Menukaart Gezonde School 2013-2014 www.utrecht.nl/gezondeschool Gezondheidsaanbod in het voortgezet onderwijs 1
Gezonde School Leerlingen die zich gezond voelen, gaan graag naar school en presteren beter. Gezonde School is een aanpak om de gezondheid van leerlingen te verbeteren. Deze menukaart geeft een overzicht van het gezondheidsaanbod voor het voortgezet onderwijs. Wilt u op uw school met gezondheid aan de slag? Of uw huidige aanpak tegen het licht houden? Dan kunt u contact opnemen met de Gezonde School adviseur van de GG&GD, telefoon 030 286 34 90, e-mail gezondeschool@utrecht.nl 2
Voortgezet onderwijs Aanbod Beschrijving Doel Doelgroep Tijd Kosten Aanbieder Alcohol, roken en drugs De Gezonde School en Genotmiddelen Het programma bestaat uit samenhangende onderdelen: voorlichtingslessen aan leerlingen, ouderparticipatie, het signaleren en begeleiden van jongeren die overmatig gebruiken en het opstellen van een duidelijk genotmiddelenreglement. Het verminderen of voorkomen van alcohol drinken, roken en drugsgebruik. Preventielessen Een preventiewerker en een ervaringsdeskundige Vergroten van kennis en inzicht in alcohol, drugs, verzorgen drie gastlessen per onderwerp. Ook verslavende middelen en het bevorderen roken, gamen en lesbrieven en een ouderavond zijn onderdeel van het van de weerbaarheid. internet programma. Preventie Victas geeft tijdens de eerste ouderavond van het Uitstellen van alcoholgebruik onder Alcoholgebruik nieuwe schooljaar voorlichting over voorbeeldgedrag jongeren. Scholieren en een passende houding bij alcoholgebruik van de jongeren. Vervolgens begeleiden mentoren de ouders bij het maken van afspraken met hun kinderen. Voorlichting door Speciaal getrainde jongeren geven hun leeftijdgenoten Jongeren bewust maken van de gevaren 'peers' voorlichting over de risico s van het gebruik van van het gebruik van verslavende middelen verslavende middelen. De jongeren krijgen een film te en hen de ruimte geven om open kaart te zien over het gebruik van verslavende middelen. Daarna spelen over hun eigen gebruik. is er gelegenheid voor discussie. Informatiespreekuur Kinderen met verslaafde ouders hebben vaak problemen. Bespreekbaar maken van problemen die Ze schamen zich, voelen zich schuldig of maken zich het gevolg zijn van verslaving van ouders zorgen. Tijdens het spreekuur kunnen ze met een aan alcohol, drugs, gokken of internetten. preventiemedewerker praten over de ziekte/verslaving Ondersteuning bieden aan zowel jongeren van hun ouder(s). als ouders. Onder- en bovenbouw Afhankelijk van afname Tussen 100, en 300, (exclusief lesmateriaal) Klas 1 3 3 uur 25, eigen bijdrage per lesuur Victas info@victas.nl 088 161 62 00 www.victas.nl www.dgsg.nl Stichting Voorkom 030 637 31 44 stichting@voorkom.nl www.voorkom.nl Ouders Avond 100, Victas info@victas.nl 088 161 62 00 www.victas.nl Onder- en 50 60 Geen Stichting JoU bovenbouw minuten per info@jou-utrecht.nl sessie www.peerproject.nl 030 236 19 19 Jongeren van Iedere dag Geen Victas ouder(s) met bereikbaar infospreekuur@victas.nl alcohol- en/of van 13.30 088 161 62 00 drugsproblemen, 16.30 uur. www.victas.nl gok- en/of internetverslaving 3
Voortgezet onderwijs Aanbod Beschrijving Doel Doelgroep Tijd Kosten Aanbieder Psychosociale gezondheid en weerbaarheid Weerbaarheid Training door een weerbaarheidstrainer in aanwezigheid van de docent, zorgcoördinator of mentor. Het programma bevat groepsgesprekken, fysieke (zelfverdedigings) oefeningen, rollenspellen en opdrachten. Middelbare scholieren weerbaarder maken. Dat varieert van durven staan voor wie ze zijn, het herkennen en weerstaan van groepsdruk tot machtsmisbruik. Onderbouw 12 lessen Eigen bijdrage Gemeente Utrecht (GG&GD) weerbaarheid.gggd@utrecht.nl 030 286 32 62 www.utrecht.nl/weerbaarheid Een alcoholmodule is onderdeel van de training. Lessen in geluk Zes lessen waarin leerlingen via groepsgesprekken, rollenspellen en opdrachten handvatten krijgen Vergroten van de psychosociale gezondheid en de weerbaarheid. VMBO-T leerjaar 2, door docenten aan 6 lessen lesmateriaal gratis, docententraining Stichting Lessen in Geluk www.lesseningeluk.nl waarmee ze hun