ONDERZOEK Boomtechnisch onderzoek bij 136 bomen in het gebied Heezerweg, Tovolilaan, St. Wirostraat en de Rector Baptistlaan te Eindhoven Opdrachtgever : De nieuwe combinatie BV Ing. T.H.J. De Vries Boomtechnisch adviseur : ing. M.J.H. Arkesteijn Projectnummer : 315.7692 Datum : 21 mei 2008
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD...3 1. INLEIDING...4 2. OPZET ONDERZOEK...5 2.1 OPZET INVENTARISATIE BOOMGEGEVENS...5 2.2 OPZET INVENTARISATIE BODEMGEGEVENS...FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. 3. INVENTARISATIE EN ONDERZOEK...9 3.1 ONDERZOEK BOVENGRONDSE GROEIPLAATS, CONDITIE EN STABILITEIT... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. 3.2 ONDERZOEK BODEM EN BEWORTELING...FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. 4. CONCLUSIE...10 5. ADVIES...11 LITERATUURLIJST...12 BIJLAGE 1: BOOMNUMMERING VOLGENS TEKENING...14 BIJLAGE 2: FOTO S...15 BIJLAGE 3:...16 Nationale Bomenbank BV 2
VOORWOORD In opdracht van dhr. De Vries van de nieuwe combinatie BV, is door de Nationale Bomenbank BV op 7 en 8 april een algemene bomeninventarisatie verricht en is er onderzoek verricht naar de conditie, levensverwachting van het gehele bomenbestand op de aangewezen locatie. Daarnaast is de financiële waarde en vervangingswaarde bepaald van het bomenbestand. Op twee locaties is er een nader onderzoek uitgevoerd met het oog op de voorgenomen sloop- aanleg,- en bouwwerkzaamheden. In het rapport is de aanleiding, het doel en de opzet van het onderzoek omschreven. In het onderzoek zijn de resultaten weergegeven conform de vraagstelling in de offerte. Vervolgens zijn een conclusie en advies gegeven. Indien er naar aanleiding van dit onderzoek nog vragen of opmerkingen zijn, kunt u contact opnemen met Martijn Arkesteijn, van de afdeling onderzoek en advies, telefoon 0184 698989. Nationale Bomenbank BV Bleskensgraaf ing. P.J. de Winter directeur Nationale Bomenbank BV 3
1. INLEIDING Aanleiding voor het onderzoek zijn de voorgenomen sloop en bouwwerkzaamheden in het gebied dat omsloten is door de Heezerweg, Tivolilaan, St. Wirostraat en de Rector Baptistlaan. Het doel van het onderzoek is het uitvoeren van een algemene bomeninventarisatie en een onderzoek naar de conditie, levensverwachting van het gehele bomenbestand op de aangewezen locatie. Daarnaast is de financiële waarde bepaald van bomen met stamdiameter groter dan 40 centimeter. Voor de bomen met een stamdiameter kleiner dan 40 centimeter is de vervangingswaarde bepaald. Op twee locaties is er nader onderzoek uitgevoerd om te bepalen of de voorgenomen inrichtingsmaatregelen doorgevoerd kunnen worden met het oog op het duurzame behoud van bomen. Het gaat hierbij om het realiseren van parkeerplaatsen en de aanleg van een ontsluitingsweg. Naar aanleiding van het onderzoek zullen adviezen worden gegeven over het duurzame behoud van de bomen op de locatie waar de ontsluitingsweg wordt gerealiseerd. Tevens worden adviezen gegeven over de inrichting van de parkeerplaatsen aan de Rector Baptistenstraat. In hoofdstuk 2 is de opzet van het onderzoek beschreven. De inventarisatie en het onderzoek zijn te vinden in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 vindt u de conclusie en het advies in hoofdstuk 5. In de bijlage zijn (alle bijlagen benoemen) toegevoegd. Nationale Bomenbank BV 4
