ONTWERP VERKIEZINGSPROGRAMMA 2015-2019 Om de kwaliteit van het bestaan! Zeven punten van de PvdA om de kwaliteiten van Groningen te verbeteren De kwaliteit van het bestaan, daar gaat het om, zo bracht oud-pvda leider Joop den Uyl zijn politieke lijn ooit naar voren. Dit aloude credo is volgens de PvdA uiterst actueel, zeker in onze regio. Aardbevingen, krimp en het vinden van een baan raken vele mensen in de kern van hun bestaan. Voor de PvdA zijn dit geen facts of life. Het gaat hier om acute maatschappelijke problemen waar de politiek een opgave in heeft. Voor de PvdA zijn dit zaken waar in het in de politiek om moet draaien. Wij onderkennen de taaiheid van deze problemen, maar willen niet in zwartgalligheid vervallen of bij de pakken neer zitten. De PvdA zet alles op alles om de problemen die in onze regio spelen aan te pakken. Dat doen we door de vele kansen die er liggen te benutten. Bedreigingen het hoofd bieden gaat hand in hand met het versterken van de kwaliteit van ons bestaan. Dat is de kern. Daarom wil de PvdA zich de komende jaren inzetten voor de volgende zeven punten: 1. De PvdA van goed werk Werk is de sleutel tot een fatsoenlijk en zelfstandig bestaan. Iedereen die kan werken, moet uitzicht hebben op een baan. De PvdA heeft onafgebroken gewerkt aan het verminderen van de werkloosheid. Dit jarenlang volgehouden regionaal economisch beleid heeft gunstig uitgepakt. De uitzonderlijke hoge werkloosheid is behoorlijk verminderd. De PvdA wil dit voortzetten en zal bij het Rijk en Europa hard inzetten op extra geld voor gerichte investeringen die de regionale economie blijven ontwikkelen en die vooral banen creëren. Die gelden willen we investeren in excellente vestigingsvoorwaarden voor bedrijven, ondernemers en werknemers. De PvdA wil extra geld stoppen in de infrastructuur: wegen, spoorlijnen, hoogwaardig openbaar vervoer en de ontwikkeling van de economische kernzones in de stad Groningen, de Eemsdelta en Oost Groningen. Groene banen De PvdA kiest met energie voor nieuwe, groene banen. De PvdA wil de huidige economie veranderen naar een circulaire economie: economie gericht op maximaal hergebruik van afvalstoffen. We zien kansen voor innovatie en verduurzaming in de Groningse landbouw. Daarvoor dient beter te worden samengewerkt met de kennisinstellingen binnen en buiten de regio. Deze sector zal naast voedsel in de toekomst ook leverancier worden van groene grondstoffen voor de chemie die in Delfzijl moet worden vergroend en uitgebouwd. Via Gezond ouder worden (Healthy Ageing) creëren we ook nieuwe banen. Dat versterkt de kwaliteit van de gezondheidszorg en draagt bij aan langer leven in goede gezondheid. Banenmotoren Innovatie in het MKB, dé banenmotor in het Noorden, moet worden gestimuleerd. De Eemshaven als de energie- en dataport moet verder worden uitgebouwd. De Eemshaven is een ideale uitvalsbasis voor de bouw en onderhoud van windparken op zee. Het energieneutraal en aardbevingsbestendig bouwen bieden, hoe treurig de 1
aanleiding ook, nieuwe kansen voor bedrijvigheid. De Stad, met haar hoogwaardige kennisinstellingen en veelzijdige bedrijvigheid, is een van de meest florerende steden in ons land. De regio Groningen-Assen is het noordelijk zwaartepunt, ook als het gaat om banen. Daar waar mogelijk willen we dit ondersteunen, omdat deze economische motor zowel voor de Stad als de regio (Groningen/Noord Drenthe) onontbeerlijk is. Dat geldt ook voor de sectoren toerisme, recreatie en de creatieve industrie, die de PvdA wenst te versterken. Dat creëert banen, maar vergroot ook de leefbaarheid. Niemand langs de kant Voor de komende jaren willen we