preek Marcus 3 Gemeente van Jezus Christus, gasten, Ik herinner me nog dat toen ik klein was, dat ik op een gegeven moment hoorde van de zonde tegen de Heilige Geest. Als je die had gedaan, was er geen vergeving voor je. Dit heeft me nooit echt losgelaten. En ik heb er eens over nagedacht hoe dat komt. Het komt denk ik omdat de omschrijving op het eerste gezicht vaag is: zonde tegen de Heilige Geest. Als je niet precies weet wat dat is, dan weet je dus ook niet waar je voor moet oppassen. En geen vergeving, dat is nogal wat. Ik ken ook iemand die er een tijdlang van overtuigd is geweest dat hij die zonde had begaan. En dat er voor hem dus geen vergeving bestond. Hij had op een keer God en alles wat met de kerk te maken heeft, vervloekt. Een moment van woede. En sindsdien was hij er van overtuigd dat het voor hem te laat was. Hij sloot zich hoe langer hoe meer af van Gods genade. Stopte met bidden, ging nog wel naar de kerk maar de boodschap van het evangelie raakte hem niet. Het werd voor hem een soort noodlot: ik heb iets gedaan dat zo erg is, daar is geen vergeving voor. In Marcus 3 komen, net als dat vandaag zo is, drie soorten mensen voor. Twijfelaars (de grote massa), tegenstanders (de Farizeeën) en leerlingen. Hoe komt het, dat de één gelooft, terwijl anderen aan de zijlijn blijven staan. Of erger nog, bewust tegen Jezus kiezen. Hoe kan het, dat mensen zo verschillend reageren op het evangelie. Maar vooral: hoe ga je ermee om. Daar gaat de preek vanochtend over.
We lopen het hoofdstuk door in drie blokken en beginnen bij de eerste 6 verzen. Jezus gaat volgens zijn gewoonte naar de synagoge. In Kafarnaüm. Reken maar dat daar veel mensen geweest zijn. Er was ook een man, met een verschrompelde hand, maar zoals vaak het geval is bij de genezingen waarvan we tot nu toe hebben gelezen, gaat het hier niet speciaal om deze man. Het gaat om, vers 2 begint ermee ze. Dat zijn de Farizeeën. Marcus vertelt dat ze met één doel naar de synagoge gekomen waren. Om Jezus te kunnen aanklagen en om dáárvoor bewijs te verzamelen. Heel bewust. Maar wat gebeurt er. Jezus doorziet dit plan direct. Valt het je op dat Jezus eigenlijk nooit overvallen wordt door de gebeurtenissen van het moment? Jezus neemt zelf het initiatief: Hij zegt tegen de man met de verschrompelde hand: kom eens in het midden staan. En dan stelt Jezus die merkwaardige vraag. Aan de menigte. Hij vraagt aan de mensen: wat mag je op sabbat doen, goed of kwaad? Een leven redden of vernietigen? Als ik dat zo hier zou vragen, wat zou je dan zeggen? (Hand opsteken) Geen moeilijke vraag dus. Waarom zwijgen de mensen dan? Zijn ze verlegen? Ik denk het niet. De mensen zijn met stomheid geslagen omdat in één klap voor iedereen duidelijk is wat hier gebeurt. Ik zal uitleggen wat ik bedoel. De Farizeeën zijn speciaal gekomen om bewijs tegen Jezus te verzamelen. Om te kijken of Hij op sabbat iemand zou genezen. Mag dat niet dan? Volgens Rabbijns recht mocht je alleen als iemands leven in gevaar was de sabbatsregels omzeilen. Maarja, een verschrompelde hand, dat is bepaald geen 112 moment. Wat gebeurt er? Waarom zijn de mensen stil?
