Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie

Vergelijkbare documenten
Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke

Stoppen met roken Cursus

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof

Werken aan je zelfbeeld

Zorg om mensen met dementie

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen

Eerste hulp bij faalangst

Doen en blijven doen

Werken aan je zelfbeeld

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd

Kerncompetenties kraamverzorgenden in ontwikkeling

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting

De meest gestelde vragen over: cholesterol

Het Astma Formularium

Patiënt en recht in de apotheek

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra

Werkboek voor kinderen en jongeren van ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen

Atlas van de parodontale diagnostiek

Supervisie in onderwijs en ontwikkeling

Neem de regie over je depressie

Handleiding bij Beter beginnen

Persoonsgerichte zorg

Zakboek ziektebeelden Infectieziekten

In gesprek met de palliatieve patiënt

Omgaan met lichamelijke klachten

Zakboek ziektebeelden Cardiologie

De meest gestelde vragen over: reumatologie

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling

Van je nachtmerries af

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders

Werkboek klinische schematherapie

Leercoaching in het hbo. Student

Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL)

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen

Psychosociale problemen

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Denken + Doen = Durven

ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE

Mediation als alternatief

Actief leren voor een beroep

ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE. Jeroen Wapenaar Lisette de Groot

Maatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving

Verwerken en versterken

Basiskennis schei- en natuurkunde

De huisarts aan de leiding

Een nieuwe heup of knie

Niet meer depressief

Kwaliteitsstandaarden Jeugdzorg Q4C

Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk

Angststoornissen en hypochondrie

Denken + Doen = Durven

Verstrekking en vergoeding

Samen terug naar vroeger Activiteiten met ouderen

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen

Minder angstig in sociale situaties

Mijn kind een Kanjer!

Samenspel en samenklank

Zakboek ziektebeelden Gastro-enterologie

Voeding bij diabetes mellitus. Dieetbegeleiding van Turkse, Marokkaanse en Hindostaanse bevolkingsgroepen

Doorbreek je depressie

Zakboek ziektebeelden Neurologie

Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten

Leercoaching in het hbo. Leercoach

Omgaan met bloosangst

Helpen bij partnerrelatieproblemen

Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ.

8FSLDBIJFS /[EPMJMGEXMIRMZIEY

De patiënt als partner

dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten

In gesprek met de palliatieve patiënt

Zakboek ziektebeelden Oncologie

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct

Meer dan duizend dagen

Praktijkboek dementiezorg

Andere gezonde voeding. Lage bloedglucosewaarden, hoge vetverbranding

MUZIEK EN BEWEGEN BIJ DEMENTIE

De tandarts aan de leiding

Leven met chronische hoofdpijn

Leven met ADHD. Fiona Kat, Maura Beenackers en Willemijn ter Brugge

Pubers van Nu! Praktijkboek voor iedereen die met pubers werkt. Klaas Jan Terpstra en Herberd Prinsen

Wat elke professional over de oggz moet weten

Omgaan met ziekelijke jaloezie

Basiszorg Boek II dh

De apotheker aan de leiding. voor Yara en Abel

Voortgezette regressie- en variantieanalyse

Hoe gaat het met de jeugd van tegenwoordig?

Coach jezelf in drie stappen

Bewegingsleer Deel II De onderste extremiteit

Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers

Assistent en maatschappij

Rekenen. D. Brouwer-van Hulst. A. Driessens

De sociale ontwikkeling van het schoolkind

Essenties voor samenwerking in wonen en zorg

Nicolien van Halem Sjaak Groot. Planmatig zorg verlenen

dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries

Verwerken en versterken

Transcriptie:

Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie

Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie Hugo van Waarde (red.) Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008

Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 313 5305 7 NUR 748 Ontwerp omslag: A-Graphics Design Ontwerp binnenwerk: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Pre Press, Zeist Foto s: Rob Webster Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl

Inhoud Voorwoord 7 1 Kleinschalig, wat is dat eigenlijk? 9 Henk Nouws 1.1 Wat is kleinschalig wonen voor mensen met dementie? 1 0 2 Goede zorg begint met een heldere visie 20 2.1 Een lege huls 2 1 3 Een visie ontwikkelen, hoe doe je dat? 29 Eric Krijger 3.1 Beter kijken naar kleinschaligheid 30 4 Medewerkers geven kleinschaligheid inhoud 35 Martha Talma en Ben Stoelinga 4.1 Onder evenwichtskunstenaars 36 5 Er is pas sprake van kleinschalig wonen als er zelf gekookt wordt 4 6 Frank Pol 5.1 Koken met kinderziekten 4 7 5.2 Kwaliteit is kwetsbaar 5 3 5.3 Het geheim van zierend wetter 57 6 Alleen maar rozengeur en maneschijn? 62 Ronald Geelen 6.1 Is het traditionele verpleeghuis passé? 63

