Cursus Zoogdieren. Bewerking: Joeri Cortens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cursus Zoogdieren. Bewerking: Joeri Cortens"

Transcriptie

1 Cursus Zoogdieren Bewerking: Joeri Cortens

2 Zoogdieren: Evolutie Innovaties: * Warmbloedig - Isolatie - haar * Voedselspecialisatie - Tanden - Kauwspieren * Zogen

3 Roofdieren Top van de voedselpiramide = concurrent v/d mens Eeuwen te lijden onder vooroordelen, nu nog Veel soorten zijn zeldzaam geworden Laten zich moeilijk zien

4 Roofdieren V4a4N hondachtigen V4a4 katachtigen V5(4)a5(4)ns - marterachtigen v5a5ns wasbeer

5 Kleine marterachtigen Wezel Hermelijn Bunzing Steenmarter

6 Martersporen 5 tenen aan elke poot, duim drukt niet steeds af Typisch banaanvormig voetkussen Vaak kenmerkende martersprongen: 2-/3-/4-sprong

7 Martersporen Veel overlap in formaat - tussen de soorten - tussen individuen van eenzelfde soort mannetje is groter dan wijfje Voor Achter Lengte Breedte Lengte Breedte Wezel 0,8-1,3 (tot 2) 0,7 (tot 1,5) 1,5 0,6(tot 13) Hermelijn 2 (tot 2,5) 1,1-2 2,5 (tot 4) 1-1,8 Bunzing 2,5-3 (tot 4,5) 2,5-3,5 3,2 (4-7) 2,5 Steenmarter 3-3,5 (tot 5) 3-4 4,3 (7-9) 3,5 Boommarter 3,5-4 (tot 5,5) 3,5-4,5 4,8 (8-10) 4

8 Wezel

9 Klein klein wezeltje

10

11 Prooi

12 Prooi

13 Prooi!

14

15

16 Verspreiding Ruderaal en stedelijk Bossen, struiken en singels Infrastructuur Agrarisch gebied

17 Verspreiding van de wezel

18 Hermelijn

19 Winterkleed

20

21 Hermelijn

22

23 Uitwerpselen

24 Verspreiding

25 Verspreiding

26

27

28

29

30

31

32 Sporenbuizen Bruine rat Zwarte rat Muis Wezel Hermelijn

33

34

35 Mostela onder houtstapel

36 Bunzing

37 Bunzing Foto : Dieder Plu

38

39

40 Verspreiding

41 Steenmarter - Zo groot als een kat - Kastanjebruine vacht - Witte keelvlek - Pluimstaart

42 Steenmarter : sporen - Uitwerpselen langgerekt, heel vaak in hopen in een hoek - Prooiresten zoals eierschalen en vogelresten - Bijtsporen in zacht materiaal zoals kabels - Pootafdrukken op de auto, het dak of het terras - Vettige zwarte strepen tegen de gevel tot aan de dakrand

43 Steenmarter : pootafdrukken - 5 tenen,duim drukt niet steeds af - banaanvormig voetkussen - in groepjes van 2,3 of 4

44 Steenmarter in huis? - Knagen aan isolatie - Latrines - Prooiresten - Lawaai

45 Probleem oplossen 1. Vaststellen of het zeker een marter is 2. Plaatsen zoeken waar hij binnenkomt (tijdelijk verjagen) 3. Openingen dichtmaken en/of onbereikbaar maken 4. Alternatieve nestplaats in de buurt

46 2a. Waar komt de steenmarter binnen?

47 2b. Verjagen - Geur (parfum, marterspray) - Lawaai (bv radio)

48 3. Dichtmaken/ onbereikbaar maken

49 4. Alternatieve nestplaatsen

50

51 Territoriaal

52 Steenmarters en kippen

53 Menu van de steenmarter 20% 25% 25% <10% 10% 10%

54 Meestal voor de eieren

55

56 Afsluitbaar nachthok

57 Marterproof kippenren

58 «Auto»marter (sinds 1978)

59

60 Schade voorkomen Goede bescherming: - Garage - Mechanische afscherming (<50 ) - Elektrische afscherming ( ) Andere maatregelen: - Kippengaas of marterwerend tapijt - Elektrische mat - Ultrasoon apparaat - Marterspray - Geurblokjes

61 Schade voorkomen Goede bescherming: - Garage - Mechanische afscherming (<50 ) - Elektrische afscherming ( ) Andere maatregelen: - Kippengaas of marterwerend tapijt - Elektrische mat - Ultrasoon apparaat - Marterspray - Geurblokjes

62 Onverbeterlijk

63 Verspreiding steenmarter

64 Steenmarter vs boommarter

65 Steenmarter vs boommarter Boommarter Steenmarter Snuit Even donker als Rozig, lichter dan voorpoten voorpoten Oren Breed met brede Smaller, kleine lichte rand lichte rand Bef Botergeel Wit Ondervacht Geelbruin Wit-grijs

66 Boommarter

67 Boommarter

68 Foto : Bram Achterberg

69 Mogelijke nestbomen

70 Latrine Foto s : Chris Achterberg Handleiding inventarisatie op website

71

72

73 Inventarisatie met Jiggler

74 Verspreiding boommarter

75 Otter

76 Otter Foto : Rudi Debruyne

77

78

79

80 Verspreiding van de otter

81

82

83

84

85 Amerikaanse nerts

86 Amerikaanse nerts

87 Amerikaanse nerts

88 Das

89

90

91

92 Mestputjes

93 Dassenburcht

94

95 Dassenburcht

96 Sporen

97

98

99

100 Verspreiding

101 Runder TBC

102 «Was»beer

103 Wasbeer

104

105 Sporen

106 Nestplaats

107

108 Wasbeer 2012/2017

109

110 Wasbeerhond

111

112 Sporen

113 Vos

114 Vos Foto : Rudi Debruyne

115 Sporen Hond

116 De vos is terug

117

118 Anti-vos-kippenren Afsluitbaar nachthok (a) Stevig gaas (1) Tegel of gaas ingraven (6,7) gaas naar buiten geplooid (3) of schrikdraad (4) of dak van gaas (5)

