Wo W l o ven lven in Ned in Ne erlan derla d nd Ze komen eraan!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wo W l o ven lven in Ned in Ne erlan derla d nd Ze komen eraan!"

Transcriptie

1 Wolven in Nederland Ze komen eraan!

2 Wolven in Nederland Samenwerkingsverband ARK Natuurontwikkeling Averti Ecologie Free Nature IFAW IVN Jagersvereniging Natuurmonumenten Rewilding Foundation Studio Wolverine Zoogdiervereniging

3 Wolven in Nederland Ze komen eraan!

4 Wolven in Nederland Ze komen eraan! Help?

5

6

7

8

9

10 Wolven in Nederland Maar wolven zijn toch nog ver weg?

11 Wolven in Nederland Verre familie Een roedel bestaat uit: Volwassen reu Volwassen teef Jongen van dit jaar Halfwas jongen van vorig jaar

12 Wolven in Nederland 1-jarige wolf Alan zwerft >1500km

13

14 Wolven in Nederland Ontwikkeling Duitsland

15 Wolven in Nederland Verspreiding Duitsland

16

17 Wolven in Nederland Maar wolven zijn toch alleen maar in de wildernis? Telemetrie wolvin Neustädter roedel Geen wildernis! Bron: Buro Lupus, Lausitz DE

18 Prooidierkeuze Ecologische gevolgen Prooidierkeuze

19 Ecologische gevolgen Dus: wekelijks verse kadavers

20 Ecologische gevolgen Dus: wekelijks verse kadavers

21 Ecologische gevolgen Dus: wekelijks verse kadavers

22 Ecologische gevolgen Prooidieren vertonen Predatormijdend gedrag: Wolvennest gemeden in welpentijd Oevers van meren en rivieren Trek naar wolven arme gebieden Randen van territoria Voerplaatsen Minder vetopslag Anticonceptie door stress

23 Hebben wij al wolven in Nederland?

24 Wolven in Nederland Duiven (27 augustus 2011)

25 Wolven in Nederland Duiven (27 augustus 2011)

26 Wolven in Nederland Duiven (27 augustus 2011)

27 Wolven in Nederland Duiven (27 augustus 2011)

28 Wolven in Nederland Duiven (27 augustus 2011)

29 Wolven in Nederland Luttelgeest (4 juli 2013)

30 Wolven in Nederland Luttelgeest (4 juli 2013)

31

32 H. Sluiter, , Annen

33 S. Lakke, , Annen

34 O. Acioz, , Kolham

35 Wolven in Nederland Beuningen (3 september 2016)

36 Wolven in Nederland A28 Drenthe (3 september 2016)

37 Wolven in Nederland A28 Drenthe (3 september 2016)

38 Wolven in Nederland Terugkeer van de wolf? Jaar Regio Herkomst Leeftijd Geslacht 2011 Duiven Luttelgeest Oost-Europa 1 Teef 2014 Twente Nedersaksen 1-2 Teef 2015 Drenthe-Groningen Munster roedel 1-2 Reu 2016 Twente Uekermünde 1-2 Teef 2017 Drenthe Cuxhaven 1 Reu

39 Wolven in Nederland WelkomWolf ww.wolveninnederland.nl

40 Wolvensporen Visueel: Hond of Wolf?

41 Wolvensporen Visuele kenmerken Witte masker alleen op het gezicht/rond de mond Bron: Office National de la Chasse et de la Faune Sauvage (Feb. 2011)

42 Wolvensporen Visuele kenmerken Contrasten minder uitgesproken Bron: Office National de la Chasse et de la Faune Sauvage (Feb. 2011)

43 Wolvensporen Visuele kenmerken Oren kort en rond Bron: Office National de la Chasse et de la Faune Sauvage (Feb. 2011)

44 Wolvensporen Visuele kenmerken Korte staart met zwarte eindpunt Bron: Office National de la Chasse et de la Faune Sauvage (Feb. 2011)

45 Wolvensporen Pootafdrukken

46 Wolvensporen Zoekplaatje

47 Wolvensporen Keutels - Grote stukken bot - haar van wilde prooidieren - dikte > 2,5 cm - lengte > 20 cm

48 Wolvensporen Prooiresten

49 Wolvensporen Verkeersslachtoffers

50 Wolven in Nederland Ze komen eraan! Wolven in West-Europa zijn on the move... Waarom hier en wat zijn de ecologisch gevolgen Is er ruimte voor wolven? Wolven herkennen Is Nederland er klaar voor?

