Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Doel Alertheid bij alle medewerkers van de HOED op signalen van kindermishandeling en (huiselijk) geweld. Tevens mogelijkheid tot effectief reageren op deze signalen. Definitie Huiselijk geweld: lichamelijk, geestelijk of seksueel geweld, of bedreiging daarmee door iemand uit de huiselijke kring, waarbij onder geweld wordt verstaan: de fysieke, seksuele of psychische aantasting van de persoonlijke integriteit van het slachtoffer, daaronder ook begrepen ouderenmishandeling, vrouwelijke genitale verminking, huwelijksdwang en eergerelateerd geweld. Tot de huiselijke kring van het slachtoffer behoren: (ex-) partners gezinsleden, familieleden en huisvrienden; Kindermishandeling is elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel (Uit: Basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, blz 30). Wettelijk kader Deze meldcode geldt binnen het kader van: - de Wet bescherming Persoonsgegevens; - de Wet op de Jeugdzorg; - de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en - het privacyreglement van de HOED Nieuwerkerk aan den IJssel De twee wettelijke meldrechten voor huiselijk geweld en voor kindermishandeling bieden alle beroepskrachten met een beroepsgeheim of een andere zwijgplicht, het recht om een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld te melden, ook als zij daarvoor geen toestemming hebben van hun cliënt. Zie voor de wetteksten artikel 53 lid 3 Wet op de jeugdzorg en artikel 21d lid 3 Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze beide wettelijke meldrechten maken een inbreuk mogelijk op het beroepsgeheim van bijvoorbeeld artsen, psychiaters, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, psychologen, pedagogen, verloskundigen en werkers in de jeugdzorg of in de reclassering. De stappen van de meldcode beschrijven hoe een beroepskracht met een geheimhoudingsplicht op een zorgvuldige wijze om gaat met deze meldrechten. Versie: april 2016 1 van 5
Stappenplan 1. Onderzoek 2. Advies Veilig Thuis en bij voorkeur ook collega 3. Zo mogelijk gesprek met betrokkenen 4. Zo nodig overleg met betrokken professionals Taxeren risico op kindermishandeling Risico is af te wenden Reële kans op schade 5a. Monitoring Mishandeling (mogelijk) niet gestopt 5b. Melding bij Veilig Thuis 0800-2000 (24 u/d) Toelichting Signaleren Voor het signaleren van kindermishandeling kan gebruik gemaakt worden van het Sputovamo-formulier. Het formulier is als bijlage aan dit protocol toegevoegd. Na het signaleren van kindermishandeling treedt het stappenplan in werking. Hieronder worden de stappen kort beschreven. Uitgebreidere informatie is te vinden in het rode mapje Kindermishandeling in de kast op de administratie. De kindcheck is in alle gevallen aan de orde waarin de professional zich, vanwege de ernstige situatie van zijn volwassen cliënt, zorgen maakt over mogelijk aanwezige minderjarige kinderen. Dit betekent dat de professional in gesprek gaat met de cliënt om te beoordelen welke risico s door aanwezige kinderen worden gelopen. In gesprek met de patiënt wordt gekeken of het lukt om kinderen voldoende verzorging, zorg en veiligheid te bieden. Of daarbij hulp kan worden ingeschakeld en/of dat daarbij (meer) hulp gewenst is. Oudersignalen : Hebt u zelf geen contact met de kinderen van uw cliënt, legt dan uw eventuele oudersignalen vast als de lichamelijke of geestelijke conditie of andere omstandigheden, een bedreiging kunnen vormen voor de veiligheid of de ontwikkeling van de kinderen die van de cliënt afhankelijk zijn. Versie: april 2016 2 van 5
Bij Stap 1. Onderzoek Signalen en constateringen van huiselijk geweld en kindermishandeling worden door de medewerkers van de HOED doorgegeven aan de betreffende huisarts. De huisarts verzamelt bij een vermoeden of vaststelling van huiselijk geweld of kindermishandeling informatie die de vermoedens of constateringen kan onderbouwen of ontkrachten. Alles wordt zo feitelijk mogelijk vastgelegd in het dossier. Als het gaat om veronderstellingen/aannames dan wordt dit expliciet vermeld. Ook contacten met anderen over de signalen worden vastgelegd. Let op: ook de vervolgaantekeningen zijn van groot belang (juiste dossier vorming). Oudersignalen en kindcheck worden zo nauwkeurig mogelijk vastgelegd in het dossier.. Als de signalen worden gepleegd door een beroepskracht, dan moet dit worden gemeld aan de betreffende leidinggevende. Dit stappenplan is dan niet van toepassing. Bij Stap 2. Advies inwinnen Bespreek signalen en bevindingen met Veilig Thuis (voorheen AMK advies en meldpunt kindermishandeling- en SHG stichting huiselijk geweld)) en bij voorkeur ook