De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 29 september 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was voor de verandering nu eens een prachtige nazomerdinsdag. Wat een verschil met een week geleden. Toen was het fris en vooral nat, nu scheen het grootste deel van de dag de zon en was het aangenaam warm. Tegelijkertijd is de zon ook een nadeel, veel onderwerpen gaan daardoor glimmen en zijn dan niet goed te fotograferen. De mooie groen- rode goudwesp is daarvan een voorbeeld, live prachtig om te zien maar de foto werd afgekeurd voor dit verslag. Gelukkig waren er ook foto s die wel werden goedgekeurd. De citroenpendelvlieg (12-18 mm) lijkt op de 'gewone' pendelzweefvlieg, maar is iets groter, heeft grotere en lichtere gele vlekken op het achterlijf en het achterlijf is ook meer langwerpig van vorm. Bij deze citroenpendelvlieg zijn de gele vlekken een beetje geel oranje. Bij de gewone pendelvlieg zit er midden op de kop een zwarte streep en die heeft de citroenpendelvlieg niet. De Natuurkalender berichtte op 26 juli van dit jaar dat de Franse veldwesp bezig is met een opmars. Dat kan ik alleen maar bevestigen, ik zag afgelopen dinsdag deze wesp voor de 2 e keer dit jaar en eerder nog nooit. Maar ook elders in het land wordt de wesp vaker gezien dan gebruikelijk. In Zeeland zijn er zelfs twee keer zoveel meldingen van Franse veldwespen dan normaal. Deze van origine zuidelijke wespensoort profiteert zeer waarschijnlijk van de stijgende temperaturen in ons land. De Franse veldwesp heeft een wat smaller lichaam met duidelijk langere achterpoten. Ook de tekening is anders. De voelsprieten zijn aan het einde licht gebogen. De Franse veldwesp is minder agressief dan de Duitse en gewone wesp.
Meestal zie je de gamma- uil druk fladderend van de ene bloem naar de andere gaan op zoek naar nectar. Dat doet hij zowel overdag als s avonds. Ik kan me voorstellen dat een vlinder ook af en toe even moet rusten en misschien was dat hier het geval. De gamma- uil is een trekvlinder die van half mei tot september in heel Nederland te zien is. Na de zomer vertrekt hij weer naar warmere gebieden. Dit is dus misschien wel de laatste gamma- uil die ik dit jaar heb gezien. Het belangrijkste kenmerk is de opvallende zilverkleurige ongebroken Y- vormige vlek in het midden van de voorvleugel. De gehakkelde aurelia komt bij ons voor van maart tot oktober, in twee elkaar overlappende generaties. De vlinders voeden zich met nectar van verschillende planten en drinken ook van plassen of mest; in het najaar zijn ze geregeld aan te treffen op rottend fruit. Het is een algemeen voorkomende vlinder en hij overwintert als imago.
Het verschil in tekening op de vleugelpunt is duidelijk. Het zwart bij het klein geaderd witje (links) loopt veel verder door naar binnen dan bij het klein koolwitje (rechts). En meestal zijn er op de bovenkant van de vleugels van het klein geaderd witje donkere lijnen zichtbaar. Niet alle koolwitjes zijn uitgesproken wit. Dit klein koolwitje (zie zwarte vleugelpunt) kun je moeilijk wit noemen. Bij het klein geaderd witje (rechts) zijn de grijsgroen bestoven aders op de onderkant van de achtervleugel goed te zien.
De pyjamazweefvlieg (7 tot 12 mm) dankt zijn opmerkelijke Nederlandse namen aan de tekening; een gele basiskleur met een wat complexe, maar regelmatige zwarte strepentekening dwars op het achterlijf. Hij wordt ook wel snorzweefvlieg, dubbelbandzweefvlieg of coca- colazweefvlieg genoemd. Deze zweefvlieg leeft van nectar en stuifmeel van bloemen en er worden meerdere plantensoorten bezocht. Hij komt in grote delen van Europa voor, maar ook in Noord- Afrika, Noord- Amerika en in Azië. In Nederland en België is de pyjamazweefvlieg algemeen, en komt overal voor waar veel bloemen en bladluizen zijn. Het aantal generaties per jaar hangt sterk af van de temperatuur; in het noordelijkste deel van het verspreidingsgebied komt slechts een enkele generatie tot ontwikkeling, in het zuiden wel vier of vijf. Tweevleugelige insecten, zoals vliegen, muskieten en muggen hebben twee vleugels om mee te vliegen en twee paar vleugels die niet meer zijn dan een paar stompjes, ook wel halters genoemd. Een halter is een soort staafje met aan het eind een knopje. Tijdens de vlucht gaan de halters met dezelfde frequentie op en neer als de vleugels, maar in tegengestelde richting. Wetenschappers hebben ontdekt dat de halters fungeren als een ingenieus soort gyroscoop en dat ze bijdragen tot stabiliteit tijdens het vliegen. Op de foto rechtsonder zijn de halters te zien, ze zitten achter de vleugels ter hoogte van het (halfronde) schildje. Nu alle hier voorkomende wantsen een Nederlandse naam hebben gekregen is er nogal wat veranderd. Lange tijd kenden we de andoornwants (foto) alleen als Eysarcoris fabricii en later als Eysarcoris venustissimus, maar in het Nederlands heet hij nu prachtbronsschildwants. En de groene stinkwants heet nu groene schildwants. Ze behoren allebei tot de familie van de schildwantsen. Bijna alle wantsen hebben stinkklieren, daarom heeft het niet zoveel zin om een bepaalde wants stinkwants te noemen.