51 Vraag: Is de mens er klaar voor?

52 Roodkapje Aanvallen van Wolven op mensen 1. Verdediging 2. Predatie 3. Hondsdolheid (Rabies) 4. Overige

53 Roodkapje Aanvallen van Wolven op mensen 1. Verdediging In nauw gedreven Welpen gestolen Ruzie om prooi Wolf zal zijn aanval niet doorzetten Schade: enkele bijtwonden

54 Roodkapje Aanvallen van Wolven op mensen 2. Predatie Relatief zeldzaam Individuele dieren Extreme omgevingsfactoren Gewenning aan mensen Vaak extreem grote dieren Kinderen (en kleine vrouwen) Bron; The fear of wolves, a review of wolf attacks on humans, Linnell et al., 2002

55 Roodkapje Aanvallen van Wolven op mensen 3. Hondsdolheid Vroeger altijd dodelijk Na 1890 medicatie beschikbaar Door vaccinatie nu zeer zeldzaam

56 Roodkapje Aanvallen van Wolven op mensen 4. Overige Aaseten Voeren Gewenning

57 Hoe te beschermen?

58 De 7 geitjes Predatie op vee Predatie op Duitse schapen Einde van de nacht / vroeg in de ochtend Altijd bij slecht beschermd vee Te voorkomen door: Voldoende aanbod natuurlijke prooidieren Vee s nachts op stal

59 Vee achter schrikdraad

60 Bescherming van vee Inzet Livestock guarding dogs

61 Natuurlijke kuddes

62 De 7 geitjes Predatie op vee Kadavers van vee verwijderen Autopsie achterhaalt dader

63

64

65 Wolven in Nederland Ze komen eraan! De Wolf komt er aan? Een internationaal beschermde diersoort! Een dier dat veel emoties oproept! Maar wat doen wij?

Wolven in Nederland? Ze komen er aan! Leo Linnartz, april 2013

Wolven in Nederland? Ze komen er aan! Leo Linnartz, april 2013 Wolven in Nederland? Ze komen er aan! Leo Linnartz, april 2013 Inhoud Nederland is vol Toch komen er wolven aan Eerste wolf Wolven in de natuur Wolven, mensen en vee Nederland is vol! Platteland loopt

Nadere informatie

Soortbeschermingsplan Wolf

Soortbeschermingsplan Wolf Soortbeschermingsplan Wolf Eindrapportage 2010-2015 1 Colofon 2015 ARK Natuurontwikkeling Tekst en samenstelling: Leo Linnartz Fotoverantwoording: Leo Linnartz, Bob Luijks Illustraties en kaarten: Jeroen

Nadere informatie

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7.

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7. De wolf inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 4 2. Ruiken, horen en zien 6 3. De roedel 7 4. De taal van de wolf 9 5. Wolf en hond 10 6. Soorten wolven 11 7. Sprookjes 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

Monitoring Wolf Nederland

Monitoring Wolf Nederland Monitoring Wolf Nederland Stakeholdersbijeenkomst Operationeel draaiboek wolf 4 juli 2018, Hugh Jansman & Arjen de Groot Duitsland & Polen: status 2015 Kenmerken wolf immigratie voortplanting populatieomvang

Nadere informatie

WOLF. Huilend roofdier

WOLF. Huilend roofdier WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Verslag Workshop WOLVEN in Nederland

Verslag Workshop WOLVEN in Nederland Verslag Workshop WOLVEN in Nederland Waarom een dag over wolven in Nederland? Chris Braat, FREE Nature. De aanleiding zijn de wolven zelf! Het verspreidingsgebied van de wolf groeit en Nederland komt binnen

Nadere informatie

DE WOLF. Huilend roofdier

DE WOLF. Huilend roofdier DE WOLF Huilend roofdier De wolf heeft vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Welkom. wolf! Wild van natuur

Welkom. wolf! Wild van natuur Welkom wolf! Wild van natuur Bob Luijks De wolf is terug! De voorbije jaren zetten wolven opnieuw poot op zowel Belgische als Nederlandse bodem, en dat na een afwezigheid van ruim anderhalve eeuw. Lopen

Nadere informatie

Spreekbeurtinformatie over wolven

Spreekbeurtinformatie over wolven Spreekbeurtinformatie over wolven September 2016 De wolf De wolf (Canis lupus in het Latijn) behoort tot de familie van de hondachtigen. Wij beschouwen de wolf als de voorouder van hondenrassen die wij

Nadere informatie

DOSSIER. tekst. foto s

DOSSIER. tekst. foto s 30 DOSSIER tekst foto s Jan Loos Leo Linnartz (Ark Natuurontwikkeling) Marco Bastiaens (Macciepics) Leo Linnartz (Ark Natuurontwikkeling) Lars Soerink (Vilda) Hugo Willocx Dieder Plu OPT LANDSCHAP 31 De

Nadere informatie

WAAROM EEN SPREEKBEURT OVER DE WOLF?