119

120 Wilde? kat

121 Wilde kat

122 Wilde kat Foto : Rudi Debruyne

123

124

125

126 Wilde kat

127 Wilde kat in Voeren

128 Wildcamera s - pindakaas - kattenkruidolie - valeriaanolie - olie uit blikjes met sardientjes

129

130 Sporen katachtigen In cm Huiskat Wilde kat Lynx Bijna cirkelvormige omtrek Zelden nagels in de afdruk Tenen in halve cirkelvorm Drielobbig voetkussen Lengte 3-3,5 4-4,5 6,5 8 Breedte 3-3,5 3,5-4 5,5-6 Paslengte (stap) Kat: afdruk is bijna even lang als breed Paslengte bij kat = korter dan bij vos Wilde kat: afdruk iets langer dan breed verwarring met (verwilderde) huiskat mogelijk

131

132 Lynx Foto : Rudi Debruyne

133 Lynx

134

presenteert: Zoogdieren Bewerking: Joeri Cortens

presenteert: Zoogdieren Bewerking: Joeri Cortens presenteert: Zoogdieren Bewerking: Joeri Cortens Zoogdieren : evolutie Innovaties: * endotherm - haar * jongen zogen * voedselspecialisatie - tanden - kauwspieren 2 Waarom zijn de meeste zoogdieren nachtactief?

Nadere informatie

Wezels en marterachtigen

Wezels en marterachtigen 7 Kleine roofdieren Verschillende kleine roofdieren kunnen nuttig zijn in de bestrijding van kleine knaagdieren. Denken we aan de marterachtigen (muiswezel, hermelijn, steenmarter, boommarter, bunzing

Nadere informatie

Spreekbeurtpakket steenmarter SPREEKBEURTINFORMATIE OVER STEENMARTERS

Spreekbeurtpakket steenmarter SPREEKBEURTINFORMATIE OVER STEENMARTERS foto Ernst Dirksen SPREEKBEURTINFORMATIE OVER STEENMARTERS De steenmarter De steenmarter is een zoogdier uit de marterfamilie. Hij dankt zijn naam aan zijn voorkeur voor steenachtige schuilplaatsen, zoals

Nadere informatie

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm.

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. Inheemse Roofdieren Vos De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. vos kan zich makkelijk aanpassen aan een leefgebied maar zijn favoriet is toch wel een bos met open gebieden.

Nadere informatie

Algemeen. Even voorstellen Vos

Algemeen. Even voorstellen Vos Algemeen Vos en steenmarter zijn na een lange periode van vrijwel volledige afwezigheid in Vlaanderen aan een opmerkelijke terugkeer bezig. Sedert de jaren 80-90 van de vorige eeuw is er in heel West-Europa

Nadere informatie

Gewervelden zijn dieren met een inwendig skelet en een wervelkolom. Dit skelet is meestal van botten gemaakt.

Gewervelden zijn dieren met een inwendig skelet en een wervelkolom. Dit skelet is meestal van botten gemaakt. Gewervelden Gewervelden zijn dieren met een inwendig skelet en een wervelkolom. Dit skelet is meestal van botten gemaakt. Voorbeeld bij een kikker: Determinatietabel Gewervelden: 1 Heeft het dier kieuwen?

Nadere informatie

Zoogdieren die voorkomen op De Pan.

Zoogdieren die voorkomen op De Pan. Zoogdieren die voorkomen op De Pan. Zoogdieren (Mammalia) vormen een klasse van warmbloedige, meestal levendbarende chordadieren die hun jongen zogen met borstvoeding. Ze zijn deel van de Amniota en zijn

Nadere informatie

Uitwerpsel van een steenmarter

Uitwerpsel van een steenmarter De steenmarter De steenmarter behoort tot de groep van de marterachtigen, net als de otter, de das, de boommarter, de bunzing, de hermelijn en de wezel. Hij is ongeveer even groot als een kat, maar slanker

Nadere informatie

~J 'J ~_; JJj_;1 -~-L'._j_f J~-- _;J (j) VJ ~_;J~ N l'- O"l. !'- co. (V) O"l

~J 'J ~_; JJj_;1 -~-L'._j_f J~-- _;J (j) VJ ~_;J~ N l'- Ol. !'- co. (V) Ol ~J 'J ~_; JJj_;1 -~-L'._j_f J~-- _;J (j) VJ ~_;J~ (V) O"l 0 st N l'- O"l co!'- co 1 i ~-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

DE MARTERACHTIGEN DE BOOMMARTER

DE MARTERACHTIGEN DE BOOMMARTER DE MARTERACHTIGEN DE BOOMMARTER (Martes martes) De boommarter lijkt goed op de steenmarter. De totale lengte van de ram ligt tussen de 75 en 80 cm. De moer is wat kleiner. Heeft ongeveer dezelfde bruine

Nadere informatie

PROJECT WILDCAMERA. 3 April 2019 Gemeente Deventer. Ing. S.A. (Sil) Westra Tel:

PROJECT WILDCAMERA. 3 April 2019 Gemeente Deventer. Ing. S.A. (Sil) Westra Tel: PROJECT WILDCAMERA 3 April 2019 Gemeente Deventer Ing. S.A. (Sil) Westra Tel: 06-54376380 E-mail: sil.westra@silvavir.com PROGRAMMA 1. Introductie wildcamera s 2. Onderzoek 3. Foto quiz 4. Project Wildcamera

Nadere informatie

iets te weten te komen in de sneeuw kan dus nog tot een korte periode in de winter. Maar of het nu iets nieuws oplevert

iets te weten te komen in de sneeuw kan dus nog tot een korte periode in de winter. Maar of het nu iets nieuws oplevert ZOOGDIER (4) 93/4 9 Voetstapjes in de sneeuw: De bunzing verraadt zich Jaap Mulder Het is niet gemakkelijk iets te weten te komen over de leefwijze van kleine marterachtigen, zeker als je niet over allerlei

Nadere informatie

Vrijwilligersbijeenkomst. 30/5/2016 Mundo-B

Vrijwilligersbijeenkomst. 30/5/2016 Mundo-B Vrijwilligersbijeenkomst 30/5/2016 Mundo-B Stand van zaken Reeds verzamelde gegevens BIM/IBGE data 2001-2012 3592 (data ruwweg 2001-2012 => 12 jaar) Data 2013-2016 4753 (ingevoerd tussen 1/1/2013 en 30/4/2016

Nadere informatie

Steenmarters. Aanpak van overlast. Gemeente Midden-Drenthe

Steenmarters. Aanpak van overlast. Gemeente Midden-Drenthe Steenmarters Aanpak van overlast Gemeente Midden-Drenthe november 2011 Hoofdstuk 1: Inleiding In dit plan wordt beschreven op welke wijze de gemeente overlast bestrijdt die veroorzaakt wordt door steenmarters.

Nadere informatie

Tekst: Diemer Vercayie, Koen Van Den Berge, Michiel Vandegehuchte, Dirk Criel Vormgeving voorblad: Jenny Dedoncker

Tekst: Diemer Vercayie, Koen Van Den Berge, Michiel Vandegehuchte, Dirk Criel Vormgeving voorblad: Jenny Dedoncker Colofon samenwerking tussen het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en Natuurpunt en met inhoudelijke ondersteuning van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en met medewerking van INVERDE.

Nadere informatie

Dassensporen versie 23-09-2010

Dassensporen versie 23-09-2010 Dassensporen versie 23-09-2010 Deze hand-out is gemaakt ter begeleiding van een veldexcursie. Doel is het kunnen herkennen en duiden van dassensporen. Voor meer informatie over de biologie en ecologie

Nadere informatie

Met de kippen op stok. Gevleugelde afvalverwerkers beschermen tegen marters en vossen

Met de kippen op stok. Gevleugelde afvalverwerkers beschermen tegen marters en vossen Met de kippen op stok Gevleugelde afvalverwerkers beschermen tegen marters en vossen Agenda Kippen actief als afvalverwerkers Afkomst, verzorging, huisvesting, voeding, leg, mest, Marters actief als kippenverwerkers

Nadere informatie

l'! Fractie Algemeen Belang t.a.v. de heer H. Peters Hommelweg 9 6114 RR Susteren Geachte heer Peters,

l'! Fractie Algemeen Belang t.a.v. de heer H. Peters Hommelweg 9 6114 RR Susteren Geachte heer Peters, Gemeent Echt-SüSteren Fractie Algemeen Belang t.a.v. de heer H. Peters Hommelweg 9 6114 RR Susteren Echt, 9 juli 2013 Verzonden:! 2 JUL! 2013 Nieuwe Markt 55, Echt Postbus 450, 6100 AL Echt Tel. 0475-478

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van zomer 2010 Hoi! Steenmarters waren in Nederland bijna uitgestorven. Maar sinds ze beschermd worden, komen er steeds meer. Toch is de kans klein dat je zo n marter tegen

Nadere informatie

Steenmarters. Aanpak van overlast. Gemeente Midden-Drenthe

Steenmarters. Aanpak van overlast. Gemeente Midden-Drenthe Steenmarters Aanpak van overlast Gemeente Midden-Drenthe Januari 2005 Hoofdstuk 1: Inleiding In dit plan wordt beschreven op welke wijze de gemeente overlast bestrijdt die veroorzaakt wordt door steenmarters.

Nadere informatie

De telformulieren 1 tot en met 5 kopiëren ten behoeve van de tellers.

De telformulieren 1 tot en met 5 kopiëren ten behoeve van de tellers. VOORJAARSTELLING 2012 TELFORMULIEREN De telformulieren 1 tot en met 5 kopiëren ten behoeve van de tellers. Inventarisatieformulier 6 en 7 kopiëren ten behoeve van de jachthouders in uw WBE. Voorjaarstelling

Nadere informatie

STEENMARTERS IN EN OM HET HUIS

STEENMARTERS IN EN OM HET HUIS STEENMARTERS IN EN OM HET HUIS HOE OM TE GAAN MET STEENMARTERS IN DE DIRECTE WOONOMGEVING DE STEENMARTER De steenmarter behoort tot de groep van marterachtigen, net als de otter, de das, de boommarter,

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Wilde Konijn Het wilde konijn: Wie is wie? Mannetje = rammelaar of ram Vrouwtje = voedster Waar komen konijnen voor: Ze leven in de vrije natuur, liefst op zandgronden.ze zitten graag in half open landschappen

Nadere informatie

ROOFDIEREN OF ANDERE JAGERS?