2. OPZET INVENTARISATIE EN ONDERZOEK 2.1 Opzet inventarisatie boomgegevens De onderstaande boomgegevens worden tijdens het onderzoek opgenomen. Boomsoort Bepaald aan de hand van de soortkenmerken, Nederlandse en Latijnse naam. Standplaats Boom staat in gras, beplanting, verharding, open grond. Boomhoogte Bepaald in meters met behulp van een analoge hoogtemeter. De boomhoogten worden weergegeven in categorieën van 5 meter. Stamomtrek & stamdiameter De stamomtrek & stamdiameter van de boom wordt gemeten op 1,30 meter hoogte in centimeters. Kroonprojectie De loodrechte projectie van de boomkroon op de grond. Boomschade Schade aan de kroon, stam, wortels en de aard van de schade. Kroon/ stamvorm Weergegeven in categorieën van goed, matig en slecht. Nationale Bomenbank BV 5
Conditie De conditie van de boom wordt bepaald aan de hand van de scheutlengte, knop- of bladbezetting en de knop- of bladgrootte en de kroonontwikkeling. Hierbij is gebruik gemaakt van de methodiek en classificaties die zijn ontwikkeld door Andreas Roloff. Figuur 1: classificaties ontwikkeld door Andreas Roloff Levensverwachting Weergegeven in categorieën van minder dan 15 jaar en 15 jaar en meer. Leeftijd Weergegeven in categorieën van minder dan 15 jaar, van 15 tot 50 jaar en ouder dan 50 jaar. Nationale Bomenbank BV 6
2.2 Opzet inventarisatie bodemgegevens De kwaliteit van de ondergrondse standplaats is beoordeeld, waarbij de onderstaande factoren van belang zijn: - bodemprofiel en beworteling - vochtgehalte. Bodemprofiel en beworteling Het bodemprofiel wordt door middel van het nemen van grondboringen en profielsleuven beoordeeld. De beworteling wordt beoordeeld op kwaliteit en kwantiteit. Kwalitatief goede wortels zijn te herkennen aan een witte kern en een slecht loslatende, vochtige bast. Vochtgehalte De hoeveelheid voor de boom beschikbaar vocht in de bodem is afhankelijk van weersinvloeden, bodemtype, bodemstructuur, grondwaterstand en ontwatering. Het vochtgehalte wordt gemeten met een vochtmeter, of gekwantificeerd aan de hand visuele kenmerken. De organische stof (klei-humuscomplex) bevat mineralen die in staat zijn om bodemvocht te binden. Op deze wijze ontstaat een bepaalde hoeveelheid vochtleverend vermogen. 2.3 Verplantbaarheidscriteria De verplantbaarheid van bomen wordt getoetst aan een aantal criteria. De gegevens die hieruit voortvloeien zijn voor een groot deel bepalend of de boom wel of juist niet verplantbaar is. Andere aspecten zijn kabels en/of leidingen en transport. Hieronder vindt u van de gehanteerde criteria een uitleg. Boomsoort Stamomtrek Conditie Soorteigenschappen en leeftijd Gebreken in stam of kroon Wortelgestel en bodemprofiel Boomsoort, Stamomtrek en conditie Zie paragraaf 2.1. Soorteigenschappen en leeftijd Niet elke boom reageert goed op verplanten. De verplantbaarheid is afhankelijk van de vitaliteit. Met de vitaliteit wordt bedoeld: het herstelvermogen van een boom om te reageren op een verandering. De vitaliteit is boomsoort afhankelijk. Een beuk is bijvoorbeeld een boom met een lage vitaliteit, terwijl een plataan juist een hoge vitaliteit heeft. Bij een boomsoort met een snelle groei en een korte omlooptijd, is het rendement van de investering voor het verplanten laag. Bomen met een snelle groei en een korte omloopperiode zijn o.a. populieren en wilgen. Nationale Bomenbank BV 7
Gebreken in stam of kroon Bij bomen met een slechte kroonopbouw, kunnen er in de toekomst problemen met de stabiliteit van de boom ontstaan. Hierbij valt te denken aan plakoksels, zuigers of een lage, zware vertakking. Bomen met ernstige mechanische gebreken, zoals holtes of parasitaire zwamaantastingen (V.T.A.