Deze wants was lange tijd alleen bekend onder de onuitspreekbare wetenschappelijke naam Acanthosoma Haemorrhoidale, maar sinds dit jaar heet hij meidoornkielwants. Kielwantsen zijn een aparte familie van wantsen. Bij de herbenoeming van de wantsen heeft men geprobeerd om zo veel mogelijk de familienaam in de soortnaam terug te laten komen. De meidoornkielwants is een zeer grote schildwants, die een lengte van bijna 2 cm kan bereiken, maar doorgaans zo'n 15 tot 18 mm lang is. Hij lijkt vaak sprekend op de jeneverbeskielwants, maar verschilt daarvan door de kortere en stompere kop. Bovendien is de jeneverbeskielwants kleiner en vaak net iets bonter getekend. Volwassen meidoornkielwantsen verschijnen vanaf augustus en zijn te vinden in allerlei struiken. Regelmatig te vinden in bessen- en bramenstruiken. De snuitkeverschildwants (10 tot 14 mm) is een veel voorkomende, algemeen verspreide wants in Europa met uitzondering van de Britse eilanden en Scandinavië. Hij leeft in bossen en op open plekken in zo'n gebied, vaak op els en struiken. Hij is variabel qua kleur en kan lichtbruin, maar ook donkerbruin zijn en alles daar tussenin. Het is een formidabele rover, die uitsluitend leeft van andere insecten. Hij heeft het vooral voorzien op kleine kevertjes en dan nog het liefst snuittorretjes. Hij prikt zijn zuigsnuit in de zachte delen van de kever, vooral daar waar de pootjes zitten. De snuitkeverschildwants overwintert als imago.
Deze wants ben ik nog niet eerder tegengekomen. Het is de stippelblindwants, met zijn lengte van 9 tot 10 mm behoort hij tot de grote blindwantsen. De antennes zijn opvallend: de twee onderste elementen zijn veel dikker dan de laatste twee. De stippelblindwants verandert gedurende zijn leven van kleur. De dieren zijn eerst vrijwel geheel groen, maar worden gaandeweg steeds roder. De volwassen dieren zien we van augustus tot diep in oktober, vooral op iep, maar ook wel op berk. (Ik zag hem op els.) Het is een gewone soort in de gehele Benelux. Vrouwtjes struiksprinkhaan hebben uiterst kleine vleugels en een korte, sikkelvormige legboor. Het halsschild heeft opzij een witte streep. De volwassen mannetjes hebben ook korte, maar goed ontwikkelde vleugels waarmee ze zingen. De zeer korte vleugels steken net onder het halsschild uit. De struiksprinkhaan is een vrij kleine, groene sabelsprinkhaan (10-18 mm), dicht bezet met zwarte spikkeltjes. De struiksprinkhaan komt overal in ons land voor. De habitat bestaat uit verschillende biotopen; stadsparken, heidevelden, tuinen en wegbermen. De sprinkhaan is te vinden in lagere begroeiing, de nimfen leven dichter bij de bodem op bloemen. De volwassen struiksprinkhaan is actief gedurende de maanden juli tot oktober, en laat zich vooral horen tussen zeven uur 's avonds en drie uur in de nacht. Het geluid is met het menselijk oor niet te horen. Voor het inventariseren van de sprinkhaan wordt een vleermuisdetector gebruikt.
Om ongeveer kwart voor twaalf maakte ik de eerste foto van de coconnetjes van een sluipwesp. De prei, waarop zeer waarschijnlijk de rups van een groot koolwitje zijn laatste adem heeft uitgeblazen, stond nog in de schaduw. Daarom ging ik er later (om ongeveer half drie) nog eens kijken. Door de zoeker van de camera ontdekte ik dat uit één van de coconnetjes een sluipwesp zich naar buiten probeerde te wurmen. Ik heb er zeker een half uur op de knieën bijgezeten, maar het schoot maar niet op. Daarom ging ik eerst maar aan de koffie en tegen vier uur keerde ik nog even terug naar de prei. De situatie bleek zo goed als ongewijzigd. Deze kleine sluipwesp (ongeveer 3 mm) was dus al ruim vier uur bezig om zich uit de cocon te bevrijden en zal daar nog wel even mee bezig zijn geweest. Via onderstaande link kan je (nogmaals) een video bekijken van de ontwikkeling van de larven van de sluipwesp (Body Invaders). http://www.natuurbericht.nl/?id=5144 Groetjes, Luit