ROOFDIEREN OF ANDERE JAGERS? LEERLINGENBLAD VAN:... ROOFDIEREN OF ANDERE JAGERS? DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 Ik weet al veel van roofdieren ja nee Een krokodil is een roofdier ja nee De reuzepanda is een roofdier ja

Nadere informatie

Word ook actief voor onze zoogdieren!

Word ook actief voor onze zoogdieren! ZOOGDIERVERENIGING ZOEKT VRIJWILLIGERS Word ook actief voor onze zoogdieren! Gezocht: haas, konijn, ree, vos, egel en eekhoorn, bijzondere muizen zoals de hazelmuizen, bevers, bunzingen en boommarters

Nadere informatie

Zoogdieren in het Bos

Zoogdieren in het Bos Zoogdieren in het Bos Nederland Bos Bosrand Slaapplaats Kraamkolonies Totaal Percentage Rode Lijst Paarplaats 1994 inheems grondgebonden 41 9 16-25 61% 5 vleermuis 19 10 1 2 13 68% 6 verdwenen grondgebonden

Nadere informatie

Steenmarter ecologie in een notendop!

Steenmarter ecologie in een notendop! De steenmarter (Martes foina), ecologie en verspreiding Dick Klees Steenmarter symposium 6 11 2013 te Arnhem Steenmarter ecologie in een notendop! Wat te verwachten? Uiteraard niet alles in krap 20 minuten

Nadere informatie

S t e e n m a r t. er: Martes foina

S t e e n m a r t. er: Martes foina Leefomgeving: er: Martes foina S t e e n m a r t Deze kleine klimkunstenaren tonen altijd aantrekkelijk, maar men mag niet vergeten dat hier om roofdieren gaat. Beide rassen de steen- en boommarter lijken

Nadere informatie

Natuuronderzoek Pauwhof in Zwaanshoek

Natuuronderzoek Pauwhof in Zwaanshoek Natuuronderzoek 2017-2018 Pauwhof in Zwaanshoek Opdrachtgever: Vink + Veenman Groot Eco Advies 2018-054 Concept 21-08-2018 Definitief 22-08-2018 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Methode en veldbezoeken

Nadere informatie

fossielen en evolutie

fossielen en evolutie fossielen en evolutie determinatietabel fossiele kiezen van Pleistocene landzoogdieren uit Nederland handleiding tabel waarvoor is deze tabel bedoeld? Met deze tabel kan je fossiele kiezen van een aantal

Nadere informatie

BOOMMARTERS IN ONZE UTRECHTSE BOSSEN

BOOMMARTERS IN ONZE UTRECHTSE BOSSEN BOOMMARTERS IN ONZE UTRECHTSE BOSSEN Henri Wijsman De boommarter is een roofdier ter grootte van een kleine kat, die heel behendig in de kruinen van bomen kan klimmen, een wonder om te zien. Dat te mogen

Nadere informatie

Spreekbeurtpakket das

Spreekbeurtpakket das foto Aaldrik Pot SPREEKBEURTINFORMATIE OVER DASSEN De das De das (Meles Meles in het Latijn) behoort tot de familie van de marters (Mustelidae in het Latijn) en is in Nederland de grootste van deze familie.

Nadere informatie

Handleiding boommarters inventariseren Chris Achterberg

Handleiding boommarters inventariseren Chris Achterberg Werkgroep Boommarter Nederland Handleiding boommarters inventariseren Chris Achterberg Foto s omslag: Bram Achterberg Handleiding boommarters inventariseren Werkgroep Boommarter Nederland Chris Achterberg

Nadere informatie

Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT

Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT rapportnr. 2017.2494 juni 2017 In opdracht van: Gemeente Oosterhout

Nadere informatie

Pluimvee beschermen tegen predatie

Pluimvee beschermen tegen predatie Pluimvee beschermen tegen predatie J.L.Mulder Groenekan, 2014 Pluimvee beschermen tegen predatie Berkenlaan 28 3737RN Groenekan www.mulder- natuurlijk.nl 06-10708498 Rapportnummer 2014-3 augustus 2014

Nadere informatie

Bestrijding steenmarteroverlast

Bestrijding steenmarteroverlast Bestrijding steenmarteroverlast Kader voor ontheffingverlening 1. Inleiding Steenmarters komen in een groot deel van Europa voor, met uitzondering van Scandinavië, Ierland en Groot Brittannië. De verspreiding

Nadere informatie

Knaagdierbestrijdingsplan

Knaagdierbestrijdingsplan Knaagdierbestrijdingsplan Naam Adres Woonplaats Telefoonnr. Fax Mobiel Arts Brandweer Alarmnr. 112 Een ongediertebestrijdingsplan omvat ten minste: - De soorten die bestreden worden - Welke middelen worden

Nadere informatie

De inhoud. 1. De inleiding. 2. De woordspin. 3. Het uiterlijk van de das. 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren?

De inhoud. 1. De inleiding. 2. De woordspin. 3. Het uiterlijk van de das. 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren? De inhoud 1. De inleiding 2. De woordspin 3. Het uiterlijk van de das 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren? 7. De dassenwerkgroep Utrecht 8. De afsluiting 9. Bronnen 1.