inzetten op twee groepen waar we in regionaal verband extra aandacht op willen vestigen. Dit is ten eerste de groep vroegtijdig schoolverlaters. De PvdA wil voorkomen dat een nieuwe generatie al bij voorbaat buiten spel komt te staan. Dit vergt van dorp tot stad om een versterking van het onderwijs. Daarnaast willen we een extra inzet op mensen die gebruik maken van de sociale werkvoorziening. We willen oog voor wat mensen wel kunnen, maar we onderkennen dat er een groep is waarvoor dit veel lastiger is. Gemeenten zijn primair aan zet. Maar dit overstijgt in problematiek de gemeenten. Nu is de provincie er niet om de rol van gemeenten over te nemen. Maar de provincie kan wel bemiddelen om partijen (bijvoorbeeld richting Den Haag en Brussel), maar ook werkgevers op één lijn te krijgen. In principe verwachten we dat bedrijven voldoende banen kunnen aanbieden aan mensen met een arbeidshandicap, maar vooral in Oost-Groningen vergt dat een stevige en langjarige aanpak. Wij vinden dat Oost Groningen voldoende tijd en middelen moet krijgen voor deze beweging. Daar waar wenselijk en mogelijk kan de provincie hier een bemiddelende en vertegenwoordigende rol in vervullen. 2. De PvdA van brede ontwikkeling en goed vakmanschap De afgelopen jaren hebben vooral in het teken gestaan van de kenniseconomie. In het onderwijs stonden basale vaardigheden als taal, rekenen en het leren van een vak onder druk. Wij pleiten er voor dat iedereen zich zo maximaal mogelijk kan ontplooien. Goed onderwijs is daarvoor essentieel. Maar we willen dit wel verbreden. We willen niet alleen waardering voor kennis, maar ook voor praktische, sociale of sportieve vaardigheden. Dit verreist samenwerking in en rondom scholen: van sport tot en met cultuur. Hierbij past ook het ideaal van goed vakmanschap. De PvdA kiest voor een herwaardering van vakmanschap, juist in de sectoren van techniek en ontwikkeling. Het Duitse systeem dient hierbij als inspiratie. Daarvoor is het in toenemende mate nodig dat mensen met praktijkervaring in het onderwijs worden ingezet om niet alleen kennis maar vooral de fijne kneepjes van het vak over te brengen! Werken en leren zijn in dat systeem nauw met elkaar verbonden. Dat vergt veel meer stageplekken en leerwerkbanen voor schoolverlaters dan er nu voorhanden zijn. In de economische dynamiek wordt de levensduur van organisaties en functies steeds korter. Mensen die werkloos worden moeten snel weer aan de slag kunnen. De PvdA wil daarom het tweedekansonderwijs en het leven lang leren stimuleren. De PvdA vindt dat de politiek hier een duidelijke taak heeft, ook op provinciaal niveau. 2
3. De PvdA van innovatie en duurzaamheid Groningen is dé energieprovincie. Van turf-via aardgas-willen we nu naar een nieuwe vervolgstap.: energie uit zon, wind, water en biomassa. Nederland heeft lang geprofiteerd van de Groningse energieschatten. De laatste jaren worden we meer en meer geconfronteerd met de schokkende gevolgen van de aardgaswinning. De PvdA heeft zich, met resultaat, tot het uiterste ingespannen om met de landelijke overheid een bestuursakkoord te sluiten dat gaat van schadeherstel, economische impulsen tot en met de leefbaarheid in het aardgaswinningsgebied. Dit leek voldoende om mee aan de slag te gaan, maar het is duidelijk dat dit voor de toekomst niet voldoende is. Sinds kort is het gebied dat de gevolgen van de aardbevingen ondervindt uitgebreid met o.a. de stad Groningen en vooral ook Hoogezand en Menterwolde. De PvdA vindt dat er een aanvullend pakket maatregelen moet worden afgesproken om de nadelige gevolgen op te vangen. Het schadeherstel en de preventieve versterking van