-afgekeurd) zijn, gezien de korte levensverwachting, niet geschikt voor verplanting. In onderstaande tabel is de beoordeling van de kroonopbouw weergegeven. Beoordeling Omschrijving Goed: De kroon is gelijkmatig van opbouw. Matig: De kroonopbouw is verminderd. In de kroon zitten enkele zware takken die de kroon uit balans brengen. Slecht: De kroonopbouw is slecht. De boom heeft meerdere toppen of is in het verleden scheef gewaaid. De stam staat hierdoor recht op de kroon. Bomen met plakoksels zijn ook in deze klasse ingedeeld. Tabel 1: Indeling kroonopbouw Wortelgestel en bodemprofiel Door het maken van enkele profielsleuven en/of profielboringen, worden de kwaliteit en de kwantiteit van het wortelgestel van de boom bepaald. Profielsleuven geven een beter beeld dan een profielboring, omdat hierbij een veel bredere strook kan worden onderzocht. De beworteling wordt beoordeeld op de kwantiteit en de kwaliteit. Daarbij wordt de beworteling in elke te onderscheiden bodemlaag beschreven. Een boom met een fijn vertakt wortelgestel die goed verspreid door het gehele profiel aanwezig is, is het beste verplantbaar. Kluiten waarbij de beworteling oppervlakkig, zeer intensief en op grotere diepte extensief is, zijn tijdens de verplanting slecht te prepareren. Hetzelfde geldt voor een éénzijdig ontwikkeld wortelgestel. Ook de grondsoort waarin de boom zich bevindt, is van belang. Klei hecht zich bij het verplanten beter aan de wortels dan grof zand. Bij grondsoorten die weinig samenhang vertonen, zijn extra voorzieningen tijdens de verplanting noodzakelijk. Nationale Bomenbank BV 8
3. INVENTARISATIE EN ONDERZOEK In paragraaf 3.1 zijn de inventarisatiegegevens verwerkt van de bovengrondse delen van de boom en bovengrondse groeiplaats. De gegevens van het bodemprofiel en de beworteling zijn verwerkt in paragraaf 3.2. Foto s waarnaar wordt verwezen zijn verwerkt in bijlage 2. 3.1 Inventarisatie De boomgegevens zijn opgenomen comform de opzet in paragraaf 2.1. De boomnummers corresponderen met de nummers op de tekening in bijlage 1. Nationale Bomenbank BV 9
4. WAARDEBEPALING Nationale Bomenbank BV 10
5. VERPLANTBAARHEIDSONDERZOEK Nationale Bomenbank BV 11
6. NADER ONDERZOEK 6.1 Nader onderzoek Rector Baptistenstraat 6.2 Conclusie 6.3 Advies Nationale Bomenbank BV 12
Literatuurlijst Boeken J.J.C. Janssen, april 2006 Stadsbomen vademecum deel 4: Boomsoorten en gebruikswaarde Arnhem, IPC Groene Ruimte, 4 e druk Henk Kroon & Gerrit-Jan van Prooijen, juli 2007 Stadsbomen vademecum 3c, Ziekten en aantastingen Arnhem, IPC Groene Ruimte, 1 e druk Claus Mattheck, Helge Breloer, 1994 Handbuch der Schadenskunde von Baümen Rombach GmbH Druck- und Verlagshaus, Freiburg im Breisgau, 2. Auflage Andreas Roloff, 2001 Baumkronen; Verständnis und praktische Bedeutung eines komplexen Naturphänomens. Stuttgart, Ulmer R.G. Strouts en T.G. Winter, 2000 Diagnosis of ill-health in trees Forestry commission, Second Edition Mr. Bas M. Visser, 2001 Bomen en Wet Bomenstichting, Utrecht, 5 e geheel herziene druk. Lothar Wessoly, Martin Erb, 1998 Handbuch der Baumstatistik und Baumkontrolle Patzer Verlag, Berlin-Hannover CROW, 2004 ASVV 2004, Aanbevelingen voor verkeersvoorzieningen binnen de bebouwde kom Ede, CROW, 2 e herziene druk, oktober 2004 Tijdschriften Tuin en landschap, nr. 11a 2003 Themanummer Schimmels en boombeheer, bladzijden 34 t/m 36, Overige bronnen IDF, ENESAD-CNERTA, CFPF, Alterra, Forest Research, IPLA, 2001 Tree Doctor (gegevens cd) Nationale Bomenbank BV 13
Bijlagen Boomtechnisch onderzoek bij (aantal) stuks (boomsoort) aan de (straat) te (plaats) BIJLAGE 1: BOOMNUMMERING VOLGENS TEKENING Nationale Bomenbank BV 14
Bijlagen Boomtechnisch onderzoek bij (aantal) stuks (boomsoort) aan de (straat) te (plaats) BIJLAGE 2: FOTO S Tekst onder foto s in lettergrootte 9 Nationale Bomenbank BV 15
Bijlagen Boomtechnisch onderzoek bij (aantal) stuks (boomsoort) aan de (straat) te (plaats) BIJLAGE 3: Nationale Bomenbank BV 16