Nadere informatie

NEM Meetnet Bunzing & Boommarter jaar 4 (=2019)

NEM Meetnet Bunzing & Boommarter jaar 4 (=2019) NEM Meetnet Bunzing & Boommarter jaar 4 (=2019) Dick Bekker Sil Westra Landelijk coördinator Zoogdiervereniging dick.bekker@zoogdiervereniging.nl Project coördinator Silvavir ecologisch advies sil.westra@silvavir.com

Nadere informatie

Roofdieren of andere jagers?

Roofdieren of andere jagers? LEERlingenblad van:... Roofdieren of andere jagers? speurles basisonderwijs groep 7 & 8 Ff checken Ik weet al veel van roofdieren ja nee Een krokodil is een roofdier ja nee De reuzepanda is een roofdier

Nadere informatie

HET PRENTENBOEK. EXTRA Maak buiten je thuis

HET PRENTENBOEK. EXTRA Maak buiten je thuis HET PRENTENBOEK R e n é N a u t a e n A a l d r i k P o t EXTRA Maak buiten je thuis Inhoud Voorwoord 8 Introductie 0 Waarom dit boek 2 Waar te gebruiken? 3 Waarom nog een boek? 3 Wat staat er niet in

Nadere informatie

Grote zoogdieren in Aartselaar

Grote zoogdieren in Aartselaar Grote zoogdieren in Aartselaar 1 Grote zoogdieren in Aartselaar? In het verstedelijkt Vlaanderen, dus ook in Aartselaar, zijn de vos, de steenmarter en de ree niet langer zeer uitzonderlijke gasten. Ze

Nadere informatie

Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland

Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland Wat betekent dit voor beheer en inrichting? Sinds 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming van kracht. De wezel, de hermelijn en de bunzing zijn

Nadere informatie

Big brother is watching you! Een blik in het leven van Marterachtigen met cameravallen

Big brother is watching you! Een blik in het leven van Marterachtigen met cameravallen Big brother is watching you! Een blik in het leven van Marterachtigen met cameravallen Overzicht 1. Fauna onderzoek met fotoof cameravallen 2. Landschapsecologisch onderzoek boom en steenmarter 3. Onderzoek

Nadere informatie

De wilde kat tussen Geul en Gulp

De wilde kat tussen Geul en Gulp De wilde kat tussen Geul en Gulp Laura Kuipers 2016 In opdracht van Ark Natuurontwikkeling, mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij Inhoudsopgave Samenvatting... 2 Inleiding... 3 Materiaal

Nadere informatie

Om ratten te verdelgen, moeten we ze beter leren kennen!

Om ratten te verdelgen, moeten we ze beter leren kennen! Om ratten te verdelgen, moeten we ze beter leren kennen! 1. Hoeveel weegt een rat? A. 1100 g B. 220 g C. 450 g 2. Hoe groot is een rat (zonder de staart)? A. 25 cm B. 65 cm C. 15 cm 3. Welk zicht heeft

Nadere informatie

Verzorging van de Newfoundlander

Verzorging van de Newfoundlander Wat heb je nodig: Verzorging van de Newfoundlander - shampoo - conditioner - droge handdoeken - waterblazer +/- 199 - trimtafel +/- 250 - watten voor het schoonmaken van de oren - nagelknipper +/- 9 -

Nadere informatie

Deel 1- DE VOS. Wanda. Tekst: Wanda Zwart

Deel 1- DE VOS. Wanda. Tekst: Wanda Zwart Tekst: Wanda Zwart Deel 1- DE VOS Intro In mijn werk als bos-natuurbeheerder doe ik er alles aan om onze (vaak bedreigde) roofdiersoorten te beschermen. Toch kan ik, als hobbypluimveehouder, in de visie

Nadere informatie

Werken met de wildcamera

Werken met de wildcamera Werken met de wildcamera 16 November 2018 Biodiversiteit en leefgebieden Ing. S.A. (Sil) Westra Tel: 06-54376380 E-mail: sil.westra@silvavir.com Workshop carrousel 1. Verschillende types wildcamera 2.

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

Sporen en kenmerken Otters

Sporen en kenmerken Otters Sporen en kenmerken Otters Nuttig voor vastlegging: Digitale camera voor het vastleggen van interessante zaken Pen en papier voor registratie van bevindingen Meetlint voor opmetingen sporen en prenten

Nadere informatie

Informatieavond ratten

Informatieavond ratten Informatieavond ratten Herkennen van knaagdieren Bruine rat Sinds 18 e eeuw in Europa Grazige steppen Centraal Azië rug meestal grijsbruin buik lichter van kleur kleurvariaties zijn mogelijk stevige bouw

Nadere informatie

De leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw

De leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw De leeuw Wat is nou mooier dan je spreekbeurt houden over de leeuw? De leeuw is een prachtig roofdier en een moedig en krachtig dier. En sinds de middeleeuwen heeft de leeuw de titel koning der dieren.

Nadere informatie

Op zoek naar Wilde kat en Boommarter. Verspreiding Boommarter Limburg. Verspreiding Wilde kat Euregio. Aanleiding

Op zoek naar Wilde kat en Boommarter. Verspreiding Boommarter Limburg. Verspreiding Wilde kat Euregio. Aanleiding Op zoek naar Wilde kat en Boommarter Verspreiding Boommarter Limburg Bron: Waarnemingen.be 1 Veursbos INBO, 2010 René Janssen LIKONA dag, Diepenbeek 2014 01 17 Verspreiding Wilde kat Euregio Aanleiding

Nadere informatie

Beleidsplan Steenmarters gemeente Hattem 2015

Beleidsplan Steenmarters gemeente Hattem 2015 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Hattem. Nr. 109500 19 november 2015 Beleidsplan Steenmarters gemeente Hattem 2015 1 Inleiding Gemeente Hattem wordt steeds meer geconfronteerd met de aanwezigheid

Nadere informatie

Zoogdier gezien? op 15 en 16 oktober 2011

Zoogdier gezien? op 15 en 16 oktober 2011 Zoogdier gezien? op 15 en 16 oktober 2011 Zoogdieren vind je overal, ook bij jou in de buurt. Al laten ze zich niet altijd even makkelijk bewonderen, toch zijn ze er. Soms merk je dat aan de onfortuinlijke

Nadere informatie

Word ook actief voor onze zoogdieren!