WAAROM EEN SPREEKBEURT OVER DE WOLF? SPREEKBEURT WOLF 2 SPREEKBEURT WOLF WAAROM EEN SPREEKBEURT OVER DE WOLF? Het kan zijn dat er vandaag of morgen wolven in Nederland gaan wonen. In Duitsland leven er al 250 en in Frankrijk 300. Van daaruit

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22747 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22747 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22747 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Yirga Abay, Gidey Title: Ecology and conservation of spotted hyena (Crocuta crocuta

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-18-2-b Wolven Gebruik informatie 1 tot en met 6 om vraag 35 tot en met 49 te beantwoorden. Informatie

Nadere informatie

in Op deze kaart is goed te zien hoe de wolven vanuit Polen zich naar Duitsland verspreiden.

in Op deze kaart is goed te zien hoe de wolven vanuit Polen zich naar Duitsland verspreiden. Dag-verslag Platformbijeenkomst: Komst van de Wolf 18 mei 2018 De wolf laat zich steeds vaker zien in Nederland. De schapensector heeft daarom aangegeven behoefte te hebben aan informatie en discussie

Nadere informatie

Werkblad: Gedrag van honden

Werkblad: Gedrag van honden Werkblad: Gedrag van honden Wat ga je doen? Je gaat het gedrag van honden bekijken als ze buiten lopen, op straat of in een park. Wat is het doel? Deel I. Onderzoeken hoe honden zich gedragen. Vragen hierbij

Nadere informatie

Strategieles Sleutelschema s niveau A

Strategieles Sleutelschema s niveau A Strategieles Sleutelschema s niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je steeds een tekst. Bij de tekst maak je altijd een schema. Dan kun je snel zien waar de tekst over gaat. Zo'n schema

Nadere informatie

Handleiding/Lesopzet niveau C

Handleiding/Lesopzet niveau C Handleiding/Lesopzet niveau C Nieuws Wist u al dat er in de wekelijkse handleiding online suggesties voor extra semantiseringsoefeningen bij de doelwoorden staan? Er is ook een algemene handleiding over

Nadere informatie

De wolf is er bijna. natuur en beleid

De wolf is er bijna. natuur en beleid natuur en beleid De wolf is er bijna Door leegloop van het Europese platteland en betere bescherming herovert de wolf terrein. Alterra maakte samen met tientallen partijen een plan om de wolf en zijn leefgebied

Nadere informatie

Presentatie diervriendelijk hondenbeleid

Presentatie diervriendelijk hondenbeleid Presentatie diervriendelijk hondenbeleid 19 januari 2012 Van Hall Larenstein Inge Koenis en Nicky del Grosso Natuurlijk gedrag Wat is natuurlijk gedrag voor een hond? Hoeveel van al zijn gedrag

Nadere informatie

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm.

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. Inheemse Roofdieren Vos De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. vos kan zich makkelijk aanpassen aan een leefgebied maar zijn favoriet is toch wel een bos met open gebieden.

Nadere informatie

Korte geschiedenis van het ras:

Korte geschiedenis van het ras: Ras: Saarlooswolfhond Oorsprong: Nederland Gehouden als: Gezinshond Grootte: Reuen 65-75 cm en teven 60-70 cm Gewicht: 36-41 kg Kleur: Crà me, wit, bosbruin of wolfsgrauw Vachtsoort: Stokharig en ruw met

Nadere informatie

Algemeen: De boxer is een middelgrote, vierkant gebouwde hond met sterke ledematen en krachtig ontwikkelde spieren.

Algemeen: De boxer is een middelgrote, vierkant gebouwde hond met sterke ledematen en krachtig ontwikkelde spieren. Oorsprong: Duitsland Gehouden als: Gezinshond Grootte: Reuen 57-63 cm en teven 53-59 cm Gewicht: Reuen 32-39 kg en teven 24-32 kg Kleur: Geel of grstroomd met of zonder witte aftekeningen. de witte aftekening

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 5 en 6

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 5 en 6 Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 5 en 6 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen Verhaal over

Nadere informatie

De Wolvenman. Wolfshonden. Interview met Shaun Ellis. Wolf steeds dichter bij Nederland Moeten we bang zijn?

De Wolvenman. Wolfshonden. Interview met Shaun Ellis. Wolf steeds dichter bij Nederland Moeten we bang zijn? Wolf steeds dichter bij Nederland Moeten we bang zijn? Interview met Shaun Ellis De Wolvenman Wolfshonden Terug naar de oorsprong of gevaarlijk experiment? Maart 2015 prijs 3,50 In dit nummer... Wolven

Nadere informatie

Predatie op schapen in Limburg door hond of vos Een nulmeting bij afwezigheid van grote predatoren de wolf en de lynx

Predatie op schapen in Limburg door hond of vos Een nulmeting bij afwezigheid van grote predatoren de wolf en de lynx Predatie op schapen in Limburg door hond of vos Een nulmeting bij afwezigheid van grote predatoren de wolf en de lynx s-hertogenbosch, 25 juni 2012 Tom van den Hove Kristel Penning 1 Fotoverantwoording

Nadere informatie

Bronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2014

Bronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2014 Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2014 Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2014 Inhoud pagina Bronnen bij A Goool Brazil! 3 Bronnen bij B Migratiestromen

Nadere informatie

Bever. Laatste bever in Nederland. Over de bever

Bever. Laatste bever in Nederland. Over de bever Bever Laatste bever in Nederland Om te beginnen vertel ik jullie een verhaal over de laatste bever in Nederland! We gaan een eind in de geschiedenis terug, naar het jaar 1825. Een visser voer op de IJssel

Nadere informatie

Welkom wolf! Toppredator eindelijk terug thuis

Welkom wolf! Toppredator eindelijk terug thuis 4 Welkom wolf! Toppredator eindelijk terug thuis Het Europees recht is duidelijk: het is niet aan de lidstaten om te bepalen of ze de wolf zien zitten, het is aan de wolf om te kiezen welke lidstaten hij

Nadere informatie

ZWAAR, LICHT. Je kan honderden voorbeelden geven van wat gewicht is, maar je herinnert je er maar één.

