met zijn eigen gids. Ik zat in groep wit en we kregen de afdeling Archeologie. Met veel enthousiasme en veel interactie nam de gids ons mee naar de Prehistorie, Romeinse tijd en de Middeleeuwen in Nijmegen en de rest van Gelderland. Hij vertelde ons boeiende verhalen over het verleden. Door de vele vragen die hij ons stelde, testte hij de kennis over wat we op het gymnasium aan oudheidkunde geleerd hadden. De rondleiding werd afgesloten met een kopje koffie of een drankje. Om vijf uur moesten we weer vertrekken. De chauffeur verwachtte een verkeersopstopping en zou proberen ons voor half zeven weer bij Vrijland af te zetten. Gelukkig geen file, geen pech met de heftruck, wel met de grote stenen bij het Sint Jozefhuis, die waren weer netjes teruggelegd!! 3

Adam leefde zonder zorgen, totdat hij op zekere morgen plotseling ontdekte dat ieder dier een vrouwtje had! Hij zei Heer, ik wil niet klagen, maar ik zou u willen vragen, onderdanig en beleefd, of u ook voor mij een vrouwtje heeft. En toen Adam lag te slapen, heeft de Heer de vrouw geschapen. t Was een droom van elke man, alles d r op en alles d r an. en ze leefden heel tevreden samen in de tuin van Eden. Totdat op zekere dag, Eva de boom met appels zag. Goed zei God, ik zal mijn best doen, maar dan moet jij zelf de rest doen. Ik zal zorgen voor een vrouw, die haar leven deelt met jou. Adam liep van pret te zingen, hij kocht twee verlovingsringen. Al kost t me een rib uit t lijf Prijs de Heer, ik krijg een wijf. Eva dacht: Wat kan het schaden? Aan een boom zo volgeladen, ofschoon de Heer het mij verbiedt, mist men één, twee appels niet. Eva brandde van verlangen toen zij al dat fruit zag hangen. Ze nam een hap terwijl ze zee: An apple a day keeps the doctor away. Toen was t gedaan met het mooie leven, het paradijs werd opgeheven. Door een stuk fruit, zo ik weet, werken wij ons nu in t zweet. Door het eten van een appel, werken wij ons nu te sappel. Het is daarom dat ik nu beweer: Snoep verstandig, eet een peer! Ingezonden door Anneke Derksen 4

Verslag van een reis om nooit te vergeten (deel 2) Om de draad van het verhaal weer op te pakken moeten we in onze herinnering even terug naar de vorige Tamboer. Daar stond ik dus binnen 24 uur na mijn vertrek weer bij mijn ouders op de stoep. Hiermee had ik bij mijn weten 2 records gebroken, de 1 e als eerste schipbreukeling en de 2 e van de kortste zeereis ooit door een Mill Hiller gemaakt. Gelukkig was ik thuis toch weer welkom, al was het alleen al om tot in details te vertellen wat er gebeurd was. Ze wilden het allemaal uit de eerste hand horen. Met het vertellen van het verhaal, beleefde ik alles helemaal opnieuw. De schok van de aanvaring, de sirenes, de paniek. Beetje bij beetje werden we verder naar de diepte getrokken, tot ons schip zich loswrong. Toen ging er een zucht van verlichting op. We zouden tenminste blijven drijven. Terug op de kade kon ik pas goed de schade zien die we hadden opgelopen. In elk geval kon ik terug naar huis en er zou gebeld worden wanneer het schip klaar was om te vertrekken. Het was dus een kwestie van geduldig wachten. Ik kon ondertussen nog twee verjaardagen meemaken. Toen er na ruim drie weken een telefoontje kwam, was ik klaar om voor de tweede keer te vertrekken. Deze keer maar een kort afscheid en nogmaals een goede reis gewenst, ging ik weer vol goede moed terug naar de Willemshaven waar de boot, netjes opgelapt, lag te wachten, klaar om te gaan. Nadat ik mezelf opnieuw in mijn kooi had geïnstalleerd, ging ik op zoek naar mijn medepassagiers. Ze waren er weer allemaal, op twee na, die konden niet wachten en waren per vliegtuig naar hun bestemming vertrokken. Op de kade was het een drukte van belang. De laatste spullen werden geladen. Meest machines en onderdelen in grote kisten. Dat alles ging gepaard met veel geschreeuw van commando s (in die tijd waren er nog geen mobieltjes). De laadmeester keek naar het gewicht en wees de plaats aan. Dit had alles te doen met het zwaartepunt en de balans, zodat het schip niet naar bak- of stuurboord zou overhellen. Staande op het achterdek kon ik goed zien hoe alles in zijn werk ging. Eindelijk was het dan zover, alles was geladen en de zware ijzeren luiken werden gesloten. Als laatste kwam er nog een vracht proviand aan boord. Zo te zien was er eten genoeg voor een reis naar de maan en terug. Later zag ik dat die Duitse zeelieden er wel raad mee wisten. Wat die in één maaltijd wegwerkten, dat is niet te geloven. De loods die ons buiten de pieren zou brengen was aan boord gekomen. De motoren werden gestart en langzaam gleden we weg uit de haven. Toen we eenmaal buiten de pieren waren, kon er wat meer vaart worden gemaakt en zagen we de kust stilletjes achter ons verdwijnen. Vaarwel vaderland, zal ik je weer terugzien, wanneer? Maar nu moet ik vooruit kijken, ik zal een paar weken op deze boot zijn en verschillende havens aandoen. Best wel spannend! De eerste haven waar we zullen binnenlopen is Le Havre was ons verteld. Daar zullen we twee grote landingsboten aan boord nemen, die moeten naar Turkije. Deze zullen boven op 5