met een deskundige collega. Dit advies inwinnen gebeurt altijd anoniem! (en is dus niet in strijd met het beroepsgeheim) Tel: 0800-2000 (24 uur per dag bereikbaar). Meer informatie is te vinden op de website www.veiligthuishollandsmidden.nl of www.vooreenveiligthuis.nl Doel van een advies is te komen tot een antwoord op de vraag - of er sprake is of kan zijn van huiselijk geweld of kindermishandeling; - welke acties de arts kan ondernemen om meer duidelijkheid te krijgen; - op welke manier de arts het vermoeden kan bespreken; - welke hulpverlening kan worden ingezet om het risico af te wenden; - op welke manier taken en verantwoordelijkheden kunnen worden verdeeld en - of een melding noodzakelijk is. Bij Stap 3. Gesprek met de cliënt De arts bespreekt aanwijzingen/signalen en de mogelijkheden om te komen tot een oplossing met de betrokkenen bij huiselijk geweld of ouders en/of het kind. Het doen van een melding zonder voorafgaand gesprek kan alleen als de veiligheid / gezondheid van het kind, anderen of uzelf in het geding komt. Of als het vermoeden bestaat dat de cliënt het contact zal verbreken. In voorkomende gevallen zoekt de arts naar een ander moment om de ouders en/of het kind in te lichten. Bij Stap 4. Overleg met betrokken professionals De arts kan, eventueel ook zonder toestemming van de ouders en/of het kind, overleggen met andere bij het gezin betrokken hulpverleners / beroepskrachten om een vermoeden van kindermishandeling te verifiëren of om hulp onderling af te stemmen. Dit geldt ook voor betrokkenen bij huiselijk geweld. Ook gezinsvoogden hebben een wettelijk recht op informatie. Het betreft dan alleen de informatie die noodzakelijk is voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling. De arts mag ook zelf contact zoeken met de gezinsvoogd. De arts er goed aan om het kind, en diens Versie: april 2016 3 van 5
ouders, vooraf (of zo snel mogelijk achteraf) te informeren over het contact en de gegeven informatie. Zover nodig kan ook een melding worden gedaan aan de verwijsindex risicojongeren. Bij Stap 5a Monitoring Wordt het vermoeden niet weggenomen door het gesprek met de cliënt en het overleg met professionals dan kan de arts besluiten om nog geen melding te doen bij Veilig Thuis als hij/zij ervan overtuigd is dat hulpverlening op vrijwillige basis afdoende is om de risico s af te wenden. De arts spant zich dan in om de noodzakelijke hulp te verlenen of elders in gang te zetten. De arts monitort zelf de voortgang en effectiviteit van de hulp of zorgt ervoor dat een ander dat doet. Als het risico niet langer blijkt af te wenden, dan doet de arts alsnog een melding bij Veilig Thuis (stap 5b). Bij Stap 5b Melding bij Veilig Thuis (meldpunt voor kindermishandeling en huiselijk geweld) Wordt het vermoeden bevestigd of in elk geval niet weggenomen en is er een reële kans op schade door (het voortduren van huiselijk geweld of kindermishandeling die niet (meer) met hulpverlening kan worden afgewend, dan doet de arts zo spoedig mogelijk een melding bij Veilig Thuis. De arts informeert betrokkenen van te voren over zijn melding, tenzij de veiligheid / gezondheid van het kind, anderen of uzelf in het geding komt. Of als het vermoeden bestaat dat de cliënt het contact zal verbreken De arts zet de melding ook door als het kind en/of de ouders bezwaar maken. De arts sluit zich bij de melding zoveel mogelijk aan bij de feiten en gebeurtenissen en geeft duidelijk aan indien de informatie (ook) van anderen afkomstig is. De arts overlegt met Veilig Thuis wat hij binnen de grenzen van zijn gebruikelijke taakuitoefening zelf nog kan doen om het kind tegen het risico op kindermishandeling te beschermen. Tel. Veilig Thuis 0800-2000 (24 uur per dag bereikbaar). Scholing Medewerkers worden regelmatig geschoold/getraind op het signaleren van kindermishandeling Publicatie en geldigheid De meldcode kindermishandeling is in werking getreden op 1 juli 2013 Deze meldcode is via de website aan de patiënten bekendgemaakt. Conform de regelgeving wordt de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling jaarlijks geactualiseerd. Versie: april 2016 4 van 5
Administratieve gegevens Laatste actualisatie: April 2016 Opgesteld door: Lia van der Ploeg in overleg met Coleta Verheij Geplande actualisatie: 2 e kwartaal 2017 Npa versie 2.1: Art. 17. Gebruik NHG-standaarden en overige richtlijnen Waar is dit document te vinden: Computer kenmerk: Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling v4.docx Kwaliteitsmap 02 Website Verantwoordelijk persoon: Kwaliteitfunctionaris (proces) / Lia van der Ploeg Huisartsen (inhoudelijk) / dr. C. Verheij Versie: april 2016 5 van 5