Impuls preventie ongewenste tienerzwangerschap (IPOT) Rutgers, Soa Aids Nederland & Fiom 1
Sprekers: Paulien van Haastrecht, manager nationale programma s, Rutgers Ineke van der Vlugt, programmacoördinator, Rutgers Suzanne Meijer, programmaleider, Soa Aids Nederland Lisette Schutte, beleidsmedewerker jongeren, Soa Aids Nederland Eline Dalmijn, projectleider Jong Ouderschap, Fiom 2
Programma Opening en achtergrond Voortman / IPOT programma What s new? a. Ongewenste zwangerschap bij meiden met een lichte verstandelijke beperking uitkomsten onderzoek b. Implementatie nieuwe interventies What s up? a. Lokaal beleid b. Keuzehulpverlening c. Surinaamse doelgroep Afronding 3
Introductie en achtergrond Kennis Interventies Online Professionals Fase 1 Expertmeetings Onderzoek In een klap volwassen Fase 2 Onderzoek LVB Gewoon gezellig, met zo n buik Zwanger en dan LLL MBO CanYouFixIt, 4 filmpjes Sense Communitysites Tienermoeders.nl Abortusverwerking.n l Behoeftepeiling scholing Behoeftepeiling tools Fase 3 Versterking programma s MBO (LLL en Girls Talk) Toolbox individuele begeleiding Sense /acvj Communitysites (Kitatin Geen Taboes Maroc) Plan deskundigheidsbevordering Protocol schooluitval Lokaal beleid: good practices Fase 4 Drie regiomeetings Verspreiding kennis en producten Screening LVB interventies LLL VSO LLL MBO 1 Toolbox individuele begeleiding Digitalisering LLL MBO Sense Communitysites Scholingsaanbod: Online en blended Surinaamse jongeren Lokaal beleid: tips en tools Tool voor professionals rondom anticonceptie 4
What s new a. Onderzoek tienerzwangerschap bij meiden met een lichte verstandelijke beperking (lvb) Twee doelen: 1. Het verbeteren van preventie ongeplande zwangerschap 2. Het verbeteren van de begeleiding van meiden die voor hun 20ste zwanger zijn geweest 5
Omschrijving lichte verstandelijke beperking (lvb): Verstandelijk functioneren ligt tussen 50-70 én wanneer er bijkomende problemen zijn rondom het sociale aanpassingsvermogen die voor het 18 e levensjaar zijn begonnen (AAIDD 2010) In Nederlandse praktijk, vallen mensen die zwakbegaafd zijn (IQ tussen 70-85) ook vaak onder lvb 6
Wie bereikt, en wie niet? 18 meiden, vooral tienermoeders Uit sociaal zwakke milieus, waar hulpverlening aanwezig is Niet bereikt: Ernstige multi-problem en JGZ (ivm kwetsbaarheid) Niet op school EN niet in hulpverlening Degene in reguliere hulpverlening In detentiecentra, residentiele instellingen, speciaal onderwijs. 7
Onderzoeksgroep professionals 15 interviews met professionals die met deze meiden werken Werkzaam in de zorg, welzijn, hulpverlening of het onderwijs 8
Achtergrond van de geïnterviewde meiden Gezinssituatie: vaak warm, niet veel excessen. Wel zwak sociale milieus en weinig steun omgeving. Relaties: Deel onstabiele/korte relaties en deel langdurige relaties met focus op settelen. Meiden stellen zich in deze relaties vaak passief en volgend op. Hulpverlening: Bijna allemaal ervaring mee (wervingseffect?), in jeugd, rondom zwanger- of ouderschap. 9
Kenmerkend voor deze meiden Een beperkt toekomst perspectief rondom opleiding/werk Vaak weinig zelfvertrouwen Ervaren weinig regie in hun leven 10
Houding zwangerschap en ouderschap Opvallend in vergelijking met niet-lvb: (Latente) kinderwens! Romantisch beeld over kinderen krijgen Lage risico-inschatting zwangerschap Jong ouderschap soms gewoon in de omgeving 11