Word ook actief voor onze zoogdieren! ZOOGDIERVERENIGING ZOEKT VRIJWILLIGERS Word ook actief voor onze zoogdieren! Gezocht: haas, konijn, ree, vos, egel en eekhoorn, bijzondere muizen zoals de hazelmuizen, bevers, bunzingen en boommarters

Nadere informatie

Spreekbeurtinformatie over de vos (vulpes vulpes)

Spreekbeurtinformatie over de vos (vulpes vulpes) Spreekbeurtinformatie over de vos (vulpes vulpes) Algemeen Foto Sil Westra De vos behoort tot de hondachtigen. Samen met katachtigen, marterachtigen en beren horen zij tot de groep van de carnivoren of

Nadere informatie

Dierenkrans. Vertaald door Jeannette Kemp. Alle Figuren, gemaakt met mijn instructies,

Dierenkrans. Vertaald door Jeannette Kemp. Alle Figuren, gemaakt met mijn instructies, Dierenkrans Vertaald door Jeannette Kemp Alle Figuren, gemaakt met mijn instructies, mogen verkocht worden, met een vermelding naar mij als ontwerpster de instructies zelf (of delen ervan), mogen niet

Nadere informatie

Handleiding voor het inventariseren van dassenburchten

Handleiding voor het inventariseren van dassenburchten Handleiding voor het inventariseren van dassenburchten S.A. Westra C. Achterberg Handleiding voor het inventariseren van dassenburchten S.A. Westra C. Achterberg Zoogdiervereniging VZZ Oktober 2007 COLOFON

Nadere informatie

Werkblad schedels groep 1

Werkblad schedels groep 1 Werkblad schedels groep 1 De lengte van het dier is ongeveer 5 keer de lengte van de schedel Hoe lang is de schedel? Meet langs de zijkant Hoe breed is de oogkas? Schedel nr 1 Schedel nr 2 Schedel nr 3

Nadere informatie

Herkennen van knaagdieren. Informatieavond ratten. Herkennen van knaagdieren. Herkennen van knaagdieren

Herkennen van knaagdieren. Informatieavond ratten. Herkennen van knaagdieren. Herkennen van knaagdieren Herkennen van knaagdieren Informatieavond ratten Zwarte rat Sinds Middeleeuwen eeuw in Europa Oerwouden zuidoost Azië, in bomen rug en buik blauwgrijs tot zwart kleurvariaties zijn mogelijk slanke bouw

Nadere informatie

Opleiding trailcamera s. Diemer Vercayie & Alain Paquet

Opleiding trailcamera s. Diemer Vercayie & Alain Paquet Opleiding trailcamera s Diemer Vercayie & Alain Paquet Waar gaan we het over hebben? 1. Werking trailcamera s 2. Plaatsen trailcamera 3. Resultaten doorgeven 4. Exacte werkwijze 5. Materiaal ontlenen 1.

Nadere informatie

Vogels. Duiven Eenden Ganzen

Vogels. Duiven Eenden Ganzen Vogels Duiven Eenden Ganzen Kippen Meeuwen In deze folder vindt u meer informatie over bovenstaande vogels. U leest hoe u ze herkent, wat voor overlast ze kunnen veroorzaken, wat u kunt doen om overlast

Nadere informatie

De bunzing, ongetwijfeld beter bekend onder de

De bunzing, ongetwijfeld beter bekend onder de BUNZING Bunzing op de dool? Koen Van Den Berge & Jan Gouwy Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Geraardsbergen De bunzing, ongetwijfeld beter bekend onder de volksnaam fissche of visse (of fischauw

Nadere informatie

Uitslag NK Prepareren 2017 Natuurmuseum Fryslân

Uitslag NK Prepareren 2017 Natuurmuseum Fryslân Uitslag NK Prepareren 2017 Natuurmuseum Fryslân Beginnende preparateurs 1 Noordse stormvogel A. Mewe 85 2e prijs 2 Zwarte kraai A. Mewe 79 3e prijs 3 Kraai W. Leenders 75 E.V. 4 Wezel E. Lieven 75 E.V.

Nadere informatie

PREDATORS OVERZICHT PREDATORS* Nachtroofvogels. Kraaiachtigen. Woelmuisachtigen Hondachtigen. Katachtigen. Marterachtigen. Dagroofvogels.

PREDATORS OVERZICHT PREDATORS* Nachtroofvogels. Kraaiachtigen. Woelmuisachtigen Hondachtigen. Katachtigen. Marterachtigen. Dagroofvogels. OVERZICHT PREDATORS* Verenkleed Haarkleed Dagroofvogels Nachtroofvogels Kraaiachtigen (aka tuig) Katachtigen Woelmuisachtigen Hondachtigen Marterachtigen Valkachtigen Visarend Sperwerachtigen Uilen Smelleken

Nadere informatie

natuurboekje van zomer 2018

natuurboekje van zomer 2018 natuurboekje van zomer 2018 HOI! DE DAS NOEMEN ZE ook wel: de panda van Nederland. Das en panda zijn natuurlijk heel verschillend. Maar allebei hebben ze een zwartwitte kop. Allebei zijn het roofdieren.