Jezus houdt de Farizeeën, terwijl iedereen erbij staat een pijnlijke spiegel voor. Kijk eens, zegt Jezus, waar de Farizeeën mee bezig zijn. Zij vallen over een genezing op sabbat. Terwijl zij bezig zijn met het voorbereiden van een moord. Jullie vragen wat ik doe? Maar ik vraag jullie: waar zijn jullie mee bezig? Jezus legt bloot wat er van binnen gebeurt. En het is iedereen duidelijk. De mensen zwijgen. En de Farizeeën. Wat gebeurt er met hen in deze pijnlijke situatie? Vallen ze op de knieën? Slaan ze zich op de borst? Nu zien we, dat U de Messias bent. Heb medelijden met ons, omdat we zo hardleers zijn. Zo koppig. We verdienen het niet, maar alstublieft, vergeef ons. Nee. De Farizeeën verlieten de synagoge en gaan meteen met de Herodianen de machthebbers overleggen hoe ze Hem uit de weg zouden kunnen ruimen. Zij laten zich niet corrigeren. Omdat ze hun keuze al gemaakt hebben. Tegen Jezus. Zij kunnen alleen nog maar de beweging naar buiten maken. Ze verdwijnen. Letterlijk, uit het verhaal van Marcus 3. Toch staan, stonden moet ik zeggen, zij op dat moment nog voor een keus. Hun levensbestemming was geen noodlot. Het is veelzeggend het je daar wel eens over nagedacht dat Jezus ook Judas geroepen heeft. Geroepen en verdragen in het midden van de leerlingen. God weet alles en Jezus wordt nooit verrast door mensen. God geeft aan sommigen het geloof geeft en anderen laat in hun keuze tegen Hem, waar ze zelf verantwoordelijk voor zijn (let op hoe genuanceerd de belijdenissen van de kerk hierover spreken). Maar vanuit ons perspectief betekent dit: God roept je. Of je er wel of niet bij hoort is geen noodlot: geen film die alleen maar zoals die is opgenomen afgespeeld kan worden. Ja, als je gelooft mag je zeker weten dat je erbij hoort. Daar komen we straks nog op. Maar als je twijfelt, blijft
God roepen. God roept mensen voortdurend op het nemen van hun eigen verantwoordelijkheid. Zelfs Judas stond voor de keus. Je ziet in Marcus 3, dat het evangelie zich ook verbreidt. We zetten een volgende stap in de tekst. Jezus wijkt noodgedwongen uit. Let erop dat nu niet alleen mensen uit Galilea Hem volgen, maar mensen uit heel Israël. Er gaat een nieuwe fase in. Jezus stelt 12 van zijn leerlingen speciaal aan als apostel om het goede nieuws bekend te maken. Net als de 12 zonen van Jakob, uit wie het oude volk Israël voortkwam. Zo groeit Gods volk - het vernieuwde Israël nu geestelijk uit de verkondiging van de boodschap van Jezus Christus door de 12 apostelen. We hebben net stilgestaan bij Jezus tegenstanders, die inmiddels van het toneel verdwenen zijn. Laten we eens stilstaan bij die andere groep. De leerlingen van Jezus. Ik zei net dat ongeloof geen noodlot is. Dat je daarbij niet stil kunt blijven zitten. Let erop dat als je leerling van Jezus bent, dat dat ook niet betekent dat je stil kunt zitten. Zij worden geroepen om van Jezus te getuigen. Heb je belijdenis gedaan, zit je in de kerk als leerling van Jezus, dan is dat je opdracht. Het goede nieuws moet verder. Dát is de reden dat je erbij mag horen. Jij, u, en jij. Ik ben niet de enige, die hoort te preken in de kerk. Het evangelie verder vertellen. Dat is geen hobbyactiviteit van een paar mensen die Jezus maar toevallig uitkiest. Daar is de boodschap veel te ernstig voor. Die boodschap moet verder, ook vandaag. Lees het Kerknieuws, en denk goed na over de oproep die zij doen om jou toe te rusten het evangelie ook in je eigen leven verder te vertellen. Niet dat wij mensen kunnen trekken en kiezen, dat doet God. Wij mogen en moeten wel getuigen. Die opdracht is niet vrijblijvend. Die is veel te mooi om binnen de muren van de Kruiskerk te blijven.