woningen moet worden verbeterd. Het oplossen van de problemen willen we niet aan de NAM overlaten. De overheid moet een veel nadrukkelijker rol gaan spelen. Alle kosten voor het herstel van de aangetaste waardebalans en het verbeteren van het perspectief komen voor rekening van NAM en rijk. Als de veiligheid onvoldoende is geborgd of als de schadelijke gevolgen van gaswinning voor Groningen toenemen, moet de gaswinning verder worden beperkt. Voor de PvdA is het aspect veiligheid, leefbaarheid en de spankracht van de bevolking leidend in de discussie over aardgaswinning. Groningen verdient het om in Nederland uit te groeien tot het gebied waar het rijk prioritair investeert in de energietransitie, innovatie en onderwijs. Groningen moet zich kunnen ontwikkelen tot Energyport van Nederland. Energieomslag De energieomslag is niet van vandaag op morgen gerealiseerd. We hebben nog jaren nodig. Onze energiehuishouding wordt hybride : voorlopig nog voor een belangrijk deel afhankelijk van fossiele energie die steeds efficiënter wordt benut. Maar de rol van hernieuwbare energie wordt steeds groter. Grootschalig, zoals het bijstoken van biomassa in elektriciteitscentrales en grote windparken op zee en land. Soms veel kleinschaliger, zoals zonnepanelen op daken, isolatie en energieneutraal bouwen. Ook de vraag naar energie moet fors naar beneden. Wij zetten daarom stevig in op energiebesparing. De goedkoopste energie is de energie die we niet gebruiken. Energie als motor voor groene groei vraagt veel van bedrijven. Innovaties zijn nodig. Daarom willen wij de relatie tussen bedrijfsleven en kennis- en onderwijsinstellingen verstevigen. Wij investeren daarom in de verdere ontwikkeling van de Energy Academy Europe als internationaal kenniscentrum. De energieomslag vraagt om goed opgeleide vakmensen op alle niveaus. Wij steunen daarom het Energy College, waarin MBO onderwijsinstellingen, marktpartijen en overheden samenwerken aan het opleiden van vakmannen en vrouwen in deze sectoren, waarin de komende jaren veel geld zal omgaan. Windenergie De in het Energieakkoord afgesproken bijdrage van wind op land willen we de komende jaren realiseren. Omdat Groningen hiermee al fors bijdraagt aan de nationale energiedoelstelling, is dat het maximum. De PvdA heeft oog voor de landschappelijke en maatschappelijke inpasbaarheid daarvan. Daarom kiezen we voor een concentratie van molens op de huidig aangewezen locaties. Er worden geen nieuwe gebieden voor windparken aangewezen. De PvdA wil zich inzetten voor een uitbreiding van windparken ver boven de Wadden en dit combineren met een werkeiland, inclusief een stopcontact, energieopslagcapaciteit en goede infrastructuur naar de Eemshaven. 3
Energiecoöperaties De PvdA is er een voorstander van dat Groningers zelf het initiatief nemen om de energievoorziening van hun buurt, wijk of dorp te verduurzamen. Daarom willen ontwikkeling van lokale energie coöperaties stimuleren en ondersteunen. 4. De PvdA van de (ver-)binding Onder het motto van de boel bij elkaar houden staat de PvdA voor sterke, veerkrachtige gemeenschappen. Vooral in krimpgebieden staan de (dorps- )gemeenschappen bloot aan uithollende krachten. Gelukkig zien we steeds meer actieve bewoners die samen plannen maken om de leefbaarheid van hun dorp of wijk te verbeteren. De overheid moet zich inspannen om deze ideeën samen met de bewoners waar te maken. Niet in de traditionele zin van overnemen en uitvoeren maar via het scheppen van de voorwaarden waaronder de initiatiefnemers in staat zijn dit zelf mogelijk te maken. Organiseer de samenredzaamheid. Wij kiezen hiermee dus duidelijk niet