ZWAAR, LICHT. Je kan honderden voorbeelden geven van wat gewicht is, maar je herinnert je er maar één. ZWAAR, LICHT Je kan honderden voorbeelden geven van wat gewicht is, maar je herinnert je er maar één. Wanneer je honderdtwintig kilo weegt omdat je tegen iemand op wilde lopen die tegen je zegt: je kan

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

WERKBOEKJE. Hond. je naam: Limburg

WERKBOEKJE. Hond. je naam: Limburg WERKBOEKJE Hond je naam: Limburg De oorsprong van de hond De hond is het oudste en trouwste huisdier van de mens. Officieel is het een roofdier, maar de meeste honden jagen niet meer. De voorvader van

Nadere informatie

Koortsstuipen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Koortsstuipen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Koortsstuipen Jonge kinderen zijn bij koorts gevoelig voor stuipen. Ongeveer 5 procent van de kinderen tussen de drie maanden en zes jaar heeft weleens een koortsstuip. In deze folder leest u over de achtergrond

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 5-6

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 5-6 Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen Verhaal over de infoborden

Nadere informatie

EEN MUISJE IN HET HOL VAN DE WOLF. levendige wolvenjongen. De wolf raakte. schaduw: het was Tabaqui, de jakhals! wudahcs

EEN MUISJE IN HET HOL VAN DE WOLF. levendige wolvenjongen. De wolf raakte. schaduw: het was Tabaqui, de jakhals! wudahcs EEN MUISJE IN HET HOL VAN DE WOLF e avond viel over de heuvels van Seeonee. In het knusse, warme hol genoot papa Wolf van de laatste ogenblikken van rust voor hij op jacht ging. Mama Wolf lag naast hem,

Nadere informatie

Verslag Biologie De Wolf

Verslag Biologie De Wolf Verslag Biologie De Wolf Verslag door N. 3317 woorden 20 juni 2016 7 6 keer beoordeeld Vak Biologie Wolf Naam: Nadim el Kadiri Klas: 1e Inhoudsopgave Inleiding (blz. 3) Hoofdstuk 1: Systematiek (blz. 3)

Nadere informatie

Allereerst wensen wij iedereen natuurlijk een beestachtig en gelukkig 2014 toe!

Allereerst wensen wij iedereen natuurlijk een beestachtig en gelukkig 2014 toe! Nieuwsbrief Januari 2014 Allereerst wensen wij iedereen natuurlijk een beestachtig en gelukkig 2014 toe! Wij staan in het nieuwe jaar weer voor u en uw huisdieren klaar! Ik wilde het over het nut en het

Nadere informatie

Aanmelding hond Cupidog (Teef)

Aanmelding hond Cupidog (Teef) Aanmelding hond Cupidog (Teef) We vragen u de vragenlijst zo volledig mogelijk en naar waarheid in te vullen. Alleen volledig ingevulde vragenlijsten worden in behandeling genomen. Is een vraag niet duidelijk

Nadere informatie

HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN

HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN ROUTE 2,0 km Hou je van sporen zoeken? Neem dan deze route door Hof Espelo! Ontdek de sporen van verschillende dieren in het bos. De route is zeer geschikt voor het hele gezin.

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 5-6

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 5-6 Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen Verhaal over de infoborden

Nadere informatie

ENQUETE EPILEPSIE BIJ IERSE SETTERS

ENQUETE EPILEPSIE BIJ IERSE SETTERS ENQUETE EPILEPSIE BIJ IERSE SETTERS Uw gegevens Naam Adres Postcode Woonplaats Telefoonnummer E-mail Gegevens van uw hond Roepnaam Stamboeknaam Stamboeknummer Geboortedatum Huidige gewicht - - (dd-mm-jjjj)

Nadere informatie

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen Giraffe Inhoud Hoefachtigen Waar komen giraffen veel voor? Eten en drinken van de giraffe? Gewicht, lengte en leeftijd De geboorte Verschillende Soorten Giraffen De gevechten Hazenslaapjes Schone oren

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 1441 woorden 9 juni keer beoordeeld

5,9. Werkstuk door een scholier 1441 woorden 9 juni keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1441 woorden 9 juni 2011 5,9 17 keer beoordeeld Vak Biologie Gemaakt door: naoufal el morabit 1vh1 Datum ingeleverd: maandag 14 februari 2011 Inhoudsopgave Voorwoord is de pagina