Ondertussen is het avond geworden en gebruiken we de warme maaltijd met de kapitein, een echt zeemansfiguur met snor en baard. Hij heet ons wederom welkom aan boord, wenst ons een goede reis en geeft ons de verzekering dat nu alles goed zal gaan. Wel, dat hopen wij natuurlijk ook. De volgende morgen werden er een paar luiken geopend. We zagen hoe met behulp van een kraan een aantal zware houten constructies naar boven werden gehaald. Die constructies waren gemaakt naar de vorm van de kiel van de landingsboten, zodat die er precies in zouden passen. De bootsman was bezig met een meetlint en krijt om de juiste posities aan te geven waar die dingen geplaatst moesten worden. Toen we in Le Havre aankwamen, zagen we die twee boten al klaarliggen. Ik vroeg me af hoe we die twee enorme dingen aan boord konden nemen. Eenmaal in de juiste positie gekomen zwenkten onze twee kranen ver over boord en begon de eerste boot uit het water te hijsen. Toen het volle gewicht daarvan in de kranen kwam te hangen begon ons schip gevaarlijk over te hellen. Maar men verzekerde ons dat het geen kwaad kon. Nadat beide boten in hun houten ondersteuningen stonden, begon men de hele boel goed vast te sjorren zodat zij geen kant meer uit konden. Ik was blij dat we eindelijk weer konden vertrekken want ik vond het maar een smerige haven en er viel daar verder niets te beleven. We vervolgden dus onze reis, nog anderhalve dag en we zouden kennismaken met de Golf van Biskaje, altijd al berucht om zijn stormen. We hadden het al aan de lucht gezien. De wind was gaan draaien en er kwamen donkere dreigende wolken onze richting uit. En jawel hoor. storm op komst. De zee werd zwart en het begon steeds harder te waaien. Het schip begon nu echt te rollen en ik begon al behoorlijk misselijk te worden. Het ging er steeds wilder aan toe. Er kwam een bericht van de brug dat het nu echt menens zou worden. De bootsman en een paar zeelieden kwamen met nog meer kabels om de lading nog wat steviger vast te sjorren. Dat was een hele klus want het was haast niet mo- gelijk nog op de been te blijven met het rollen van het schip en de overslaande golven. Regelmatig maakte het zoveel slagzij dat je bang werd dat het schip helemaal om zou rollen en dat zou het einde zijn geweest. Ondertussen zagen we met z n allen groen en geel en voelden ons zo ziek als een hond. Over de reling hangend kotste je je ziel uit, maar het ergste moest nog komen. Wat we nu tegemoet gingen was niet zomaar een storm. Het schip werd alle kanten uitgeslingerd, hoog opgetild en weer neergekwakt. Het schip kreunde en kraakte in al zijn voegen, was bijtijds meer onder dan boven water. Maar dat was blijkbaar nog niet genoeg want nu nam de wind nog meer in hevigheid toe. De golven beukten met alle geweld tegen het schip tot je niet meer wist wat onder of boven was, soms rolde het zover over dat ik bang werd dat het helemaal om zou slaan, maar toch elke keer na een korte aarzeling richtte het zich weer op. Dit ging zo uren achtereen door. Ik begon nu écht bang te worden dat het met ons gedaan was. Dit kan het schip nooit volhouden en we zullen met z n allen de diepte ingaan. Zal dit het einde zijn? De schietgebedjes vlogen omhoog naar alle heiligen die ik maar kon bedenken. Al die tijd moest je jezelf met alle macht aan de reling van je kot vasthouden. Tenslotte was ik zo ziek dat niets mij meer kon schelen. Maar aan alles komt een einde, ook aan deze ellende; 48 uur lang geen oog dichtgedaan en geen hap gegeten. Uiteindelijk ging de wind wat liggen en werd de zee weer rustig. Een zucht van verlichting, we hadden het overleefd. Ook kwam er een flauw zonnetje tevoorschijn. De zeeziekte verdween en we zouden nu van de reis gaan genieten, of niet!!! Dat zien we wel in de volgende Tamboer. Piet van Vliet 6

ZOMER De zachte pasteltinten van de lente Nu dieper, donkerder, en meer intens Iele, tere scheuten en twijgen Volgroeid tot sterke plant en struik Klaar om te stralen in hun pracht Heel de natuur vol kracht en leven Verwarmd door felle stralen van de zon Een schouwspel van het gaan en komen Van vogels, bijen en insecten Een wereld vol kleur, geur en geluid Voor mensen een verandering van levensstijl De nadruk op het buiten zijn en de natuur Een warme, stoffige, trillende lucht Doordrenkt met schelle kinderkreten Gevuld met geuren van gebraden vlees Geroezemoes van caravans en auto s Op weg naar akkers, stranden en vertier Wagens vol groente, fruit en hooi Het resultaat van zomer s energie Een tijd van werk, geluk, plezier. H. Riesthuis 7