mogelijkheden nog beter kunnen benutten. Centraal staat de vraag wat leerlingen (on) gelukkig maakt. Voor docenten is er een speciale training. te passen aan andere niveaus 450, Danceyourselfup Een talentontwikkeltraject voor middelbare scholieren in Utrecht en omgeving waarin zij leren hoe dans een positieve bijdrage kan leveren aan hun persoonlijk welzijn. Het ontwikkelen van positieve vaardigheden. Klas 3 In overleg In overleg www.danceup.nl info@touchee.nl Lesbische, homo, biseksuele en transgender seksualiteit en emancipatie Verschillende Diverse vormen van ondersteuning, lessen, projecten Een veilig en tolerant klimaat creëren. Alle groepen Verschillend Geen www.utrecht.nl/menukaartlhbt interventies en producten. 4
Aanbod Beschrijving Doel Doelgroep Tijd Kosten Aanbieder Voeding, Sport en Bewegen De Gezonde Praktische informatie en hulpmiddelen waarmee scholen Schoolkantine aan de slag kunnen om van hun kantine een gezonde schoolkantine te maken. Het gaat onder meer om een handleiding, checklists, een kantinescan, presentaties en recepten. Ook bestaat de mogelijkheid dat de Schoolkantine Brigade langs komt op school. Krachtvoer Lespakket met acht flexibele lessen over ontbijt, fruit en tussendoortjes. De methode is ook bruikbaar als aanvulling op of vervanging van reguliere voedingslessen of kan gebruikt worden als ondersteuning bij gezonde schoolkantine. AH Taste Experience Rondleiding door de AH-winkel met verschillende testjes en opdrachten. Leerlingen leren op een speelse en positieve manier over gezonde voeding van leeftijdgenoten die bij AH werken. DO-iT Tweejarig lespakket met theorie en bewegingslessen. Jongeren krijgen stapsgewijs inzicht in hun eet- en beweeggewoonten. Weet wat je eet Digitaal lesprogramma over voeding. Bruikbaar voor de vakken verzorging, biologie, bewegingsonderwijs en zorg & welzijn. Gastlessen Ixtanoa Een ervaringsdeskundige geeft gastlessen en voorlichting over eetstoornissen. Leerlingen stimuleren gezonde(re) producten te kopen in de schoolkantine. Alle leerlingen Op maat Op maat Voedingscentrum www.degezondeschoolkantine.nl Leerlingen laten nadenken over hun Klas 1 en 2 VMBO Gehele jaar Bijwonen infobijeenkomst CBO eetgewoonten en proberen die indien door docent 030 284 39 00 nodig te verbeteren. is verplicht. info@cbo.nl Werkboekje 3,95 www.cbo.nl docentenhandleiding 9,95 Bevorderen van een gezondere leefstijl. klas 1 en 2 1 uur in Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) najaar gezondgewicht@utrecht.nl 030 286 32 62 www.utrecht.nl/gezondgewicht Leerlingen bewust maken hoe ze een gezonde leefstijl kunnen bereiken en in stand kunnen houden. Het vergroten van kennis en bewustwording bij leerlingen over eigen eetgewoonten. Jongeren informeren over het ontstaan en voorkomen van eetstoornissen. Alle leerlingen VMBO Gehele jaar 7, per leerling DO-iT VU Medisch Centrum Amsterdam doit@vumc.nl 020 444 60 20 www.doitproject.com Onderbouw Gehele jaar 35, voor een Voedingscentrum jaarbonnement per www.wwje.nl klas met max. 35 www.voedingscentrum.nl leerlingen Alle leerlingen Gehele jaar 50, per gastles; Ixtanoa reductie bij 2 of meer info@ixtanoa.nl 0575 50 34 37 www.ixtanoa.nl 5
Voortgezet onderwijs Aanbod Beschrijving Doel Doelgroep Tijd Kosten Aanbieder Sportjongeren Pas SportU Schoolsporttoernooien KVLO Schoolsport Oranjesponsorloop Seksuele gezondheid Sportstimuleringssprogramma voor jongeren van 12-18 jaar. Alle brugklassers ontvangen de SportU-pas. Hiermee kunnen ze gratis of met korting kennismaken met diverse sporten. Daarnaast kunnen ze maandelijks sportprijzen winnen. Kennismaken met diverse sporten en de stap naar het lidmaatschap van een sportvereniging verkleinen. Jongeren 12-18 jaar Gehele jaar Gratis of met korting Gemeente Utrecht sportu@jou-utrecht.nl www.utrecht.nl/sportu Toernooien in verschillende sporten. Kennismaken met sport. Alle leerlingen Op maat Geen Gemeente Utrecht www.utrecht.nl/sport, klik op evenementen Verschillende sportevenementen, zoals Mission Olympic en Verkiezing Sportiefste School. Loopevenement van 12 minuten waarin jongeren een zo groot mogelijke afstand afleggen. Ze kunnen zich laten