voor een politiek van: u houdt uw eigen broek maar op. En tegelijkertijd willen we ook geen politiek van: wij weten wel wat goed voor u is. Juist de krimpaanpak vraagt om een overheid die naast de Groningers staat. Dan moet de overheid zich inzetten voor dialoog, samenspraak en gerichte ondersteuning! Maatwerk De PvdA kiest voor het verder ontwikkelen van woon- en leefbaarheidsplannen in de krimpregio s die heel verschillend van karakter zijn. Mede door toedoen van de PvdA is er een aanpak volgens maatwerk ontwikkeld, die ook de komende periode navolging verdient, want er liggen nog zeer grote opgaven. Door de bevolkingsdaling zullen minder huizen nodig zijn en meer voor sloop in aanmerking komen. Die sloopopgave moet zorgvuldig vorm gegeven worden omdat dit mensen fundamenteel raakt. Ook wil de PvdA dat er daarbij niet alleen naar de huursector gekeken wordt maar ook naar de problematiek in de (goedkope) koopsector. Daarnaast zijn er minder winkels en bedrijventerreinen nodig. Hierin zit ook een samenhang met de regionale centra die van middelbare scholen tot en met winkelcentra een belangrijke verzorgende functie hebben voor de dorpen. Tegelijk zien we ook gerichte kansen: kleinschalige initiatieven in recreatie en toerisme, creatieve industrie, ontwerp en onderzoek. Dat vergt niet alleen dat de overheid minder regelt en dus meer maatwerk biedt bij het benutten van kansen die ondernemers zien, maar ook een grootschalige aanleg van snel internet. Voor de PvdA is het aanpakken van de krimp ook het bewaren en verbeteren van de kwaliteit van landschap en natuur. Die zijn niet alleen essentieel is voor de inwoners van de dorpen. Tegelijkertijd zijn ze ook van grote waarde voor de toeristische en recreatieve potentie van onze provincie. Mobiliteit Geen verbinding zonder mobiliteit. De PvdA vindt dat mensen onder alle omstandigheden voldoende mogelijkheden moeten hebben om zich te kunnen verplaatsen. Daarmee kunnen zij (blijvend) deelnemen aan het maatschappelijk leven. Goede bereikbaarheid van voorzieningen en een hoogwaardig vervoersysteem zijn basisvoorwaarden voor sociale samenhang en economische ontwikkeling. Zo worden goede opleidingen en banen beter bereikbaar. De dienstregeling van bussen en treinen dient daarom goed op elkaar aan te sluiten om de reistijd te verkorten De PvdA kiest voor verdere voltooiing van het hoofdverkeerswegennet, waar de nodige ontbrekende schakels moeten worden aangelegd. Het gaat om de N33 midden (tussen Zuidbroek en Appingedam), de verdubbeling van de N366 tussen Veendam en Pekela, de aanleg van de Zuidelijke Ringweg in de stad Groningen en tal van verkeersveiligheidsmaatregelen en verbetering van bestaande provinciale wegen. 4
De PvdA kiest voor verdere uitbouw van het spoornetwerk: de aanleg van de spoorlijn Veendam Stadskanaal, het doortrekken van de spoorlijn Groningen Roodeschool voor passagiers naar de Eemshaven en voor een grondige aanpak van het hoofdstation Groningen. Daardoor kunnen vaker treinen rijden naar en van Assen en Leeuwarden. Ook kunnen treinen over de regionale spoorlijnen verder doorrijden, bijvoorbeeld van Veendam naar Groningen Noord en verder naar de Eemshaven. De PvdA wil het spoor tussen Groningen en Bremen verbeteren. Hierdoor wordt Bremen binnen twee uur bereikbaar. De PvdA wil het busvervoer verbeteren. Dit door op hoofdverbindingen bussen vaker te laten rijden en snel hun bestemming te laten bereiken, verbeteren van de overstap van de auto op de bus en trein. Daarnaast een fijnmazig netwerk van buurten streekbussen, scholierenvervoer en vervoer van mensen met een beperking. De verschillende vormen van