Nadere informatie

in wolvenonderzoek. Eén van die plaatsen is een gebied met het hoogste aantal wolven het Bieszczady Nationaal Park.

in wolvenonderzoek. Eén van die plaatsen is een gebied met het hoogste aantal wolven het Bieszczady Nationaal Park. ZOOGDIER 2000 I I (4) 7 Op het wolvenspoor. door Vrijwilligers de sneeuw sjouwen Klarissa Nienhuys Op een paar plaatsen in Europa kunnen vrijwilligers participeren in wolvenonderzoek. Eén van die plaatsen

Nadere informatie

Werkblad Meander Thema 1: Onderweg

Werkblad Meander Thema 1: Onderweg Werkblad Meander Thema 1: Onderweg 1.1 Vakantiebestemmingen Schrijf 1, 2, 3, 4, 5, en 6 1. De reis start in Nederland 2. België is klein, dat gaat snel 3. Frankrijk is groot, pffff.wat duurt het lang!!

Nadere informatie

Stokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond

Stokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond Stokstaartje Inhoud 1. wat is een stokstaartje 2. mijn familie onder de grond 3. de jacht en het eten 4. de geboorte 5. het lijf 6. extra/vragen 1. Wat is een stokstaartje De wetenschappelijke naam van

Nadere informatie

Special: het Jaar van de Wolf

Special: het Jaar van de Wolf Special: het Jaar van de Wolf Deze editie van Marternieuws is integraal gewijd aan de terugkeer van de wolf in Vlaanderen. In een volgende editie zullen we het overige roofdierennieuws van 2018 bespreken.

Nadere informatie

Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN?

Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Excursie safaripark Beekse Bergen Docent: Klas: Naam (of naam groep) 2 Welkom in safaripark Beekse

Nadere informatie

Onderzoeksrapport De Drentse schapen- en geitenhouderij in beeld: Nulmeting van predatie op schapen en geiten in de provincie Drenthe

Onderzoeksrapport De Drentse schapen- en geitenhouderij in beeld: Nulmeting van predatie op schapen en geiten in de provincie Drenthe Onderzoeksrapport De Drentse schapen- en geitenhouderij in beeld: Nulmeting van predatie op schapen en geiten in de provincie Drenthe Rapporteurs: A. Vosmeer & M. van Beek Opleiding: Dier- en veehouderij

Nadere informatie

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo Inhoudsopgave Deel 3: De schaapskudde van Hoog-Buurlo 1. Aanmeldgegevens 2. Achtergrondinformatie Hoog-Buurlo

Nadere informatie

Watertrials. Indeling van de oefeningen voor de NNFC brevetten:

Watertrials. Indeling van de oefeningen voor de NNFC brevetten: De oefeningen die gelden op de Watertrials Brevet A : Oefening A op 30 meter. Object ophalen. Brevet B : Brevet C : Oefening E op 30 meter. Drenkeling ophalen. Brevet D : Oefening F op 30 meter. Afgedreven

Nadere informatie

Januari Ma Di Wo Do Vr Za Zo GEEN TRAINING. 08 januari: Winterwandeling & Nieuwjaarsreceptie 16 februari: Raad van Bestuur

Januari Ma Di Wo Do Vr Za Zo GEEN TRAINING. 08 januari: Winterwandeling & Nieuwjaarsreceptie 16 februari: Raad van Bestuur Januari 2017 Ma Di Wo Do Vr Za Zo GEEN TRAINING 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Raad v Bestuur 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 08 januari: Winterwandeling & Nieuwjaarsreceptie 16 februari:

Nadere informatie

RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE

RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE 1 Uitkomsten van de Groot Wild enquête Dank u wel! In 2013 organiseerde Natuurmonumenten een landelijke ledenraadpleging over het beheer van wilde dieren zoals edelherten,

Nadere informatie

Cover Page. The handle various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36401holds various files of this Leiden University dissertation Author: Huqa, Tuqa Jirmo Title: The impact of climate variability on the ecology of a lion

Nadere informatie

Onderzoek Wespendief Kempenbroek Volg de Wespendief, Weerterbos 2013

Onderzoek Wespendief Kempenbroek Volg de Wespendief, Weerterbos 2013 Onderzoek Wespendief Kempenbroek 2013-2015 Volg de Wespendief, Weerterbos 2013 Door de Vogelwerkgroep Nederweert worden in de gemeente Nederweert al 20 jaar zeldzame en schaarse broedvogels in kaart gebracht.

Nadere informatie

Het referentielaboratorium voor rabiës is gevestigd op het WIV-Departement Pasteur Instituut te Brussel.

Het referentielaboratorium voor rabiës is gevestigd op het WIV-Departement Pasteur Instituut te Brussel. Gegevens van het Referentielaboratorium Dr. I. LE ROUX W.I.V. - Dpt Pasteur - Hondsdolheid Engelandstraat, 642 1180 Brussel Tel. : 02/373.31.56 Fax : 02/373.32.86 E-mail : ileroux@pasteur.be Het referentielaboratorium

Nadere informatie

Wat weten we over de laatvlieger?

