Vreemde snuiters in de stad
Overzicht 1. Kenschets steenmarter 2. Steenmartersin Deventer 3. Steenmarterproblematiek 4. Bescherming en beheer
Kenmerken Lengte kop romp is 40 60 cm Lengte staart tis ca. 25 cm (ram) groter dan (moer) Gewicht htis 11 1,1 21k 2,1 kg
Verwantschap Japanse boommarter Boommarter Sabelmarter Amerikaanse boommarter Martes melampus Martes martes Martes zibellina Martes americana Steenmarter Martes foina Vismarter Martes pennanti MARTERACHTIGEN
Leefwijze en ecologie
Voortplanting Ranstijd half juni half augustus Uitgestelde implantatie blastocyst t (februari maart) Werptijd maart mei; piek ikbegin april 1 4 jongen; soms meer
Kraamtijd Na 7 weken vast voedsel; moer foerageert veel; ram afzijdig Na 8 weken eerste buitenverkenning Verhuizen vanaf half juni Tot maximaal een jaar nog in gezelschap van ouderdieren Dispersie
Aanwezigheid
Nest en dagrustplaatsen
Cultuurvolger
Habitat Oorspronkelijk in kleinschalig en extensief cultuurlandschap (boerenerven, tuinen en parken)
Voedsel Gevarieerd dieet en opportunisme in de stedelijke omgeving Kleine zoogdieren (knaagdieren, vleermuizen) Vogels en vogelbroed Vruchten en bessen (o.a. lijsterbes en vogelkers) Granen en noten Ongewervelden (o.a. kevers, hommel en wespenbroed) Overige (o.a. aas, katten en hondenvoer, brood, patat, vetbollen)
Territoriaal gedrag Home ranges Dorp stad 78 ha 34 ha Buitengebied 150 ha 99 ha 1 3 per mannelijk territorium Netwerk van geurwegen ( marterpassen ) Intensief markeren met geurvlaggen en keutels Nachtactief; rondes van 5 15 km
De steenmarter in Deventer
Waarnemingen Deventer 2006 2007
Aantalsschatting Gemeente Deventer (Diepenveen, Schalkhaar, Colmschate) 35 residente dieren 70 maximaal l(inclusief i aanwas najaar)
Aantrekkingskracht stad Nieuwe niche (ecotype?); opkomst jaren 70 Thermaal milieu; s winters warm Divers en gemakkelijk beschikbaar voedsel Natuurlijke vijanden ontbreken; wel andere sterfte 3D milieu; hoog oppervlakte Barrières en markante scheidslijnen (huizenblokken en straten) Optimale spreiding en verkleining territoria
Stadse marters
Villamarters
Problemen met steenmarters Huismarters Automarters Roofmarters
Huismarters
Help steenmarter in huis!
Overlast Schade Stank (latrines en prooiresten) Ongedierte
Gestommel in de nacht
Automarters
Car patrolling
Schade onder de motorkap Primaire schade: Bougiekabel, bobinekabel, ASBkabel, luchtslang, radiatorslang, koelwaterslang, ruitensp roeierleiding, idi ruitenwisserkabel, i laagspanningskabel, l stof hoes, V snaar, manchetten aandrijfas ; isolatiepakking Vooral onderdelen van of met rubber (visproduct?) en plastic Geen voorkeur automerken! Herhaalschade Gevolgschade
Omvang autoschade Enquête 2006 2007: 160 schademeldingen; inclusief herhaalschade Volgens garages jaarlijks 300 gevallen Autopark Deventer 37.330 motorvoertuigen < 1% van auto s in Deventer jaarlijks beschadigd (2% landelijk) 40 schadebedragen van in totaal = 6600, Gemiddelde reparatie = 90, (max. 3000, ) Jaarlijks ca. 33.000, autoschade in Deventer
Autoschade Deventer
Roofmarters
Waarnemingen Deventer 2006 20072007 340 meldingen
Overzicht problemen Deventer 2006 2007 226 meldingen
Op elke vierkante meter in leeft dit knaagdier tegenwoordig
Van het kastje naar de muur Beheerplan voor steenmarterproblemen in Overijssel (gemeenten) Klachtenmeldpunt > faunaloket Martermannen Behandeling
Problemen verhelpen Ontnemen toegang tot gebouwen (verwijderen klimmogelijkheden, afdichten en schrikdraad) Geen lapmiddelen Geen lapmiddelen (WC blokjes, ammoniak, pepperspray; wolvenpies )
Vervolging of translocatie Helpt niet en is ongewenst!
Marterschok
Ontmoediging autobezoek (desensitisatie)?
Ook voor huizen Firma Trentelman heeft succes met schrikdraadmethode!
Over mensen en steenmarters
De familie Steffin
Behandeling van problemen Beheerplan > provinciale i ontheffing hffi Faunaloket bij gemeente Voorlichting Temperen media Goedkoop aanbieden marterschok Brochures Gecertificeerd faunabeheer (KAD)
Faunaloket 1. Klachtregistratie bij Meldpunt Openbare Ruimte 2. Voorlichting (brochure en website) 3. Bij grote klacht inschakeling wijkbeheerder 4. Bij hardnekkige klacht inschakeling j g g gecertificeerd bedrijf (faunabeheer)
Klachten en problemen 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2005 2006 2007 2008 2009 Bron: Erik Lam (stadsecoloog) Beleidsadvies Ecologie 2010: 11 Gemeente Deventer
Sterfte
Vervolging
Bescherming Ecologische structuren in de stad (groenstructuren; EVs, parken, heggen, fruitgaarden, bouwsels) Speciale voorzieningen (marterkasten; Speciale voorzieningen (marterkasten; marterhotel ; takkenrillen en hopen)
Bosmarters
Onderzoek Populatiedynamiek stad land Synantropie en ecotypen? Ontwikkeling overlast Desensitisatie
Steenmarter
2009 Individuele herkenning
Boommarter
Verspreiding steenmarter Go west young man!
That s all folks
Met dank aan Roel Hoeve (Provincie Overijssel) Mark Zekhuis (Landschap Overijssel) Mark Hoksberg (EcoGroen) Gerard Müskens (Alterra) Frank Leenen, Jacqueline van de Bosch en Erik Lam (Gemeente Deventer) Jan Herr (University of Sussex/Luxembourg) Beate Ludwig (Arbeitskreis Wildbiologie) Peter Lina (Naturalis) Nico Wlt Wulterkens (Diepenveen) Armand Trentelman (Trentelman Valkerij en Faunabeheer) Familie Steffin (Colmschate) Familievan Zanten (Colmschate) Familie Olthof (Schalkhaar) André Kaper (Landschapsbeheer Gelderland) Maarten Kaales (Gemeente Zwolle) Jeroen Langendoen (Gemeente Doetinchem)
Foto s: Beate Ludwig Erwin van Maanen H. Spieker Ronald Messemaker De heer Steffin Armand Trentelman Han Brincate e.a.