6 Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie 7 Zo gaat het in de praktijk 70 7.1 Kleinschalig wonen voor mensen met dementie (1) 72 Hugo van Waarde 7.2 Kleinschalig wonen voor mensen met dementie (2) 82 7.3 Kleinschalig wonen voor mensen met dementie (3) 92 Hugo van Waarde 7.4 Kleinschalig wonen voor mensen met dementie (4) 1 00 7.5 Kleinschalig wonen voor mensen met dementie (5) 1 08 Patrick Verhaest 8 Kwaliteit van leven is de norm 1 1 6 Teake Ettema 8.1 Het zijn de kleine dingen die het doen 1 1 7 9 Wat brengt de toekomst? 1 24 Hugo van Waarde 9.1 Hoe zit het met de houdbaarheidsdatum? 1 2 6 Over de auteurs 1 35

Voorwoord De eerste verpleeghuizen die in Nederland werden neergezet, waren een verlengstuk van de ziekenhuizen. Niet alleen qua bouw maar zeker ook qua organisatiemodel. Wie erin terechtkwam was de rest van zijn leven patiënt, werd onderdeel van de massa en raakte elke vorm van privacy kwijt. De zorg die nodig was werd niet aangeboden maar opgelegd. Verzorgers en behandelaars stonden aan het roer van jouw leven. Achter deze vorm van zorgverlening zaten ongetwijfeld goede bedoelingen. We wisten nu eenmaal niet beter, we deden ons best. De mensen die aan onze zorg waren toevertrouwd werden beschermd en daarbij maakten we gebruik van de middelen die beschikbaar waren, in het bijzonder van Zweedse banden en sederende medicijnen. Behandelen was het uitgangspunt. We werkten volgens het medische model. Gaandeweg ontstond het besef dat een verpleeghuis een andere functie heeft dan een ziekenhuis. Dat besef zette heel voorzichtig een andere manier van denken in werking en veroorzaakte een geleidelijke omslag in beleid, organisatie en behandeling. We ontdekten dat grootschalige organisatievormen haaks stonden op het belang van het individu. Er werd begonnen kleinere leefgroepen te organiseren en het bleek dat dit een positieve invloed had op het gedrag van mensen met dementie. We startten met de ontwikkeling van kleinschalig wonen. De persoon die hulp nodig heeft is ook mondiger geworden. En anders zijn de mantelzorgers het wel. De hele maatschappij is mondiger geworden. Daarom zijn de tijden van dwang en bevoogdend gedrag verleden tijd. Hoewel... we zijn er nog lang niet. Er is anno 2008 zonder twijfel nog veel te ontwikkelen in de zorg aan mensen met dementie. De grootschalige verpleeghuizen bestaan nog steeds en de organisatievormen waarbij de directie de dienst uitmaakt zijn nog altijd geen uitzondering. Maar de ontwikkeling laat zich niet meer naar de achtergrond duwen. De emancipatie van de zorg koerst met

8 Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie volle kracht vooruit. Daarbij is overdracht van kennis, inzicht en ervaring onontbeerlijk. Denkbeeld publiceerde in de afgelopen jaren al diverse artikelen over de organisatie van kleinschalig wonen. Een aantal van deze artikelen verschijnt nu in boekvorm. Ze vormen samen een beeld van de ontwikkeling die is ingezet. Ze laten de lezer zien wat mogelijk is, hoe het mogelijk kan worden, welke valkuilen er te verwachten zijn en welke kritische kanttekeningen er gemaakt moeten worden bij de organisatie van een kleinschalige woonvorm. Maar ze zijn vooral bedoeld om te inspireren, te motiveren en om te laten zien dat de zorg voor mensen met dementie het beste tot zijn recht komt als we deze mensen een woonvorm en een leefvorm aanbieden die aansluit bij het leven dat zij hebben moeten achterlaten. Ik wens de lezer van dit boek veel leesplezier toe maar vooral veel inspiratie.