Houding anticonceptie Bijna allemaal voorlichting gehad over anticonceptie > Wel de klok, niet de klepel Voelen geen urgentie of kunnen het niet goed toepassen Blijven negatieve houding hebben over anticonceptie Weten soms dat ze risico lopen maar handelen niet of zijn laks. Doen weinig om zwangerschap (en soa) te voorkomen 12
Voorlichting: wat ontbreekt/kan beter Weinig aandacht voor zwangerschap en ouderschap Informatie beklijft moeilijk: inherent aan lvb, maar ook welke informatie wanneer aanslaat. Eenmalig en klassikaal is niet ideaal Professionals wijzen op aandacht voor relatievorming, wensen en grenzen 13
Oeps, zwanger Zwangerschap is zelden bewust en gepland. Het overkomt ze. Maar het is wel bijna altijd gewenst Na eerste schok, vinden de meeste meiden het leuk en gezellig, behalve bij ziekte of complicaties Weinig sprake van grote zorgen en schaamte. Weinig heftige weerstand en boosheid uit de omgeving Wel soms angst over het vertellen aan anderen en zorg over hoe ze het gaan aanpakken 14
Keuzeproces: uitdragen of afbreken? Vaak kort proces: meesten willen zwangerschap uitdragen Abortus is voor velen moreel geen optie Afbreken kan soms niet meer (te ver in de zwangerschap) Wel sprake van keuzeproces wanneer ouders negatief zijn over uitdragen Ouders steunen uiteindelijk vaak Rol vriend: soms druk op uitdragen of afbreken. Korte/ losse /korte relaties houden soms geen stand 15
Specifieke begeleiding en hulpverlening Rondom zwangerschap: Begeleiding keuzeproces: realistisch beeld over ouderschap geven en alle keuzemogelijkheden bespreken Rondom ouderschap: vaker begeleiding nodig in regelen van randvoorwaarden Ook hebben deze moeders minder vaak oog voor de ontwikkeling of stimulering van een kind Rondom abortus: niet goed in beeld of begeleiding aansluit en nazorg voldoende is 16
Conclusies Deze meiden hebben vaak een (latente) kinderwens: In het licht van een beperkt toekomstperspectief van opleiding/werk. Romantisch beeld van een kind krijgen Randvoorwaarden niet goed voor ogen Lage risico-inschatting zwangerschap. Ze hebben vaak wel voorlichting over anticonceptie gehad. Maar informatie beklijft moeilijk en velen zijn laks in AC gebruik. 17
Vragen?? 18
What s new b. Ontwikkeling en aanpassing interventies Kwetsbare meiden beter bereiken: Lang Leve de Liefde voor zeer laag geletterden Lang Leve de Liefde herhalingsmodule Lang Leve de Liefde MBO Can You Fix It Girls Talk 19
Lang Leve de Liefde: Praktijkonderwijs Wordt gebruikt binnen Pro en steeds vaker binnen VSO Wordt aangepast voor zeer laag geletterden 20
Lang Leve de Liefde: Herhalingsmodule Vervolg op het onderbouw pakket: -Bovenbouw PRO & vmbo -Klas 3 / 4-15-16 jaar -Voorkomen van soa s en grensoverschrijdend gedrag, tienerouderschap en de preventie van tienerzwangerschappen 21
Lespakket Leerlingenmagazine Films Docentenhandleiding & werkbladen Digitaal proefwerk
Lessen Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Wensen en grenzen - Relaties, daten, wensen en grenzen (aangeven, respecteren, communiceren) -Fotostrip -Docudrama Veilig vrijen, wat is dat? veilig vrijen, soa, zwangerschap, als het misgaat (soa-test, MAP) Veilig vrijen, hoe doe je dat? - communiceren over veilig vrijen condoomgebruik, anticonceptiegebruik -Docudrama Hoe maak je seks leuk? (optioneel) hoe werkt het lichaam, seksuele problemen en hulp, maagdenvlies, persoonlijke verzorging, porno Zwanger, en dan? zwangerschap, reactie en communicatie omgeving, keuzes, besluitvorming, hulp -Film Melanie, Zinzi, Vinay -Abortuscollage Tienerouderschap - realistische beeld van tienerouderschap (praktische en emotionele consequenties) - Film Melanie, Xenegay, Loran, Vinay