Nadere informatie

ONTWETENDEKKERSSCHAP DAT ONTDEK JE BIJ DE ONTWETENDEKKERSSCHAP

ONTWETENDEKKERSSCHAP DAT ONTDEK JE BIJ DE ONTWETENDEKKERSSCHAP ONTWETENDEKKERSSCHAP Ontdek onze leeuwenkoning Kennen jullie wel de specht Dit is onze lieve knuffelbeer DAT ONTDEK JE BIJ DE ONTWETENDEKKERSSCHAP *In dit tijdschrift vind je boekentips de boeken zijn

Nadere informatie

WOORDENBOEK VAN DE VLAAMSE DIALEKTEN =========================================

WOORDENBOEK VAN DE VLAAMSE DIALEKTEN ========================================= WOORDENBOEK VAN DE VLAAMSE DIALEKTEN ========================================= UNIVERSITEIT GENT Vragenlijst 62 Vakgroep Nederlandse Taalkunde maart 1994 Blandijnberg 2 9000 Gent REPTIELEN, AMFIBIEEN EN

Nadere informatie

Korte geschiedenis van het ras

Korte geschiedenis van het ras Andere naam: Laplandse Herder en Laplandse Vallhund Oorsprong: Finland Gehouden als: Gezelschapshond Grootte: Reuen ong. 51 cm en teven ong. 46 cm Gewicht: 27-30 kg Kleur: Zwart, zwart/wit en black and

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten Roofdieren inhoud blz. 1. Roofdieren 3 2. De leeuw 4 3. De tijger 6 4. De luipaard 8 5. De wolf 10 6. De ijsbeer 12 7. De bruine beer 14 8. Filmpjes 16 Pluskaarten 18 Bronnen en foto s 19 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Knaag- en graafdieren

Knaag- en graafdieren Knaag- en graafdieren Bruine en zwarte ratten Konijnen Mollen Muizen In deze folder vindt u meer informatie over bovenstaande dieren. U leest hoe u ze herkent, wat voor overlast ze kunnen veroorzaken,

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-18-2-b Wolven Gebruik informatie 1 tot en met 6 om vraag 35 tot en met 49 te beantwoorden. Informatie

Nadere informatie

RATELSLANGEN PEKARI S

RATELSLANGEN PEKARI S groep 8 DESERT Deze DESERT-speurtocht bevat open en meerkeuze vragen. Bij de meerkeuze vragen is steeds maar één antwoord goed (tenzij anders vermeld). Denk er ook aan dat je de paden niet mag verlaten

Nadere informatie

TELINSTRUCTIE. Rapportages graag uiterlijk zondag 19 mei a.s. aan mevrouw C. Holdinga (choldinga@planet.nl)

TELINSTRUCTIE. Rapportages graag uiterlijk zondag 19 mei a.s. aan mevrouw C. Holdinga (choldinga@planet.nl) TELINSTRUCTIE 2013 Wat stuurt u terug: Overzichtskaart met ingetekend: nestkolonies van roeken belopen vossenburchten gebieden met reewild dat niet geteld wordt Excel-formulier met telgegevens, getelde

Nadere informatie

Weidevogels en predatie: een literatuuroverzicht

Weidevogels en predatie: een literatuuroverzicht Weidevogels en predatie: een literatuuroverzicht Weidevogels en predatie: een literatuuroverzicht i o o o o o ii A&W-rapport 1448 o o o Weidevogels en predatie: een literatuuroverzicht iii Weidevogels

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Honden Als je aan mensen vraagt wat hun lievelingsdier is, noemen veel mensen de hond. Honden zijn namelijk niet alleen lieve en mooie beesten, maar ook erg geschikt als huisdier. Er zijn erg veel verschillende

Nadere informatie

Algemene beschrijving knaagdier. zoogdieren

Algemene beschrijving knaagdier. zoogdieren OPMAAK OPZOEKBOEKDIER_DEF_XP5 06-12-2005 11:47 Pagina 119 119 GERBIL zoogdieren Mongoolse gerbil Dikstaartgerbil Shawi-gerbil Bleke gerbil Latijnse naam Meriones unguiculatus Pachyuromys duprasi Meriones

Nadere informatie

Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool

Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool 2012 is het jaar van de bever. Vroeger kwam de bever in een groot deel van Nederland voor, maar er kwamen er steeds minder. De bevers werden

Nadere informatie

Flora en fauna. Flora

Flora en fauna. Flora Flora en fauna Flora De bomen in Australië zijn het hele jaar groen. Niet altijd het mooie groen zoals bij ons, maar meer het grijze groen. Zoals de eucalyptus, waarvan de meeste soorten nooit hun bladeren

Nadere informatie

Rapport monitoring gebruik faunapassages

Rapport monitoring gebruik faunapassages www.rijkswaterstaat.nl Bijlage(n) Rapport monitoring gebruik faunapassages De Wiericke, Karitaatmolensloot, Rietveldsche wetering en Hoogeveensche vaart Pagina 1 van 48 Pagina 2 van 48 Rapport monitoring

Nadere informatie

HET HERKENNEN VAN GROTE MEEUWEN (DEEL 4)

HET HERKENNEN VAN GROTE MEEUWEN (DEEL 4) HET HERKENNEN VAN GROTE MEEUWEN (DEEL 4) Bram Rijksen In de voorgaande delen is ingegaan op specifieke leeftijdskenmerken en het verschijnsel rui bij grote meeuwen. In het derde deel is aangegeven hoe

Nadere informatie

Patroon Beer Bram. Inclusief patroon kerstmuts. Ca. 100 gram Phildar Coton 3 of Catania

Patroon Beer Bram. Inclusief patroon kerstmuts. Ca. 100 gram Phildar Coton 3 of Catania Patroon Beer Bram Inclusief patroon kerstmuts Benodigdheden Gebruikte steken Ca. 100 gram Phildar Coton 3 of Catania l = losse voor de kop, het lijf en de poten hv = halve vaste Ca. 20 gram voor de snuit

Nadere informatie

Beestige bundel van: 1

Beestige bundel van: 1 Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen

Nadere informatie

Eufrasie heeft jongen!