De 12 apostelen, voor de andere leerlingen gold dat niet in het bijzonder, krijgen de macht om demonen uit te drijven. Als teken van de boodschap van verzoening. Maar we moeten geen valse tegenstelling maken tussen de boodschap toen en de boodschap nu. Wat is het verkondigen van de boodschap van verzoening anders, dan het verjagen van onreine geesten. Wat is evangelisatie anders dan getuigen van de soevereine macht van God over alle terreinen van het leven. Wij zijn niet speciaal aangesteld met deze macht. Wij moeten daar ook niet ook gefocust zijn. Het gaat om geloof. maar als je gelooft in het wonder van verzoening tussen de Heilige God en onreine mensen, dan kijk je niet op van een wonder meer of minder, zou ik zeggen. Jezus is bezig een nieuw volk te verzamelen. In Marcus 3 zien we, dat Jezus bezoekers trekt uit heel Israël. Maar niet iedereen hoort erbij. Er zijn mensen die komen uit nieuwsgierigheid, maar die niet blijven. Dat zijn de twijfelaars. Het volk dat komt is nog geen gemeente, die blijft. Er zijn ook vandaag mensen die komen, en die gaan. Wees daar niet verbaasd over. We gaan verder en kijken naar het laatste blok. Wanneer Jezus teruggaat naar Kafarnaüm denken de mensen dat Hij gek aan worden was. Dat Hij zij verstand had verloren. De Farizeeën zijn uit beeld, maar nu verschijnen ineens de Schriftgeleerden uit Jeruzalem. Ze zijn er als de kippen bij om dat vermoeden theologisch te onderbouwen, te bevestigen: Ja, inderdaad, het is Beëlzebul. Dankzij de vorst van de demonen kan Hij demonen uitdrijven. Maar Jezus geeft weer antwoord door een tegenvraag waarmee hij hun intenties blootlegt. Denken jullie dat ik bezeten ben door de duivel? Dat ik bezield wordt door Beëlzebul? Wat zijn jullie hardleers en ongelovig. Ik drijf onreine geesten uit. Zou een duivel dat doen? Is satan tegen zichzelf in opstand gekomen? Ik ben bezig van satan te stelen, te roven: mensen die bezeten zijn, ziek, die maak ik beter.
Dat kan toch alleen, als ik tegen de duivel vecht? Als ik de sterkere, dat is satan zelf vastgebonden heb? Het is duidelijk aan wiens kant ik sta, zegt Jezus tegen de Schriftgeleerden. Maar aan wiens kant staan jullie eigenlijk? Jezus waarschuwt de Schriftgeleerden: wie lastertaal spreekt tegen de heilige Geest, krijgt in alle eeuwigheid geen vergeving, want zo iemand is schuldig aan een onuitwisbaar vergrijp. Lastertaal spreken tegen de Heilige Geest, dat is dus concreet in Marcus 3: Jezus ervan beschuldigen bezield te worden door Beëlzebul. Bewust tegen Jezus kiezen. Hem lasteren. Jezus waarschuwt hier niet de twijfelaars. Maar de Schriftgeleerden. Zijn wij daarmee af van de waarschuwing voor de zonde tegen de Heilige Geest? Zouden er mensen die bewust tegen Jezus kiezen, in de kerk zitten? Misschien is het goed om te bedenken dat de Schriftgeleerden vooraanstaande mensen waren in de kerk van toen. Naar de kerk gaan en tegen Jezus kiezen, dat kan. Paulus waarschuwt, vaak aangehaald in verband met het Heilige Avondmaal, 1 Korintiërs 11 leden van de gemeente van Korinte niet op onwaardige wijze van het brood te eten en uit de beker van te drinken, want zo iemand, schrijft Paulus, maakt zich schuldig tegenover het lichaam en het bloed van de Heer. Dat is een boodschap die niet gaat over outsiders maar over insiders. En die niet alleen gaat over hoe je avondmaal moet vieren. Maar hoe je met elkaar omgaat, met de kerk. Onwaardig met elkaar omgaan. Je eigen gelijk zoeken. Op zoek gaan naar bewijs dat er iets mis is, in de kerk. Zoals de Farizeeën dat deden tegen Jezus. Natuurlijk kan er iets mis zijn in de kerk of met de kerk. Maar het gaat om de instelling, de houding waarmee je in de kerk zit. Je houding tegenover het lichaam van Christus. Want de kerk is niet zomaar een club. Maar de plaats waar Christus woont, door de verkondiging van het Woord. Zijn lichaam.