Haar taak CLIËNTENRAAD MISSIEHUIS VRIJLAND De Cliëntenraad heeft tot taak om binnen de doelstellingen van Missiehuis Vrijland in het bijzonder de gemeenschappelijke belangen van de cliënten te behartigen. Leden De Cliëntenraad bestaat uit vijf leden, die hun bijdrage leveren aan het zo goed mogelijk laten verlopen van de zorg en verzorging van iedereen. De leden van de cliëntenraad worden gekozen voor een periode van drie jaar. Er zijn twee kiesgroepen: de Mill Hill Missionarissen en de niet-mill Hillers. Elke groep kiest naar sterkte de leden van de cliëntenraad. De leden van de Cliëntenraad zijn: Fr. Joost Beemster, voorzitter Fr. Wim van der Salm, secretaris Fr. Jacques Copray, penningmeester Br. Piet van Vliet Zr. Nicola Bevoegdheden De Cliëntenraad heeft conform de richtlijnen van de Wet Medezeggenschap Cliëntenraad Zorginstellingen adviesrecht en instemmingsrecht met betrekking tot de volgende onderwerpen: Adviesrecht De zorgaanbieder mag alleen een besluit nemen als eerst de mening van de cliëntenraad is gevraagd over de volgende onderwerpen: Een wijziging van doelstelling of grondslag van de instelling. Het overdragen van de zeggenschap of fusie. Het aangaan of verbreken van een duurzame samenwerking met een andere instelling. De gehele of gedeeltelijke opheffing van de instelling, verhuizing of ingrijpende verbouwing. Een belangrijke wijziging van de organisatie. Een belangrijke inkrimping of andere wijziging van werkzaamheden. Het benoemen van functionarissen die rechtstreeks de hoogste zeggenschap zullen uitoefenen bij de leiding van de arbeid in de instelling. De begroting en de jaarrekening. Het algemeen beleid inzake de toelating van cliënten en de beëindiging van zorgverlening aan cliënten. Instemmingsrecht De zorgaanbieder mag over de volgende onderwerpen in principe geen besluit nemen wanneer de cliëntenraad het NIET EENS is betreffende o.a. de volgende onderwerpen: Voedingsaangelegenheden van algemene aard. Het algemene beleid op het gebied van veiligheid, gezondheid en hygiëne. De vaststelling of wijziging van de regeling betreffende de behandeling van klachten van de cliënten. De systematische bewaking, beheersing of verbetering van de kwaliteit bedoeld voor de aan de cliënten gerichte zorg. Vaststelling of wijziging van regelingen voor de cliëntenraad. 8

PERSONEELSUITJE door Jeanette van Houwelingen Om kwart voor zeven stonden we allemaal netjes opgedoft, of zoals Arie zo galant zei: Met de oorlogskleuren op, te wachten op onze bus. De bus met een goede, zeer voorzichtige chauffeur maar helaas met een minder goed richtingsgevoel. Het duurde daarom even voordat hij er was. Maar uiteindelijk vertrokken we met goede zin. We werden uitgezwaaid door Herman die getooid was met een hoge hoed en ons toewuifde met een vlaggenmast met het rood, wit en blauw in top. Erg jammer dat hij niet met ons mee kon. Bij de IJsselhoeve aangekomen stonden de collega s die met eigen vervoer waren gekomen al te wachten. Sommigen met prachtige hoeden op. Voor degenen die niet zoiets moois hadden gefabriceerd, had Simone feestmutsen meegebracht, want ja, er zou een scooter verloot worden en daar moet je iets voor over hebben. In de eetzaal, een enorm sfeervol verbouwde deel, stonden vroeger de koeien en nu allemaal lange tafels. We werden gelijk al verwend met koffie en gebak. Dat is nog eens gezellig binnenkomen. Ondertussen konden de kaartjes voor de scooter worden ingevuld voor de verloting later op de avond. Er was een DJ die voor muziek zorgde en na een paar inhakers zoals Tulpen uit Amsterdam stonden de eersten al op de dansvloer. De sfeer zat er gelijk goed in. Voor we het wisten, stond het buffet al klaar vol heerlijke gerechten. Aan de borden van sommige feestvierders (niet uit onze groep natuurlijk!) was het goed te zien hoe moeilijk het was om een keus te maken. Maar wat was het lekker allemaal. Ook voor Jannelien was goed gezorgd. Voor haar hadden ze een vegetarische schotel klaargemaakt van bijna een halve meter lang. Ook dit zag er smaakvol en verzorgd uit. Na het eten kregen wij een optreden van een regiozanger. Vooral zijn bijzondere schoenen vielen Wiecher op en tot teleurstelling van de beste man, die al stond te poseren, nam Wiecher dan ook alleen maar een foto van zijn schoenen. Intussen stond er een ijscokar klaar. Als toetje mochten we een ijsje komen halen. Na nog een tijdje gedanst te hebben was het moment daar dat de scooter verloot zou worden. De scooter ging helaas onze neus voorbij, maar Wiecher en Jeanette vielen toch nog in de prijzen en kregen allebei een dvd met skihutmuziek. De première hiervan is in de huiskamer geweest!! Als het gezellig is, vliegt de tijd. Na twaalf uur weer in de bus richting Vrijland. Echtgenoten werden alvast gewaarschuwd dat we kwamen maar helaas toen liet het richtingsgevoel onze chauffeur weer in de steek en reden we ineens richting Apeldoorn. Een retourtje Hoenderlo en daarna nog een omweg in Arnhem maakten onze leuke avond nog iets langer. Rond half twee kwamen we moe maar voldaan weer op Vrijland aan. Feestcommissie, namens iedereen die erbij was BEDANKT. HET WAS HEEL TOF. 9