Eufrasie heeft jongen! Marternieuws 3 Juli 2011 Inhoud Eufrasie heeft jongen! Vier boommarterjongen waargenomen in Retie (Antwerpen) Dassen gevonden in Bierbeek en Court-Saint-Etienne Das gevonden in Paal (Limburg) Wat zamelen

Nadere informatie

EEN EGEL HOUDT EEN WINTERSLAAP

EEN EGEL HOUDT EEN WINTERSLAAP EEN EGEL HOUDT EEN WINTERSLAAP 8.1. Kinderwerk. a. Tips, ideeën, mogelijkheden. 1. Het bekijken en natekenen van opgezette Zoogdieren. Let speciaal op kleur, model, gebit, klauwen. 2. Het observeren van

Nadere informatie

HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN

HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN ROUTE 2,0 km Hou je van sporen zoeken? Neem dan deze route door Hof Espelo! Ontdek de sporen van verschillende dieren in het bos. De route is zeer geschikt voor het hele gezin.

Nadere informatie

Berger de Beauce-Bas Rouge (Beauceron) Standard FCI N 44 /

Berger de Beauce-Bas Rouge (Beauceron) Standard FCI N 44 / Berger de Beauce-Bas Rouge (Beauceron) Standard FCI N 44 / 09. 11. 2006 OORSPRONG: Frankrijk Datum publicatie orginele geldige standaard 25-10-06 Gebruik: herdershond, waakhond Klas indeling FCI : Groep

Nadere informatie

Strandvogels in de kijker Jan Seys communicatieverantwoordelijke Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)

Strandvogels in de kijker Jan Seys communicatieverantwoordelijke Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) Strandvogels in de kijker Jan Seys communicatieverantwoordelijke Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) Doelstelling = Herkennen & begrijpen vogels (& vogelsporen) op het strand Indeling/opbouw STRANDVOGELS

Nadere informatie

NATUUR EN TECHNIEK V OOR HET BASISONDERWIJS

NATUUR EN TECHNIEK V OOR HET BASISONDERWIJS NATUUR EN TECHNIEK V OOR HET BASISONDERWIJS 5 Thema 1 Planten maken voedsel voor iedereen 2 Je gaat vast wel eens naar de winkel. Samen met je vader of moeder boodschappen doen. Misschien mag je zelf iets

Nadere informatie

Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN?

Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Excursie safaripark Beekse Bergen Docent: Klas: Naam (of naam groep) 2 Welkom in safaripark Beekse

Nadere informatie

Eekhoorn. Kids for Animals Eekhoorn spreekbeurt. Eekhoorn kennis. Woonplaats

Eekhoorn. Kids for Animals Eekhoorn spreekbeurt. Eekhoorn kennis. Woonplaats Kids for Animals Eekhoorn spreekbeurt Eekhoorn Eekhoorn kennis Natuurlijk ken je de eekhoorn al. Ikki is er een! Eekhoorns kun je herkennen aan hun roodbruine vacht en mooie grote pluimstaart. Ze hebben

Nadere informatie

Auditieve oefeningen - dierentuin. Hakken en plakken

Auditieve oefeningen - dierentuin. Hakken en plakken Auditieve oefeningen - dierentuin Hakken en plakken (hak de woorden in stukken, laat de kinderen het hele woord zeggen) die-ren die-ren-tuin leeuw-en gi-raf ze-bra ijs-beer kro-ko-dil was-beer-tje o-li-fant

Nadere informatie

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België Kijk je mee? Oerwoud 2006, Parasol N.V. België Pag. 2 Inhoudsopgave In het oerwoud 3 De luiaard 4 De toekan 5 De jaguar 6 De leguaan 7 De tapir 8 De papegaai 9 De aap 10 De adder 11 Lianen 12 Woordenlijst

Nadere informatie

Doel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.

Doel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt. Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kangoeroe Inhoud De ontwikkeling van de kangoeroe De meeste bekende soorten De kenmerken van een kangoeroe De levensloop van de kangoeroe Hoe komt hij aan zijn naam? De ontwikkeling van de kangoeroe Toen

Nadere informatie

Handleiding verspreidingsonderzoek otter

Handleiding verspreidingsonderzoek otter Handleiding verspreidingsonderzoek otter V.A.A. Dijkstra F.J.J. Niewold H.A.H. Jansman COLOFON Tekst: V.A.A. Dijkstra, F.J.J. Niewold & H.A.H. Jansman Vormgeving: Sil Westra Foto omslag: Ernst Dirksen.

Nadere informatie

Katachtigen. klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs

Katachtigen. klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Katachtigen klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs In Ouwehands Dierenpark leven verschillende soorten katachtigen. Ze lijken erg veel op elkaar, maar toch zijn er heel wat verschillen. Met behulp van

Nadere informatie