doelgroepenvervoer moeten zoveel mogelijk integreren, zodat wordt voorkomen dat bussen en busjes vrijwel leeg rondrijden. De PvdA is voorstander van experimenten om dorpen zelf hun vervoer te laten organiseren. De PvdA zet zich in voor betere fietspaden(fietspaden plus) tussen de forensenkernen en de stedelijke centra. Daarnaast wil de PvdA de aanleg van fietspaden langs gevaarlijke wegen en voor toeristisch en recreatief gebruik. Milieu Zorg voor een schoon en veilig milieu is essentieel voor de leefbaarheid. De PvdA kiest voor strenge milieunormen en goede handhaving om de gezondheid van mensen te beschermen en de overlast van stof, stank, lawaai en schadelijke stoffen te beperken. De PvdA kiest voor het bundelen van milieubelastende bedrijven op een beperkt aantal daarvoor geschikte bedrijventerreinen. De PvdA zet zich in voor het verplaatsen van overlastgevende bedrijven naar die bedrijventerreinen. 5. De PvdA van een gaaf en contrastrijk Gronings landschap Stad en Ommeland kenmerken zich door grote contrasten. Vanuit de stad fiets je in 10 minuten van een hoogstedelijk gebied naar het stroomdal van de Drentse A of het Reitdiepdal. Groningen is een provincie met een grote variëteit aan landschappen. De weidsheid van het Oldambt en de Veenkoloniën, het glooiende deels beboste landschap van Westerwolde, het coulissenlandschap met de houtsingels in het Westerkwartier. Het wierden- en dijkenlandschap langs de noordkust met Middag-Humsterland als oudste cultuurgebied van Noordwest-Europa, grenzend aan het Werelderfgoed Waddenzee. De geschiedenis is op veel plaatsen nog goed zichtbaar. Dat geeft Groningen identiteit. De PvdA kiest er voor om de kwaliteit, de variëteit en de gaafheid van de landschappen te koesteren. Industrie en grootschalige bedrijvigheid concentreren we in en rond de stad Groningen, bij de Eemshaven en rond de grotere centrumplaatsen. Daar bieden we volop ruimte voor grootschalige bedrijvigheid. In andere gebieden zijn we veel restrictiever. Zo is in bijvoorbeeld De Marne en in en rond het Lauwersmeer het in stand houden van de gaafheid van het landschappelijk kapitaal essentieel voor plattelandseconomie die op veel plaatsen drijft op toerisme, recreatie en landbouw. De PvdA is voorstander van zuinig ruimtegebruik, waarin we functies zoveel mogelijk combineren. Zo kiezen we ervoor dat grootschalige opwekking van zonne-energie plaatsvindt op daken en niet benutte ruimtes op bedrijventerreinen en bij infrastructuur. 5
Landbouw Landbouw is een belangrijk onderdeel van het landschap en is tevens een belangrijke economische bedrijfstak waar ruimte moet zijn voor innovatie. De PvdA wil schaalvergroting alleen toestaan als het tegemoet komt aan een goede landschappelijke inpassing, duurzaamheid, dier- en mensvriendelijkheid. De schaalvergroting in de landbouw moet worden begrensd. Dat kan alleen mogelijk worden als wordt voldaan aan hoge eisen voor duurzaamheid en dierenwelzijn, die de bedrijfstak overeen moet komen met de natuur- en milieuorganisaties. Natuur De PvdA kiest voor uitbreiding van natuurgebieden. Het Nationaal Natuur Netwerk (voorheen ecologische hoofdstructuur) moet in Groningen versneld worden aangelegd, eventueel met voorfinanciering van de provincie. De PvdA is voorstander van het vergroten van de natuurbeleving. Het netwerk van wandel- en fietspaden moet worden uitgebreid om natuur en landschap goed toegankelijk te maken. Dat geldt in het bijzonder voor de Wadden dat is erkend als Werelderfgoed. Waar natuur wordt aangetast door economische activiteit moet natuurcompensatie royaal worden toegepast. Water Het risico op overstromingen en wateroverlast