UIT DE MONASTIEKE HOEK WIE IS TOCH DIE KLEINE, STILLE ZUSTER IN EEN GROTE ROLSTOEL? Nu, dat is Zuster MIRJAM KLUMPERS, Trappistin. Jeugdjaren Zij werd geboren op 15 april 1925 in Den Haag. Zij kreeg de naam Louise, in de wandeling Loes. Zij was de vijfde in een gezin van zeven kinderen, twee jongens en vijf meisjes. Ze woonden op Scheveningen en zodoende had Loes in haar jeugd altijd strandvakanties. Ze moesten van moeder wel altijd bij de politiepost gaan zitten. Loes ging pas voor de allereerste keer naar school toen zij al zeven jaar oud was. Moeder was altijd bang geweest dat haar iets zou overkomen. Na de lagere school volgde zij zes jaar het gymnasium. Daarna had Loes plannen om rechten te gaan studeren, maar dat is er niet van gekomen. Zij kwam voor halve dagen terecht op het Ministerie van Buitenlandse Zaken en deed daar administratief werk. s Morgens zorgde zij voor haar moeder en deed het huishouden. Haar ouders waren inmiddels gescheiden. Bekering Loes kwam niet uit een christelijk gezin, maar heeft altijd wel in God geloofd. Onder haar vriendinnen was een katholiek meisje, dat wel eens over het geloof sprak. Door haar kwam Loes in contact met een pater MSC van Una Sancta in Den Haag. Zij bracht daar iedere week een bezoek en stelde vragen. Zij informeerde ook naar het kloosterleven, want dat sprak haar wel aan. De pater raadde haar aan om eens contact op te nemen met de monialen van de abdij Koningsoord in Berkel-Enschot. In die tijd deed Loes ook administratief werk voor een zekere Bernard Vlekke, een zeer goede katholiek, die haar aanraadde serieus te gaan denken over het doopsel. Na een gedegen voorbereiding werd Loes op 5 april 1958 gedoopt in de parochie van het Onbevlekt Hart van Maria in Den Haag. Ongeveer anderhalf jaar later ontving zij het Vormsel in de Parkstraatparochie. Zij was toen 34 jaar oud. Loes ging toen serieus nadenken over intreden bij de Trappistinnen, 10

Intrede en professie Na het overlijden van haar moeder, trad Loes in te Berkel-Enschot op 26 mei 1976; zij was toen 51 jaar. Dat was in die dagen heel bijzonder en er was ook speciaal verlof voor nodig. Zij kwam in het novitiaat met jongere zusters en was zo automatisch de oudste, zoals zij altijd al was geweest in haar schoolklassen. Na de gewone vormingsperiode deed zij haar eerste geloften op 21 maart 1979; haar plechtige geloften op 28 augustus 1982. In het klooster heeft Loes, toen Zr. Mirjam geheten, allerlei taken vervuld zoals zorg voor de refter en de telefoon, werk in de boekbinderij en op het gastenhuis. St Jozefoord In december 1998 ging ze als leidinggevende mee met de 16 zusters die werden opgenomen in verzorgingshuis St.Jozefoord te Nuland. Dat was een zware opgave voor haar, die zij met veel toewijding en geduld heeft uitgeoefend tot er in september 2001 een andere oplossing werd gevonden. In die jaren reisde zij nog al eens heen en weer tussen Nuland en Berkel-Enschot en vond in de heer Theo Mol, een vriend van de abdij, een trouwe chauffeur en toeverlaat. Zr. Mirjam pakte toen het kloosterleven in Berkel- Enschot weer op, waar zij al snel te kampen kreeg met gezondheidsproblemen. Zodoende kwam zij op 30 juli 2007 zelf met een indicatie naar Nuland. Vrijland Op 14 juni 2011 verhuisde zij van Nuland naar Missiehuis Vrijland. Alhoewel rolstoelgebonden maakt Zuster Mirjam het hier steeds beter. Zij is hier graag en heeft zo haar eigen stille ritme. Zij leest veel en als ontspanning houdt zij zich bezig met woordzoekers. Intussen zijn al haar broers en zussen overleden en zodoende hoeft Zr. Mirjam zich over hen geen zorgen meer te maken. Zij heeft nog steeds nu wel alleen schriftelijk of telefonisch contact met een oude schoolvriendin en een nicht. Wij wensen Zuster Mirjam van harte nog goede en gelukkige jaren toe hier in Missiehuis Vrijland. Opgetekend door Zr. Gratia Allard. VERGEZICHTEN VANAF HET DAK Oplossing van de prijsvraag in de Tamboer van lente 2013 gedenktekens en sculpturen in Oosterbeek 1. De vredesengel (van Marius van Beek) in park Bato s wijk 2. Bevrijdingsmonument De Naald, plantsoen Hartensteinlaan 3 De Muzen (van Marius van Beek), Raadhuisplein 4. Twee oude bewoners van Vrijland in de binnentuin van Vrijland 5. Christus hoofd, houtsnijwerk op de eik vóór de ingang van Vrijland 6. Buste van Titus Brandsma in de Bernulphus kerk 7. Soldaat met bloemenmeisje aan de Utrechtse weg tegenover het Airborne museum 8. De Parachutist van Jits Bakker, achter Hartenstein 9. Airdespatch monument voorbij Airborne begraafplaats 10. Koeien, kunststof, Utrechtseweg 293 11