sponsoren. Theatervoorstelling Interactieve theatervoorstelling over seksuele gezondheid onder begeleiding van een verpleegkundige van Sense (Centrum voor seksuele gezondheid) en drie acteurs van theaterbureau Kapok. Lang Leve de Liefde Lang Leve de Liefde is een lessenserie die wordt gegeven door de docent van de school. Leerlingen leren vaardigheden zoals praten en onderhandelen over relaties, verkering en veilig vrijen, het gebruik van condooms en anticonceptie. Er is een extra les over homoseksualiteit. De lessenserie wordt afgesloten met een proefwerk. Er is docentenondersteuning via internet en een speciale docententraining. Kennismaken met sport. Alle scholieren Op maat Afhankelijk van sportevenement Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KLVO) 030 692 08 47 schoolsport@kvlo.nl www.kvloschoolsport.nl Jongeren bewust maken van het belang Alle scholieren Op maat Levert geld op! CBO van bewegen en sport voor hun 030 284 39 00 gezondheid. info@cbo.nl www.cbo.nl Leerlingen bekend maken met Sense Klas 3 en 4 VMBO 1 dagdeel Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) en het thema seksualiteit bespreekbaar (4 voorstellingen soasense.gggd@utrecht.nl maken. à 030 286 34 15 50 min.) Het bevorderen van sociale vaardigheden Klas 2 en 3 6-8 lessen Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) rondom seksualiteit, zodat scholieren weerbaarheid.gggd@utrecht.nl beter in staat zijn hun seksuele contacten 030 286 32 62 veilig, gelijkwaardig en plezierig vorm te www.utrecht.nl/weerbaarheid geven. 6
Aanbod Beschrijving Doel Doelgroep Tijd Kosten Aanbieder Jonge mantelzorgers Aandacht voor jonge mantelzorgers 1. Schriftelijke handreiking aandacht voor jonge mantelzorgers voor VO en MBO voor de begeleiding van overbelaste leerlingen. 2. Eenmalige ondersteuning bij het werken met de handreiking. 3. Bijscholing van mentoren/leerlingbegeleiders/ zorgcoördinatoren voor het signaleren van en in gesprek gaan met overbelaste leerlingen. 4. Ondersteuning bij de Week van de Jonge mantelzorgers op school. 5. Online enquete voor scholen: deze heeft als doel meer inzicht te krijgen in de situatie rondom jonge mantelzorgers op de eigen school/opleiding/college. Op basis van de enquete kan de school bepalen òf en wat voor beleid er nodig is rondom dit thema. Vergroten van aandacht voor overbelaste leerlingen op school. Schooldirecties en leerlingbegeleiders Op maat Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) mantelzorg@utrecht.nl 030 286 32 62 www.utrecht.nl/mantelzorg Hygiene/Infectieziekten Hygiëne-adviezen Op verzoek informatie geven over hygiëne in sanitaire voorzieningen en sportzalen. Het voorkomen van infectieziekten als legionella. Medewerkers Op maat Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) infectieziekten.gggd@utrecht.nl 030 286 32 51 Adviseren na melding van een epidemie Opsporen van de bron, informeren over de ziekte en advies geven over preventieve maatregelen. Het voorkomen van verdere verspreiding. Medewerkers Op maat Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) infectieziekten.gggd@utrecht.nl 030 286 32 51 Milieu en gezondheid Vragen over Scholen krijgen antwoord op hun vraag, melding of Het verbeteren van het (binnen) milieu. Medewerkers Afhankelijk Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) binnenmilieu klacht over binnenmilieu in relatie tot gezondheid. en directie van de mmk@utrecht.nl vraag 030 286 35 15 Jeugdgezondheidszorg Individuele begeleiding van leerlingen Scholen kunnen contact opnemen met de jeugdverpleeg kundige voor vragen of adviezen. De jeugdverpleegkundige maakt ook deel uit van het zorgadviesteam op elke school. Het bevorderen van een goede lichamelijke en psychosociale ontwikkeling van leerlingen. Alle leerlingen Op maat Geen Gemeente Utrecht (GG&GD) secretariaat 030 286 32 17 www.jeugdengezinutrecht.nl 7
Colofon Uitgave Gemeente Utrecht Geneeskundige en Gezondheidsdienst (GG&GD) Telefoon 030 286 33 33 www.utrecht.nl/gezondeschool E-mail gezondeschool@utrecht.nl Twitter GezondSchool030 Fotografie Godfried van Utrecht Olga Boh Vormgeving DDK, Utrecht Drukwerk De Bondt, Barendrecht Datum April 2013 8