moet worden verminderd. De PvdA wil dat de zeeweringen versneld worden versterkt. Dijken moeten niet alleen sterk worden gemaakt. Dat moet gebeuren in combinatie met natuurontwikkeling en vergroten van de mogelijkheden voor toerisme en recreatie. De waterschappen moeten versneld de secundaire keringen op een veilige hoogte brengen. De provincie moet daar scherpe normen en een strak tijdpad voor opstellen. In het waterbeheer van waterschappen moet natuurontwikkeling en toeristisch medegebruik goed worden geborgd. De PvdA in de provincie zal daartoe nauw samenwerken met de gekozen PvdA-bestuursleden in de waterschappen. 6. De PvdA van de rijke (Groninger-) cultuur Voor de PvdA is culturele verheffing geen dode letter. Kennisnemen van en deelnemen aan culturele ontwikkeling helpt mensen om hun grenzen te verleggen. Onze provincie is een rijke culturele schatkamer vol kunst en erfgoed. We willen dit voor iedereen binnen en buiten onze provincie beschikbaar maken, laten profiteren in dit gemeenschappelijke culturele kapitaal. Wij zien in het nieuwe Groninger Forum een uitgelezen kans om het rijke culturele aanbod in onze regio te etaleren. Biënnale Wat de actuele kunst en cultuur betreft moet de slogan Er gaat niets boven Groningen opgaan. Dat vraagt ambassadeurs die de unieke waarde en mogelijkheden van het culturele klimaat in onze provincies nader vorm en inhoud kunnen geven. Daarbij past ook het instellen van nieuwe en zo gewenst versterken van bestaande culturele prijzen en stimuleringsfondsen voor individuen en collectieven die Groningen cultureel op de kaart kunnen zetten. Wij bepleiten het instellen van een provinciale Biënnale voor actuele kunst en cultuur, waarbij kunstenaars uit de hele provincie een prestigieus platform wordt geboden. Liefst met ingang van 2016, zodat we ook uitstekend kunnen aanhaken bij de vele manifestaties verband houdende met Leeuwarden als Europese culturele hoofdstad in 2018. 6
Groninger cultuur De PvdA wil langjarig investeren in het project De Verhalen van Groningen en het Huis van de Groninger Cultuur gericht op een laagdrempelig, kwalitatief hoogstaand aanbod van cultuur- en erfgoededucatie, dat ook in het onderwijs benut kan worden. De PvdA staat borg voor een rijk geschakeerd cultureel leven in de hele provincie, waarbij lokale initiatieven die bijdragen aan de leefbaarheid en die drijven op vrijwillige inzet van velen een streepje voor hebben. Cultuureducatie De PvdA wil een extra stimulans voor cultuureducatie voor en door de school, minder versnippering op niveau van de steuninstellingen en scholen steunen bij de ontwikkeling en instandhouding van een eigen cultuureducatief beleid. Een goed cultuureducatiesteunpunt voor de drie Noordelijke provincies kan hier goede diensten bij bewijzen onder het motto ruim baan voor cultuureducatieve programma s tegen een minimum aan organisatiekosten. Wij willen scholen met een langjarig cultuureducatief beleid jaarlijks vouchers ter beschikking stellen, waarmee de vervoerskosten van school naar een culturele instelling of manifestatie via passend vervoer kunnen worden bekostigd. Ons uniek cultureel erfgoed willen we komende jaren up to date houden. Door de gaswinning is er sprake van extra risico s voor het culturele erfgoed. Wij bepleiten dat compensatiegelden voor de bodemdaling en de Meijerfondsen slim kunnen worden ingezet om het unieke culturele erfgoed in het getroffen gebied duurzaam te beschermen. De NAM is volgens ons mede schatplichtig is een innovatief restauratie- en conservatiebeleid. 