WIST U DAT? Frans Kwik in mei tien dagen in het ziekenhuis heeft gelegen en 27 beterschapkaarten heeft ontvangen. Dit, vermoedde hij, als reactie op het artikel Op Dieet dat hij in De Tamboer schreef. Het is een bewijs dat het blad door bewoners en medewerkers gelezen wordt. De reputatie van de wasserij van Vrijland zelfs tot in het Rijnstate ziekenhuis is doorgedrongen. De verpleegsters die Frans regelmatig moesten verschonen, stonden versteld hoe schoon en mooi zijn overhemden gewassen, gestreken en gevouwen waren. Alle lof en eer aan de medewerkers van de linnenkamer: Elly Vleeming, Melie Maapi en Carla van der Kwast! Theodora Slot een gedichtje heeft geschreven om de medewerkers van Vrijland te bedanken voor de zorg die zij tijdens haar ziekte gekregen heeft. Het is nooit leuk om ziek te zijn Ook al heb je niet veel pijn. Toch was het voor mij zelfs positief Want jullie waren allen zo geweldig lief. Dus dank je, medewerkers van alle graden, Voor de zorg waarmee ik werd overladen. Een gebedje en Gods rijkste zegen En voorlopig kan ik er weer tegen. Giel de Rooy Ted Tolboom in de gang tegenkwam en zag in de hak van Ted s rechter schoen iets uithangen dat op een bananenschil leek. Het bleek een gele schoenenlepel te zijn die hij vergeten had uit te trekken! Zr. Elisabeth, wiens kamer uitkijkt op het weiland vóór het huis, op de laatste dag van mei Toos van de verzorging vroeg bij het raam te gaan staan en zei: Toos, kijk eens hoe mooi ik het gemaaide gras in rijen heb gelegd. Hoe zij dat had gedaan vertelde zij haar niet. Op de tractor, met de hand of in haar fantasie. In ieder geval was het een prachtig gezicht. Op donderdag, 7 juni, het rijvaardigheidsdiploma 2013 werd toegekend aan Giel de Rooy, Hermien Tolboom, Anton Wissing, Jos Trimbach en Frans Kwik. Dat werd in de koffiezaal gevierd met een bloemetje, een toast en gezellig samenzijn. Christa Oprins kon niet aanwezig zijn en moest het zonder bloemetje en toast doen. 12

Lied op Mill Hillers (op de wijs van: bange blanke man, Willem Vermandere) Mill Hillers uitgezonden naar menig werelddeel ze deden wat ze konden en dat was vaak heel veel. Een jeugdhuis in Oeganda, een school in Pakistan een ziekenhuis in Kongo een brug in Zuid-Soedan. Mill Hillers uitgezonden Brazilië, Ecuador Maleisië en Borneo, Mill Hillers gaan ervoor. Bij Maories in Nieuw-Zeeland daar konden zij veel doen ook in de Filippijnen en in Kameroen Mill Hillers uitgezonden namens de roomse kerk ze deden wat ze konden vooral t sociale werk. Leven met de mensen tot heel lang solidair, in goed en slechte tijden. ook dat is missionair! Mill Hillers, globetrotters naar menig verre streek ze zijn nu thuis gekomen hier in Oosterbeek. Met een rijk verleden kijk daar met trots op terug! Geniet ook van het heden want oh de tijd gaat vlug (bis). Theatergroep Septimbre 13

DE VERRASSING (DEEL VIER) door Martien van Leeuwen Ik zit in een wachtkamer van het Rijnstate ziekenhuis nu ik aan hoofdstuk vier begin. De verpleegpost We verlaten de koffiezaal, nemen een paar stappen terug en komen dan bij de verpleegpost. Het is eigenlijk maar een klein kamertje, een beetje te vergelijken met het hart van de mens, naar verhouding een klein onderdeel van ons lichaam, maar o zo belangrijk. Als hier iets niet tikt dan is het over en uit! Zo ook met dit kleine kamertje, alles in optima forma Buiten aan de muur hangt een bord. Met de hand geschreven vindt men daarop 'de belangrijkste mededelingen' van de dag. De datum en de dag van de week. Als je die mededeling zomaar krijgt, weet je meteen waar je staat, en als het ware ook hoe laat het is. Want hier wordt ook vermeld of er iemand jarig is en meteen erbij dat er dan om 11.45 uur een toost is op de jarige job. Het kloppende hart De deur naar de verpleegpost is voorzien van een nummer- ofwel serieslot. Beveiligd en alleen toegankelijk voor hen die daartoe gemachtigd zijn. Dat is maar goed ook, want in de verpleegpost wordt nogal wat opgeslagen: medicijnen, rapporten, ponskaarten, pleisters, kortom, alles wat nodig is voor behandeling van patiënten. Een EHBO-post die er zijn mag. Hier wordt gepland en verdeeld, genoteerd en gebeld, maar vooral ook geconsulteerd, gewikt, gewogen en behandeld. Afspraken worden gemaakt voor de huisarts, en opdrachten gegeven aan de chauffeurs voor vervoer naar ziekenhuizen, tandartsen en oogklinieken. De verpleegpost is het medische centrum van Vrijland waar bewoners met en in goed vertrouwen naar toe gaan wanneer nodig en ook weten en ervaren dat zij er welkom zijn. Onder ervaren leiding van Anneke van der Maazen heeft Vrijland een verpleeg/ verzorging staf die er zijn mag en waarmee de bewoners gezegend zijn. Zij samen vormen het kloppende hart, de motor van het verzorgingshuis. Het is als het ware de levensader. Hapert er ergens iets, dan rinkelt de bel en meteen wordt er actie ondernomen. Elke dienstdoende verzorgster draagt een pieper bij zich en kan direct worden opgeroepen door de bewoners wanneer nodig. Komt er een noodsignaal uit één van de verste hoeken van huize Vrijland, dan maakt de dienstdoende verzorgster gebruik van 'de step ', een vervoermiddel op twee wielen. Over step, rollators, rolstoelen en scootmobielen Wij kennen dat nog wel van onze kinderjaren: veel gezinnen hadden vroeger een step in huis voor recreatieve doeleinden. Maar hier in Vrijland is de step dus zuiver en alleen bedoeld om zo snel mogelijk bij de patiënt te komen. Het valt op dat dit apparaat zelden of nooit overdag gebruikt wordt. Wellicht ook maar goed, want de gangen lopen nogal eens vol met bewoners achter een rollator, een rolstoel, of in een scootmobiel en een ongeluk zit in een 14