24 1-12-2016
Tienermoederfilm 25
Lang Leve de Liefde MBO LLL MBO 5 modules rondom zwangerschapspreventie en anticonceptie geactualiseerd & aantrekkelijker vormgegeven, 1 nieuwe module Geschikt voor niveau 2, 3 & 4 - Les Je lijf en zo - Les Liefde en relaties - Les Veilig vrijen - Les Anticonceptie - Les Onbedoelde zwangerschap - Les Wanneer zwanger worden Aanpassing LLL MBO voor niveau 1 3 digitale modules LLL MBO preventie onbedoelde zwangerschap geschikt voor zelfstandig online gebruik meer flexibiliteit 26
Can You Fix It? Online game: zorg ervoor dat het goed afloopt! NIEUW! Tienerouderschap en tienerzwangerschap Morning After. Wat doe je als je ontdekt dat je onbeschermde seks hebt gehad? Een morning after pil halen zodat ze niet zwanger zal worden, of niets? Excuse me!? Hoe vertel je je vriendje dat je zwanger bent? En hoe reageer je als je dat vriendje bent? What s up, Sally? Sally heeft ontdekt dat ze zwanger is en niet weet wat ze moet doen. Durft ze het te zeggen tegen haar vriendinnen en hoe reageren zij? 27 Vader of voetbal? Ga je als vader mee naar de consultatiebureau of blijf je voetballen met je vrienden?
Girls Talk Groepscounselingsprogramma voor meidenwordt ingezet voor bepaalde kwetsbare groepen in het MBO Uitgebreid met module kinderwens Bestaat uit twee bijeenkomsten van 90 minuten: 1. Anticonceptie 2. De toekomst en kinderwens Te gebruiken in groepen van 6 tot 8 meiden. Begeleiders ontvangen de lesopzet en ook een handreiking. (achtergrondinformatie en tips) Op dit moment wordt het materiaal in 3 groepen uitgetest ( in niveau 1, 2 en 3). Materiaal wordt begin volgend jaar ingezet. 28
Vraag Zijn er ideeën voor het verder verspreiden/onder de aandacht brengen van deze interventies? Zijn er andere settings waar deze interventies ingezet kunnen worden? 29
What s up? a. Lokaal Beleid preventie tienermoederschap 4 regio s met relatief hoog aantal tienermoeders extra ondersteuning (Den Helder, Almere/Lelystad, Nisserwaard, Rotterdam) SWOT analyse (kansen en bedreigingen) Good practices en tips voor lokaal beleid 30
What s up? b. Keuzehulpverlening Keuzehulp bij ongewenste zwangerschap in beweging Fiom draagt kennis over en zet landelijke netwerk op Training voor professionals (o.a. GGD) Fiom blijft toegangspoort, verwijst door naar lokale partners vanaf 2017. 31
What s up? c. Surinaamse doelgroep Meiden van Surinaamse afkomst lopen nog steeds hoger risico op onbedoelde tienerzwangerschap. Twee belangrijke bevindingen (n.a.v. verkenning doelgroep) 1. Jongeren van Surinaamse afkomst zijn te vinden in een beperkt aantal (grote) steden 2. Zeer heterogeen samengestelde doelgroep: Creoolse Surinamers lopen relatief de meeste risico s. 32
Surinaamse doelgroep We willen verkennen hoe preventie tienerzwangerschap aan te pakken en herhaalde abortus verder terug te dringen. - In samenwerking met zelforganisaties en professionals die werken voor en met Creools Surinaamse jongeren - Selecteren van sleutelfiguren bij drie gemeenten en/of wijken die met de profijtgroep een actieplan bedenken. - Participatieve en positieve insteek waarbij ook inzichten vanuit de positieve deviantie methodiek worden gebruikt. 33
Vraag Wie heeft ervaring met de Surinaamse jongeren doelgroep? Waar kunnen Surinaamse jongeren bereikt worden? (welke settings, platforms, websites) Welke tips hebben jullie? 34
Afronding Hoe gaat het verder? Vragen? 35