7. De PvdA van een krachtig en (ver-)bindend bestuur. De PvdA is voor een modern bestuursstijl. Dit betekent dat we niet denken vanuit al te strikte scheidslijnen. De opmerkingen: daar gaan wij niet over, is de dood in de pot. Echter: niet alles kan. Gerichte keuzes staan voorop. In Groningen is er sprake van een helder en gewortelde regionale identiteit. Dit geeft een duidelijk politiek en democratisch bestaansrecht aan de Provinciale en Gedeputeerde Staten. Wij staan voor een provincie die een open bestuurscultuur kent, dienstbaar is aan haar inwoners, kracht zoekt in wat provincies en gemeenten verbindt en vanuit een betrouwbare en herkenbare positie borg staat voor ontwikkeling. Beleid moet waar mogelijk in samenwerking en cocreatie met burgers en maatschappelijke organisaties worden ontwikkeld. De inzet van de PvdA is om in de verbinding tussen de bestuurslagen het nodige te verbeteren. We willen gezien de opgaven in ons gebied voorkomen dat er in de verbinding zwakke schakels gaan ontstaan. Er is een krachtig overheidsbestuur nodig, juist ook op gemeentelijk niveau, om in de huidige en toekomstige opgaven te kunnen voorzien. Krachtige gemeenten kunnen dan beter in samenspel met de provincie opkomen voor de belangen van de Groningers. 7
Bestuurlijke ontwikkeling De PvdA beschouwt de voorgenomen bestuurlijke ontwikkeling in onze provincie vanuit de volgende 4 uitgangspunten van krachtig lokaal en provinciaal bestuur: 1. Het bestuur moet in staat zijn de bestuurlijke en maatschappelijk complexe opgaven zo zelfstandig mogelijk te kunnen doen en de bijbehorende taken goed uit te kunnen voeren; 2. Er moet ook echt iets te kiezen zijn: dus een grotere vrije begrotingsruimte en een groter eigen belastinggebied; 3. Het bestuur kent een stevig maatschappelijk draagvlak, afdoende democratische legitimatie en controle; 4. Het bestuur moet in staat zijn burgerparticipatie goed vorm te geven. Het gaat de PvdA om de kwaliteit van het bestaan van de inwoners en de waarde van het gebied als geheel, en niet om de grenzen op de kaart. Met minder gemeenten meer samen doen is daarbij het motto. Open communicatie en helderheid bij keuzes moeten er op gericht te zijn de inwoners van onze provincie bij de politiek en het bestuur te betrekken. De PvdA vindt dat de provincie een open huishouding met een eigen belastinggebied behoort te houden. Van het rijk vraagt de PvdA ondersteuning en middelen om te investeren in de kwaliteit van en de opgaven in de provincie, waarvan de belangrijkste zijn het creëren van werk voor iedereen, het versterken van de leefbaarheid en ons leefmilieu. De PvdA staat voor een solide financieel beleid. Wij gebruiken de opgebouwde reserves voor investeringen in de infrastructuur en de economie die werk en welvaart genereren, ook voor toekomstige generaties. Sterk Noorden De PvdA wil de positie van het Noord-Nederland zowel landelijk als Europees versterken. Wij staan als PvdA Groningen open voor een fusie met Drenthe en zo mogelijk Friesland. Zolang dat niet het geval is, willen we samen blijven werken met Friesland en Drenthe in het Samenwerkingsverband Noord Nederland en de Regio Groningen Assen. We zoeken in noordelijk verband de samenwerking met maatschappelijke partners zoals de vakbeweging, de ondernemersorganisaties en de SER Noord Nederland. Daarnaast willen we hiervoor nog beter gaan samenwerken met de Duitse deelstaten met name Nedersaksen en Bremen. Kortom: het provinciale bestuur moet volgens ons staan voor de verbinding van verschillende bestuurslagen in het oppakken van bovenlokale en regionale opgaven. Niet in de laatste plaats met betrokkenheid van de Groningers zelf: want politiek bedrijven wij voor de Groningers en met de Groningers. 8