Over scootmobielen gesproken, het aantal groeit en wonder boven wonder gaat het allemaal heel goed. Ook hier zijn regels en, zoals het betaamt, houdt men zich daaraan. Jazeker, toch wel met een stok achter de deur misschien. Eenmaal per jaar staat er een rijvaardigheidstest op het programma. Gebruikers van dit toch wel zeer handige vervoermiddel zijn verplicht deze test te doen en worden na afloop beloond met een diploma. Maar, krijgt men één maal geel, dan is het oppassen geblazen, want net als bij voetbal: twee maal geel is rood! En rood wil hier zeggen dat men dan niet meer rijden mag. Uiteraard is dit allemaal bedoeld voor de veiligheid van de bestuurder en die van de derde persoon in het verkeer. Naast de verpleegpost en net voorbij het kantoortje van de teamleider zorg vind je de personeelskoffiekamer. Je zou dit ook wel de smokingroom kunnen noemen, zoals wij dat vroeger kenden in onze jaren van opleiding. Toen stond het bijna overal blauw van de rook. Nu alleen maar in de koffiekamer. Het is wel opvallend dat er nog erg veel gerookt wordt onder ons personeelsbestand. Effe uitpuffen en gezellig bij elkaar zitten heet dat. Een paar deuren verderop is er nog een koffiekamer die rookvrij is, voor hen die niet (meer) roken. Hier wordt gezond uitgepuft. Papegaaienverkoop: Op een veiling wordt een prachtige papagaai aangeboden. Een man in de zaal is er meteen helemaal weg van en brengt een bod uit. Maar meteen daarop wordt een hoger bod gedaan. De man wil de papegaai echter zo graag hebben, dat hij door blijft bieden. Tot het uiterste wordt er tegen elkaar opgeboden. Maar uiteindelijk wordt de man de eigenaar. "Nou hoop ik toch maar, dat die papegaai wel kan praten!" zegt de man tegen de veilingmeester. "Maak je daar geen zorgen over," zegt de veilingmeester, "wie dacht je anders dat er tegen je op bleef bieden...?" 15

Afrikaanse betovering. door Piet Korse Het geloof in betovering kom je overal in Afrika tegen, vooral als er sprake van ziekte en dood is. Betoveren is het oproepen van magische krachten met behulp van bepaalde rituelen. Het geloof in betoveren is zeer hardnekkig omdat een natuurlijke dood in de ogen van een Afrikaan bijna niet voorkomt. Er is altijd iemand uit je naaste omgeving die de oorzaak is van de rampspoed. Kijk uit voor degene die bij je is (PK2486). Degene die met jou uit dezelfde schotel eet, doodt je (PK2551). Betoveren kan door zowel mannen als door vrouwen gedaan worden. In het Nederlands is een heks een vrouw, maar in Afrika kunnen zowel mannen als vrouwen heksen zijn! In de pers wordt nogal eens melding gemaakt van de moderne variant namelijk dat ook kinderen hun omgeving kunnen betoveren. Te midden van burgeroorlogen en catastrofes zoals aids, hongersnood en extreme armoede wordt er jacht gemaakt op de veroorzaker van al die ellende. Wij in het Westen zijn ervan overtuigd dat de ziekte aids overgebracht wordt door bloedtransfusies, seksueel contact of gebrek aan hygiëne in ziekenhuizen. Afrikanen onderschrijven onze redenering, maar blijven dan nog als het ware bezeten door de vraag: waarom heb ík het virus opgelopen en waarom mijn buurman niet? Ik ben het slachtoffer van het aidsvirus en andere ellende vanwege tovenarij. Iemand heeft mij behekst of betoverd. Dus wil ik weten wie de dader is! Want de slang die je gezien hebt, zal je niet nog een keer bijten (PK 2174). Alleen een helderziende kan me helpen om de dader te vinden. a. In de Afrikaanse denkwijze kan betovering zowel bewust alsook onbewust veroorzaakt worden. Betovering wordt bewust gedaan als iemand bijvoorbeeld een vloek uitspreekt, een magisch voorwerp onder het pad naar mijn huis begraaft of een stukje van mijn hemd, wat haar of nagelknipseltjes opraapt en die naar een kwaadwillende medicijnman neemt om me te betoveren. Maar iemand kan me ook onbewust betoveren wanneer een kwade invloed van hem/haar uitgaat die ongelukken, ziektes en zelfs dood veroorzaakt. Afro-Amerikanen noemen zo iemand een jinx, een wandelende rampenveroorzaker, dus een rampzalig iemand zowel voor zichzelf alsook voor anderen. Als zo iemand de boot neemt, neem dan een boot eerder of later maar niet dezelfde boot, want ofwel de boot vertrekt niet, loopt vast op een zandbank of de motor houdt ineens op. Dit geldt ook voor een auto of vliegtuig waarin zo iemand plaats neemt. We lezen hierover ook in de bijbel zoals in het boek Jona 1, 7-15: Jonas vluchtte weg van de opdracht die hij van de Heer gekregen had om in Ninive te gaan prediken. Hij nam 16