Wat weten we over de laatvlieger? Wat weten we over de laatvlieger? Peter Twisk Foto s en afbeeldingen Peter Twisk, tenzij anders vermeld Even voorstellen: Foto: Erik Korsten 1 Aanleiding: Van zes soorten vleermuizen zijn soortenstandaards

Nadere informatie

Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute

Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute Het socialiseren van onze pup Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute Indeling van de lezing: Praktijkvoorbeeld angst De socialisatie van de pup praktijkvoorbeeld dominante agressie De rangbevestiging

Nadere informatie

Verslag Wolvensymposium 16 juni 2013

Verslag Wolvensymposium 16 juni 2013 Verslag Wolvensymposium 16 juni 2013 Naar een conflict arm samenleven Organisatie: Alterra & WolveninNederland Locatie: Alterra, Wageningen Onafhankelijke dagvoorzitter: Kees de Ruiter Deelnemers: 50,

Nadere informatie

want hondsdolheid in je koffers maakt dodelijke slachtoffers

want hondsdolheid in je koffers maakt dodelijke slachtoffers Steek niks liefs in je valies... want hondsdolheid in je koffers maakt dodelijke slachtoffers Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Wat is hondsdolheid? Hondsdolheid is een zoönose

Nadere informatie

Wolven zijn dag- en schemeringsdieren, maar door felle bejaging zijn ze in veel gebieden (waaronder Europa) een nachtelijke leefwijze erop na gaan

Wolven zijn dag- en schemeringsdieren, maar door felle bejaging zijn ze in veel gebieden (waaronder Europa) een nachtelijke leefwijze erop na gaan Wolven zijn dag- en schemeringsdieren, maar door felle bejaging zijn ze in veel gebieden (waaronder Europa) een nachtelijke leefwijze erop na gaan houden. Het zijn goede renners, maar kunnen ook goed zwemmen.

Nadere informatie

Lokale oplossingen voor het zwerfdierenoverschot. Presentatie juni 2014

Lokale oplossingen voor het zwerfdierenoverschot. Presentatie juni 2014 Lokale oplossingen voor het zwerfdierenoverschot Presentatie juni 2014 Programma Animal Foundation Platform Wie zijn wij? Lokale oplossingen Voorbeelden uit het veld Wie zijn wij? Onafhankelijk platform

Nadere informatie

Apen. Inhoud. Orang-oetan. Gibbons. 1. Orang-oetan. 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7.

Apen. Inhoud. Orang-oetan. Gibbons. 1. Orang-oetan. 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7. Apen Inhoud 1. Orang-oetan 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7. Apengeluiden Orang-oetan Orang-oetans zijn zeldzame maar ook schuwe apen die alleen voorkomen

Nadere informatie

Manenwolf. Manenwolf. Paspoort-gegevens

Manenwolf. Manenwolf. Paspoort-gegevens Manenwolf Vos op stelten Hoe de manenwolf aan zijn indrukwekkende naam komt wordt duidelijk als er gevaar dreigt. Van kruin tot schouders loopt een zwarte streep over de vacht. Als de manenwolf merkt dat

Nadere informatie

Een kreeft in de klas

Een kreeft in de klas Een kreeft in de klas Leerdagboek van:... Een kreeft in de klas Wat doet de kreeft? Kijk een poosje heel nauwkeurig naar de kreeft. Schrijf heel nauwkeurig op wat de kreeft doet en hoe hij dat doet. Doe

Nadere informatie

Wilde fauna als reservoir van opkomende zoönosen. Thijs Kuiken 7e Nationale Symposium Zoönosen, Utrecht, 3 december 2013.

Wilde fauna als reservoir van opkomende zoönosen. Thijs Kuiken 7e Nationale Symposium Zoönosen, Utrecht, 3 december 2013. Wilde fauna als reservoir van opkomende zoönosen Thijs Kuiken 7e Nationale Symposium Zoönosen, Utrecht, 3 december 2013. Belang van infectieziekten in de wereld regionaal sterk verschillend (Murray et

Nadere informatie

Verslag solo tocht naar het Schwarztonnen Sand in de Elbe op maandag 29 februari 2016

Verslag solo tocht naar het Schwarztonnen Sand in de Elbe op maandag 29 februari 2016 Verslag solo tocht naar het Schwarztonnen Sand in de Elbe op maandag 29 februari 2016 Van Eelde via Westerstede-Jaderberg-Wesertunnel-Wischhaven naar Barnkrug-Haven: 260 km Ruim gerekend: 3 uur rustig

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-1-b Vleermuizen - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 41 tot en

Nadere informatie

Dierenkliniek Nesselande Nieuwsbrief April 2015

Dierenkliniek Nesselande Nieuwsbrief April 2015 Dierenkliniek Nesselande Nieuwsbrief April 2015 Beste Klant, De lente is weer begonnen, dit vieren wij met leuke nieuwtjes en schitterende lente actie s!! Een stukje de ziekte myasis en het vaccineren