Laten we er is even vanuit gaan dat je een twijfelaar bent. Zoals heel veel mensen in Marcus 3. Wat moet je dan? Mooi, hier in de kerk. Maar is dit het? Vergeving, eeuwig leven. Haast te mooi om waar te zijn. Is het ook voor mij? Misschien denk je: ik ben daar eigenlijk, trouwens net als veel mensen die ik om me heen zie in de kerk, veel te gewoon voor. Dubbel. Schijnheilig. Nietperfect. Het kan goed zijn dat je twijfelt. Of het ook wat voor jou is. Dat je de beslissing om echt deel uit te gaan maken, voor je uitschuift. Of dat je wel belijdenis hebt gedaan, maar weer opnieuw bent gaan twijfelen. Als je twijfelt, kijk dan naar wat er gebeurt aan het slot van hoofdstuk 3. Het nieuws dat Jezus moeder en broers zijn gekomen gaat, terwijl Jezus vanuit Kafarnaüm de mensen toespreekt, als een lopend vuurtje door de menigte. Maar dan richt Jezus zich de menigte. Wie is mijn familie? En dan zegt Jezus niet: die wel en die niet. Hij zegt: jullie zijn het. En hij maakt het concreet: wie de wil God doet, is mijn broer en zus en moeder. Jezus zegt niet, dat Hij met zijn moeder en broers niets te maken heeft. Ook zij mogen, als ze in Hem geloven en de wil van God doen, bij Jezus horen. Maar dan niet via Jozef. Maar via Jezus. Wat moet je er eigenlijk voor doen, om van een twijfelaar een leerling te worden? En is het niet makkelijker, om van twijfelaar tegenstander te worden en moet ik daarom niet alsnog bang zijn voor die ene zonde, waarvoor geen vergeving is, de zonde tegen de Heilige Geest? Laten we, voor een antwoord op deze vraag tot slot nog eens terugkijken naar die man, uit de eerste zes verzen. Die man met de verschrompelde hand. Van die man weten we niks, behalve dan dat hij een hand had die niet goed werkte. Er staat niet dat hij om vergeving vroeg. Er staat niet waarom hij daar was. Er staat niet, dat hij Jezus volgde.
Hoe wordt je van een twijfelaar een gelovige? Misschien denk je, door mijn leven aan te passen totdat ik goed genoeg ben om bij God te horen. Misschien denk je: door God te bidden om geloof en om vergeving. Maar wat doet de man met die verschrompelde hand? Niets. Van zijn leven weten we niets! Hij vroeg niets! En toch werd hij genezen. Hij hoefde alleen maar op de stem van Jezus -- zijn hand, zijn verschrompelde hand in die van Jezus te leggen. Geloof! Dat is niet: wacht totdat je goed genoeg bent. Dat is niet: wacht totdat jij de moed kunt opbrengen om God te vragen, te bidden, naar Hem toe te stappen. Geloof! Dat is: gehoorzaam Jezus. Steek de hand die je uit eigen beweging niet eens uit kunt steken, uit en leg hem in die van Jezus. Eén waarschuwing: wacht niet tot het te laat is. Misschien denk je, ik ben niet goed genoeg. Of ik pas niet bij de club. Of ik heb iets heel ergs gedaan. Let dan op vers 28. De nadruk ligt op de vergaande en ongelofelijke boodschap van vers 28 die ingeleid wordt door die plechtige verzekering van Jezus zelf: Ik verzeker u: alle wandaden en godslasteringen, hoe erg ook, kunnen de mensen worden vergeven Letterlijk staat het er nog sterker. Er staat: zullen de mensen worden vergeven Heb je God ooit de rug toegekeerd? Zijn er zonden uit je jeugd, die je achtervolgen in je dromen? Seksuele zonden, verslavingen? Heb je God vervloekt? Zijn er zonden waar je nu mee vecht. Ze zullen worden vergeven. Het zál gebeuren. Als je je verschrompelde hand in die van Jezus legt. Voor het eerst of weer opnieuw. In Jezus naam. [amen]