een boot naar Tarsis, maar die kwam in een zware storm terecht. Men wierp het lot om te zien wie de veroorzaker was van de storm. Het lot viel op Jonas en toen kwam de aap uit de mouw. Hij werd overboord gezet en de storm bedaarde. Dus ook de vroegere bewoners van het Midden-Oosten waren zich bewust van de rampspoed die iemand kan veroorzaken puur door zijn aanwezigheid. b. Zoals net vermeld, worden kinderen vaak aangewezen als veroorzakers van rampspoeden in de familie. Ze worden dan het huis uitgejaagd. Die kinderen sluiten zich vervolgens aan bij een groep zogenaamde straatkinderen. Sommigen van die kinderen, zo vermoedt men, weten wat er zich op andere plaatsen afspeelt. Weer anderen, zo wordt gezegd, verlaten s nachts het ouderlijk huis zonder de gesloten deuren te openen. Er wordt verteld dat ze dan samen met hun geestgenoten lijken uit de grond naar boven halen door met een ananas op het graf te slaan. Ze eten de lijken op om hun verborgen krachten te vermeerderen. In vele Afrikaanse steden vind je groepen straatkinderen die rondzwerven, benzine of lijm snuiven en je met wilde ogen aankijken. Dit is angstaanjagend voor de voorbijgangers en fataal voor hun eigen lichamelijk welzijn. Sommige organisaties geven die kinderen een dagelijkse maaltijd en de gelegenheid om zich te wassen. Maar van staatswege wordt er over die organisaties geklaagd dat ze slechts het probleem in stand houden, omdat die kinderen s nachts weer terug op straat zijn. c. Zoals eerder vermeld bouwt men in Oeganda nog vòòr de begrafenis muurtjes binnen in het graf zodat men later het graf kan afdekken met een deksel van gewapend beton. Maar evengoed blijven mensen s nachts over het graf waken, omdat ze bang zijn dat kwaadwilligen anders lichaamsdelen stelen voor magische doeleinden. Vooral een menselijk hoofd is zeer in trek omdat daarin kennis en macht opgeslagen liggen. d. De laatste jaren worden vooral in Tanzania veel albino s gedood, omdat, volgens ingewijden, bepaalde lichaamsdelen zoals hun haar, armen, benen en bloed magische krachten bezitten en dus gebruikt kunnen worden in rituelen. Die lichaamsdelen worden bijvoorbeeld gebruikt voor het maken van magische drankjes die mensen in staat stellen om vlug rijk te worden. Daarom worden hun graven geschonden. Ook worden albino s vervolgd en zelfs vermoord voor de tegenovergestelde reden namelijk omdat ze als het ware vervloekt zijn en onheil veroorzaken. e. In Congo hebben taxichauffeurs bepaalde amuletten in hun auto hangen die het benzinegebruik van een auto aanzienlijk beperken. Ze vinden dat blanken maar domme mensen zijn, omdat wij niet in die amuletten geloven. Zij daarentegen verdienen met die amuletten tientallen dollars per dag door het zuinige benzinegebruik. f. In Bokakata (Congo) gebeurde het dat de zoon van een overledene s nachts de wacht bij het graf hield met zijn geweer in de aanslag om elke magiër die voor het lijk kwam, overhoop te schieten. Die nacht kreeg ook een andere zoon van de overledene het idee om het graf van zijn vader te bewaken. Ook hij ging met een geweer in de aanslag naar het graf toe. Toen de eerst vermelde zoon iemand in het duister aan zag komen lopen, haalde hij de trekker over en schoot zijn broer dood. (Deze tekst is genomen uit In gesprek met Afrika ) 17