Nadere informatie

Amfibieën en poelen. Gerlof Hoefsloot

Amfibieën en poelen. Gerlof Hoefsloot Amfibieën en poelen Gerlof Hoefsloot Inhoud presentatie Functie van een poel: vroeger en nu Hoe werkt een poel? Wat bepaalt een goede ecologische situatie Soorten amfibieën Beheer van amfibieënpoelen,

Nadere informatie

De oefeningen die gelden op de Watertrials 2015

De oefeningen die gelden op de Watertrials 2015 De oefeningen die gelden op de Watertrials 2015 Indeling van de oefeningen voor de volgende brevetten: Brevet A : Brevet B : Brevet C : Brevet D : Brevet E. Oefening A op 30 meter. Object ophalen. Oefening

Nadere informatie

Draaiboek Wolven in Nederland, welkom of wegwezen

Draaiboek Wolven in Nederland, welkom of wegwezen Vanuit Oost- en Midden Europa rukt hij op, de wolf. Voor een enkel flitsbezoek, was hij er al maar het is een kwestie van tijd of dit roofdier zet ook structureel voet aan de grond in Nederland. Maar wat

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 7 en 8

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 7 en 8 Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 7 en 8 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal over

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3. Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4. Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6

Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3. Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4. Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Literatuurlijst 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3 Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4 Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6 Hoofdstuk 4: Verzorging

Nadere informatie

1 DE PSYCHOLOGIE VAN DE HOND 11. Afstamming en domesticatie 12 De wolf als stamvader van de hond 12 Domesticatie 13

1 DE PSYCHOLOGIE VAN DE HOND 11. Afstamming en domesticatie 12 De wolf als stamvader van de hond 12 Domesticatie 13 INHOUD Inleiding 8 1 11 Afstamming en domesticatie 12 De wolf als stamvader van de hond 12 Domesticatie 13 Honden zijn sociaal 16 Sociale organisatie 16 Communicatie 17 De taal van de hond 17 De basisbehoeften

Nadere informatie

Korte geschiedenis van het ras

Korte geschiedenis van het ras Ras: Spinone Italiano Andere naam: Spinone Oorsprong: Italië Gehouden als: Jacht en gezelschapshond Grootte: Reuen6o-70 cm en teven 58-65 cm Gewicht: Reuen 32-37 kg en 28-32 kg Kleur: Wit, wit/oranje en

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20266 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20266 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20266 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Tumenta, Pricelia Nyaekon Title: A lion population under threat : understanding

Nadere informatie

Opdracht Aardrijkskunde Vossen

Opdracht Aardrijkskunde Vossen Opdracht Aardrijkskunde Vossen Opdracht door een scholier 2088 woorden 31 mei 2017 7,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Geboorte Een vos is 6 tot 8 weken zwanger Er worden meestal

Nadere informatie

Vaccinatie van uw hond Praat erover!

Vaccinatie van uw hond Praat erover! Vaccinatie van uw hond Praat erover! Wat is een vaccinatie? Een vaccinatie zorgt voor de opbouw van bescherming (via antistoffen en afweercellen) tegenover een bepaalde ziekteverwekker. De volgende keer

Nadere informatie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Onze referentie Bijlagen 2 Beslissing Aanvraag

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Onze referentie Bijlagen 2 Beslissing Aanvraag > Retouradres Postbus 19530, 2500 CM Den Haag Gemeente Smallingerland T. van Bekkum Gauke Boelensstraat 2 9203 RM DRACHTEN Postbus 19530, 2500 CM Den Haag mijn.rvo.nl T 088 042 42 42 F 070 378 61 39 ffwet@rvo.nl

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11

landbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11 landbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord

Nadere informatie

Resultaten van de monitoring voor vogelgriep in 2014

Resultaten van de monitoring voor vogelgriep in 2014 Resultaten van de monitoring voor vogelgriep in 2014 Actieve monitoring bij wilde vogels In 2014 werden bij de actieve monitoring 3.036 wilde vogels op de aanwezigheid van vogelgriep onderzocht. Net als

Nadere informatie

KANDIDATUUR GASTGEZIN

KANDIDATUUR GASTGEZIN KANDIDATUUR GASTGEZIN Voor- en achternaam: Adres en huisnummer: Postcode en woonplaats: Geboortedatum: Telefoonnummer: E-mailadres: Bent u eigenaar of huurder van uw woning? eigenaar huurder Is uw woning

Nadere informatie

De Staart in kaart. 4 jaar bosontwikkeling op voormalige akkers

De Staart in kaart. 4 jaar bosontwikkeling op voormalige akkers De Staart in kaart 4 jaar bosontwikkeling op voormalige akkers Esther Linnartz Juli 2008 Inleiding De Staart is een natuurgebied van 24 hectare aan noordoost kant van Oud-Beijerland en ligt aan de oevers

Nadere informatie

Werkblad Meander Thema 5: Over de grens

Werkblad Meander Thema 5: Over de grens Werkblad Meander Thema 5: Over de grens 5.1 Inpakken en wegwezen Trek een lijn naar het goede plaatje. Vragen: 1. Waarom gaat de vrouw in Zuid-Afrika werken? In Afrika is veel werk voor een kinder dokter..