De herfst van het leven door Henk Riesthuis De rustig schommelende stoel Beweegt zijn lichaam langzaam op en neer Zijn hoofd een beeldhouwwerk van tijd Bedekt met dunnend zilvergrijze haren De handen rusten zachtjes op zijn knieën De ogen staren wazig voor zich uit Hij lijkt zich niet bewust van zijn omgeving Een levend standbeeld in de schemer van zijn leven Het beeld dat voor zijn ogen komt Laat duidelijk het verleden zien Zijn kinderjaren en zijn tienertijd De voor- en tegenspoed van latere jaren Een onophoudelijke stroom herinneringen Gaat steeds voorbij aan zijn vermoeide geest De pijnen van ontgoocheling en verdriet De vreugden van prestaties en succes Hij deed zijn best, leverde strijd Op de manier die hem het beste leek Fouten uit het verleden zijn niet belangrijk meer Omdat hij weet dat hij zijn alles heeft gegeven Hij is tevreden en zijn ziel gerust Een lied van dank vervult zijn hart Hij dankt zijn God voor al zijn gaven En is bereid te gaan wanneer zijn Schepper roept. 18

Mededogen Mededogen was het onderwerp op de themadag die in Jozefhuis gehouden werd op 28 september jongstleden. Zuster Elisabeth Dinnissen schrijft in haar jongste publicatie (Wegen naar Innerlijkheid) ook over mededogen. Zij schrijft op blz. 30 en 31: Eerder mocht ik al eens wat schrijven over mededogen, wat een mooi oud woord is voor compassio. Het is mij als zodanig vertrouwd geworden omdat het meestal de vertaling is van het boeddhistische woord Maya Karuna, het grote Mededogen. Hier zou ik willen beginnen met een bericht uit de Bijbel, waar Abraham zich beklaagt bij een zekere Abimelek, dat diens knechten zich hadden meester gemaakt van de waterputten die Abraham had gegraven. Steeds weer wordt er om die putten gestreden en het kwam zover dat de Filistijnen alle putten van Abraham gingen verstoppen door ze vol zand te gooien. Izaäk vertrok vandaar. Hij groef de putten, die men tijdens het leven van zijn vader Abraham had dichtgegooid, weer open. Ze vonden toen zelfs nog een put met stromend water, een bron dus. (Gen. 21:19, 24,11 en 26,12). Waterputten dichtgooien is een daad van meedogenloosheid zonder weerga. Compassio is nog iets meer dan het zand weer weg scheppen; het is de Bron zoeken, vinden, ontdekken! Het is iets meer dan medelijden voelen met wat lijdt al kan dat al heel diep raken. Het is ook: zand weg scheppen... tastend, luisterend, graven naar een nog verborgen bron. Etty Hillesum schrijft op 26 augustus 1941: In mij zit een heel diepe put. En daarin zit God. Soms kan ik erbij, maar vaker liggen er stenen en gruis in de put, dan is God begraven. Dan moet hij weer opgegraven worden. Dat is ze gaan doen en later in Westerbork beschrijft ze hoe ze dat heeft ervaren. Wanneer men na een lang en moeizaam proces dat dagelijks verdergaat, is doorgebroken tot die oerbronnen in zichzelf die ik nu God wens te noemen, en wanneer men er nu maar voor zorgt dat die weg tot God vrij en ongebarricadeerd blijft wat geschiedt door werken aan zichzelf dan hoeft men niet angstig te zijn dat men teveel van zijn krachten wegschenkt. Voor de deugdelijkheid en zuiverheid van compassie is het van het grootste belang dat we langs een weg van ook ingekeerde aandacht ons richten op die verborgen Bron in onszelf, om daarmee in verbinding te komen en te blijven. Het is die Bron waaruit wijzelf drinken, die in ons de compassie in stroming brengt en houdt. Ja, die onszelf wil maken tot een bron waaruit stromen van levend water vloeien. (Joh. 7, 37-38) Even een kaartje voor jou Geluk maakt je vriendelijk, Beproevingen maken je sterk, Verdriet houdt je menselijk, Mislukkingen houden je nederig, Maar alleen de hoop laat je vooruitgaan... 19

Een eiland is een plaats waar de bodem van de zee boven het water uitsteekt. Een baas is iemand die vroeg is als jij laat bent en laat als jij vroeg bent. Tact is de kunst je mond te houden voordat iemand je vraagt om dat te doen. Luiheid is de gewoonte om te rusten voordat vermoeidheid inzet. Discipline is de kunst dommer te lijken dan je baas. Een wekker is een tijdklok om mensen te wekken die geen kinderen hebben. Adolescentie is de periode in het leven van een kind, wanneer de ouders moeilijk beginnen te doen. Puberteit is de levensfase waarin kinderen ophouden met vragen stellen en vraagtekens zetten bij de antwoorden. Ontroerd zijn is ademhalen van het hart. Een ober is iemand die onder het weglopen zegt dat hij eraan komt. Een dierentuin is de plaats waar dieren rustig naar mensen kunnen kijken zonder dat op hen geschoten wordt. Het geweten is de stem die je zegt wat je niet mag doen, nadat je het gedaan hebt. INSTUIF PROGRAMMA 2014 U wordt hartelijk uitgenodigd naar de Instuiven van 2014. Plan uw uitjes en reisjes rond de Instuiven, die normaal op de tweede woensdag van de maand plaats vinden. Hierbij t programma van de eerste 3 maanden. Ook kunt U commentaar op of ideeën over onze Instuiven aan Eddie Karhof of Wim van Gastel doorgeven. Deze Instuiven zijn gepland: 8 Januari Mary s Meals door Grace Sessink. 12 Februari Buitenaardse Wezens: Deel 1 door Ap Cloosterman 12 Maart Rontgen: Vrienden van Jeannette van Houwelingen 20