Nadere informatie

De Heikikker De Heikikker

De Heikikker De Heikikker De Heikikker Brabant Water beheert 2200 hectare grond waarvan 1500 hectare natuurgebied. Hiermee zijn wij een van de grootgrondbezitters in Noord-Brabant. In deze natuurgebieden liggen ook de waterwingebieden

Nadere informatie

Lesboek onderbouw klas 1 & 2

Lesboek onderbouw klas 1 & 2 Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Werkbladen bovenbouw havo/vwo Werkbladen onderbouw klas 1 & 2 Welkom in safaripark Beekse Bergen Om ervoor te zorgen dat jullie een leuke

Nadere informatie

Roofdiervoeding Meer spiegelen aan de natuur?

Roofdiervoeding Meer spiegelen aan de natuur? Roofdiervoeding Meer spiegelen aan de natuur? Docentendag Dierentuinvoedingscursus 8 februari 2011 Tjalling Huisman Diersoorten Onderwerpen Kenmerken natuurlijke prooi Opname prooi Energiebehoefte Samenstelling

Nadere informatie

Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd

Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Gebruiksaanwijzing leerdagboek Miniatuur Een kreeft in de klas Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte

Nadere informatie

De komst van de wolf (Canis lupus) in Nederland

De komst van de wolf (Canis lupus) in Nederland De komst van de wolf (Canis lupus) in Nederland Dit onderzoek is gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) in het kader van het Beleidsondersteunend (BO) onderzoek

Nadere informatie

Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland

Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland Wat betekent dit voor beheer en inrichting? Sinds 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming van kracht. De wezel, de hermelijn en de bunzing zijn

Nadere informatie

De filosofie van het voeren

De filosofie van het voeren Terug naar Voorwoord Terug naar Inhoudsopgave Verder naar volgende hoofdstuk De filosofie van het voeren Inhoudsopgave van dit hoofdstuk: Het algehele beeld Hoe voeding in de Natuur er uit zou zien...

Nadere informatie

Afrikaanse wilde hond 1 / 7

Afrikaanse wilde hond 1 / 7 Afrikaanse wilde hond 1 / 7 AFRIKAANSE WILDE HOND Lycaon pictus Frans Engels Duits : Cynhyène of Lycaon of Loup-peint : African hunting dog of wild dog : Hyänenhund Gewicht : 18 tot 34 kg Hoogte : 60 tot

Nadere informatie

Vaccinatie van uw kat Praat erover!

Vaccinatie van uw kat Praat erover! Vaccinatie van uw kat Praat erover! Wat is een vaccinatie? Een vaccinatie zorgt voor de opbouw van bescherming (via antistoffen en afweercellen) tegenover een bepaalde ziekteverwekker. De volgende keer

Nadere informatie

Chaetostoma cf. thomsoni - Bulldog pleco. Geschreven door: Sonja (Pasody)

Chaetostoma cf. thomsoni - Bulldog pleco. Geschreven door: Sonja (Pasody) Chaetostoma cf. thomsoni - Bulldog pleco Geschreven door: Sonja (Pasody) Wetenschappelijke naam: Chaetostoma CF. thomsoni. Afwisselende Namen: Rubber Lip Plecostomus, Bulldog Plecostomus, Rubber neus Plecostomus.

Nadere informatie

Tijger. Een machtige streepjeskat

Tijger. Een machtige streepjeskat Tijger Een machtige streepjeskat Aan de manier waarop tijgers sluipen en op hun prooi afspringen, is goed te zien dat ze uit de familie van katachtigen komen. De tijger is binnen die familie zelfs de grootste

Nadere informatie

Handleiding Strategieles Sleutelschema niveau A

Handleiding Strategieles Sleutelschema niveau A Handleiding Strategieles Sleutelschema niveau A Een onderdeel van Nieuwsbegrip XL zijn de strategielessen. De strategielessen zijn bedoeld om de strategieën voor begrijpend lezen bij de leerlingen te introduceren

Nadere informatie

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat De Koala Inleiding. Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat Ik ga over de volgende punten iets vertellen: Wat is een koala?

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Melanoom

Patiënteninformatie. Melanoom Patiënteninformatie Melanoom Melanoom Inleiding In deze folder kunt u lezen wat een melanoom is, hoe een melanoom ontstaat en welke behandelingen mogelijk zijn. De folder is bedoeld als aanvulling op de

Nadere informatie

KINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN

KINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN KINDERGENEESKUNDE Koortsstuipen KINDEREN Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip gehad. Voor de meeste mensen is het meemaken van zo n aanval een angstige ervaring die veel vragen oproept. In deze

Nadere informatie